Atcılıq idmanı ? atların i?tirakı il? h?yata keciril?n yarı? idman novu. Olimpiya idman novl?rind?n biri.

Az?rbaycanda atcılıq idman novu il? ba?lı Az?rbaycan Respublikası Nazirl?r Kabinetinin 2008-ci il 18 mart tarixli 75 nomr?li q?rarı il? t?sdiq edilmi? "Atcılıq haqqında" Az?rbaycan Respublikası Qanununun t?tbiq edilm?si bar?d?" Az?rbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 22 may tarixli F?rmanı var ^[1] .

Tarixi [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Atcılıq idmanı ilk d?f? 1900 -cu ild? yay Olimpiya oyunlarının proqramına daxil edilmi?dir.

Stokholmda keciril?n V Yay Olimpiya Oyunlarından b?ri atcılıq idmanı butun Yay Olimpiya Oyunlarında i?tirak edir. 10 olk?d?n idmancılar Stokholmda t?msil olundu: Boyuk Britaniya , Belcika , Almaniya , Danimarka , Norvec , Rusiya , AB? , Fransa , Cili v? ?svec .

?svec atcıları at t?limin? gor? qızıl, gumu? v? burunc olmaqla uc medal qazandılar, Mill?tl?r Kubokunda mane?l?ri a?ma?a v? uc nov idman m??qind?n ibar?t yarı?a gor? qızıl medal qazanan ilk komanda oldu. ^[2] .

Atcılıq idmanına daxil olan anlayı?lar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

• Arena ? atcılıq idmanı uzr? yarı?ların kecirilm?si ucun meydan;
• Banket ? mar?rutu c?tinl??dirm?k ucun istifad? olunan torpaq b?ndi;
• Coker ? atcılıq idmanı uzr? xususi yarı?ın adı;
• Derbi ? atcılıq idmanı uzr? xususi yarı?ın adı;
• Konkur ? mane?l?ri d?fetm? uzr? yarı?ın adı ^[3] ;
• Git ? konkurda yarı?ın bir m?rh?l?si;
• Ovcu konkuru ? atcılıq idmanı uzr? xususi yarı?ın adı;
• Jerd ? d?f edil?c?k mane?nin bir hiss?si;
• Mar?rut ? h?r?k?t trayektoriyası;
• Kalabaska ? jerdl?ri mane? uz?rind? saxlamaq ucun kron?teyn;
• Kurs dizayner ? konkurda mar?rut t?rtibcisi;
• Manej ? konkur uzr? yarı?ların kecirilm?si ucun ba?lı v? ya acıq meydanca;
• Stoyka ? mane?nin bir hiss?si; sponsor mane?l?ri ? reklam xarakterli m?lumat yerl??diril?n mane?l?r;
• Boks - atın saxlandı?ı yer;
• Korda -yuy?n? ba?lanmı? uzun ip.

?dman atlarının t?limi [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?sas m?qal?: At t?limi

T?lim prosesind? cins idman atlarının xususi keyfiyy?tl?rinin a?kar edilm?si v? t?kmill??dirilm?si qaydalarına riay?t edilm?lidir. Onların yarı?lara hazırlıq s?viyy?sini yuks?ltm?k ucun t?lim prosesi duzgun v? s?m?r?li t??kil edilm?lidir.

Atın ilkin hazırlı?ı minilm?mi? atı sistematik v? m?qs?dyonlu t?lim etm?kd?n ibar?t olmalıdır. T?limin ?sas m?qs?di minilm?mi? atlara el? keyfiyy?t v? xususiyy?tl?rin a?ılanması olmalıdır ki, g?l?c?kd? onların yarı?larda i?tirakı zamanı t?hluk? tor?nm?sin v? hazırlıq s?viyy?sinin t?kmill??dirilm?sin? ??rait yaradılsın. ?lkin t?lim prosesind? v? sonrakı inki?af dovrund? atların movcud irsi xususiyy?tl?ri n?z?r? alınmalıdır. At ?traf muhiti qoxulamaq vasit?sil? yeni ??rait? uy?unla?malı v? bundan sonra t?lim prosesinin ilkin m?rh?l?si ba?lanmalıdır.

