Os
bascos
[2]
(en
basco
euskaldunak
) son un
grupo etnico
que habita en a part occidental d'os
Pireneus
, semontanos y tierras planas d'arredol:
Pais Basco
,
Navarra
,
Labort
,
Ultrapuertos
y
Sola
. Charran una luenga aislata y propia, l'
idioma basco
y son tradicionalment catolicos. Ye posible que tiengan relacion con os antigos
bascons
d'o norte d'a
val d'Ebro
, pero si que tienen una relacion segura con os antigos
aquitanos
.
Os
etnonimos
con os que se clama a los bascos en bel idioma:
Ta mas detalles,
veyer l'articlo
idioma basco
veyer os articlos
[[{{{2}}}]]
y
[[{{{3}}}]]
veyer os articlos
[[{{{4}}}]]
,
[[{{{5}}}]]
y
[[{{{6}}}]]
veyer os articlos
[[{{{7}}}]]
,
[[{{{8}}}]]
,
[[{{{9}}}]]
y
[[{{{10}}}]]
.
A luenga basca ye un d'os elementos fundamentals en a definicion d'a identidat basca. Manimenos bi ha bascos que no charran basco y tienen como luenga materna o frances u o castellano.
Os bascos actuals son mayoritariament catolicos. O
catolicismo
ha tenito influencia en o desembolique de bel sector d'o
nacionalismo basco
. Os
chesuitas
educaban a las clases dirichents bascas en part d'o suyo territorio, encara que en
Pamplona
fuoron substituyius n'este paper por l'
Opus Dei
cuan en a dictadura franquista esta
secta
catolica prenio importancia.
En l'alta Edat Meya bi heba
politeistas
bascos conoixitos como
jentillak
, ("chentils", "pagans"), y que han deixato recuerdo en a
mitolochia basca
(que fa part d'a
mitolochia pirenenca
), on bi ha tamien personaches mitolochicos como as
lainas
en as que creyeban os zaguers politeistas bascos. O politeismo basco presentaban
sincretismo
con a
relichion romana
, y por eixemplo as lainas tienen una denominacion que se remonta a las
lamias
d'a
mitolochia griega
transmesa por os
romanos
.
En a
baixa Edat Meya
en as tierras bascas bi habio focos de
bruixeria
, que como en atras zonas d'Europa representaban movimientos "contraculturals" contra l'orden que representaba a
Ilesia Catolica
u a sociedat patriarcal. Estio celebre o proceso inquisitorial contra a
bruixeria de Zugarramurdi
.