Skopye

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
??h?r
Skopye
Скоп?е
Bayraq[d] Gerb
Bayraq [d] Gerb
41°59′46″ ?m. e. 21°25′54″ ?. u.
Olk?
Region Skopye regionu
Mer Petre ?ilegov
Tarixi v? co?rafiyası
Sah?si
  • 571,46 km²
M?rk?zin hundurluyu 270 m
Saat qur?a?ı UTC+1 , yayda UTC+2
?halisi
?halisi
  • 526.502 n?f. ( 2021 ) [1]
Milli t?rkibi makedonlar : 65%
albanlar : 27%
dig?r: 8%
R?q?msal identifikatorlar
Telefon kodu +389 02
Poct indeksi 1000
N?qliyyat kodu SK
Dig?r
skopje.gov.mk
Skopye xəritədə
Skopye
Skopye
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar


Skopye ( mak. Скоп?е , alb. Shkupi , lat. Skupi ) ya da Uskub [2] [3] ( turk. Uskup , osman . ????? Uskub ) ? ?imali Makedoniya Respublikasının paytaxtı v? ?n boyuk ??h?ri. Olk?nin siyasi, m?d?ni, iqtisadi v? elmi m?rk?zi hesab olunur.

Tarixi

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Skopye ?razisind? ilk insan m?sk?nl?ri e.?. IV ?sr? aiddir. ??h?r m?rk?zin? yaxın ?razid? yerl???n Skopye qalasının yaxınlı?ında Neolit dovrun? aid insan m?sk?nl?rinin tapılması da bunu subut edir. Skupi eramızdan ?vv?l II ?srd? Balkan yarımadasında yerl???n Dardania dovl?tinin paytaxtı olmu?dur. Eramızın I ?srinin ?vv?ll?rind? is? romalılar t?r?find?n i??al olunmu? v? ?razisi h?rbi baza rolunu oynama?a ba?lamı?dır. [4] [5] 395-ci ild? Roma ?mperiyası ??rqi v? q?rbi olaraq iki hiss?y? bolundukd?n sonra Skupi d? m?rk?zi Konstantinopol olan Bizans ?mperiyasının t?rkibin? qatılmı?dır. Erk?n orta ?srl?r dovrund? Bizans ?mperiyası v? Birinci Bulqar dovl?ti arasında mubahis?li ?razi olmu?dur. 1282-ci ild?n Serb ?mperiyasının t?rkib hiss?si olan bu ??h?r, 1346-cı ild?n 1371-ci il? q?d?r bu dovl?tin paytaxtı olmu?dur. 1392-ci ild? ??h?r Osmanlı ?mperiyası t?r?find?n ?l? kecirilmi? v? Uskup adlandırılmı?dır. 500 ild?n cox mudd?t? turkl?rin n?zar?ti altında qalan ??h?r Kosovo vilay?tinin m?rk?zi rolunu oynamı?dır. 1912-ci ild? Balkan muharib?l?ri ?rzind? Serbiya Krallı?ı t?r?find?n i??al edilmi?, Birinci dunya muharib?si ba?a catdıqdan sonra is? yeni yaranmı? Yuqoslaviya Krallı?ının t?rkibin? daxil olmu?dur. ?kinci dunya muharib?si zamanı Nasist Almaniyasının mutt?fiqi olan Bulqar qo?unları t?r?find?n ?l? kecirilmi?dir. 1944-cu ild? Yuqoslaviya Sosialist Federativ Respublikasının bir hiss?si olan Makedoniya Sosialist Respublikasının paytaxtı elan olunmu?dur. ?kinci dunya muharib?si ba?a catdıqdan sonra sur?tli inki?af m?rh?l?sin? q?d?m qoyan ??h?rin inki?af tempi 1963-cu ild? ba? vermi? d?h??tli z?lz?l? n?tic?sind? z?ifl?mi?dir. Skopye ??h?ri 1991-ci ild?n etibar?n must?qil Makedoniya dovl?tinin paytaxtıdır.

Belqrad v? Afina ??h?rl?rini birl??dir?n yolun uz?rind? yerl??m?si Skopye ??h?rinin strateji ?h?miyy?tli ya?ayı? m?nt?q?si olmasında boyuk rol oynayır.