Cins idman atlarının t?limi zamanı ucadan danı?maq v? qı?qırmaq qada?andır. E?itm? v? gorm? qabiliyy?ti vasit?sil? yadda?da qalmı? hissl?rind?n atın t?limind? s?m?r?li istifad? edilm?lidir. Gunun muxt?lif vaxtlarında atın psixoloji durumunun muxt?lif olması amili t?lim prosesind? n?z?r? alınmalıdır. T?lim zamanı ?sas m?qs?dl?rd?n biri d? t?l?sik v? ehtiyatsız h?r?k?tl?rl? atın sinir sistemini g?rginl??dirm?m?kd?n ibar?t olmalıdır. ?lkin hazırlıq m?rh?l?sind? atların qam?tinin duzgun formala?dırılması v? impulsivliyinin normal inki?afına xususi diqq?t yetirilm?lidir. M??ql?rd? atlara sur?t v? dozumluluk, h?r?k?t v? mane?l?rin d?f edilm?si texnikası oyr?dilm?lidir. Buna nail olmaq ucun m??ql?r planlı, m?qs?dyonlu v? m?rh?l?l?r uzr? aparılmalıdır. Atların altı ya?ı tamam olduqdan sonra onlar daha c?tin proqramlarla t?lim edilm?lidir.

?llik m??q planını t?rtib ed?rk?n atların idmanda oldu?u mudd?ti n?z?r? almaq lazımdır. ?lkin hazırlıq m?rh?l?sind? yungul h?r?k?tl?r oyr?dilir. Sonrakı m????l?l?r zamanı m??qin intensivliyi t?dric?n artırılmalıdır. Hazırlıq m?rh?l?sinin uzunmudd?tli oldu?unu n?z?r? alaraq, mu?yy?n n?zar?t testl?ri kecirilm?lidir. N?zar?t testl?ri ?vv?lki h?ft?l?rd? yerin? yetirilmi? h?r?k?tl?rin toplusundan ibar?t olmalıdır. Bu proses zamanı n?z?r?carpacaq noqsanlar t?dric?n aradan qaldırılmalı v? t?kmill??dirilm?lidir. H?r m??qin m?qs?di m??q yukunun umumi planı uz?rind? qurulmalıdır. Hazırlıq hiss?sinin m?zmunu atın ?z?l?si, temperamenti v? v?rdi?l?rinin formala?dırılmasına yon?ldilm?lidir.

M??qin hazırlıq hiss?sinin vaxtı h?r bir at ucun f?rdi ??kild? mu?yy?n edilir. Burada atın hazırlıq s?viyy?si v? gost?ricil?ri n?z?r? alınmalıdır. Hazırlıq hiss?sinin ?sas m?qs?di qısa mudd?td? v? yor?unluq hissi ba?lamazdan ?vv?l optimal n?tic? ?ld? etm?kd?n ibar?t olmalıdır. M??qin ?sas hiss?sind? novb?ti h?r?k?tl?rin oyr?dilm?sin? ba?layark?n, ?vv?lki m??ql?rd? yerin? yetirilmi? v? t?kmill??dirilmi? h?r?k?tl?r t?krar edilir. M??q zamanı atla unsiyy?td? c?tinlikl?r yarandıqda, onların aradan qaldırılması ucun mu?yy?n i?l?r gorulm?lidir. M??qin tamamlayıcı hiss?sinin ?sas m?qs?di atların sinir sisteminin v? daxili orqanlarının funksional v?ziyy?tinin normal hala qaytarılmasından ibar?t olmalıdır.

Yadda saxlamaq lazımdır ki, at h?r hansı ??raitin d?yi?m?sini olduqca h?ssaslıqla q?bul edir. Buna gor? d? birinci gun onu sakit buraxmaq, sonrakı 4-5 gun is? ancaq yuy?nl? g?zdirm? k v? saxlandı?ı boksla tanı? etm?k lazımdır. Ata ?vv?lc? yalnız bir adam qulluq etm?lidir. At boksa oyr??dikd?n sonra meht?rd?n ba?qa onunla daimi m??qci d? unsiyy?td? ola bil?r.

