Ilustra?o de Meydan TV. Uzata kun permeso.

?i tiu artikolo estis unue publikigita ?e Meydan TV. Redaktita versio estas reeldonata ?i tie la? interkonsento pri kundivido de enhavo.

La regiono Jevla? (Yevlakh) de Azerbaj?ano [eo], kerna transportcentro de fervojoj kaj a?tovojoj, situas 280 kilometrojn for de la ?efurbo Bakuo [eo], super la rivero Kura [eo].

Promenante la? la stratoj, kiuj etendi?as de la malnova ponto super la rivero Kura ?is la stacidomo de Jevla?, oni povas renkonti homojn, kiuj elstaras inter la lokuloj per siaj malsamaj dialekto, aspekto kaj vivmaniero.

Kvankam la plej multaj nomas ilin “ciganoj”, ili mem nomas sin “ajem-kurdoj” kaj diras ke iliaj prapatroj transloki?is ?i tien el Irano en la 1940-aj kaj 1950-aj jaroj. En la regiono Jevla? ili eklo?is ?e pluraj stratoj, kiujn la lokuloj nomis la “cigana kvartalo”.

La etnografo Emil Kerimov diris al Meydan TV, ke la homoj lo?antaj en Jevla? eble estas, fakte, ciganoj a? romaoj, kiel oni nomas ilin en E?ropo. En la? 14-a jarcento , reprezentantoj de tiu etno foriris de Barato kaj disvasti?is tra E?ropo.

Estas malfacile determini precize kiom da romaoj nuntempe lo?as en Azerbaj?ano ?ar ne ?iuj havas identeckartojn. Sed la? neoficialaj datumoj por 2012?2014, ekzistis proksimume 10 000 romaoj vivantaj en Azerbaj?ano.

En Jevla?, ?tataj datumoj indikas, ke ekzistas 2 500 ciganaj lo?antoj. Kaj jes, ?i tiu komunumo estas nomata “ciganoj” en oficiala ?tata statistiko.

Kaj tamen, la lingvo parolata de la komunumo estas la kurda. Tio estis konfirmita al Meydan TV fare de la prezidanto de la asocio por la konservado de romaa kulturo, Shukru Pyundik, kiu a?skultis la sonregistra?ojn faritajn de la filmskipo de Meydan TV en Jevla?. Inter la romaoj, kelkaj parolas la kurdan. Kaj ?enerale, la romaa lingvaro havas kurdan, alevan kaj abazan bran?ojn.

La? lo?antoj de Jevla?, tiuj homoj venis de Irano kaj estas islamanoj. Tial la etnografo Emil Kerimov sugestas, ke jam en la momento de sia relo?igo el Irano, ili estis prezentitaj ne kiel ciganoj/romaoj, sed kiel kurdoj.

?enerale, Azerbaj?ano estas delonge konsiderata lo?loko de kurdoj, inkluzive de la ajem-kurdoj.

?is la unua Karaba?a konflikto en la fruaj 1990-aj jaroj, kurdoj tradicie vivis en orienta Azerbaj?ano kaj la Nak?ivana A?tonoma Respubliko .? Nuntempe , ekzistas almena? 60 000 ajem-kurdoj. Plej multaj el ili identi?as kiel ?ijaismaj islamanoj [eo].

Historio de la karaba?aj kurdoj

La alveno de la kurdoj en Azerbaj?ano, kaj ?enerale, en la Suda Ka?kazo, okazis en diversaj periodoj. La unua mencio de la apero de la kurdoj en Karaba?o rilatas al la mongola invado en la 13-a jarcento .

La kurdoj, kiuj venis ?i tien kun la otomana armeo en 1589 dum la Otomana ? Safavida Milito ?(1578?1590) , eklo?is en la teritorio de aktuala Orienta Azerbaj?ano.

Kiel rezulto de la militoj kiuj okazis en tiu regiono en 1918-1920, kelkaj grupoj de islamaj kurdoj vivintaj en Azerbaj?ano movi?is al Armenio.

Post la okupo de Karaba?o , la kurdoj estis? devigitaj ?movi?i al aliaj regionoj de Azerbaj?ano.

La? la rezultoj de censo okazinta en 2009, 6 100 kurdoj vivis en Azerbaj?ano. La? okcidentaj fakuloj, kurdoj konsistigas proksimume 2.8 procentojn de la lo?antaro de Azerbaj?ano. Oni supozas, ke pli ol 200 000 kurdoj vivas nuntempe en Azerbaj?ano.

