한국   대만   중국   일본 
Eslovacos - Biquipedia, a enciclopedia libre Ir al contenido

Eslovacos

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografia oficial de Biquipedia (la Ortografia de l'aragones de l' Academia Aragonesa d'a Luenga ). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpues ista plantilla.
Eslovacos
Slovaci
Eslovacos
Rechions con comunidaz importants
Eslovaquia 4.352.775
Chequia 116.817 / 191.818 - 400.000
Hongria 29.794
Aragon 83 [1]
Idiomas
Eslovaco
Pueblos relacionaus
Pueblos eslaus
Mapa

Os eslovacos [2] (en eslovaco slovaci ) son un pueblo d' Europa , os habitants mayoritarios d' Eslovaquia , formando minorias en Chequia y Hongria . Parlan una luenga eslava occidental, o eslovaco y son catolicos .

Luenga [ editar | modificar o codigo ]

O eslovaco ye intelichible con o checo, pero ye estreitament vinclato con os dialectos orientals d'o polaco . Bi n'ha un standard dende o sieglo XIX .

Relichion [ editar | modificar o codigo ]

Encara que a Contrarreforma no estio tan represiva como en Bohemia y Moravia , a Ilesia Catolica se convertio en una important fuerza politica.

Historia [ editar | modificar o codigo ]

Ta mas detalles, veyer l'articlo historia d'Eslovaquia veyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]] veyer os articlos [[{{{4}}}]] , [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]] veyer os articlos [[{{{7}}}]] , [[{{{8}}}]] , [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]] .

Invasion hongara [ editar | modificar o codigo ]

Os hongaros emigroron ta Panonia y rematoron con a existencia d'o Estato eslau de Moravia la Gran . y dende ixe inte os hongaros iran conquerindo os cabos d'a Cuenca Danubiana (actuals Eslovaquia , Transilvania , Eslavonia , ecetra..) dica plegar a las montanyas d'os Carpatos que la cierran. A fins d'o sieglo XI o territorio d'os eslovacos ye sozmeso de tot. A poblacion eslava autoctona quedara dominata por una nobleza hongara (encara que tamien i heba uns pocos nobles eslaus). O territorio de l'actual Eslovaquia recibira o nombre d'" Alta Hongria ".

Enta l'anyo 1300 vendran alemans (ditos saxons ) pa espleitar as minas y amanixen ciudaz como Schemmnitz y Kremnitz .

O rei Matias Corvin habio d'intervenir en l'Alta Hongria pa luitar contra os husitas d'o territorio eslovaco y vencio en l'anyo 1467 en a batalla de Kostolany . O primer testimonio escrito en luenga eslovaca ye de 1473. En ixa epoca os alemans miners se converten a lo luteranismo y bels eslovacos y hongaros conoixen movimientos protestants producindo-se conversions.

Dimpues d'a derrota en Mohacs L'Alta Hongria pasa a depender d'os Habsburgo dentro d'a “ Hongria Reyal ”. Una administracion hongara s'establio en Pozsony y lo primato d'Hongria se refuchio en Trnava , on en 1635 os chesuitas creyan una universidat. Bi ha una contrarreforma menos represiva que en Bohemia .

Os eslovacos contribuiran a la repoblacion d'as zonas devastatas por a guerra como a Plana Hongara y a Voibodina . En l'Alta Hongria os eslovacos son en a suya mayoria siervos d'a nobleza hongara y fan revolucions dica en 1831. A economia ye controlata por os alemans y chodigos askenazis .

Os eslovacos en Trasleitania [ editar | modificar o codigo ]

Dende 1875 os eslovacos son sozmesos a una maguiarizacion forzata, (como atros pueblos de Trasleitania ). O sufrachio fa menor a presencia eslovaca, (3 diputatos en a dieta hongara de 1914). En 25 anyatas a manca d'oportunidaz fa que meyo millon d'eslovacos emigren ta Estaus Unius . Bi ha dos partius politicos principals: un partiu populista catolico y o partiu Hlas, partidario d'a union con os checos .

Os eslovacos en a primera Guerra Mundial [ editar | modificar o codigo ]

Os eslovacos participoron en a primera Guerra Mundial chunto con os alemans y hongaros de l' Imperio Austrohongaro . Manimenos un eslovaco y dos checos emigratos a lo estranchero creyan en 1916 en Paris un Consello Nacional Checoslovaco con aduya francesa.

Os diputatos checos proposaban en mayo de 1917 a creyacion d'un estato confederal con Bohemia y Eslovaquia como uno d'os components, a lo que s'oposaban on hongaros .

