- Iste articlo ye sobre a basilica de Sant Pero d'o Vaticano; ta atros usos, se veiga
Basilica de Sant Pero (desambigacion)
.
A
Basilica de Sant Pero d'o Vaticano
(en
italiano
Basilica di San Pietro in Vaticano
, en
latin
Basilica Vaticana
) ye un d'os principals edificios d'o
catolicismo
y o mas gran tanto en importancia, ya que ye a ilesia d'os
papas
, como por a suya grandaria, ya que tien 193
metros
de
largaria
y 44,5 d'
altaria
. Ye situata a cantos d'o
rio Tiber
, aintro d'o territorio d'o
Vaticano
, un estato independient aintro d'a ciudat de
Roma
.
No ye a
seu
d'a
diocesi
de Roma, pero si que ye a ilesia d'o
Papa
, en a que celebra as ceremonias liturchicas mas importants. En o suyo seu interior se troba a
cathedra Petri
, u "
Cadiera
de Sant Pero
". L'autentica seu de
Roma
ye l'archibasilica de
Sant Chuan d'o Lateran
.
En ista basilica ye apedecato
Sant Pero
, o primer
Papa
, seguntes as investigacions realizatas por l'
arqueologa
y
epigrafista
Margherita Guarducci
en
1965
.
A construccion d'a basilica se remonta a l'epoca d'o martirio de
Sant Pero
, cuan se construyo un chicot molimento commemorativo en o puesto a on que heba estato apedecato lo santo, aman d'o circo de l'emperador
Neron
.
Entre o
326
y o
330
, l'emperador
Costantin lo Gran
facio construir una basilica, requiesta por o Papa
Silvestre I
, que se remato en trenta anyadas. Debant de l'
altar mayor
d'ista ilesia, fuoron coronatos muitos emperadors: en o dia de Nadal de l'anyo
800
, fue coronato
Carlos Magno
, a qui o Papa
Leon III
imposo a corona imperial romana. En o
sieglo XV
, debito a que a basilica
paleocristiana
se trobaba prou estorbata y amenazaba con espaldar-se, o Papa
Nicolau V
encargo en
1452
a suya reconstruccion a
Bernardo Rosellino
, pero os treballos s'aturoron nomas tres anyos dimpues d'a muerte d'o Papa, cuan os muros nomas teneban un metro d'altaria. Estio con
Chulio II
en
1506
(50 anyos dimpues), cuan se reinician as obras con o disenyo proposato por Bramante.
Interior d'a basilica de Sant Pero.
A construccion de l'edificio actual s'inicio lo
18 d'abril
de
1506
. O prochecto, dirichito por
Bramante
, yera un edificio con
planta
de
cruz griega
inscrita en un cuadrato y acubilata por cinco
cupulas
(un eixemplo platero de planta centralizata, tipica d'o
Renaiximiento
y d'o suyo intres por a cheometria); a central en o
crucero
y as resta en os anglos, inspirata en a ilesia de
Santa Maria dei Fiori
, en
Florencia
.
Os treballos principioron con a demolicion d'a basilica previa (encargata por Constantin y a on que se creyeba yeran as restas de Sant Pero). Bramante morio en
1514
y os suyos succesors
Rafael
,
Fra Gioconda da Verona
y
Giuliano de Sangallo
cambeyoron iste plan chenial; a la suya muerte nomas s'heba edificato poco mas que os cuatre grans pilars que heban de sostener a la gran cupula central.
Posteriorment, o Papa
Pavlo III
encargo a direccion d'as obras a
Michelangelo
, que torno a prener a ideya de
Bramante
de planta en cruz griega. O disenyo orichinal de Brahamante teneba problemas estructurals que fuoron correchitos por Michelangelo. Amas important aportacion de Michelangelo estio a gran cupula que se troba chusto sobre l'
altar mayor
y a sepoltura de l'apostol Per; que a tamas d'o suyo peso, pareixe flotar en l'aire, y que fue rematata por os arquitectos que sucedioron a iste gran artista como directors d'a obra. En
1606
, o Papa
Pavlo V
ordeno tornar a la forma d'a
cruz latina
y remato a suya construccion 24 anyos dimpues d'a muerte de
Michelangelo
seguntes o disenyo definitivo de
Fontana
y
Della Porta
.
Vista de nueit d'a Basilica.
