Baykonur

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Baykonur
Бай?о?ыр
Bayraq Gerb
Bayraq Gerb
45°37′48″ ?m. e. 63°18′50″ ?. u.
Olk?
Tarixi v? co?rafiyası
?sası qoyulub 1955
Sah?si
  • 57 km²
M?rk?zin hundurluyu 100 ± 1 m
Saat qur?a?ı
?halisi
?halisi
  • 39.161 n?f. ( 2018 ) [1]
R?q?msal identifikatorlar
Telefon kodu +7 33622
Poct indeksi 468320
N?qliyyat kodu 94
Dig?r
baikonuradm.ru
X?rit?ni gost?r/gizl?
Baykonur xəritədə
Baykonur
Baykonur
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Baykonur ( qaz. Бай?о?ыр ) ? Qazaxıstanda ??h?r, ya?ayı? m?rk?zi, Baykonur kosmodromunun inzibati m?rk?zi.

Baykonur kosmodromu v? ?traf ?razil?r umumilikd? Baykonur kompleksi adı altında Qazaxıstan il? Rusiya arasında ba?lanmı? sazi?? gor? 2050-ci il? q?d?r Rusiyaya icar?y? verilib [2] . ?halisi ? 2008-ci ild?ki statistikaya ?sas?n t?xmin?n 60 min n?f?r idi. Lakin 1 yanvar 2011-ci il statistikasına ?sas?n 37,1 min n?f?r ?hali t??kil edir. [3] ].

1995-ci ilin dekabr ayına q?d?r Leninsk ??h?ri adlanırdı. SSR? don?mind? qapalı ??h?r statusuna malik idi.

Baykonur ??h?ri Sırd?rya cayının sa? sahilind? yerl??ir.

Tarix [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

??h?r? giri?
"Leninsk" stelası 1980-ci ilin sonuna q?d?r ??h?rin q?rb s?rh?di olub.

12 fevral 1955-ci ild? Sovet ?ttifaqı Kommunist Partiyasının M?rk?zi Komit?si v? SSR? Nazirl?r ?urasının № 292?181сс nomr?li birg? ?mri il? bu ??h?rd? raket texnikasının sınaqları ucun n?z?rd? tutulmu? SSR? Mudafi? Nazirliyinin 5 nomr?li Elmi-t?dqiqat sınaq poliqonun (SSR?-in Mudafi? Nazirliyini ETSP № 5) yaradılması t?sdiq olundu. Poliqonun tikinti i?l?ri 1955-ci il qı?ın ikinci yarısında ?.G.Maksimin r?hb?rliyi altında h?rbi in?aatcılar t?r?find?n ba?lanmı?dı. 1994-cu ild? Qazaxıstan il? Rusiya arasında ba?lanmı? muqavil?y? ?sas?n ??h?r v? kosmodrom Rusiyaya icar?y? verilmi?dir. Muqavil? mudd?ti 2004-cu ild? 2050-ci il? q?d?r uzadıldı.

Qazaxıstan prezidentinin 20.12.1995 tarixli q?rarı il? ??h?rin kohn? adı d?yi?il?r?k Baykonur adlandırıldı.

T?bi?t [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

??h?r Sırd?rya cayı (sozuged?n cay ??h?ri 85 m enind? iki hiss?y? ayırır; cay ?trafı d?niz s?viyy?sind?n 120 ? 200 m hundurlukd? yerl??ir; d?rinlik: 1 ? 4 m t??kil edir) boyunca 5 km, xırda t?p?l?r il? uzanır. T?p?l?rin nisbi hundurluyu 10 m t??kil edir. Cay ?trafı sınmaların hundurluyu 15 ? 20 m-? catır.

Cayın suyu ?irin olmasına baxmayaraq, suyu bulanıqdır. Bu sudan m?i??td? istifad? etm?k texniki vasit?l?r il? suyu t?mizl?m?k lazımdır. Cayın ?n yuks?k s?viyy?si aprel ayından avqust ayına q?d?r olan dovrd? mu?ahid? olunur. Bu dovrd? subasar sah?d? butun movcud d?r?l?r v? arxlar suyla dolur. Sırd?rya cayında munt?z?m g?micilik yoxdur. Cayın Baykonur ??h?rind?n kec?n hiss?sind? buzun qalınlı?ı orta hesabla 0,5 m, s?rt qı? zamanı 0,9 m-? catır.

Bitki zonası: s?hra zonasına xas efemerli bitkil?r ustunluk t??kil edir. Torpaqları: qonur quru-col, cay qıra?ı yerl?rl? boz-qonur alluvial duz?n torpaqları t??kil edir. Cay qıra?ı boyunca v? adalarda tikanlı kolluqlar v? a?acların hundurluyu 3 ? 7 m-? catır (tuqay me??l?ri). C?m?n bitkil?ri d? movcuddur. Cay qıra?ı zonalarda qamı?ların hundurluyu 4 m-? q?d?r artır. Quru yerl?r 2 m-? q?d?r hundurluy? malik kolluqlar ibar?tdir. Quru yerl?rd? ot ortuyu seyr?kdir, yalnız yazda ya?ılla?ır, iyunun ba?lan?ıcında ot quruyur.

??h?rd? ya?ıllıq coxdur: bir cox a?ac (qara?ac, qovaq, goyru?, yul?un) novl?rinin hundurluyu 3? 10 m-? catır; yay aylarında stasionar suvarma ??raitind?, h?mcinin su avtomobill?rin kom?yi il? ya?ıllıqlar qorunur.

??h?rd?n 200 km radiusda ?h?miyy?tli su m?nb?l?ri (goll?r v? kanallar) yerl??mi?dir. Su v? bitki resurslarına yerli sakinl?rin etinadsız munasib?tin? gor? h?r il bu regionda bitki v? balıq ehtiyatlarının miqdarı azalır.

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

  1. https://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT285783 .
  2. "?ki olk? arasında Beyn?lxalq Sazi?. Baykonur ??h?rinin statusunun Qazaxıstanda qalmaqla, RF-? icar?y? veril?si. Hec bir halda Rusiya Federasiyasının subyekti sayılmır . 23 dekabr 1995-ci il. stat 1, madd? 1.   (rus.) " . 2020-06-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2013-11-16 .
  3. ?qtisadiyyat v? statistika. Arxivl??dirilib 2011-11-13 at the Wayback Machine T. Jumasultanov. ??h?r v? k?ndl?rd? olk? ?halisinin yerl??m?si. 3-cu n??r. 2011