Hauptyzugsgebiet vo de Erde.
S
Yzugsgebiet
(au
Entwasserigsgebiet
,
Abflussgebiet
, im engere Sinn
Nyderschlagsgebiet
, bi
Flueßgwasser
au
Flussgebiet
, bi
Stroom
Stromgebiet
) isch s Gebiet bzw. d Flachi, uss derre e
Gwassersischteem
sin
Abfluss
beziet, also s Areal, wo begranzt isch durch d
Wasserscheide
vom Gwasser.
S isch grundsatzlich z unterscheide zw?sche m obberirdische un em unterirdische Yzugsgebiet.
[1]
S obberirdische Yzugsgebiet cha i de Regel schnell durch d Topography vom Glande ermittlet worre. D Ermittlig vo Yzugsgebiet, wo devo eventuell abwychende unterirdische Yzugsgebiet durch
Grundwasserschtroom
isch zimli uffwendig un isch fur die meischte Gwasser au no nit durregfuurt worre.
[1]
Ußerdemm word s Yzugsgebiet hut villfach durch technischi Ygriff (Schiffaartskanaal, Wasserchraft un Trinkwasservosorgig) beyflusst.
S Wort het ußer sinere do bhandlete h?drologische Bedutig no e witeri i de
Humangeography
, mo dort i de Regel de W?rk-, Aaziehigs- odder Uusschtraaligsberych von em irgendeim Zentrum, woby mo uff e disjunktivi Ruumuffdeilig vozichtet, also anderscht als do de Ubberlappig vo zuenand fremde Yzugsgebiet, ? fur de Handel, de Vokeer, d Vowaltig usw.
S
Yzugsgebiet
(angl.
drainage basin, drainage area, catchment area, river basin
) isch e
Gebiet mit em gmeinsame Uusfluss fur Obberflachewasser
.
[2]
, yschließlich vo de
Grundwasser
. De Uusfluss vom Entwasserigsgebiet isch dd
Vorflueter
. D Umraamig von em Yzugsgebiet isch d
Wasserscheide
, demmnoch lot sich s Yzugsgebiet au definyre als
?Areal, wo ? mit Uusnaam vo eim Abschnittes ? vollschtandig vo Wasserscheide umgranzt isch“
. Die uff d Ebeni brojizyrti Flachi vom Yzugsgebiet heißt
Yzugsgebietsflachi
.
S Gebiet word vo allem durch die topographische un geologische Vohaltnis bschtimmt. D Wasserbilanz von em Yzugsgebiet schließt obber- un unterirdischi Abfluss y. Letschteri chonned abber auch in e andres
Dal
glange..
Im ußerscht seltene Fall von ere Bachgabelung, wo direkt uff eni Wasserscheide dr?fft, deilt sich s Wasser uss eim Fluss uff zwei Yzugsgebiet uff,
Yzugsgebiet beziened sich immer uff en bschtimmte Pungt, i de Regel en
Pegel
(sott kei Pegelschtell vorhande sy, word de Bezugspungt degege
Gebietsuuslass
dauft). S Yzugsgebiet von em chlyne Fließgwasser beziet sich somit meischtens uff de Pungt, a dem s Gwasser in e Gwasser vo hocherer
Ornig
mundet.
D
Quell
- und Yzugsgebiete vo
Bech
und
Fluss
sind immer au Teil vo grossere Yzugsgebiet ? namli vo dem Gwasser, wo si ins dry munde. flusst e Bach dirakt is Meer, so ghort er zu dam sym Yzugsgebiet. I de Barge sind d Afang vo de Yzugsgebiet huufig i de Kaar und a de Gletscher.
E
w?rksams Yzugsgebiet
ergit sich uss em naturliche Yzugsgebiet unter de Beruggsichtigung vo de Zue- un Ableitige vo de bedroffene Gebiet. Es word bsunders fur d Berechnig vo de Abflussschpende bruucht, um denne iri Voglychbarkeit z gworleischte.
[3]
Europaischi Flussyzugsgebiet un Hauptwasserscheide
Im Sinn vo de Gwasser-Hirarchy het byschpillswys im Mittelgebirge vom
Harz
jedde Quellfluss vo de
Bode
e bschtimmts Yzugsgebiet, wo Beschtanddeil vom Bode-Yzugsgebiet isch. Derre ire Sammelbeggi isch widderum en Deil vom Yzugsgebiet vo de
Saale
, sell vo de Saale ghort zum Yzugsgebiet vo de
Elbe
. Letschteres bedrait schu 148.000 km² un spyst sich us e baar dausend Quellbachli. Sell vo de
Wolga
isch allerdings nuumol großer un umfasst 13 % vo de Flachi vo Europa.
D
Donau
het en Yzugsberych vo 817.000 km², mee wie s Vyrfache wie sell vom
Rhy
(185.000 km²). Im
Schwarzwald
baant sich abber en Abduusch vo oppe 2000 km² aa: well de gache
Obberlauf
vo de
Wuete
, wo vor oppe 50.000 Johr no als
Urdonau
i d Donau ubbergange isch, sitdem bim Wueteknue bi
Achdorf
wege Erosion abber i de
Hochrhy
entwassere duet, jetzt abber sukzessyv retour erodyrt, i dem d
Blummbarger Pforte
vo de Wuete abdrait word. Bim Mulligrabbe, wo bi de Blummbarger Bleichi a de Wasserscheide Donau/Rhy i beidi Yzugsgebiet entwassere duet, isch weg de Gabelung vom Mulligrabbe no nit klar, welles Yzugsgebiet s Bachli fur sich beaaschpruche darf. Die topographische Vohaltnis sin i sellem Fall speziell, well e Gabelig nu bi ebene Dalgrund vorcho cha, wi si durch s Drochelege von em Moor, i demm vom
Blummbarger Ried
, entschto chonned. Somit entwassered s
Schlyfebachli
weschtlich ubber die Blummbarger Pforte i d Wuete un domit in Rhy, d
Aitrach
abber nordoschtlich i d
Donau
, s Wasser fur beidi Bachli chunnt vum glyche Bach, im Mulligrabbe. D Yzugsgebiet chonned i sellem Fall nimmit hundertbrozentig vonenand drennt worre.
