В?к?пэдыя мае артыкулы пра ?ншых асоба? з прозьв?шчам Крашэ?ск? .

Ян Крашэ?ск?

Jan Kraszewski
Надмаг?льле Яна ? Каетана Крашэ?ск?х у Шарашове
Герб Крашэ?ск?х ≪ Ястрабец ≫
харунжы Пружанскага павету
1820 ? 1821
Асаб?стыя зьвестк?
Нарадз??ся	1789 в. Буза?ка , Укра?на
Памёр	27 лютага 1864 Яал?н, Пружанск? павет , Гарадзенская губэрня
Пахаваны	Шарашо?
Род	Крашэ?ск?я
Бацьк?	Каетан Эльжбета М?хало?ска [1]
Жонка	Соф’я з Мальск?х
Дзец?	Язэп Ядв?га Люцыян Ганна Каетан
Рэл?г?я	катал?цтва

Ян Крашэ??ск? гербу ≪ Канёва (Ястрабец) ≫ ( па-польску : Jan Kraszewski ; 1786 або 1789 , Буза?ка ^[2] , Укра?на  ? 27 лютага [ ст. ст. 15 лютага ] 1864 , маёнтак Яал?н Пружанскага павету ^[2] Гарадзенскай губэрн? , Расейская ?мпэрыя ) ? беларуск? ^[3] шляхц?ч , харунжы Пружанскага павету , старшыня земскага суду , судзьдзя гран?чны ? земск? ^[2] .

Жыцьцяп?с [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Дзед Яна Фаб?ян служы? у панцырнай харугве пад даводзтвам гетмана Юзэфа Патоцкага , а пасьля службы, згодна з прынятым? тады звычаям?, заста?ся на двары гетмана. З ласк? гетманскага сына В?нцэнта пак?ну? сыну Каетану, апошняму трамбовельскаму ло?чаму , прыгожую вёску Буза?ку , ацэненую ? м?льён злотых. Далейшыя пэрспэктывы Крашэ?ск?х был? зьвязаныя зь лёсам ≪ням?ра?скай≫ л?н?? Патоцк?х, аднак ?хн? роскв?т перарва?ся ? 1793 року з друг?м падзелам Рэчы Паспал?тай . В?нцэнт Патоцк? , даведа?шыся, што шлях Суворава падчас ягонага паходу па ?кра?не пралягае празь Ням?ра? , загада? зруйнаваць ням?ра?ск? палац, прада? маёнтк? ? наза?жды зьеха? з Укра?ны.

У гэтым самым року памёр Каетан Крашэ?ск?. Ягоная жонка Эльжбета зь М?хало?ск?х, дачка санацкага стольн?ка, памерла яшчэ раней, ? Ян заста?ся на выхаваньн? Каетанавых брато?. Яны набыл? хлопцу вял?кую вёску Баровае або Баравое ( польск . Borowo ) пасярод палеск?х балота?. Маладому шляхц?чу не падабалася ягонае новае месца жыхарства, ? пастале?шы, ён пача? шукаць спосабу пасял?цца ? ?ншым месцы, бл?жэй да людзей. Адз?н са стрыя? , Юзэф, прапанава? Яну памяняцца на ?ласны маёнтак До?гае ? Перасудав?чы . Прапазыцыя здалася Яну прывабнай, ? ? 1807 року абмен адбы?ся. Аднак пазьней высьветл?лася, што ? Перасудав?чах цягнулася да?няя спрэчка суседзя? наконт мяжы маёнтка?, ? не?забаве ? чарговай ?нстанцы? земск?х судо? Ян Крашэ?ск? прайгра? перасудав?цк? фальварак ^[4] .