?halisi

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Demoqrafiyası

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

2002-ci il hesablamalarına ?sas?n Skopye ??h?rinin ?halisi 506,926 n?f?rd?n ibar?t idi. Skopyenin m???ulluq ?razisi Makedoniya Respublikasının boyuk ?razisini ?hat? edir ki, bu ?raziy? d? umumi ?halisi bir milyon n?f?rd?n cox olan Veles , Kumanovo v? Tetovo kimi ya?ayı? m?nt?q?l?ri d? daxildir. [6]

Makedoniya ?halisinin ucd? bir hiss?si burada ya?ayır. Dig?r ??h?rl?rin ?halisinin sayı Skopyey? nisb?t?n daha azdır. Olk?nin ikinci boyuk ??h?ri olan Kumanovoda 107,632 n?f?r ya?ayır.

Habsburqlar sulal?si v? Osmanlı dovl?ti arasında ba? ver?n muharib?l?r, h?mcinin 1698-ci ild? ba? vermi? boyuk yan?ına q?d?r Skopye Balkan yarımadasında yerl???n ?n boyuk ??h?rl?rd?n biri idi. 1836-cı ild? burada c?mi 10 min n?f?r ya?ayırdı. [7] Bununla bel?, 1850-ci ild?n etibar?n ??h?r ?halisi yenid?n artma?a ba?ladı v? artıq 1905-ci ild? 32 min n?f?r? catdı. XX ?srd? Skopye Yuqoslaviyada yerl???n ??h?rl?r arasında ?n sur?tl? boyuy?nl?rd?n biri olmu?, 1971-ci ild? ?halinin sayı 448,200 n?f?r? catmı?dır. Bundan sonra, demoqrafik artım sabit sur?tl? davam etmi?dir. [8]

Etnik t?rkibi

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Skopye ??h?ri tarix boyu f?rqli mill?tl?r? ev sahibliyi etmi?dir. Muasir dovrd? d? ??h?r oz etnik muxt?lifliyin? gor? f?rql?nir. XIX ?srd? ??h?r ?halisinin ?ks?r hiss?sini mus?lman t??kil edirdi. 2002-ci il hesablamalarına gor? Skopyed? ya?ayan ?n boyuk etnik qrup ?halinin 66,75%-ni t??kil ed?n makedonlardır. Albanlar , serbl?r , turkl?r , bosniyalılar v? dig?rl?ri is? etnik azlıq t??kil edirl?r.

Etnik makedoniyalıların ?ks?r hiss?si Vardar cayının c?nubunda m?skunla?mı?dır. Onlar, h?mcinin Butel v? Qazi Baba kimi Vardar cayının ?imalında yerl???n ?razil?rd? d? ?ks?riyy?t t??kil edir. ??h?rin b?zi yerl?rind? alban dilli m?kt?bl?r f?aliyy?t gost?rir. [9]

Din

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?hali arasında dini m?nsubiyy?t muxt?lifdir: makedonlar, serbl?r v? valaxların ?ks?riyy?ti pravoslav oldu?u halda, albanlar, turkl?r v? qaracıların ?ks?r hiss?si mus?lmandır. Burada, h?mcinin ?hali arasında azlıq t??kil ed?n katolik albanlar da vardır. [10]

2002-ci il hesablamalarına gor? Skopye ?halisinin 68,5%-i ??rqi pravoslav kils?sin? , 28,6%-i is? ?slam dinin? etiqad edir. Katolik (0.5%) v? protestantlar (0.04%) is? azlıq t??kil edir. [11]

?kinci dunya muharib?si ba?layana q?d?r Skopyed? kifay?t q?d?r y?hudi ail?si m?skunla?mı?dı. Onların ?ks?riyy?ti ?nkvizisiya zamanı ?spaniyadan buraya koc etm?y? m?cbur olmu?lardan ibar?t idi. 1939-cu ild? 2424 n?f?r Skopye y?hudisi nasistl?r t?r?find?n ya oldurulmu?, ya da deportasiya edilmi?dir. Muharib?d?n sonra sa? qalanların boyuk bir qismi ?srail? kocmu?dur. [12]

Tarix?n Osmanlı dovl?tinin t?rkib hiss?si oldu?una gor? burada m?scidl?rin sayı kils?l?rin sayına nisb?t?n daha coxdur. Skopye ??h?ri Makedoniya Pravoslav Kils?si v? Makedoniya ?slam Dini Birliyi kimi bir cox dini t??kilatlara ev sahibliyi edir. Burada pravoslav v? katolik kafedralları , bir cox m?dr?s? v? sinaqoq yerl??ir. [13]

