Hochrhy

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialakt-Enzyklopedy
Charte vom Hochrhy
Charte vom Hochrhy

Der Hochrhy isch der Abschnidd vum Rhy vum Bodesee ober Schaffuuse , Lauffeburg un Rhyfalde bis uf Basel .

Geografy [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Geografisch gseh meint mer mit em Begriff Hochrhy

  1. de Fluss , wa vum Bodesee bis Basel uf de meischten Abschnitt Dutschland und d Schwiz trannt
  2. au d Flussregion vom Bodesee bis uf Basel.

Aafange duet de Hochrhy am Andi vum Undersee bi Stromkilometer 25,4 bi de Rhybrugg vo Staa , uffhore duet er bi de Mittlere Basler Brugg bi Stromkilometer 166,6. Dotal isch de Hochrhy also 141,2 km lang.

der Rhyfall und s Schloss Lauffe

Vum Bodesee fliesst dr Rhy zerscht westwarts bis uf Schaffuuse, woner a Rank macht gage Suude. Bi Lauuffe und Nouhuuse goot er 23 Meter uber de Rhyfall abb und fliesst denn im ene angge Taal i grosse Kurve wyter gage Suude bis ad Toossegg, woner wider em Weschte zue goot. Uf der rachte Syte het er jetz s grosse Barggebiet vom Schwarzwald . Der Rhy lauft denn der Nordsyte vom Schwiizer Jura noo, und er wird immer wie breiter, will do grossi Nabefluss zuenem chome. Bi Ettikon und Choblez isch d Stromschnelle vom Middlere Lauffe , und wyter unde, bi Lauffeburg , isch wider e grosse Wasserfall gsi, der alt Lauffe, wo jetz wagem Wasserchraftwarch Lauffeburg numme z gseh isch. Em Aargau und em Baselbiet noo fliesst der Rhy derno bis uf Basel, won er noch Norde drait: der noggscht Flussabschnidd unden a Basel isch der Oberrhy .

der Lauffe vo Lauffeburg, wien er fruener gsi isch

Folgendi Regione han Adeil am Hochrhy:

Naturschutz [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Am Hochrhy sind beduutendi Naturlandschafte erhalte blibe. Es het e ganzi Reie vo Naturschutzpiet uf beide Syte vom Fluss.

Do und dort sind no Stuck vo de Auelandschaften am Fluss erhalte. Es grosses Schutzpiet isch das vom ≪ Chly Rhy ≫ bi Riete .

Fauna und Fischerei [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Der Fluss isch uf de verschidene Abschnitt es Gwasser mit ere vilfaltige Fauna. Es labt mangi Art Fisch , Chrabsen und Muschle drin und am Fluss het’s Vogel , Biber und anderi Dier. Am Rhyfall und bi de Wasserchraftwarch sin die einzelne Flussstrekine teils von enand isoliert. Fruener sin Fisch us em Meer wie der Lachs , d Meerforallen und dr Aal no bis wyt ufe in Rhy cho; und es het au yheimeschi Arte wie d Barbe , d Nase und d Asche . [1]

Am Hochrhy het d Fischerei en alti Gschicht. [2] [3] [4]

D Fischer sin im Berufsfischerverein Hochrhein-Oberrhein e. V. und im Fischerverein Untersee zamegschlosse.

I der jungschte Zyt wandere fromdi Fischarte au in Hochrhy, so wie oppe t Schwarzmuulgrundel .

s Chraftwarch Eglisau

Chraftwarch [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Im Fluss entlang sin vili Wasserchraftwerch baut worre, wo fur d Industry wichtig sin. Sall chunnt vom große Gfalle, wo d Schifffahrt uff em Hochrhy erschwert. Bi Staa isch der Fluss uf der Hochi vo 395 Meter uber Meer ; z Basel unde isch er bi 245 Meter, das beduutet, ass er uf sim Waag hundertfufzg Meter abecho isch, das isch doch zimli vill fur en Flussabschnidd vo dere Lengi, und drum isch der Hochrhy in es baar Teil en racht en wilde Fluss, oder er isch es wenigschtens fruener gsi, wo’s no keini grosse Chraftwarch ggaa het.

Die grosse Wasserwarch am Hochrhy sind die doo: s Chraftwarch Rhynou , s Chraftwarch Eglisau-Glafttfalde , s Chraftwarch Reckinge , s Chraftwarch Albrugg-Doogere , s Warch Lauffeburg , s Rhychraftwarch Sakinge , s Chraftwarch Rhyburg-Schworstadt , s Alte Wasserchraftwarch vo Rhyfalde , s noie Chraftwarch Rhyfalde , s Warch Augscht-Wyyle und s Chraftwarch Birsfalde .

Es chlyses Wasserchraftwarch git s sid em 19. Joorhundert au nabem Rhyfall z Noihuuse.

d Ysebahnbrugg bi Hemishofe

Vercheer [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Uber de Fluss het’s e ganzi Zylete grosse Stroossebrugge und au es baar Ysebaanbrugge. Scho d Romer hand Brugge uber de Rhy gmacht, oppe bi Konstanz und Zurzach.

Teils sind die hischtorische Brugge als Boudankmol gschutzt so wie die grossi alti Holzbrugg vo Sackinge .

