O
Estau d'a Ciudat d'o Vaticano
ye, con os suyos 0,44 km
2
de
superficie
y a suya
poblacion
de 932 habitants, o
estau
menos amplo y poblau d'o mundo. Ye situau en a
ciudat
italiana
de
Roma
, con a que tien 4
km
de muga. Se troba en a zona ueste d'a ciudat, sobre a marguin dreita d'o
rio Tiber
.
O
edificio
mas destacau ye a
Basilica de Sant Pietro
. Incluye tamien, en rechimen de extraterritorialidat, as basilicas de
Sant Chuan de Letran
,
Sant Pavlo Extramuros
y
Santa Maria la Mayor
, y difuera d'a ciudat, o
Palacio de Castelgandolfo
. O estau ye tan chicot que nomas a Basilica de Sant Pietro ya en ye o 7% d'a suya superficie; a
basilica
y a
Plaza de Sant Pietro
ocupan un 20% d'o territorio, ixo li fa estar o territorio independient mas urbanizau d'o mundo.
A Ciudat d'o Vaticano alberga la
Santa Seu
, maxima institucion d'a
Ilesia Catolica
. Encara que os dos nombres ≪Ciudat d'o Vaticano≫ y ≪Santa Seu≫ s'emplegan a soben com si fuesen equivalents, o primero se refiere a la Ciutat y a lo suyo territorio, mientres que o segundo se refiere a la institucion que diriche a Ilesia y que tien
personalidat churidica
propia (como
subchecto
de
Dreito internacional
). Rigurosament, ye a Santa Seu, y no lo Estau d'o Vaticano, la que mantiene relacions diplomaticas con a resta d'estaus d'o mundo. D'atra man, o Vaticano ye qui da o soporte temporal y
sobiran
(sustrato territorial) a l'actividat d'a Santa Seu.
Fa parte d'a
Organizacion d'as Ciudaz d'o Patrimonio d'a Humanidat
.
Territorio Vaticano d'alcuerdo a los Pautos de Letran.
- 756
, prencipia la historia d'os
Estaus Pontificios
.
- 1860
, l'exercito d'o rei d'Italia
Bitor Manuel II
conquista os
Estaus Pontificios
y deixa o Vaticano solament en posesion de Roma y a suya rechion costera mientres o papau de
Pio IX
.
- 1870
, Vitor Manuel prene posesion d'una gran parti de Roma gracias a la
Guerra Francoprusiana
y la proclama nueva capital d'o suyo reino.
- 1917
,
Benedet XV
proposa un plan de paz ta la
Primera Guerra Mundial
que ye ignorato de tot por a comunidat internacional.
- 1929
, os
Pactos de Letran
son sinyaus por
Pietro Gasparri
en representacion d'o Vaticano y
Benito Mussolini
,
primer ministro
italiano, l'
11 de febrero
mientres o pontificau de
Pio XI
. Con iste pauto se remato a disputa con
Italia
que existiba dende
1870
. Con o reconoiximiento d'iste chicorron estau lo concordato guarancio a total independencia d'o Papa.
- 1939
, esclata la
Segunda Guerra Mundial
; o Vaticano se declara neutral.
- 1965
,
Pablo VI
clausura o
Concilio Vaticano II
.
- 1981
,
Chuan-Pavlo II
sufre un atentau.
- 2003
, o Vaticano s'oposa a la
invasion d'Iraq
por parti d'os
EUA
y os suyos aliaus.
- 2005
, Muere o papa Chuan-Pavlo II y asume o papau
Benedet XVI
.
- 2013
, lo sucesor de Chuan-Pavlo II, Benedet XVI, renuncia a lo suyo pontificau por razons de salut, estando-ne a primera renuncia d'un Papa en as zagueras 600 anyadas.
[2]
. En o
Conclave de 2013
,
Jorge Mario Bergoglio
ye triau como papa, baixo lo nombre de
Francisco
.
Palacio d'o Gubierno en os Chardins Vaticanos.
A esencia mesma d'o Estau d'a Ciudat d'o Vaticano se basa en a doctrina y en a lechislacion d'a
Ilesia Catolica
, de manera que o
Papa
ye allora Chefe Supremo d'a Ilesia y Chefe d'o Estau d'o Vaticano. Como en a propia Ilesia Catolica, os centenars de millons de miembros d'ista no tienen dreito de voto u decision sobre a organizacion, o Vaticano ye l'unico estau europeu que amas de no estar formalment una
democracia
, esfensa explicitament o suyo caracter de
dictadura
teocratica. A eslecion d'o Papa corresponde a lo
Sacro Colechio Cardenalicio
(institucion no esleita, os miembros d'a cual son designaus por o propio Pontifice), reunitos en
Conclau
, seguntes as disposicions d'a Constitucion Apostolica
Universi Dominici Gregis
, promulgada por
Chuan-Pavlo II
o
22 de febrero
de
1996
. Ista Constitucion Apostolica restrinche o metodo d'eslecion eliminando a posibilidat d'aclamacion y de compromis y desichindo que a mesma se verifique por escrutinio.