Beyn?lxalq ?laq?l?ri

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Qarda? ??h?rl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?m?kda?lıq

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

H?mcinin bax

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?stinadlar

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
  1. ↑ https://www.citypopulation.de/de/northmacedonia/cities .
  2. ↑ http://turkologiya.org/saylar/Turkologiya-2012-3-4.pdf Arxivl??dirilib 2021-08-31 at the Wayback Machine c?nubu Qarada? v? Uskub vilay?tl?ridir. Bosna vilay?ti 7 livaya (y?ni ?yal?t?) bolunur: bunların biri Qerseqovinadır, bunlar Bosna ??h?rin? tabedir.
  3. ↑ http://www.anl.az/down/meqale/edebiyyat/edebiyyat_noyabr2009/94863.htm Arxivl??dirilib 2022-03-30 at the Wayback Machine Y?hya Kamalın ??h?ri Uskubd? qonaqlanmı? bir m?h?bb?t karvanı var.
  4. ↑ Syme, Ronald; Birley, Anthony. "The Provincial at Rome: And, Rome and the Balkans 80BC-AD14" . University of Exeter Press. 1 yanvar 1999 – Google Books vasit?sil?.
  5. ↑ Mocsy, Andras. "Pannonia and Upper Moesia: A History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire" . Routledge & K. Paul. 1 yanvar 1974 – Google Books vasit?sil?.
  6. ↑ "Improving Energy Sufficiency in Skopje, TRACE Study" (PDF) . World Bank. 2012. 2013-12-27 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .
  7. ↑ Andrew Rossos. Macedonia and the Macedonians: A History . Hoover Press. 2008. s?h.  70 . ISBN   978-0-8179-4882-5 .
  8. ↑ Jasna Stefanovska et Janez Ko?elj. Urban planning and transitional development issues: The case of Skopje, Macedonia. Urbani izziv. 2012. s?h. 94.
  9. ↑ Svetomir Skaric. "Ohrid Agreement and Minority Communities in Macedonia" (PDF) . Friedrich Ebert Stiftung in Macedonia. 2010-12-26 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .
  10. ↑ Hugh Poulton. Who are the Macedonians?. C. Hurst & Co. Publishers Ltd. 2000. s?h. 130. ISBN   1850655340 .
  11. ↑ "Census" (PDF) . State Statistical Office of the Republic of Macedonia. 2002. 2012-03-24 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .
  12. ↑ "Jewish Community in Macedonia" . European Jewish Fund. 2013-07-04 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .
  13. ↑ "Address Book of the Religious Communities" (PDF) . Macedonian Centre for International Cooperation. 2016-05-28 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .
  14. ↑ "Ville de Dijon ? Dijon, une politique renouvelee a l'international" . Dijon.fr. 2 oktyabr 2013 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .
  15. ↑ "Nanchang City and Sister Cities Intercommunion" . Nanchang Municipal Party Committee of the CPC and Nanchang Municipal Government. Nanchang Economic Information Center. 22 may 2013 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29dekabr 2017 .
  16. ↑ "Medmestno in mednarodno sodelovanje" . Mestna ob?ina Ljubljana (Ljubljana City) (Slovenian) . 26 iyun 2013 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29dekabr 2017 .
  17. ↑ "- Сител Телевизи?а" . sitel.com.mk. 2012-03-07 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2017-12-29 .
  18. ↑ "Skopje votes to twin with Sofia" . sofiaglobe.com. 19 aprel 2015. 2019-03-03 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2017-12-29 .
  19. ↑ "Скоп?е се збратими со Тирана" . novatv.mk. 2019-08-02 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2017-12-29 .
  20. ↑ "Karde? Kentleri Listesi ve 5 Mayıs Avrupa Gunu Kutlaması [via WaybackMachine.com] " (Turkish) . Ankara Buyuk?ehir Belediyesi ? Tum Hakları Saklıdır. 14 yanvar 2009 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .
  21. ↑ "Međunarodna suradnja Grada Pule" . Grad Pula (Croatian v? Italian) . 5 may 2012 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .
  22. ↑ daenet d.o.o. "Sarajevo Official Web Site : Sister cities" . Sarajevo.ba. 12 aprel 2009 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 29 dekabr 2017 .

Xarici kecidl?r

[ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]
Vikianbarda Skopye il? ?laq?li mediafayllar var.
M?nb? ? " https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Skopye&oldid=7236485 "