E ganz e noji Brugg isch d Hochrhybrugg bi Lauffeburg, wo der Vercheer vo der alt Lauffebrugg z Lauffeburg wagggnoo het. En Ubersicht vo dene Bouwarch gitt d Lischte vo de Rhybrugge . Au bi de meischte Chraftwarch chamer uber de Fluss goo, bim Chraftwarch Albrugg-Doogere isch no en schmali Betonbrugg nume fur Fuessganger und Welofahrer, s Rhybruggle Albrugg , und a teil Oort sind no hut chlyni Faarene.

Em Hochrhy noo goot d Hochrhybahn uff der Ysebahnstrecki vo Basel uff Konschtanz . Sie isch vo de Großherzoglich Badischi Staats-Ysebahne als Teil vu der Badischi Hauptbahn erbaut worre, wo em Rhy noo uffwarts vu Monnem bis Konschtanz goot. Uff der Schwiizer Syte isch nume en Ysebaanlinie vo Basel uber Choblez uf Eglisau .

der Rhyhafe vo Birsfalde

D Schifffahrt uf em Hochrrhy goot nume vom Bodesee bis uf Schaffuuse aben und vo Basel bis uf Rhyfalde ufe.

Bi Birsfalde sind grossi Handelshaafe, wo d Rhyschiff vo Rotterdam haar uber der under Deil vom Rhy hichome.

Uf em Platz vo der ehemolige Zimantfabrigg vo Melike im Aargau isch a der Rhystrooss en Umschlagplatz fur Gontainer und anderi Transportmiddel ygrichtet, s ≪Hochrhy-Terminal≫. [5]

Em Fluss noo chame uf Wanderwaag und Welowaag s Taal uuf und ab goo. [6] Zwusche Sackinge und Lauffeburg git’s all Joor e Verastaltig fure Langsamvercheer: s ≪slowUp Hochrhy≫. [7]

Zuefluss [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Vo Sude munde folgendi grossere Fluss in de Hochrhy:

Vo Norde isch d Wuete de groschti Zuefluss; vom Sudschwarzwald obbe abbe chommed ußerdemm, d Steina , d Schluecht , d Alb, d Murg un d Weera. D nordliche Fluss entwasseret alli mitnand s Faldbarg -Massyv.

Chlyneri Nabefluss sind d Biber, d Durach, der Geisslibach us em Zurcher Wyland , d Sissle , der Meelibach, der Magdenerbach und d Ergolz .

s Stedtli Staa am Rhy

Stedt [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Em Fluss noo stoot e ganzi Reihe vo alte Stedt :

s Chlooschter Rhinau am Hochrhy

Organisazione [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

D Hochrhykommission hat s Zyl, d Zammearbet vo de Regione nordlig und sudlig vom Rhy z fordre. Des goht sie durch d Betreuig vo verschydene Projekt a. Vo de Grundig (1997) bis 2006 han numme Bade-Wurtteberg und de Kanton Aargau de Kommission aghort, sit 2006 ghort aber au de Kanton Schaffhuse dezue.

Wie d Hochrhykommission hat sich au d Agentur Hochrhy AHR de Zammearbet vo allne Regione am Hochrhy gwidmet. Zue-n-re ghore d Kanton Aargau, Schaffhuse , s Land Bade-Wurtteberg, d EU und d Schwiz als ganzes. D AHR soll d Identifikation und d Wahrnehmig vom gmeinsame Grenzland am Hochrhy gege inne und usse starke .

D AHR understutzt zum Bispyl

  • Begegnigsalass uff beide Site vo de Granze
  • Projekt, Verastaltige und Veroffentlichige uff beide Site vo de Granze
  • Netzwerkarbet im Ruum und druber use.
s Hochrhymuseum im Schloss Schonau

Kultur [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

Z Sackingen isch im Schloss Schonau s Hochrhymuseum ygrichtet.

Bi Rhynau isch sid em Middelalter s Chlooschter Rhinau gsi.

Uff der Hirsebreifahrt chome d Zurcher au ubere Hochrhy.

Weblink [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

  Commons: Hochrhy  ? Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote [ andere | Qualltaxt bearbeite ]

  1. ↑ Peter Voser: Fische, Krebse und Muscheln im Hochrhein uf ag.ch.
  2. ↑ Karl Herbster: Die Rheinfischerei zwischen Sackingen und Basel. In: Blatter aus der Markgrafschaft, Jg. 1919, Seiten 38-57.
  3. ↑ Erhard Richter: Die ehemalige Salmen- und Lachsfischerei bei Grenzach und Wyhlen. In: Verein fur Heimatgeschichte Grenzach Wyhlen, Beitrage zur Heimatgeschichte, 6. Jahrgang, 1988, Seiten 5-28.
  4. ↑ Paul Steinmann: Die Bedingungen der Fischerei im Hochrhein, mit besonderer Berucksichtigung der durch die Kraftwerke geschaffenen Veranderungen. Aarau 1923.
  5. ↑ Website vom Hochrhy-Terminal uf hochrheinterminal.ch
  6. ↑ Der Hochrhein uf schweizmobil.ch
  7. ↑ Website vom slowUp Hochrhy uf slowup-hochrhein.info
Vun " https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Hochrhein&oldid=977581 "