Basilica y plaza de Sant Pietro.
O escullito se torna en Papa cuan manifiesta a suya aceptacion, siempre que se tracte d'una persona que tenese ya o caracter de
Bispe
. En caso contrario, o trigau ha d'estar ordenau Bispe a l'inte. En cualsiquiera d'os dos casos, o Papa esleito adquiere dende o mesmo momento d'a suya aceptacion, y ordenacion si ye o caso, a plena y suprema potestat en a Ilesia Catolica y en o Estau d'a Ciudat d'o Vaticano.
Tampoco no existe a
division de Poders
propia de cualsiquier
democracia
: o Papa concentra en a suya persona toz os tres poders
lechislativo
,
executivo
y
chudicial
, encara que no gosa exercer-los de forma dreita en a mayoria d'os casos. Ta asistir a lo Papa en o gubierno d'o Estau d'a Ciudat d'o Vaticano esiste una administracion dita
Curia Pontificia
Romana, que s'encarga d'os asuntos ordinarios d'o gubierno eclesial y vaticano.
Os idiomas oficials son o
latin
y o italiano. A moneda d'o pais, seguntes un alcuerdo suscrito con a
Union Europea
(UE), ye l'
euro
. Ye o solo estau sobiran d'o mundo que ye reconoixito por a
Organizacion d'as Nacions Unidas
y que no i perteneixe.
Plan d'a Ciudat d'o Vaticano.
A Ciudat d'o Vaticano constituye un enclau adintro d'a ciudat italiana de
Roma
, con a cual tien una
muga
de 4 km. Se troba situada en a zona uest de Roma, en un chicot tozar en a marguin dreita d'o rio
Tiber
.
[3]
O prencipal edificio d'o estau ye a
basilica de Sant Pietro
que se troba en a plaza d'o mesmo nombre. Adintro d'as murallas se troban atros edificios importants como el Palacio d'o Gubierno, os
Museus Vaticanos
y os
Chardins Vaticanos
.
Os
hibiernos
son suaus y, encara que as temperaturas son altas mientres o dia, as nueiz son fredas. A
temperatura meyana
en
chinero
ye de 7 °C, mientres que en
chulio
ye de 24 °C. I plebe poco entre
mayo
y
setiembre
.
Octubre
y
noviembre
son os meses mas umedos.
[4]
Museus Vaticanos: A sala dita
Braccio Nuovo
.
O Vaticano no puet mantener-se gracias a l'actividat productiva d'o suyo propio territorio, limitada a la venda d'obchectos
toristicos
, libres d'impuestos,
estampetas
y dentradas a
museus
. Pero conta amas con os grans ingresos d'a Ilesia Catolica en tot o mundo, provenients de: as aportacions economicas d'os Estaus a on conta con alcuerdos de financiamiento (por a suya tradicion catolica u por a presion de partius politicos afins), as donacions d'os
catolicos
u d'interpresas vincladas a els; os beneficios d'as interpresas propiedat d'a Ilesia y d'as suyas actividaz financieras de banca y bolsa a nivel internacional. A economia yera muit danyada en 1979, y tres anyos dimpues se produce a caita d'un d'os
bancos
mas ilustres de
Italia
, o
Banco Ambrosiano
, que levaba as finanzas internacionals d'o Vaticano. Dimpues o
Papa
treslado a responsabilidat d'a economia vaticana a lo
Estau
, que, a partir de 1984, s'encargarba d'as
finanzas
. Cinco anyos dimpues, o Papa fa una reestructuracion d'a organizacion economica y a economia estatal s'encargo a cinco financiers reconoixitos internacionalment (encara que baixo lo control d'una comision formada por cinco cardenals).
Debito a un alcuerdo con
Italia
, en representacion d'a
Union Europea
, a moneda vaticana ye l'
euro
. A ciudat tien euros con disenyo propio, que son acceptaus en Italia y a resta de paises d'a
zona euro
. A Ciudat d'o Vaticano no tien un banco que pueda emitir istas monedas, por ixo tien un alcuerdo con Italia ta la suya fabricacion, que no puet estar de mas d'un millon d'euros anyals.
Antena d'a Radio Vaticano.
A Ciudat d'o Vaticano emite as suyas propias estampetas postals y monedas, tien una estacion de ferrocarril y un periodico (
L'Osservatore Romano
), una emisora, (
Radio Vaticano
) y una television (
Centro televisivo vaticano
), amas de diferents fundacions, como
Latinitas
, ta o estudio d'o
latin
, academias y universidaz pontificias.