Bi de
Donauquelle
resp. mit em Donauquellfluss
Brigach
chonnt aanliches bassyre, wenn d Quellbachli vom
Neggar
bi
Schwenninge
geged Flussrichtung erodyret un dodemit d Brigach i s Yzugsgebiet vom Neggar ergo i sell vom Rhy umleite chonnted. Schu sichtbar im Due isch d Voanderig vom Yzugsgebiet vo de Obbere Donau bi de
Donauversickerig
z
Immedinge
, wo d Donau unterirdisch ubber die
Schwarzi Aach
i de
Aachhaffe
un dodemit i s Yzugsgebiet vom
Rhy
ubbergot, womit au s
Grundwasser
vo Donau-Yzugsgebiet i s Rhy-Yzugsgebiet ubbere got. Sell bassyrt a oppe 150 Daag im Johr obberirdisch vollschtandig.
Durch de kunschtlich aaglaite Altmuhluberleiter wird Wasser usem Yzugsgebiet vo dr Donau in s Yzugsgebiet vom Rhii uberegleitet. Bi dr so gnannte Donauversickerig flusst e Deil vom Wasser vo dr Donau unterirdisch zum
Bodesee
und vo do in Rhii; s Wasser lauft do derby sogar dur di
Europaische Wasserscheidi
.
I der
Silvretta
warde Zuefluss vo dr
Rosanna
und dr
Trisanna
gfasst und uber di Europaischi Wasserscheidie in
Silvretta-Stausee
bzw. den Speicher Kops abgleitet und so der
Ill
zuegfuehrt. S Yzugsgebiet vo dr
Sanna
(und so au vom
Inn
und vo dr Donau) wird dermit um 164 Kwadratkilometer
[4]
verchlyneret, das vo der Ill und so au das vom Rhii um s glyche vergrosseret.
S
Memel-Beggi
het e Yzugsgebiet vo 97.928 km² un lyt mit 46,4 % z Wyßrussland un mit 47,7 % z Litaue. Die oschtlichi un sud-oschtlichi Granze vo Memel-Beggi zum Dnepr-Beggi herre bildet en Deil vo de europaische Hauptwasserscheide zw?sche
Oschtsee
un
Schwarzem Meer
.
D Yzugsgebiet vo de voschidne, nit inenand mundende Gwasser sin durch Wasserscheide drennt, welli meischtens a de Kammlinnie vom Gland volaufed A menge Ort chpmmed selli abber durch
geologischi
Besunderheite dutlich vom Volauf vo de Glandeobberflachi abwyche.
Im
Flachland
cha mo fur d
Schifffaart
d Yzugsgebietsgranze au mit H?lf vo
Kanaal
ubberwinde, woby mo wege de Hoheunterschyd i de Regel nit ooni
Schluuse
odder Schiffhebbiwarch uuschunnt. Uffgrund vo sottige Bauwarch git s au Kanalsischteem, wo großi Hohedifferenze ubberwinde duen, zum Bischpiil de
Rhy-Rhone-Kanaal
.
Worend bi sottige Vokeerswaag netto (durch Schluuse un Vosickerunge) nu wennig Wasserusduusch stattfinde duet, isch er bi e Huufe Brojekt im
Gebirge
s Hauptaalige. Sottigi Ubberleitunge findet mo bi
Spycherchraftwarch
un fur d Wasserw?rtschaft statt. Die oft gache, naturliche Granze vo de Yzugsgebiet chonned durch
dunnelartigi
Stolle mit Pumpschtatione ubberwunde worre, doch au mit freiligende
Wasserleitig
(z. B. romische
Aquadukt
). Lokal begranzti Hocheunterschyd un Dalquerunge lon sich mit Duker bwaltige.
- ↑
1,0
1,1
Hans Bretschneider, Kurt Lecher,
Martin Schmidt
:
Daschebuech vo de Wasserw?rtschaft
, 6. Ufflaag, Paul Parey Volaag, Hamburg un Berlin, 1982, S. 110
- ↑
Eintrag
DE 0360 Yzugsgebiet, Entwasserungsgebiet, Flußgebiet.
Archivlink
(Memento vom 4. Marz 2016 im
Internet Archive
)
In:
Pierre Hubert:
Internationales Hydrologisches Glossar.
Ecole des Mines de Paris, archiviert vom
Original
am
18. April 2012
;
abgruefen am 21. Januar 2009
(dt., angl., fr., ua., noch
UNESCO
-
OMM
(Hrsg.):
Glossaire international d'hydrologie, en quatre langues (Anglais, Espagnol, Francais, Russe)
. 2. Auflage. Paris/Genf 1992.
).
- ↑
Bundesministerium fur Land- und Forstwirtschaft, Umwelt und Wasserwirtschaft (Hrsg.):
Hydrographisches Jahrbuch von Osterreich 2010
. Wyn 2012, S. XL (
PDF; 13,2 MB
Archivlink
(Memento vom 23. Oktober 2013 im
Internet Archive
)
)
- ↑
Hydrographisches Jahrbuch von Osterreich 2010
, S. OG 400.
|
Da Artikel basiert uff ere fraie Ubersetzig vum Artikel ?
Einzugsgebiet_(Hydrologie)
“ vu de dutsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch
do
z finde.
|