Sergi-i Umumi-i Osmani icin in?a edilden gecici fuar binası.
Sergi-i Umumi-i Osmani
(
Turkce
:
Osmanlı Genel Sergisi
), 27 ?ubat 1863 -1 A?ustos 1863 tarihleri arasında
?stanbul
'da duzenlenen bir fuardır.
?stanbul'un en merkezi alanlarından biri olan At Meydanı'nda gercekle?tirilmi?; gerek devlet erkanı, gerek yerli halk, gerekse yabancı ziyaretciler sergiye buyuk ilgi gostermi?tir.
19'uncu yuzyılın ortalarında tum dunyada sergiler ve fuarlar duzenlenmesi bir akım haline gelmi?ti. Batı'da sık sık orneklerine rastlanan sergiler bu tarihte
Osmanlı ?mparatorlu?u
'nda da ilgi goruyordu. 1851 ve 1862 yılında
Londra
'da; 1853'te
New York
'ta; 1855'te
Paris
'te duzenlenen uluslararası fuar ve sergiler dunya capında buyuk ilgi gormu?tu.
Abdulmecid
'in padi?ahlı?ı doneminde, Osmanlı ?mparatorlu?u Londra ve Paris'teki fuarlara katılmı?, ancak ula?ım masraflarını gerekce gostererek New York Fuarı'na gitmemeyi tercih etmi?tir. Abdulmecit'in olumunden sonra Osmanlı tahtına gecen
Abdulaziz
de, kulturel etkinliklere olan ozel ilgisi nedeniyle sergilerle ilgilenmeyi surdurmu?tur. Abdulaziz yonetiminde ?stanbul'da iki uluslararası fuar yapılması ongorulmu?tur. Bunlar icinden 1863 yılında, Abdulaziz'in hukumdarlı?ının 3. yılında duzenlenen Sergi-i Umumi-i Osmani ba?arıya ula?ırken; 1894'te yapılması du?unulen fuar, ?stanbul'da buyuk can ve mal kaybına neden olan bir deprem meydana geldi?i icin iptal edilmi?tir.
1863 sergisinin amacı, Osmanlı ekonomisine rekabet gucu kazandırmak, ulkede uretilen malların kalite, ce?it ve fiyatlarını gormek, ureticilerin sorunlarını tespit etmek ve ba?arılı olanları odullendirmek idi. Sergi, donemin Maliye Nazırı
Mustafa Fazıl Pa?a
tarafından organize edildi. Komitede Mustafa Fazıl Pa?a’nın yanında Hariciye Te?rifatcısı Kamil Bey,
Sadrazam Fuat Pa?a
’nın o?lu Nazım Bey, Ticaret Muste?arı Server Efendi ve devlet ricalinden Agaton Efendi bulunmaktaydı. Ba?langıcta sergide sadece yeni urunlerin te?hiri du?unulduyse de, sonradan Avrupa’dan gonderilecek, yeni icat olunmu? makine ve aletlerin de sergilenmesinin faydalı olaca?ı kanaatine varıldı. Boylece, bu yeni icatların Osmanlı tebası tarafından kullanılması te?vik edilmek istenmi?tir.
Sergi, o donemde “At meydanı” olarak anılan
Sultanahmet Meydanı
'nda kurulan gecici binalarda yurutuldu. Sergi binası olarak 3,500 metrekare buyuklu?unde, dikdortgen planlı, 3 anıtsal kapıya sahip ozel ve gecici bir yapı in?a edilmi?tir. Sergi binası kendi icinde 13 ana bolume ayrılmı?tı. Sergi binasının yapımı icin Fransız mimar Marie Augustin Antoine Bourgeois gorevlendirildi; yapının ic duzenleme i?lerini Leon Parville yuruttu.
1893 Chicago Sergisi'nde canlandırılan ?stanbul Soka?ı.
Hazinenin icinde bulundu?u odeme guclu?u dolayısıyla serginin butun masrafları giri? ucretleri kar?ılı?ı tertip komitesi tarafından kar?ılandı
22 Aralık 1862 tarihinden ba?layarak gazetelerde Sergi-i Umumi-i Osmani Nizamnamesi yayınlanmı? ve serginin tanıtımı yapılmı?tır. Osmanlı co?rafyasındaki tum idarecilere resmi yazılar gonderilerek serginin duyurusu ve daveti yapıldı.
L'Univers illustre
'nin Sergi-i Umumi-i Osmani'yi duyuran ilk sayfası.
Batı'da duzenlenen fuarlar ornek alınarak duzenlenen sergi, benzerlerine oranla daha kucuk bir etkinlikti. Buyuk olcude Osmanlı ?mparatorlu?u'nun tarımsal ve sınai sorunlarına cozumler bulmaya; bu sektorleri geli?tirmeye yonelik bir programı vardı. Sergide Osmanlı ulkesinin de?i?ik yorelerinden ve yurtdı?ından getirilen tarım ve sanayi urunlerinin yanında ce?itli makinelerden olu?an toplam 10 bini a?kın ornek sergilendi.
Sergi 27 ?ubat 1863 tarihinde buyuk bir torenle acıldı. Torende Sultan Abdulaziz de hazır bulundu. Devletin en onemi burokratları padi?aha e?lik etti. Sergiye padi?ah Abdulaziz ile birlikte Sadrazam
Yusuf Kamil Pa?a
, Hariciye Nazırı
Ali Pa?a
, Serasker
Fuad Pa?a
ve Mısır Hıdivi
?smail Pa?a
da katılmı?tır. Abdulaziz ilk gun 4 saat boyunca sergiyi gezmi? ve ilgilendi?i konularla ilgili stantlarda durarak yetkililerden bilgi almı?tır. Abdulaziz'in daha sonraki gunlerde de sergiyi ziyaret ederek ilgisini surdurdu?u bilinmektedir.
Sergi salonu, kendi icinde 13 ana bolume ayrılmı?tı. Bu ana bolumler icinde tarım urunleri, el sanatları, tekstil urunleri, sanayi urunleri, maden urunleri, deri urunler, mobilya, halılar, calgılar vardı. Bir bolumde mimari cizimler, cizimler, kara kalem calı?malar, haritalar, baskılar ve kitaplar sergileniyordu. Tum bunlar icinde en buyuk bolum tarıma ayrılmı?tı. Sergilenenler arasında en ilgi ceken urun toplulu?u, Osmanlı ulkesinin dort bir yanından getirilen 212 tur bu?daydı.
27 ?ubat 1863-1 A?ustos 1863 tarihleri arasında, acık oldu?u 5 ay boyunca sergiyi 150 bin ki?i ziyaret etmi?tir. Yalnızca yerel ziyaretciler de?il, Avrupa'dan da konuklar a?ırlanmı?tır. Serginin yapıldı?ı alana gelen ula?ım araclarında yarı yarıya ucret indirimine gidilerek ziyaretler ozendirilmi?tir. Haftanın her gunu acık olan sergiyi kadınların daha rahat gezebilmesi icin car?amba ve cumartesi gunleri yalnızca kadınlara tahsis edilmi?ti. Sergide ba?arı gosteren yerli ve yabancı katılımcılara oduller verilmi?, Asakir-i ?ahane Muzikası (Askeri Bando) ucretsiz konserler duzenlemi?tir.