Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

Segle IV  : en Mesoamerica , periode de dominacion de la vila de Teotihuacan marcat per una creissenca demografica forta de la vila e una influencia majora dins la region (→ 378 ).
Segle IV  : dins la partida occidentala de Sahel , formacion dau reiaume de Ghana gracias ai ressorsas eissidas de l'esplecha de jaciments d' aur e dau comerci transsaharian . Es probablement lo premier estat vertadier de la region.

301-311  : en China , segonda partida de la Guerra deis Uech Princes amb de combats forca violents dins lei plans dau nord dau pais e la region dau Fluvi Jaune . Lei destruccions fogueron agravadas per una invasion dei Xiongnu . Finalament, lo conflicte entrainet la fragmentacion politica dau nord, ocupat per diversei principats ≪ barbars ≫ fondats per de nomadas . Lo sud demoret tengut per una branca novela de la dinastia Jin (lei ≪ Jin Orientaus ≫). Una partida importanta de la populacion s'enfugiguet vers lo sud entrainant la sinizacion de la region.
309  : mort dau sobeiran sassanida Hormizd II . Un complot entrainet l'eliminacion de sei tres eiretiers e fiset lo poder a un enfant, Shapur II , placat sota la regencia de sa maire e de plusors senhors importants de Persia .
313  : dins l' Emperi Roman , adopcion de l' edicte de Milan . Laisset la libertat de culte a totei leis abitants, co qu'entrainet la fin dei persecucions contra lei crestians .
v. 325  : introduccion dau cristianisme dins lo reiaume d'Aksum . La religion novela i conoguet un succes rapide, especialament au sen de l' aristocracia .
325  : premier concili de Nicea qu'entrainet la confiermacion de la condamnacion dei tesis d' Arius e l'adopcion de 20 canons comuns. Permetet tanben a l'emperaire d'afiermar son autoritat sus leis evesques .
330  : dins l' Emperi Roman , transferiment de la capitala a Constantinoble . Aqueu desplacament permetia a l'emperaire de melhorar la susvelhanca dei frontieras de Danubi e d' Eufrates qu'eran forca menacadas. De mai, la vila era forca ben protegida e situada long d'una rota comerciala importanta.
333  : fin de la patz entre Romans e Sassanidas . Coma durant lei conflictes precedents, l'enjoc principau foguet lo contrarotle d' Armenia (→ [[337]).
337  : mort de l'emperaire roman Constantin e generalizacion dau conflicte entre Romans e Sassanidas (→ 350 ).
350  : fin de la guerra entre Romans e Sassanidas (→ 333 e 337 ). Lo conflicte s'acabet sensa cambiament territori important.
358-363  : guerra novela entre l' Emperi Roman e l' Emperi Sassanida . Maugrat lo pilhatge de Ctesifont , lei Romans fogueron tocats per de problemas de succession e obligats d'acceptar la perda de cinc provincias de Mesopotamia e d' Armenia .
364  : a la mort de l'emperaire Jovian , partiment de l' Emperi Roman entre Valentinian I ^er (mitat occidentala) e Valens (mitat orientala).
365-366  : dins l' Emperi Roman , guerra civila entre Valens e l'usurpator Procopi . S'acabet per la victoria dau premier.
367-369  : guerra entre Romans e Visigots . Menacats de famina per lo blocus organizat per l'emperaire Valens , lei Visigots fogueron obligats de se sometre.
376  : importanta desfacha dei Gots contra lei Huns , un poble nomada originari de l' estepa eurasiatica qu'era a migrar vers l' oest . Lo rei Fritigern demandet d'intrar dins l' Emperi Roman . L'emperaire Valens acceptet e lo laisset s'installar en Mesia (→ 378 ).

378  : victimas de rapinas organizadas per d' oficiers romans, lei Gots dau rei Fritigern se revouteron e comenceron de pilhar Mesia e Tracia . Esquicheron una armada romana a la batalha d'Andrinople onte l'emperaire Valens foguet tuat. Puei, pilheron lei Balcans (→ 382 ).
378  : dins de circonstancias mau conegudas, conquista de la ciutat-estat maia de Tikal per Teotihuacan . Amb lo sosten d'autrei pobles maias, lei venceires i installeron una dinastia novela que destruguet o transformet plusors monuments bastits per sei predecessors. Gracias a l'ajuda de Teotihuacan , Tikal venguet rapidament la ciutat pus poderosa de l'espaci maia.
379  : mort dau rei sassanida Shapur II . Forca long, son reine foguet marcat per un renforcament dau zoroastrisme . Foguet remplacat per Ardachir II .
382  : apres de combats dins lei Balcans , signatura d'un acordi de patz entre Romans e Gots . Lei seconds accepteron de tornar anar en Mesia mai receberon un tribut important e sei caps receberon de cargas importantas.
393  : enebiment dei Jocs Olimpics Antics, sospichats d'ajudar au mantenement dau paganisme , per Teodosi I ^er (→ 1896 ).
395  : mort de l'emperaire Teodosi I ^er e partiment definitiu de l' Emperi Roman .

Deces [ modificar | Modificar lo codi ]

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]