Atı y?h?r v? yuy?n? alı?dırdıqda, refleks n?z?riyy?sind?n istifad? edilm?lidir. Birinci unsiyy?t ≪meht?r - yem≫ formasında olmalıdır. Atın ona tanı? olmayan ??yaları yeml? ba?lı xo? t??ssuratla qar?ılaması v? yadda saxlaması ucun meht?r y?h?ri, y?h?raltı ortuyu, yuy?ni v? dig?r l?vazimatları atın boksuna yeml? birlikd? g?tirm?lidir. Bu unsiyy?tin t?dric?n v? daimi v?rdi?? cevrilm?si il? at y?h?r? v? dig?r ??yalara oyr??dirilm?lidir. Bir nec? gund?n sonra qarınaltı k?m?ri ba?lamaq v? t?dric?n onu lazım olan h?dd? q?d?r sıxmaq lazımdır. Butun bu prosesl?rd?n sonra yuy?nl? atın umumi tanı?lı?ına ba?lanmalıdır. Daha sonra atların t?limi atın yuy?nin? ba?lanmı? ip ? korda il? ehtiyatla v? t?dric?n tanı?lıqla davam etdirilm?lidir.

At miniciy? etibar etm?y? oyr?dilm?lidir. Bu m?qs?dl? atın yanına ged?rk?n, minici ozu il? yerkoku v? ya cor?k parcası goturm?lidir. Sı?allamaqla da atı sakitl??dirm?k lazımdır. M??q prosesi baytar h?kimi t?r?find?n n?zar?t altında saxlanılmalıdır.

Atın m??qcisi m??qd?n sonra onun boksuna getm?li v? atın v?ziyy?tini mu?ahid? etm?lidir. At ozunu adi davranı?ından f?rqli aparırsa, bunun h?ddind?n artıq yorulma ?lam?ti oldu?u n?z?r? alınmalıdır. ?g?r at h?m d? yemd?n imtina edirs?, dem?li o, tamamil? haldan du?mu?dur. M??qci atın sa?lamlı?ını daim n?zar?t altında saxlamalıdır.

Atlarla birinci m??q yalnız mut?x?ssis t?r?find?n aparılmalıdır. ?lkin m?rh?l?d? atın duzgun h?r?k?t texnikasını formala?dırmaq m?qs?dil? onu duz x?tt istiqam?tind? g?zdirm?k lazımdır. M????l?l?r zamanı at oz m??qcisinin s?sin?, toxunmasına v?rdi? etdirilm?li, ona t?dric?n etibar etm?y? ba?lamalı v? ozunun otlaqda olan s?rb?st h?r?k?tl?rini yenid?n b?rpa etm?lidir. Bu m????l?d? at ita?t? oyr?dilm?li v? m??qin sonunda o, veril?n tap?ırı?ı daha tez m?nims?m?lidir.

Sonrakı m??q radiusu 10 metr olan dair? boyunca aparılmalıdır. M??qci daim dovr?nin m?rk?zind? olmalıdır. M??ql?r manejd? v? ya m??q ucun ayrılmı? xususi yerd? kecirilm?lidir. ?lkin m??ql?r zamanı qamcıdan istifad? etm?k qada?andır. ?p atın yuy?ninin orta halqasına ba?lanır. M??qci atla bir nec? dovr? etdikd?n sonra t?dric?n ?lind?ki ipi bo?aldır. M????l? zamanı atın h?tta minimal u?uru ona c?r?z verm?kl? qiym?tl?ndirilm?lidir. Novb?ti m??ql?r artıq acıq sah?d? aparılmalıdır.

Dair? uzr? m??qd? minici qamcıdan istifad? etm?kl? atı mahmıza v? qırmanca oyr?tm?lidir. Atın cilova oyr??dirilm?si yuy?n? ba?lanmı? uzun ip vasit?sil? h?yata kecirilm?lidir. Korda il? i?l?y?rk?n vacib vasit?l?rd?n biri m??qcinin s?si olmalıdır. Kordanın h?r?k?tl?ri il? yana?ı, ona h?mah?ng olaraq, bir tonda s?sl? d? eyni ?mrl?r verilm?lidir. Qısa vaxtda at ?n yungul t?sirl? t?l?b olunanları yerin? yetirm?y? oyr?dilm?lidir.