Reen en la setlejon, la vivkondi?oj kaj plendoj de la komunumo parolas pri la ?ar?o kiun la vivo alportas ?i tie. Ne estas fluanta akvo, kloaka?oj a? vojoj. Rubujoj estas super?ar?itaj per rubo.

La lokaj lo?antoj kiuj akceptis paroli kun Meydan TV plendis pri la manko de servoj entute. Krom akvaj kaj salubrigaj [eo] problemoj, ekzistas neniu gaso a? elektro en kelkaj partoj de la najbarejo.

Lokaj oficistoj diras, ke ili ne ricevis oficialajn plendojn, sed ke ili esploros la aferojn nun, kiam ili konscii?is pri tio post la enketo de Meydan TV.

Malbonaj vivkondi?oj kaj manko de laborebloj ne estas la nuraj problemoj, kiujn la komunumo alfrontas. Multaj el la infanoj kreskantaj en tiu komunumo ne estas senditaj al lernejo kaj havas neniun formalan edukadon.

Anka? ?i tie, diras lokaj a?toritatoj, kvankam ili provis en la pasinteco konvinki la gepatrojn sendi siajn infanojn al lernejo, tiuj ne a?skultis. Gepatroj kiuj parolis al Meydan TV diris ke ili ne povis pagi lernejajn kostojn.

La? advokato Samad Rahimli, sendepende de tradicioj, kutimoj kaj financa situacio, mezgrada ?enerala edukado en Azerbaj?ano estas deviga:

The executive branch can achieve this with the help of the police. First, it is necessary to carry out educational work. If the parents continue to resist, individual measures can be taken against them. There is administrative responsibility for obstructing a child’s education, and a fine of 100 manats is provided for individuals. And for coercion to begging, 15 days of arrest are required. If parents behave this way on an ongoing basis for a long time, then they may be limited in parental rights. In this regard, the executive branch should go to court. But this requires political will, which the executive authorities do not have.

La plenuma bran?o povas atingi tion helpe de la polico. Unue, necesas plenumi edukan laboron. Se la gepatroj da?re rezistas, eblas agi kontra? ili individue. Ekzistas administra respondeco por malhelpado de infana edukado, kaj individuoj povas ricevi monpunon de 100 manatoj. Kaj por deviga almozpetado, la puno estas 15 tagoj da aresto. Se gepatroj kondutas tiel da?re dum longa tempo, tiam iliaj gepatraj rajtoj povas esti limigataj. ?i-rilate, la plenuma povo devus iri al tribunalo. Sed tio postulas politikan volon, kiun la plenumaj a?toritatoj ne havas.

Male al Azerbaj?ano, en E?ropo, la rajtoj al integri?o kaj edukado de la romaoj vivantaj tie estas ?enerale respektataj. Ili estas liberaj observi siajn tradiciojn kaj kutimojn, klarigis advokato Rahimli. Krome, en E?ropo, la ?tato donas financan helpon al familioj por ke infanoj povu studi, aldonis Rahimli. En la kazo de Azerbaj?ano, la Konsilio de E?ropo [eo] devigas la landon certigi la rajtojn de siaj etnaj malplimultoj. La lando anka? adoptis la internaciajn paktojn de UN pri civilaj kaj politikaj, ekonomiaj, sociaj kaj kulturaj rajtoj kaj ali?is al la konvencio de 1965 pri la forigo de ?iuj formoj de rasa diskriminacio.

Kaj tamen, diskriminacio estas tio kion alfrontas la lokaj lo?antoj. Dum la vizito al la najbarejo, eblis kapti foton de lo?anto kriante, “ili [la ciganoj] malhonoras Jevla? ?ie en la lando”.

La lo?antoj de la “cigana kvartalo” en Jevla? sentas malsame. Ili konsideras sin parto de Azerbaj?ano kaj la azera popolo [eo]. Kaj tamen, ili estas pli malri?aj ol la plimulto de la loka lo?antaro, malpli trovas laboron, kaj ?is nun, e? ne unu ?tata strukturo respondis al iliaj alvokoj. Trovu ?i sube plenan videa?on klarigantan la situacion de la ajem-kurdoj .