Саха АССР Киин ситэриилээх кэмитиэтэ , эбэтэр Саха сиринээ?и Киин Ситэриилээх Кэмитиэт ^[1] ( нууч. Якутский Центральный исполнительный комитет , ЯЦИК) ? Сэбиэттэр сийиэстэрин ыккардыларыгар куруук ?лэлиир сокуону ылар, салайар, хонтуруоллуур Саха АССР ?рд?к? былаас уоргана, 1922 сылтан 1938 сыллаахха диэри ?лэлээбитэ.

Бастакы састааба 1922 сыллаахха ахсынньы 27 к?н?ттэн тохсунньу 19 к?н?гэр диэри буолбут I Б?т?н Саха сиринээ?и сэбиэттэр тэрийэр сийиэстэригэр талыллыбыта.

Тэриллиитэ [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

1920-1921 сылларга Сэбиэскэй Саха сирэ автономнай буолуутун ту?унан боппуоруос к?т???ллэр. Бу са?ана саха ??рэхтээхтэрэ бу соругу бастакы к????э та?аарбыттара. П. Ойуунускай бэрэстээтэллээх хамыы?ыйа ??ск??хтээх Саха ?р?сп??б?л?кэтин бала?ыанньатын суруйбута.

1922 сыл муус устар 27 к?н?гэр Б?т?н Арассыыйатаа?ы Киин ситэриилээх кэмитиэт (ВЦИК) "Саха Автономиялаах Социалистыы ?р?сп??б?л?кэтин ту?унан" (≪Об Автономной Якутской Социалистической Советской Республике≫) диэн уураах та?аарбыта. Бу уураахха этиллэринэн Саха АССР судаарыстыбаннай былаа?а олохтоох сэбиэттэртэн, кинилэр сийиэстэриттэн, киин ситэриилээх кэмитиэттэн уонна совнаркомтан туруохтаа?а. ВЦИК дэкириэтинэн 1922 сыл бэс ыйын 1 к?н?гэр П.А. Ойуунускай салалталаах бастакы бырабыыталыстыба (совнарком) ?лэтин са?алаабыта. Гражданскай сэрии Саха сиригэр т?м?ктэнэ илигинэн ЯЦИК оруолун быстах кэм?э П. Ойуунускай салалталаах Саха сирин ?р?пк??мэ ( нууч. ревком ) толорбута ^[2] .

1922 сыл сэтинньитигэр олохтоох Сэбиэттэр мунньахтаан тэрийэр сийиэскэ дэлэгээттэри талбыттара. I Б?т?н Саха сиринээ?и тэрийэр Сэбиэттэр сийиэстэрэ 1922 сыл ахсынньы 27 к?н?ттэн 1923 сыл тохсунньу 19 к?н?гэр диэри буолбута. Сийиэс ≪Основные положения конструкции Всеякутского съезда Советов трудящихся и красноармейских депутатов, ЯЦИК, его Президиума, СНК и о разграничениях их прерогатив и деятельности≫ диэн докумуону бигэргэппитэ. Киин ситэриилээх кэмитиэт бэрэстээтэлинэн Былатыан Ойуунускай талыллыбыта, кини солбуйааччыта ? Алексей Широких буолбут. Бу докумуонунан Саха АССР бастакы Конституциятын олуга ууруллубута. Конституция Саха АССР Сэбиэттэрин III сийиэ?игэр 1925 сыл са?аланыытыгар ылыныллыбыта.

Конституция Саха АССР РСФСР сор?ото буоларын бигэргэппитэ. ?р?сп??б?л?кэ ?рд?к? былаа?ынан Б?т?н Саха сиринээ?и Сэбиэттэр сийиэстэрэ анаммыта. Сийиэстэр ыккардыларыгар ?р?сп??б?л?кэ ?рд?к? былаа?ынан Саха АССР Киин ситэриилээх кэмитиэтэ (ЯЦИК) буолбута ? Саха АССР ?рд?к? сокуону ылар ( нууч. законодательный ), дьа?айар ( нууч. распорядительный ) уонна хонтуруоллуур уоргана ^[3] .

Бы?аарыылар [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]