Liggienge
Izendieke in 1649 deu J. Blaeu
Izendieke - de Mart
De Witte Joffer
Iezendijke
of
Izendieke
(Nederlands:
IJzendijke
) is een stadje in de Zeeuwse gemeente
Sluus
. Ut ha 2.333 inweuners in 2023. Toet an april 1970 was Izendieke een eihe gemeente, weernae 't toet an 2003 deel uutmikte van de gemeente
Wosburg
.
Het ouwe Iezendieke wier deu overstroomingen tussen 1300 en 1500 deu de zee opgeslokt. Tiejes de
Tachentigjaerige Oorlog
wier deu de Spaonse hertog van Parma an de noorweskante vant stadje een schans meh vier bolwerken aangelegd. Meh in 1604 joog Prins Maurits de Spanjolen weig. De verdedigingswerken wiere deur Simon Stevin en Menno van Coehoorn anzienlek uut'ebreid.
De vesting Izendieke kwam van 1747 toet an 1748 en van 1794 toet an 1814 in Franse han'n. Napoleon gaf vee grond rondom Izendieke an de Franse en Waolse adel. Ok nae 1814 bleef een anzienlek deel van de grond in Franse en Belse han'n.
Nae 1814 hief de Nederlandse regering de vesting Izendieke grootendeels op. Tiedens de
Belse opstand
in
1830
-
1831
was um voo de leste kere uut'erust mee manschappen, waopens en munitie. Op de ochend van
2 auhustus
1831
om 6 ure wier vanuut Izendieke de anval op de Belse troepen bie de sluzen an de Kapitalen Dam 'eopend. Een compagnie van de 9e Afdeling Infanterie onger kaptein Schwarz en een compagnie schutters onger kaptein Deinema verdreef de Belgen. Toet an 12 auhustus bleeft onrustig in Zeeuws-Vlaonderen weges vijandelijkheden van twee kanten.
In 1887 wier de IJzendijksche Stoomtramweg Maatschappij (IJzSM) op'ericht. Deze hao de volgende lienen:
- stoomtram-trace van de Zeeuws-Vlaamse Tramweg Maatschappij (ZVTM);
- stoomtram-trace Eeklo-Waetervliet van de Belgische Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen (NMvB)
- stoomtram-trace van de Stoomtram-Maatschappij Breskens-Maldeghem (SBM), die de verbindingen tussen Bresjes en Erreburg/Maldegem en die tussen Bresjes en Sluus/Knokke exploiteerde.
In de Nieuwe Rotterdamse Courant van 24 auhustus 1911 stit volgende artikel over een oud Izendieks gebruuk,
De Sleutel van de Ossewei
. Het artikel stit in 't
Nederlands
:
"Wordt [in Izendieke] een ongetrouwde man dertig jaar, dan krijgt hij in de loop van de morgen een houten sleutel van ongeveer een meter lengte thuisbezorgd. De joelende en straatliederen zingende jeugd draagt deze sleutel, waarop een als dame aangeklede pop vastgebonden is, in triomf rond de Markt, opdat de burgerij zal weten, dat er een dertigjarige ongehuwde man in de gemeente is. Daarna krijgt de jarige de sleutel in huis en deelt aan opgeschoten jongens, die hem brengen, centen en twee-en-halve-cent-stukken uit.De bedoelde sleutel is bekend als 'de sleutel van de ossewei', waar de jarige nu zijn entree kan maken. Daarna komen vrienden en bekenden gelukwensen. De gelukkige bezitter tracht nu op te sporen, wie de man is, die na hem aanspraak kan maken op de sleutel. Tot diens verjaardag blijft het ding bij hem in huis, daarna geeft hij hem weer aan de jeugd en dezelfde geschiedenis wordt bij een ander nagespeeld.Wordt een vrijgezel veertig jaar, dan krijgt hij niet meer de sleutel, maar een geheel als vrouw aangeklede pop. Soms wordt deze heel deftig door de vrienden met hoge hoeden op in een gesloten rijtuig naar de feestvierende gebracht. Een kleine herinnering dat het nu waarlijk tijd voor hem wordt. Bovenstaand gebruik heerst alleen bij de burgerstand. Boeren en arbeiders vallen er - eigenaardig genoeg - geheel buiten."
Op
20 oktober
1944
viele bie een zwaere ontploffing op een boerderieje 47 dooden en 37 gewonden onger Britse en Canadese militairen. Het was een van de grooste ongewilde explosies van de geallieerde veldtochte in Noordwest-Europa tiejens d'n oorlog.
- K. MARGRY,
Het gebeurde hier: De explosie bij IJzendijke
, Tijdschrift ’40-’45 Toen en nu, nr. 99, Uitgeverij Quo Vadis, Soest, 1999, pag. 44-54.