A
verdat
(d'o
latin
ver?tas
)
[1]
ye un concepto propio d'a
filosofia
que sirve ta avaluar feitos u
chuicios
en termins de verdadero u falso. S'aplica sobretot a las ideyas y proposicions y no a atras expresions linguisticas u comportamientos. La Verdat s'oposa a la
mentira
.
O
concepto
de verdat varia seguntes a epoca u escuela teorica. Se pueden distinguir sobre tot os siguients:
- Verdat como correspondencia: ye verdat o que decimos u pensamos cuan se corresponde con o que pasa u se puet percibir en a
realidat
. Cal tener como prueba de refutacion un
mundo
exterior, partindo d'a
hipotesi
de que iste mundo se puet conoixer, feito que muitos negan (como los que predican o
escepticismo
).
- Verdat como coderencia: ye verdat aquella afirmacion que ye
coderent
con atras aceptatas por una comunidat determinata. Ye un concepto que proviene de l'
utilitarismo
y s'emplega muito en
lochica
y en a
Ciencia
en cheneral, a on que se fa servir en o sentito siguient: aceptamos que cualsiquier cosa ye verdat si se puet contrimostrar empiricament u si no se puet refutar de momento (
falsacion
).
- Verdat subchectiva: ye verdat o que bellun considera como verdadero, ye relacionato con as
creyencias
personals, con a
experencia
d'o mundo. Replega diferents graus de
relativismo
.
- A
relichion
usa la expresion "verdat absoluta" como sinonimo de
Dios
u de
revelacion
.
- Verdat pragmatica: ya que ye imposible lograr una verdat sin de dandalos, s'acepta como cierto lo que ye util ta la vida cutiana u ta fer abanzar a cuestion d'estudio particular.