D Marie Gouze isch z
Montauban
i de sudfranzosischen Provinz Quercy (im hutige
Departement Tarn-et-Garonne
) gebore worde und het det iri Juged verbracht. Iri Muetter, d Wascheri Anne-Olympe Mouisset, isch syt 1756 mit em Metzger Pierre Gouze verhuratet gsi, wo aber nid de Marie ire biologischi Vatter gsi isch. Aaznah isch ehnder, dass si us eme Verhaltnis vo irere Muetter mit em
Jean-Jacques Lefranc, Marquis de Pompignan
, eme ryche Landadlige und bekannte Widersacher vom
Voltaire
, stammt. Fur syni ?Bastard“-Tochter het keinerlei gsetzlichi Vatterpflichte gha. De Katholik Pompignan het sich, de damalige Moralvorstellige entsprachend, nid verpflichtet, Muetter und Tochter materiell z understutze.
Mit 17i isch d Marie Gouze ? gage ire Wille ? mit em Pariser Wirt Louis-Yves Aubry verhuratet worde, wo dank irere
Mitgift
het chonne e Gastwirtschaft uftue. 1766 isch ire Sohn Pierre gebore worde. De Ehemaa isch bald gstorbe, wahrschynli binere Uberschwammung vom Fluss
Tarn
. Di jungi Witwe Aubry isch uf Paris zoge, wo Schwoster und Schwager sich scho nidergelah hend. Si kas zweits Mal ghurate. Bekannt isch nume e fryi, langjahrigi Verbindig mit em
Jacques Bietrix de Rozieres
, wo es Privileg uf Militartransport ggerbt het.
Im 18. Jahrhundert het di breiti Bevolkerig us
Analphabete
bestande, wil bsunders Fraue chuum Bildung ubercho hend. Dezue ane sind di ungluckliche Familienverhaltniss vo de Marie Gouze cho. Drum isch aaznah, dass si sich i irere Chindheit nume es paar Grundkanntniss vom Lase und Schrybe het chonne aaeigne. I irere Heimet isch no dezue s
Okzitanische
gredt worde, und s
Franzosisch
vom Norde isch det nid so bruucht worde. D Jahr zwusched irere Aakumft z Paris (um 1768) und em Zytpunkt, wo si ires erste Theaterstuck binere Buhni ygreicht het (1784), het si zumene intensive Selbststudium gnutzt: de Kultivierig vom Franzosische dur Konversation, d Lekture vo literarische und politische Schrifte, Theaterbsuech und schlussandlich eigete literarische Versuech. So het si als Ufklareri bereits 1774 e
Dankschrift
gage d
Sklaveryy
verfasst. Wagem umstrittene Thema und em Geschlacht vo de Autorin isch die Schrift erst nach de
Revolution
1789 veroffentlicht worde.
1786 isch under
Pseudonym
ire Briefroman
Memoire vo de Madame Valmont uber d Undankbarkeit und d Grausamkeite vo de Familie Flaucourt gagenuber de irige
erschine. Es isch e verdeckti
Autobiografy
gsi, wo s ire moglich gmacht het, u.?a. d Behandlig vo unverhuratete Muettere und vo de ?Bastard“-Chind z kritisiere. Si het au uber s
Scheidigsracht
und s Racht, sexuelli Beziehige usserhalb vo de Ehe z fuehre, gschribe. Die Schrifte hend bereits ire feministischi und gage d Schyymoral vo irere Zyt gerichteti Standpunkt la erchanne.
Zum Kunstlername Olympe de Gouges, wo uf vilne vo irne Teggscht staht, isch si wagem Vorname vo irere Muetter und ere abgwandelte Form vo irem Familienname cho, wo au iri Schwoster Jeanne Gouges bruucht het. Si het Zuegang zu oppositionelle Chreise gag de Hof vo Versailles uberchoo; so isch si im
Palais Royal
gsi, wo de
Philippe Egalite, Herzog von Orleans
, residiert het und wo si sehr wahrschynli de
Louis-Sebastien Mercier
kanneglehrt het.
Di Franzosischi Revolution
andere
1785 het d Autorin bi de
Comedie Francaise
ires Stuck
Zamore et Mirza
ygreicht, wo d Sklaveryy i de Kolonie thematisiert het. Das het zur Folg gha, dass si jahrelang i Intrige und Verluumdige verwicklet und zwuschenzytlich sogar i de
Bastille
ygsperrt worden isch. Erst im Dezamber 1789 het das brisante Stuck Premiere gha und es het politisch hoochi Walle gschlage, bevor s churzfristig vom Spilplan abgsetzt worden isch.
Vo Aafang aa isch d de Gouges mit Aafindige us diverse politische Richtige konfrontiert gsi, wo s irritiert het, dass e ?femme auteur“ sich mit literarisch seriose Theaterstuck uber d Politik a d Offentlichkeit wagt. Frauefindlichi Kritiker hend nabe ire au anderi bekannte Fraue wie d
Madame de Stael
, d
Madame Roland
und d
Mary Wollstonecraft
diffamiert. Trotz Verluumdige und groschte Schwirigkeiten isch d de Gouges vilsytig und produktiv blibe: 1793 sind iri Warch i zwei Band erschine.