O Consello nacional recluto voluntarios y exprisioneros pa creyar un grupo guerrillero checo y eslovaco que luitaba chunto a los Aliaus en o frent frances y italiano . En chunio de 1918 o gubierno frances reconoixeba a representatividat d'o Consello Nacional Checoslovaco.

O 14 d'octubre de 1918 Masaryk anuncia en Washington a formacion d'un gubierno provisional checoslovaco reconoixito por os aliaus. O 28 d'octubre se proclama a republica en Praga , o 30 d'octubre s'aplega un consello nacional eslovaco y o 31 d'octubre se forma o gubierno provisional d'a Checolovaquia unita.

O periodo d'entreguerras [ editar | modificar o codigo ]

A creyacion d'una muga entre Checoslovaquia y Hongria se fa con criterios etnicos, economicos y estratechicos, por no haber-ie una rechion historica eslovaca deseparata d'Hongria. En o tractau de Trianon o 4 de chunio de 1920 se creya una muga que plega por o sud dica o Danubio, quedando comarcas de mayoria hongara dentro de Checoslovaquia. Ames por este tractau o a zona de mayoria rutena d'os Carpatos ( Rutenia Subcarpatica ) tamien queda dentro d'Eslovaquia que os aligatos ta heban dixato en 1919 a Eslovaquia con a condicion que os rutens tenesen un estatuto d'autonomia.

Checoslovaquia tien un rechimen de democracia parlamentaria . Masaryk ye president dende noviembre de 1918 dica 1935.

Os eslovacos encomienzan a desconfiar d'os checos porque dende 1919 tienden a dominar en l'administracion. O partiu populista de Hlinka ye cada vegata mes important, prene posicions autonomistas y ye influenciato por o faixismo.

O 6 d'octubre de 1938 Mosen Josef Tiso , d'o partiu populista proclama l'autonomia d'Eslovaquia y Rutenia. O 2 d'octubre o primer arbitrache de Viena atorga a Hongria o sud d'Eslovaquia y Rutenia. O rechimen d'Eslovaquia se torna faixista-clerical baixo a presion de Hitler y o 14 de marzo de 1939 a dieta de Bratislava proclama a independencia baixo a proteccion d'o tercer Reich .

A segunda Guerra Mundial [ editar | modificar o codigo ]

Mosen Josef Tiso aplico en Eslovaquia as mesuras antichodigas que dictaba o tercer Reich. Eslovaquia participo en a guerra contra a URSS. En agosto de 1944 i heba una resistencia de partisans eslovacos en a redolata de Banska , y fan esclatar una insurreccion por bels meses. O Exercito Royo Sovietico entro en Kosice a fins de marzo de 1945 y en Bratislava en abril.

Eslovaquia en a Chescolovaquia comunista [ editar | modificar o codigo ]

Un gubierno checoslovaco creyato en o exilio s'estableix en Kosize en marzo-abril de 1945. Este gubierno fa liga con a URSS y tien prevista una reforma agraria y unas nacionalizacions. A Checoslovaquia en paz torna a las mugas de 1937, pero por un alcuerde d'o 29 de chunio de 1945 Checoslovaquia ha de ceder a la URSS a Rutenia Subcarpatica . A conferencia d'os aliaus de Postdam d'agosto de 1945 autoriza a Checoslovaquia a forachitar a los alemans, (en Eslovaquia no i heba que a decima part d' alemans que en Bohemia y Moravia ).

En mayo de 1946 bi ha eleccions libres y ganan os comunistas con o 38 % d'os votos, prenendo de tot o poder en 1948. Os eslovacos chunto con os checos y a l'igual que muitos pueblos d' Europa Centro - Oriental pasaran por un periodo estalinista. En a decada de 1960 i habra unas prebatinas de reformas que seran esclafatas por a intervencion sovietica. L' 1 de chinero de 1969 Checoslovaquia esdebinio una republica federal formata por a Republica Socialista Checa y a Republica Socialista Eslovaca . En 1989 o partiu comunista pierde o control de Checoslovaquia.

En chunio de 1992 bi ha unas eleccions en as que os nacionalistas eslovacos obtienen a mayoria d'os votos en Eslovaquia y votan una declaracion de sobirania. O cabo d'o gubierno eslovaco Vladimir Meciar y o cabo de gubierno Vaclac Klaus negocian a escision y a deseparacion ye confirmata en l'Asamblea federal en noviembre, de traza que o 1 de chinero de 1993 a Republica Checa y a Republica Eslovaca son estatos independients.

Referencias [ editar | modificar o codigo ]

Bibliografia [ editar | modificar o codigo ]