A
cupula
tien un
diametro
de 42,5
metros
y una
altaria
de 132 metros. Rematata y consagrata o
18 de noviembre
de
1626
, mientres o pontificato d'
Urban VIII
. Se troba chusto dencima de l'altar mayor y ye decorata con
mosaicos
de Giuseppe Cesari, que representan as cherarquias d'os santos en o cielo con a representacion de
Dios
Pai en a
linterna
central. En a base d'a cupula bi ha una cinta a on que se leye:
TV ES PETRVS ET SVPER HANC PETRAM ÆDIFICABO ECCLESIAM MEAM ET TIBI DABO CLAVES REGNI CÆLORVM
(
"Tu yes Per y sobre ista piedra edificare a mia Ilesia y te dare as claus d'o Reino d'o Cielo"
). Cada letra tien 2 metros d'altaria.
Numerosos
arquitectos
y artistas participoron d'ista obra:
Bramante
,
Rafael
,
Sangallo
,
Michelangelo
y
Maderno
.
A confeguracion final estio obra de Maderno, que en alargo lo disenyo y torno a la cruz latina prochectata por Rafael. Allora l'arquitecto veyio que a cupula quedaba en segundo termin debito a la longaria d'a planta y habio de creyar a monumental
frontera
prencipal.
Prochecto de Bramante
Bernini prochecto a graniza
plaza
ovalata de Sant Pero y as columnatas. Dencima d'ellas y por tot o perimetro d'a plaza s'aprecian numerosas estatuas de santos y santas de totas as epocas y puestos. En total ye formata por 296 columnas
doricas
que sostienen estatuas de 140 santos. Dencima d'a frontera d'a basilica bi ha as
estatuas
d'os 12 apostols,
Sant Chuan Baptista
y, en o centro,
Chesucristo
. Estio, tamien, o responsable de fer os disenyos y plans ta las torres d'o campanar que heban de completar a frontera deixata por Maderno; a unica
torre
completata baixo a direccion de Bernini, entre
1638
y 1641, habio d'espaldar-se poco dimpues d'a suya construccion debito a la inestabilidat d'a suya estructura, a demolicion se producio en
1646
; os
reloches
que ocupan os cabos d'a frontera se encluyoron a la fin d'o
sieglo XVIII
, son obra de
Giuseppe Valadier
.
Bernini
prochecto a plaza y a suya columnata.
Prochecto de Rafael
En tiempos d'
Urban VIII
, Bernini aprofito lo bronce que o Papa heba quitato d'o
Panteyon
mientres una restauracion ta creyar o
baldaquin
que cubre l'altar mayor.
Aintro d'a basilica bi ha apedecatos a mayoria d'os papas.
A
nau
central s'emplego ta celebrar-ie o
Concilio Vaticano II
entre
1962
y
1965
.
A estatua de
bronce
de Sant Pero que se troba en a parti dreita d'a nau central d'a basilica fue probablement feita por
Arnolfo di Cambio
con motivo de l'anyo santo de
1300
(encara que atros dicen que ye d'o
sieglo IV
u
V
). Os pelegrins besan o suyo piet dreito como sinyal d'adhesion y fidelidat a lo Papa. Muestra d'ixo ye o esgastato que se troba lo piet dimpues de sieglos de fer-lo. En a fiesta de
Sant Pero y Sant Pavlo
(
29 de chunio
) se viste con ricos ornamentos.
Baixo los cuatre pilars principals bi ha sepolturas de santos y
reliquiarios
, presiditos por a estatua de
Sant Lonchino
, o soldato que traveso lo costato de Cristo, posteriorment convertindo-se a lo cristianismo, que sostiene la
Santa Lanza
. Tamien bi ha una estatua de
Santa Elena
, emperadriz que portio as reliquias d'a Pasion dende
Palestina
, y que sostiene un trozo d'a Cruz de Cristo.
A frontera de Maderno tien 5
puertas
. A Puerta Santa siempre zarrata de fueras d'os anyos d'o
chubileu
, en que se convida a los pelegrins a ir a Roma a rechirar o perdon d'os pecatos, y en que a puerta s'ubre. A la fin de l'anyo lo Papa torna a zarrar-la.
En a
frontera
tamien bi ha o
balcon
d'as bendicions, dende a on os papas en ser esleitos fan a bendicion
Urbi et Orbi
(a Roma y a lo mundo).
- T. Verdon.
La Basilica di San Pietro. I papi e gli artisti
. Milan, 2005.
- G. Spagnesi.
Roma: la Basilica di San Pietro, il borgo e la citta
. 2003.
- D. Casalino.
La Basilica di San Pietro in Vaticano
. Editato por D. Casalino, Florencia 1999.
- Paul Letarouilly
,
Le Vatican et la Basilique de Saint-Pierre de Rome
. Paris, 1882.
- F.M. Mignanti,
Istoria della sacrosanta patriarcale Basilica Vaticana dalla sua fondazione fino al presente. Vol. I:
Basilica antica
; Vol. II:
Basilica moderna:Ufficio della civilta cattolica
. 1867.
[1]