Oklahoma
s?
Bi-kok
lam-hong e chi?t-e
chiu
, jin-khau t?i-iok ? 3,579,212, pai-mia t? 28. I e
siu-hu
kap si?ng-t?a e siaⁿ-chh? s?
Oklahoma City
.
"Oklahoma" chit-e mia s? tui
Choctaw-gi
e
okla
kap
humma
h?--lai, i-su s? "ang lang". Choctaw e thau-ba?k
Allen Wright
t? 1866 ni kap lian-pang cheng-hu tho-l?n
Indian Leng-tho?
(Indian Territory) su-i?ng ti?u-iok si the-chhut
[8]
.
T? Choctaw-gi, "Oklahoma" chi? chhin-chhi?ⁿ Eng-gi e "Indian" kang-khoan, s? chi kui--e Bi-kok goan-ch? bin-cho?k. 1890 ni
Oklahoma Leng-tho?
cheng-sek seng-li?p.
Oklahoma e tho?-t? b?n-chek ? 181,035 peng-hong kong-li. I s?
Cheng-hong Soaⁿ
(Frontier Strip) e ki-tiong chi?t chiu. T? Oklahoma e tang-peng ?
Arkansas
kap
Missouri
; pak-peng s?
Kansas
, sai-pak s?
Colorado
, sai-peng s?
New Mexico
, lam-peng kiam sai-lam s?
Texas
.
Wichita
kap
Caddo
lang cho?-sian khah-cha t? kin-a-ji?t e Oklahoma t?-khu seng-oa?h. ?i t? kin-a-ji?t
Spiro
e
Spiro Mounds
s?
Mississippi bun-hoa
t? se-peng e tiong-sim, so? cham si-kan tui 850 kau 1450 ni put-teng.
Se-pan-ga-lang
Francisco Vasquez de Coronado
t? 1541 ni chi? lai kau Oklahoma t?-khu, chong-s? Hoat-kok e khai-thok-chia t? 1700 ni-t?i chu-tiuⁿ chiam-iu, kau 1803 ni i-cheng Hoat-kok long ia khong-che chit ?i. Liau-?u, Bi-kok t?
Louisiana Be-t?
koe-?u theh tio?h
Mississippi Ho
i-sai e tho?-t?. Tui 1819 ni kau 1828 ni ki-kan, Oklahoma s?
Arkansas Leng-tho?
(Arkansas Territory) chi?t h?n.
19 se-ki, chin ch? goan-ch?-bin tui in ka-hiong hong sang khi pat-e so?-ch?i, Oklahoma t?-khu s? ki-tiong chit-?i. Le?k-su si?ng so? kong e "
Ba?k-sai chi L??
" (Trail of Tears) chi? s? teh kong chia-e koe-teng.
Pe?h-lang khui-khun-chia t? Indian Leng-tho? chin-ka, Bi-kok cheng-hu ch?i 1887 ni kian-li?p
Dawes Hoat-an
, chiong p??-lo?k tho?-t? pun h?? koh-pia?t ka-cho?k. Che chi?t hong-b?n ko?-l? goan-ch?-bin
cho-si?t
, chi?t p??-h?n lian-pang cheng-hu tit tio?h tho?-t?. Koe-teng tiong thih-l?? kong-si tit tio?h beh chi?t-poaⁿ e Indian tho?-t?, be ti?u he?k-chia s? pun h?? g?a-lai khui-khun-chia.
1907 ni 11 goe?h 16, Oklahoma chiu ki?n-li?p, s? Bi-kok t?-46 chiu. Hit-ch?n
chio?h-iu
san-gia?p t? chiu l?i tng hoat-tian, thui-sai-a-kang liau jin-khau e chin-ka kap keng-che oa?h-t?ng, koh h??
Tulsa
siaⁿ pian cho s? hit tong-si "se-kai chio?h-iu siu-hu". Kau 1927 ni, Oklahoma e seng-li-lang
Cyrus Avery
khai-si soan-thoan tui
Texas
e
Amarillo
khan lai
Bi-kok 66 L??-soaⁿ
kong-l?? e li-siong.
20 se-ki cha-ki, chin-ch?e h?-k?n chiu-h?n iu-ki Kansas e
o?-lang
lai Oklahome kian-li?p chng-thau. Tulsa e
Greenwood
?u-lai pian Bi-kok si?ng hu-j? e Hui-chiu-h? jin-bin si?-li.
1915 ni i-?u, si?
Ku Klux Klan
e oa?h-t?ng heng-hiong, si?-h?e e kin-tiuⁿ koan-h? ke khah giam-ti?ng. 1921 ni hoat-seng liau pe?h-lang kong-ki?p o?-lang
Tulsa Cheng-cho?k Po?k-t?ng
. Chiau ko?-s?g ? t?i-khai 300 lang si-bong.
1930 ni-t?i, chiu l?i chi?t p??-h?n so?-ch?i in-?i thiⁿ-khi kap cho-sit ki-su?t e b?n-te si?-h?i. ? chi?t ch?m khiam-h?? koh koe-jia?t e
Thau Tin-b?
(Dust Bowl) b?n-te t? Kansas, Texas, New Mexico kap Oklahoma e sai-pak jiau-h?i, ch?-seng chin-ch? long-bin chau khi pat chiu seng-oa?h. Jin-khau e kiam-chio it-t? kau 1950 ni t?i chia?h kiat-sok.
?u-lai Oklahoma sit-si chui-tho? e po-chhi ke-?e, khai-siat t?a-chui e khong-che kap
chui-kho?
h?-thong. Kau 1960 ni-t?i, Oklahoma kian-siat liau chhiau-koe 200-e o?, s? Bi-kok si?ng ch?.
1995 ni,
Oklahoma Chh? Po?k-cha
hoat-seng, s? Bi-kok kok-l?i seng-chit
khiong-po? kong-ke?k
tiong sun-h?i si?ng giam-ti?ng e chi?t kai.
Timothy McVeigh
kap
Terry Nichols
t?
Alfred P. Murrah Federal Building
kh?g cha-tan, ch?-seng 168 lang si-bong. McVeigh hong phoaⁿ si-heng, Nichols hong phoaⁿ ch?-kaⁿ kui-si-lang.
Kun-ku
Bi-kok Pho?-cha Kio?k
(United States Census Bureau) e ko?-s?g, Oklahoma 2014 ni 7 goe?h h?n jin-khau s? 3,878,051. Chiau 2010 ni e pho?-cha, 68.7% e jin-khau s? Hui La-teng-h? Pe?h-lang (non-Hispanic White), 7.3% s?
O?-lang
, koh ? 8.2% s? goan-ch?-bin.
Oklahoma chu-iau kong
Eng-gi
, chiau 2000 ni ti?u-cha, su-i?ng jin-khai chiam chiu-l?i 92.6%. T?-j? ch? lang kong e ?e s?
Se-pang-ga-gi
, koh-lai s?
Cherokee-gi
, t?i-khai ? 22,000 ?i Cherokee-lang s? toa t? tang-p?? e
Cherokee-kok
(Cherokee Nation), in-e po-h??-t?, Cherokee-gi m? s? chia kap l?ng-g?a chi?t ?i
Cherokee Indian e Lian-ha?p Keetoowah Si?-li
(United Keetoowah Band of Cherokee Indians) e koan-hong gi-gian.
T? 2010 ni, Oklahoma jin-bin keng-koe kong-bin tau-phio "State Question 751" k? ch?i-t? Eng-gi khiuⁿ-khau
Oklahoma Eng-gi
t?ng cho s? in chiu e "Thong-it Gi-gian" (Unifying Language), i? chi? s?
koan-hong gi-gian
.
Oklahoma t? 2014 ni e
GDP
s? 183,501 pa?h-b?n bi-kim.
[9]
Chiau 2015 ni e chu-li?u, pun chiu si?ng-ch? lang cho e khang-khoe s?
ki?n-khong chiau-ko?
kap
si?-h?e hu-ch??
(
health care and social assistance
) san-gia?p.
[10]
Ch?i-t? san-gia?p chu-iau ? hang-khong, leng-goan, ?n-su, si?t-phin ka-kang, ti?n-chu kap thong-sin. In s? Bi-kok kok-l?i pai t?-3 e
thian-jian ga-suh
seng-san chhiu, t?
sio-be?h
seng-san pai t?-5.
Pun chiu e
chio?h-iu
san-li?ng t? 2015 ni 6 goe?h ? 10,504 chheng-thang (thousand barrels), t? Bi-kok kok-chiu l?i pai-mia t?-6
[11]
- ↑
"Keetoowah Cherokee is the Official Language of the UKB"
(PDF)
. Keetoowah Cherokee News: Official Publication of the United Keetoowah Band of Cherokee Indians in Oklahoma. April 2009.
goan-lo?-iong
(PDF)
t? 2014-07-15 h?ng kho?-pih
.
June 1,
2014 khoaⁿ--e
.
- ↑
"UKB Constitution and By-Laws in the Keetoowah Cherokee Language (PDF)"
(PDF)
. United Keetoowah Band of Cherokee Indians.
goan-lo?-iong
(PDF)
t? 2016-02-01 h?ng kho?-pih
.
June 2,
2014 khoaⁿ--e
.
- ↑
"The Cherokee Nation & its Language"
(PDF)
.
University of Minnesota: Center for Advanced Research on Language Acquisition
. 2008
.
May 22,
2014 khoaⁿ--e
.
- ↑
"Cherokee"
.
Ethnologue
.
April 11,
2014 khoaⁿ--e
.
- ↑
"State & County QuickFacts"
. United States Census Bureau.
goan-lo?-iong
t? 2008-05-14 h?ng kho?-pih
.
January 25,
2014 khoaⁿ--e
.
- ↑
6.0
6.1
"Elevations and Distances in the United States"
.
United States Geological Survey
. 2001.
goan-lo?-iong
t? 2011-10-15 h?ng kho?-pih
.
October 24,
2011 khoaⁿ--e
.
- ↑
7.0
7.1
Elevation adjusted to
North American Vertical Datum of 1988
.
- ↑
Wright, Muriel (1936).
"Chronicles of Oklahoma"
. Oklahoma State University.
- ↑
Total Gross Domestic Product by State for Oklahoma
, FRED.
- ↑
"Major industries with highest employment, by state, 1990-2015"
.
Bureau of Labor Statistics
. U.S. Bureau of Labor Statistics. 2016-08-05
.
2017-01-23
khoaⁿ--e
.
- ↑
Rankings: Crude Oil Production, June 2015 (thousand barrels)
, U.S. Energy Information Administration.
|
---|
| Chiu
| | |
---|
| Tia?t-pia?t-khu:
| |
---|
| Leng-tho?
| |
---|
|