Wahred de
Revolution
isch d Olympe de Gouges e lydeschaftlichi Verfechteri vo de
Manscheracht
vo de
Frau
, de Burgerinneracht, worde. D Revolutionar hend sich mit wenigen Usnahme, wie em syt langem fur d Fraueracht ytrattenden Ufklarer
Nicolas de Condorcet
, di wyblichi Halfti vo de Bevolkerig usgschlosse. Abefalls vo de
Manschrachtserchlarig vo de Revolutionare
sind ?i unterschidlichem Usmass ... Jude, Schwarzi [und s] Proletariat“ usgschlosse gsi.
[1]
Wil d Manscheracht abe a Burgerracht und ane nationalstaatliche Kontext kopplet worde sind, sind nume bsitzendi europaischi
Manne
is Privileg vo de erchlarte Manscheracht cho.
[2]
[3]
[4]
D Olympe de Gouges het i dene Jahren vili politischi Teggscht zu aktuelle Ereigniss veroffentlicht, wo si als Broschure, Flugblatter und Plakat druckt und verbreitet het. So het si nid nume fortschrittlichi Ideene i de Frauefrag oder d Befryig vo de Sklave gforderet, sondern het au fruehsozialistischi Ideene verbreitet. Si isch fur es staatlichi Fursorg gsi, het e Meh-Bestuurig vo de Rychen und Yyrichtig vo landwirtschaftliche
Gnossenschafte
uf unbebuutem Land gforderet.
[5]
Uszug us de
Erchlarig vo de Racht vo de Frau und Burgeri
vo 1791
Erst 1791 het si rasch no d
Declaration des droits de la Femme et de la Citoyenne
(
Erchlarig vo de Racht vo de Frau und Burgeri
) gschribe. Das isch ire Protest gage d Manne-Privilegie gsi, wo due i Verfassungsrang erhobe worde sind. Iri feministisch-revolutionari Erchlarig isch no im Druck gsi, wo di mannlich pragti burgerlichi Verfassung scho aagnuu und Frankreich e
konstitutionelli Monarchy
worden isch.
Zum Zytpunkt vom politische Siig vom
Dritte Stande
und demit vo de Idee vo de Rachtsglychheit vo allne Manne het si also a d Regierig und di Abgordnete e nuui, radikali Proklamation vo Fryheits- und Glychheitsracht gricht ? fur s wybliche Volch. Wil de
Souveran
alli Fraue vo de Volchssouveranitat usgschlosse het, het d Olympe de Gouges s nuue Regime e Tyranny gnannt. Si het vo de
Nationalversammlig
im Name vo de Muettere, Tochtere und Schwostere vo de Nation, gforderet, iri
Erchlarig vo de Racht vo de Frau und Burgeri
, vo private und politische Burgerinneracht, schnellstens z verabschide. Si het e nuui, universal-egalitari Verfassig verlangt, denn die grad i Chraft tratteni sig illegitim und nichtig, wil s wyblichi Volch nid vertratte und a de Usarbeitig gar nid beteiligt gsi sig.
Verhaftig und Todesurteil
andere
D Olympe de Gouges vor de
Guillotine
,
Tuschezeichnnig vom
Lavis de Mettais
, 1793
Im Summer 1793 zu de Zyt vo de
Terrorherrschaft
vom
Robespierre
verhaftet und als Royalistin aaklagt, isch d Olympe de Gouges monatelang i verschidne Revolutionsgefangniss yykerkeret gsi. De offentlichi Aachlager
Antoine Fouquier-Tinville
het vor em Sondergricht fur politisch Andersdankendi, em
Revolutionstribunal
, churze Prozass mit ire gmacht. De Historiker
Karl Heinz Burmeister
meint: ?Iri Neigig zu de
Girondiste
, ires Bekanntnis zum
Foderalismus
und zu de
Monarchy
, iri Gagnerschaft zu de
Jakobiner
, iri personlichi Findschaft zum Robespierre hend zu irere
Hiirichtig
gfuehrt; si het aber au fur ire Ysatz fur d Racht vo de Frau buesst. Me het das als en unerwunschti Yymischig i die de Manne vorbehalteni Politik empfunde.“
[6]
Us de Haft use het si em Tribunal gschribe und gfragt, ob de Artikel 11 vo de Manscherachtserchlarig vo 1789 nid oppe d Meinigs- und Prassefryheit als s chostbarste Guet vom Mansch verankeret hebi. S
Todesurteil
isch am 3. Novamber 1793 uf de
Place de la Concorde
dur d
Guillotine
vollstreckt worde.
Nach Aagabe vom Olivier Blanc
[7]
isch de Sohn Pierre Aubry de Gouges (ab 1793 Offizier in der
Rhyarmee
) nach em Tod vo de Olympe de Gouges mit synere Frau und fuuf Kindern uf
Franzosisch-Guayana
usgwanderet. Nach sym Tod 1802 het syni Frau uf Frankrych zrugg welle, isch denn aber uf de Schiffsreis gstorbe. Z
Guadeloupe
hend die beide Tochtere Marie Hyacinthe Genevieve de Gouges (de anglischei Offizier Captain William Wood) und Charlotte de Gouges (de amerikanischi Politiker
Robert S. Garnett
) ghurate, so dass bis hut Nachfahre vo de Olympe de Gouges labed.