Каля 1810 року ?зя? шлюб з Зоф’яй Мальскай ^[2] з Раманава (цяпер у Любельск?м ваяводзтве Польшчы ), атрыма? ладны пасаг ? сувяз? з пружанск?м зямляцтвам. Ужо ? 1813?1815 ён згаданы ? ≪Месяцаслове з росьп?сам чыно?ных асоб, ц? Агульным штаце Расейскай ?мпэры?≫ як судзьдзя Пружанскага павятовага суду , у 1816?1819 ? старшыня гэтага суду. У 1820?1821 ? харунжы павятовы ? земск?м судзе , у 1822?1824 ? судзьдзя ? межавым апэляцыйным судзе . Знаходжаньне на пасадах у судох першай ?нстанцы? ? той час не патрабавала пэ?ных юрыдычных веда?, а павятовы харунжы паводле Статусу ВКЛ ме? абавязак захо?ваць харугвы ? маб?л?заваць апалчэньне. Аднак у Расейскай ?мпэры? гэтая пасада стала чыста нам?нальнай, ? тым ня меней, Ян Крашэ?ск? вельм? ганары?ся гэтым ? шмат гадо? пасьля называ? сябе ≪апошн?м харунжым Пружанскага павету≫ (хоць насамрэч пасьля яго пасаду займал? прынамс? некальк? чалавек) ^[5] .

У расейска-францускую вайну непадалёк ад маёнтку Крашэ?скага разьмяшчалася дыв?з?я генэрала Кас?нскага, адбыл?ся дзьве б?твы, а сама сядз?ба была рабаваная то адным, то друг?м бокам. У рэшце рэшт Ян Крашэ?ск? вырашы? разбурыць жылы дом, а сам перасял??ся ? фл?гель ^[6] . Па вайне маёнтак давялося будаваць нано?; бы? паста?лены сьц?плы дра?ляны палацык зь невял?чк?м садам. Адразу за домам пачыналася багна ? дрыгва, дзе тап?лася быдла, а неза?важная з-за балота мяжа з суседзям? была пастаянным прадметам разлада? у часе сенакоса? ^[4] .

Дзядзьк? болей не ц?кав?л?ся лёсам крэ?нага, ? яму даводз?лася спадзявацца тольк? на самога сябе. Паводле сьведчаньня? сучасьн?ка?, Ян бы? энэрг?чным ? моцным гаспадаром. У першай трэц? XIX стагодзьдзя набы? суседн? з До?г?м маёнтак ^[7] ? збудава? сядз?бны дом, а ? 1834 року ? ун?яцкую царкву ^[8] ; ры? каналы для асушэньня балота?; узьвё? гаспадарчыя пабудовы ? адз?н зь першых у Л?тве цукровы завод; нарыхто?ва? торф для ацяпленьня. У До?г?м аднав?? ? цалкам адрэста?рава? катал?цкую капл?чку з цудатворным абразам Божай Мац?, павес?? новы звон, названы ≪Люцыянам≫ ^[7] . Добра веда? лац?ну , нямецкую ? францускую мовы, зьб?ра? б?бл?ятэку ? старажытныя рукап?сы. Сябрава? з паэтам Франц?шкам Карп?нск?м ^[9] . У До?г?м, як? тады ?ваходз?? у склад маёнтку Крашэ?ск?х Стары Купл?н , 11 сакав?ка 1827 нарадз??ся яшчэ адз?н сын Каетан .

Ян з Соф’яй мел? трох сыно? ? дзьвюх дачок: Язэпа (1812?1887); Ядв?гу ^[10] (†1864), якая выйшла замуж за Яна Марачэ?скага; Люцыяна (1820?1892); Ганну (†1853), замужам за Габрыелем Луне?ск?м; Каетана (1827?1896) ^[11] . У сям’? шмат чытал?, улюбёным творам бы? ≪ Пан Тадэвуш ≫ Адама М?цкев?ча . Менав?та ? Купл?не Язэп чыта? свае першыя л?таратурныя творы падчас прыезду на вакацы? зь В?ленскага ?н?вэрсытэту ^[9] .

Ян памёр у 1864 року, знаходзячыся ? гасьцёх у маёнтку Марачэ?ск?х Яал?н , куды выйшла замуж ?хняя дачка Ядв?га ( польск . Joanna ) ^[12] . Пахаваны ? Шарашове ( Пружанск? раён ).

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• ?рына Сядова.  Мае Крашэ?ск?я // Раённыя будн? . ? 28 красав?ка 2012. ? № 34 (9480).

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Генэалёг?я нашчадка? Вял?кага сойму   (пол.)