Fiziologiya
|
Elm sah?si → oyr?nir
|
---|
|
Yarımbolm? → oyr?nir
|
Fiziologiya
(
yunan dili
φ?σι? ? t?bi?t v? λ?γο? ? bilik sozl?rinin birl??m?sind?n ?m?l? g?lmi?dir) ? muxt?lif s?viyy?li bioloji sisteml?rin f?aliyy?ti v? t?nziml?nm?si, h?yati prosesl?rin normadakı s?rh?dl?rini (bax: normal fiziologiya) v? onlardan k?naracıxmaları (bax: patofiziologiya) oyr?n?n elm. Fiziologiya canlı
orqanizm
v? onun h?yat f?aliyy?ti haqqında olan elmdir. Fiziologiya canlı orqanizmin f?aliyy?tl?rinin icra mexanizmini acmaqla, onlar arasındakı ?laq?ni, t?kamulunu v? f?rdi inki?af prosesl?rini oyr?nir. Fiziologiyanın oyr?nm? obyekti canlı orqanizmdir. Bioloji elml?r? aid olub, butov orqanizmin v? onu t??kil ed?n orqan,
toxuma
v?
huceyr?l?rin
struktur elementl?rinin h?yat f?aliyy?tinin, bu f?aliyy?tin s?b?b v? mexanizml?rini mu?yy?n etm?kl? orqanizm il? xarici muhit arasındakı ?laq?ni oyr?nir. Fiziologiyanın iki s?rb?st elm sah?sind?n ibar?tdir:
[1]
- Bitki fiziologiyası
- ?nsan v? heyvan fiziologiyası
Q?dim fiziologiyanın inki?afı ? Fiziologiyanın tarixi cox q?dimdir. Onun ?sasını eramizdan ?vv?l Cind?, Hindistanda, Yunanistanda v? s. ya?amı? filosoflar v? h?kiml?rin anatomiyası v? fiziologiyaya aid b?zi t?s?vvurl?ri t??kil edir. Eramızdan 400 il ?vv?l ya?amı?
Hipokrat
(460?377) t?bab?t? aid qiym?tli m?lumatlar vermi?dir. O, insanın b?d?n qurulu?unu , k?ll?nin ortuk sumukl?rini oyr?nmi? , b?zi c?rrahi ?m?liyyatlar aparmı? , ?i?l?rin v? cıxıqların mualic? usullarını gost?rmi?dir. Az?rbaycan fiziologiyasının inki?afı. Az?rbaycan fiziologiya m?kt?bin t??kilind? v? ilk fizioloqların hazırlanmasında Pavel Yuryevic Rostovsev 1877-ci il Moskva da anadan olmu?dur. O ,1901-ci ild? Peterburq H?rbi ?Tibb akademyasını bitirdikd?n sonra fiziologiya kafedrasında ?m?k f?aliyy?tin? ba?lamı?dır.
Косицкий Г.И.Физиология человека.-Москва,1985.
- Umumi fiziologiya
- Muqayis?li fiziologiya
- Xususi fiziologiya
Umumi fiziologiya
-orqanizmd? , o cuml?d?n huceyr? daxilind? ged?n prosesl?ri v? bunlar arasındakı qar?ılıqlı funksional d?yi?iklikl?rin umumi qanunauy?unliqlarını oyr?nir.
Muqayis?li fiziologiya
- oz f?aliyy?tini muxt?lif inki?af m?rh?l?l?rind?ki spesifik xususiyy?tl?rin? h?sr edir. Muxt?lif zooloji qruplara aid canlının h?yat f?aliyy?tinin qanunauy?unluqlarını oyr?n?n t?kamul fizioloji muqayis?li fizioson pill?sidir. T?kamul fiziologiyası,
ekologiya
,
ontologiya
v? paleofiziologiya bolm?l?ri vardır.
Xususi fiziologiya
-muxt?lif orqan v? sist?ml?rinin funksiyalarını, onlar arasındakı qar?ılıqlı ?laq?ni, daxili v? xarici amill?rd?n asılı?ını, orqanizmin davranı?ını v? s. oyr?nir.
- ↑
Косицкий Г.И.Физиология человека.-Москва,1985