At korda il? s?rb?st h?r?k?t etm?y? v? cilova oyr??ibs?, onda onu minicinin c?kisi il? tanı? etm?k lazımdır. Minicinin c?kisi yungul olmalı v? o, y?h?rd? mohk?m otura bilm?lidir. Atın belin? birinci oturma c?hdind?n ?vv?l onu h?r iki istiqam?td? korda il? g?zdirm?k lazımdır ki, o, yorulsun v? dayanmanı yungulluk kimi q?bul etsin. Bundan sonra minici l?ng h?r?k?tl?rl? ?ll?rin? dayaq ver?r?k, y?h?rin uz?rin? uzanmalıdır. At y?h?rin uz?rind? uzanan minicini sakit q?bul edirs?, onda minici sa? aya?ını ehmalca atın belind?n a?ıraraq, y?h?rd? oturmalıdır. Minici ata min?nd?n sonra kom?kci ona uz?ngini verm?lidir. Sonra kom?kci ovcundakı v?l?miri ata gost?r?r?k t?dric?n geri c?kilm?lidir ki, at onun ardınca h?r?k?t etsin. Bu m?rh?l?d? minici cilovu ?lin? almamalı v? passiv halda atın h?r?k?tl?rin? goz qoymalıdır. At yortma yeris? kecirs?, minici muvafiq v?ziyy?ti almalıdır. At minicini ustund?n atmaq ist?dikd?, minici dizl?rini ata sıxıb, ?ll?ri il? atın boynuna ba?lanmı? k?m?rd?n yapı?malıdır.

Atın minici altında birinci h?r?k?tl?ri duz x?tt uzr?, daha sonra t?dric?n sol t?r?f? yon?lm?lidir. Bir d?f? dayanmaq ??rti il?, bir nec? dovr? etm?k kifay?tdir. Bu zaman atı sı?allamaq, ona c?r?z verm?k v? onunla xo?, sakitl??dirici tonda danı?maq lazımdır. Cilovla tanı?lıq ucun d?, h?mcinin, kordadan v? ?mrl?rd?n istifad? edilm?lidir.

Novb?ti hazırlıq m?rh?l?sinin m?qs?di atın t?bii gork?mini b?rpa etm?sind?n ibar?t olmalıdır. Atın s?rb?st h?r?k?tl?ri il? ?z?l?l?rin bo?alması t?min edilm?lidir. Cilovun uzunlu?u el? olmalıdır ki, minicinin atla ?laq?si cox sad? olsun. At d?hn?y? dir?nm?m?li v? oz t?bii tarazlı?ı v?ziyy?tind? olmalıdır. At capara?a kecm?k ist?yirs?, buna bir az imkan verm?k lazımdır.

Bu m?rh?l? il? cins idman atlarının ibtidai hazırlı?ı ba?a catır. Oyunlara v? yarı?lara hazırlıq m?rh?l?sind? is? t?lim prosesi ?sas?n tap?ırıqların qism?n mur?kk?bl??dirilm?si istiqam?tind? davam etdirilm?lidir.

Yarı?ların ?sas ??rtl?ri [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

At-idmancı cutluyu mane?l?rd?n t?rtib olunmu? mar?rutda sınaqdan kecirilir. Bu sınaqda atın s?rb?stliyi, idman bacarı?ı, sur?t keyfiyy?ti v? mane?l?ri d?f ed?rk?n idmancının ustalı?ının numayi?i t?l?b olunur.

?dman mane?l?rinin da?ılması, atın ita?tsizliyi, vaxt normasını a?ma v? sair kimi hallar ciddi texniki s?hvl?r hesab olunur.

Yarı?ın novund?n asılı olaraq, az c?rim? xalı qazanan, mar?rutu daha tez ba?a catdıran v? ?n yuks?k musb?t xallar qazanan idmancı qalib sayılır.

Yarı?lar bir v? ya bir nec? gitd?n ibar?t ola bil?r.

H?mcinin bax [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Vikianbarda Pferdesport il? ?laq?li mediafayllar var.

• Atcılıq
• Az?rbaycan Respublikası Atcılıq Federasiyası

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1. ↑ "≪Cins idman atlarının t?limi v? at idmanı yarı?larının kecirilm?si Qaydaları≫nın t?sdiq edilm?si haqqında AZ?RBAYCAN RESPUBL?KASININ NAZ?RL?R KAB?NET?N Q?RARI" (PDF) . 2017-06-07 tarixind? orijinalından (PDF) arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2018-04-13 .
2. ↑ К предстоящим XVI Олимпийским играм Arxivl??dirilib 2018-05-01 at the Wayback Machine   (rus.)
3. ↑ Konkur Arxivl??dirilib 2013-04-24 at the Wayback Machine Beyn?lxalq atcılıq idmanı federasiyası Arxivl??dirilib 2018-03-22 at the Wayback Machine saytında