O estau d'a Ciudat d'o Vaticano tien un servicio de telefons que disposa de modernas instalacions ta la comunicacion tanto interna como externa d'a ciudat tamien disposa de personal altament capacitau. S'ha de tener en cuenta que no existe o dreito a la confidencialidat d'as comunicacions telefonicas u d'unatro tipo.
A ciudat estau tien una complexa infraestructura de rez, por lo que tien una autonomia completa.
A ciudat tien una gara que recorre o trachecto dende o Vaticano dica Italia. Amas, tamien tien un
helipuerto
. Os servicios d'autocar dende a ciudat de Roma son frecuents.
O
Papamobil
con a matricla SCV1.
O Vaticano atorga a travies d'o "rechistro de vehiclos vaticanos" una matricla a los automobils d'ista ciudat-estau. Os automobils que son d'o gubierno portian as siglas "
RVV
" y os que son d'os ciudadans, "
SCV
".
A tradicional apariencia d'a Guardia Suiza amaga un moderno exercito d'elite.
A
Guardia Suiza
ye o cuerpo militar encargau d'a seguridat d'a Ciudat d'o Vaticano. Ye composada por bels cient soldaus (toz hombres): cuatre oficials, 23 comandants intermedios, 70
alabarders
, 2 tamboriners y un capellan. Son entrenaus en procedimientos y maneyo d'armas modernas (como o fusil suizo
Sig 550
), encara que tamien s'amuestra a maniar a
espada
y l'
alabarda
.
A Guardia Suiza tien a suya seu debant d'o
Palacio Apostolico Pontificio
.
Seguntes os
Pactos de Letran
sinyaus con o gubierno faixista italiano de
Benito Mussolini
, s'establio que a Policia italiana ha de cusirar, en chunto con a
Guardia Suiza
y os Servivios Vaticanos de Seguridat (servicios secretos), a
Plaza de Sant Pietro
.
A esfensa d'a Ciudat d'o Vaticano ye proporcionada por
Italia
.
A nacionalidat vaticana no s'obtien por naiximiento, sino por o sistema de
iure officii
u concesion, a aquellas personas que treballan ta o Vaticano. Tamien pueden obtener a nacionalidat os
conchuches
(que s'anula, en caso de deseparacion) y fillos (que se anula si son treballadors, tienen mas de 25 anyos u en o caso d'as fillas si se casan) d'os treballadors vaticanos.
[5]
Seguntes as leis italianas, si una persona pierde a ciudadania vaticana y no tiene denguna atra ciudadania automaticament se converte en ciudadan d'Italia.
[6]
O
31 d'aviento
de
2005
, yeran 558 as personas con nacionalidat vaticana, d'as cuals 246 teneban dople nacionalidat.
Istas 558 personas yeran:
[7]
Asinas, d'as personas que tienen a nacionalidat vaticana, un 80% fan parti d'o clero d'a Ilesia Catolica, y a mayor parti d'a resta son guardias suizos, que tamien son catolicos, estando amas iste un d'os prencipals regles ta dentrar en a Guardia Suiza. No se diz a relichion d'as atras 43 personas.
Istas cifras se refieren a personas con nacionalidat vaticana, pero no toz son residents en a Ciudat. Os ciudadans que treballan en misions diplomaticas, a gran mayoria d'os cardenals y una gran proporcion d'os miembros d'o clero y laicos que treballan en o Vaticano viven fuera d'o Estau.
Os Museus Vaticanos.
A cultura d'o Vaticano, como ye platero, se corresponde con a cultura d'a Ilesia Catolica, encara que s'ubre tamien a l'arte d'atras culturas, y o suyo mayor exponent son as obras d'arquitectura, como a
Basilica de Sant Pietro
, a
Plaza de Sant Pietro
, a
Capiella Sixtina
y os Museus Vaticanos.
Entre os Museus Vaticanos se troban: o Museu Gregoriano d'arte echipcio y d'arte etrusco, o Museu Pio Clementin, o museu Chiaramonti y a Pinacoteca Vaticana.
Muitos artistas y arquitectos famosos como
Bramante
,
Michelangelo
y
Bernini
treballoron en importantismas obras artisticas que hue se pueden admirar en os edificios vaticanos.
O Vaticano tien una seleccion de
futbol
, a
Seleccion de futbol d'a Ciudat d'o Vaticano
, que no ye asociada ni a la NF-Board ni a la
FIFA
. Ista seleccion s'enfrontino a
Sant Marino
y
Monegue
, quedando 0-0 contra os dos equipos. L'equipo ye composau por voluntarios d'a
Guardia Suiza
, miembros d'o Consello Papal y por guardias d'os museus.
En
febrero
de
2007
sacerdoz y seminaristas d'a Ciudat d'o Vaticano y Roma chugoron a primera ≪Copa Clerical≫. Ye o primer campionato d'equipos formaus por clerigos, una ideya d'o Secretario d'Estau, o cardenal
Tarcisio Bertone
.