El Vikipedio, la libera enciklopedio
Bol?eviko
estas iama nomo por partiano de la
KPdSU
(Komunista partio de Sovetunio). La nocio esti?is en
1903
dum la dua partikongreso de la
Socialdemokrata Laborista Partio de Rusio
(RSDRP) en
Londono
. La subtenantoj de
Lenin
formis en tiu partikongreso plimulton en la partio (
ruse
большинство
[bol?instvo]), kaj pro tio oni nomis ilin bol?evikoj. La malplimulto nomi?as
men?evikoj
(ruse
меньшинство
[men?instvo]). La rezultan ideologion de
Lenin
oni konsekvence en Esperanto nomas
bol?evismo
a?
bol?evikismo
.
En
1918
(6-a/8-a de marto) la nomo
Socialdemokrata Laborista Partio de Rusio
(
SDLPR
) estis ?an?ita al
Komunista Partio de Rusio
kaj ekde decembro de
1925
Komunista partio de Sovetunio
kun aldono de la vorto “bol?evika”. En 1952 la nocio
bol?eviko
i?is ne plu uzata en oficialaj paroloj kaj dokumentoj en
Sovetunio
.
La bol?evikoj estis pli radikalaj ol la aliaj frakcioj de la partio. Ili klopodis por balda?a falego de la
caroj
kaj enkonduko de
komunismo
. La men?evikoj havis la saman celon, sed ili volis enkonduki nur pli pesitajn, moderajn reformojn; pro tio la bol?evikoj nomis ilin pli poste oportunistoj. La diferenco inter la du frakcioj kreskis ?is
1912
da?re, pro kio dum la 6-a
Tutrusia Partia Konferenco
en
Prago
la bol?evikoj ekspartianigis la men?evikojn.
?e eko de la
unua mondmilito
, la bol?evikoj kondamnis la partoprenon de Rusio kiel
imperialistan agreson
. Ili tre forti?is kiam la caraj trupoj malvenki?is ?e preska? ?iu fronto. En la
Oktobra Revolucio
de
1917
, ili i?is la plej forta movado. Vladimir Ilji?
Lenin
reveninta el la
ekzilo
transprenis la gvidon de la komunistoj.
En la
Rusa Enlanda Milito
komenci?inta en
1917
/
1918
batalis la komunisma
ru?a armeo
kontra? la
blanka armeo
(blanko asocii?is kun kontra?bol?evikaj fortoj).
Lev Trockij
gvidis la
Ru?an Armeon
, kiu sukcese batalis kontra? la blankuloj. ?is
1922
la bol?evikoj akiris preska? la tutan teritorion de la iama cara imperio. Tio okazis per ekonomia modelo de tiel nomata
militkomunismo
, konforme al kiu ?iu entrepreno staris sub ?tata kontrolo. La rezolutaj kaj mizerigaj agoj de la bol?evikoj kondukis al malsatmizero kaj ribeloj de la popolo. En
1921
la
Nova Ekonomia Politiko
anstata?is la militkomunisman ekonomian modelon.
