I

De Biquipedia
I
I
A B C D E
F G H I J
K L M N N
O P Q R S
T U V W X
Y Z
Digrafos
ch gu ix ll ny
qu rr
Atros simbolos
C l·l nn tz

I ( i latina u simplament i ) ye a novena letra de l' alfabeto aragones y a tercera d'as vocals. Proviene de l' alfabeto latino .

En aragones [ editar | modificar o codigo ]

Representa en aragones o fonema vocalico anterior (palatal) d'apertura minima /i/ de fueras d'o caso d'a conchuncion copulativa y . Puede tener as siguients realizacions [1] :

  • Una vocal palatal [i] como en i bon ([i’βon]), i xo ([’i?o]), i nte ([’in te]), mu i r ([mu’i?]).
  • Una semivocal [i?] como en pa i ([pai?]), ve i go ([’bei??o]), mu i to ([’mui?to]), fo i ([foi?]).
  • Una semiconsonant [j] como en tab i erna ([ta’βje?na]), t i engo ([’tjeŋgo]), n i eu ([’njew]).

A forma vocalica d'o ronombre adverbial i/bi , puet presentar as realizacions [i], [i?], [j] u [?] y s'escribe como "i". En coderencia, a variant reforzada s'escribe "ie": No i veigo; Voi a puyar- ie .

En grafias medievals puet representar diferents fonemas:

  • En cheneral puet representar a vocal /i/ como actualment u tamien a semivocal.
  • Debant de "a", "o", "u" representaba o fonema postalveolar africato xordo ( /?/ ): Iaca ([’t?aka]), Iaro ([’t?a?o]), Boria ([’bo?t?a]), Naiara ([na’t?a?a]); y no pas o fonema postalveolar fricativo sonoro ( /?/ ) como creyen erroniament muitos filologos hispanicos con una mala conoixencia de l'aragones actual y una conoixencia superficial d'os textos medievals.

Referencias [ editar | modificar o codigo ]

Vinclos externos [ editar | modificar o codigo ]