Garcia Sanchez I de Navarra
,
O de Nachera
, estio un
rei
de
Navarra
, naixito dimpues de
1020
y muerto en
Atapuerca
(
Reino de Leyon
hue
Burgos
) o
15 de setiembre
de
1054
, en a
batalla d'Atapuerca
.
Garcia Sanchez I yera o tercer fillo (o primer fillo yera
Remiro
, encara que fillo ilechitimo) de
Sancho
O Mayor
de
Navarra
y de
Munia Mayor Sanchez
, filla de
Sancho Garces
de
Castiella
.
En
1035
morio su
pai
, Sancho
O Mayor
, y seguntes o suyo testamento o suyo primer fillo,
Remiro
, recibio o
reino d'Aragon
, o segundo fillo,
Ferrando
, o
condau de Castiella
, o tercer fillo, Garcia Sanchez, o
reino de Navarra
, y o cuatreno fillo,
Gonzalo
, os condaus de
Ribagorza
y
Sobrarbe
.
En
1037
Garcia Sanchez aduyo a su
chermano
Ferrando I de Castiella
a redotar a
Bermudo III
de
Leyon
, cunyato de Ferrando, en a
batalla de Tamaron
, a on morio Bermudo, o zaguer descendient d'o lechendario
Don Pelayo
. Dimpues d'a redota y muerte de Bermudo, os dos chermans se repartioron o suyo reino: Ferrando s'apodero d'o
reino de Leyon
y Garcia Sanchez ixamplo o suyo reino dica
Cantabria
, con o
Pais Basco
.
En
1043
Garcia Sanchez redoto en a
batalla de Tudela
a su
chermanastro
Remiro I d'Aragon
, y o
reino d'Aragon
perdio bels territorios occidentals, ceditos a o
reino de Navarra
.
Antiparte, en
1045
conquerio
Calagorra
, en
La Rioja
, ixamplando o suyo reino enta lo sud, aprofitando a febleza d'os reinos de taifas dimpues de desfer-se o
Califato de Cordoba
, arredol de
1010
.
En os
anyos 1050
, a baralla con su chermano
Ferrando I de Castiella
por a muga entre toz dos reinos porto ta una guerra ubierta, y Garcia Sanchez morio o
15 de setiembre
de
1054
en a
batalla d'Atapuerca
contra as tropas de su chermano.
En
1038
Garcia Sanchez caso con
Estefania de Foix
, filla de
Bernat Rocher de Foix
,
conte
de
Foix
y
Coseran
, y
Garsenda
,
contesa
de
Bigorra
. Estefania yera viuda d'o suyo primer matrimonio y teneba una filla clamata Constanza. Tenioron 9 fillos:
- Sancho
O de Penyalen
, naixito en
1039
y casato con
Placencia de Normandia
.
- Urraca Garces, sinyora d'
Alberite
,
Lardero
y
Logronyo
, casata con
Garcia Ordonyez
, conte de
Nachera
y sinyor de
Granyon
.
- Ermesenda Garces, casata con Fortun Sanchez, sinyor de
Yequeda
y
Yarnoz
(iste zaguer, en
Noain
).
- Remiro de Navarra, sinyor de
Calagorra
,
Torreciella en Cameros
y
Ribafreta
.
- Ferrando de Navarra, sinyor de
Bucesta
,
Jubera
,
Lagunilla
y
Oprela
.
- Remon de Navarra
O Fratricida
, sinyor de
Murillo de Rio Leza
y
Agonciello
. Dimpues d'asesinar a su chermano, se refuchio en a
Taifa de Saraqusta
con
Al-Muqtadir
.
- Ximena Garces de Navarra, sinyora de
Daroca
,
Corcuetos
y
Hornos
.
- Mayor Garces de Navarra, sinyora de
Yanguas
,
Atayo
y
Velilla
.
- Sancha Garces, abadesa de
Sant Martin de Cuevagallegos
.
Garcia Sanchez tenio tamien dos fillos bordes: