Hai-ong-chheⁿ

Wikipedia (ch?-iu e pek-kho-choan-su) beh k? li kong...
Hai-ong-chheⁿ ♆
Hoat-kian
Hoat-kian-chia
Hoat-kian ji?t-chi 23 September 1846
Mia-h?
H?-mia iu-lai
Latin Nept?nus , via French Neptune
Kui-t? seng-chit
Goan-ki J2000
Aphelion 30.33 astronomical unit s (4.54 × 10 ^ 9  km)
K?n-ji?t-tiam 29.81 astronomical units (4.46 × 10 ^ 9  km)
30.07 astronomical units (4.50 × 10 ^ 9  km)
Li-sim-lu?t 0.008 678
367.49 days
5.43 km/s
256.228°
Khi-peng 1.767 975 ° to ecliptic
6.43° to Sun 's equator
0.72° to invariable plane
131.784°
2042-Sep-04
276.336°
Known satellite s 14
Bu?t-li sen-chit
Peng-kin poan-keng
24,622 ± 19 km
Chhiah-t? poan-keng
24,764 ± 15 km
3.883 Earths
Ke?k-t? poan-keng
24,341 ± 30 km
3.829 Earths
Piⁿ-peⁿ-lu?t 0.0171 ± 0.0013
7.6183 × 10 9  km 2
14.98 Earths
The-chek 6.254 × 10 13  km 3
57.74 Earths
Chit-li?ng 1.024 13 × 10 26  kg
17.147 Earths
5.15×10 -5  Suns
Peng-kin bi?t-t??
1.638 g/cm 3
11.15  m/s 2
1.14  g
0.23 (estimate)
23.5 km/s
Heng-chheⁿ ch?-choan chiu-ki
0.6713 day
16 h 6 min 36 s
Chhiah-t? ch?-choan sok-t??
2.68 km/s (9,650 km/h)
28.32° (to orbit)
Pak-ke?k chhiah-keng
19 h 57 m 20 s
299.3°
Pak-ke?k chhiah-h?i
42.950°
Hoan-si?-lu?t 0.290 ( bond )
0.442 ( geom. )
Piau-b?n un-t?? si?ng-k? peng-kin si?ng-koan
1 bar level 72  K (?201 °C)
0.1 bar (10 kPa) 55  K (?218 °C)
7.67 to 8.00
2.2?2.4″
T?i-khi-khoan
19.7 ± 0.6 km
The-chek cho?-seng

Hai-ong-chheⁿ ( 海王星 , Eng-gi : Neptune ) s? l? Ji?t-thau t? 8 hn?g e he?k-chheⁿ , m?-koh sam-si ? chau kah t? 9 hn?g khi, in-?i Me-ong-chheⁿ e kui-t? ? khah te?k-su. I m? si Thai-iong-h? si?ng go?-khau, si?ng se lia?p e khi-the to? he?k-chheⁿ ( gas giant ). Se bong se, Hai-ong-chheⁿ e chit-li?ng khah ch? Thiⁿ-ong-chheⁿ , in-?i t?ng-le?k-tiuⁿ ( gravitational field ) ti-su i e bi?t-t?? ? khah koan.

Hai-ong-chheⁿ e mia-j? s? toe Lo-ma hai-sin lai--e. T?i-piau hu-h? s? hai-sin e bu-khi saⁿ-chhe-kek ( trident ) ? . 1846 ni 9 goe?h 23 hong hoat-hi?n. 1989 ni 8 goe?h 25 , Voyager 2 ui i piⁿ--a poe koe.

Chit lia?p na-sek e he?k-chheⁿ chhan-chhi?ⁿ Tho?-chheⁿ m? ? khoan, khah bo iong-ko? t? s?. Voyager 2 hoat-kak chiah-e khoan e kiat-ko? m? kai oan-cheng. Hai-ong-chheⁿ teng-koan e hong-sok ?-tit kau kah 2,000 km/h. Khong-khi l?i-te ? H₂ , ( hydrogen ), He₂ ( helium ), kap CH₄ ( methane , chiau-khi) h?? i khoaⁿ--khi-lai na-na. 1989 ni Voyager 2 poe koe e si khoaⁿ tio?h i e lam-poaⁿ-kiu ? 1 e To?-o?-tiam ( Great Dark Spot ), b?-su Bo?k-ong-chheⁿ e To?-ang-tiam , m?-koh boe-chhiu soah bo--khi. Hai-ong-chheⁿ ? 13 lia?p o?-chheⁿ , l?i-te 5 lia?p iau ? koa cheng-g?. Si?ng to? lia?p e o?-chheⁿ Triton chin sim-sek, to-thau-hiong e kui-t? , Thai-iong-h? si?ng-kai leng (38K) e chheⁿ-the, N₂ ( nitrogen , chit-so?) kap CH₄ ko?-seng e t?i-khi-chan po?h-po?h-po?h (14 microbar).

Go?-p?? lian-kiat [ siu-kai | kai goan-si-be ]

Thai-iong-h?
Chheⁿ : Ji?t-thau
He?k-chheⁿ : Chui-chheⁿ | Kim-chheⁿ | T?-kiu | Hoe-chheⁿ | Bo?k-chheⁿ | Tho?-chheⁿ | Thian-ong-chheⁿ | Hai-ong-chheⁿ
E-he?k-chheⁿ : Ceres | Me-ong-chheⁿ | Haumea | Makemake | Eris
Sio-bu?t-the : Sio-he?k-chheⁿ | Hai-ong-chheⁿ go? chheⁿ-the | Tn?g-boe-chheⁿ
O?-chheⁿ : Goe?h-niu | Hoe-chheⁿ e | Bo?k-chheⁿ e | Tho?-chheⁿ e | Thian-ong-chheⁿ e | Hai-ong-chheⁿ e
T?n: Sio-he?k-chheⁿ-toa | Kuiper-toa | San-lo?n iⁿ-poaⁿ | Oort-hun
Chhiaⁿ chham-kho thian-bun bu?t-the , thai-iong-h? e chheⁿ-the lia?t-toaⁿ , chiau poaⁿ-keng pai iah s? chiau chit-li?ng pai