1. Περ?ληψη

Η πρ?σωπο προ? πρ?σωπο επικοινων?α υπερ?χει αναμφισβ?τητα σε σ?γκριση με κ?θε μορφ?? τηλεπικοινων?α?. Στι? ΟΣΣ συντελε?ται υποκ?νηση και εμψ?χωση των διδασκομ?νων απ? τον διδ?σκοντα. Επ?ρχεται αλληλογνωριμ?α των συμμετεχ?ντων σε αυτ?? και αναπτ?σσεται η μεταξ? του? συνεργασ?α. Βοηθο?νται οι φοιτητ?? τη? ΑεξΑΕ να ξεπερ?σουν του? φ?βου? και το α?σθημα απομον?σεω? που συχν? ?χουν και ο Καθηγητ?? Σ?μβουλο? γνωρ?ζει τι? ιδια?τερε? εκπαιδευτικ?? αν?γκε? του καθεν??.  

Η μη ?παρξη ΟΣΣ συνιστ? μεγαλ?τερη ≪ανοικτ?τητα≫ τη? εκπαιδε?σεω?. ?ταν δεν υπ?ρχουν ΟΣΣ η υποκ?νηση και η συμβουλευτικ? καθοδ?γηση των φοιτητ?ν γ?νεται με την χρ?ση των ΤΠΕ. Ιδιαιτ?ρω?, οι Ομαδικ?? Συμβουλευτικ?? Τηλεσυναντ?σει? μπορο?ν να αναπληρ?σουν σε μεγ?λο βαθμ? τι? ΟΣΣ, αλλ? ?χι εντελ??. Γι’ αυτ? το σ?στημα που συνδυ?ζει ΟΣΣ και ΟΣΤ με παρ?λληλη χρ?ση ?λων των δυνατοτ?των σ?γχρονη? και ασ?γχρονη? επικοινων?α? μπορε? να θεωρηθε? το καλ?τερο.

 

2. Εισαγωγ?

Κατ? τη δι?ρκεια τη? φοιτ?σεω? σε ?να πρ?γραμμα σπουδ?ν εξ αποστ?σεω?, η μαθησιακ? διαδικασ?α γ?νεται με την κατ’ ιδ?αν μελ?τη απ? του? φοιτητ?? κυρ?ω? εντ?που διδακτικο? υλικο? το οπο?ο ε?ναι κατ?λληλα προσαρμοσμ?νο [1] για την Ανοικτ? και εξ Αποστ?σεω? Εκπα?δευση (ΑεξΑΕ), καθ?? και με την εκπ?νηση γραπτ?ν εργασι?ν. ?σο προσεκτικ?-?μω?- και αν μελετ? κανε?? το διδακτικ? υλικ?, χρει?ζεται και η υποστ?ριξη - υποκ?νηση εν?? Καθηγητο? Συμβο?λου, ο οπο?ο? θα τον καθοδηγε? και θα επιλ?ει τι? κατ? καιρο?? αναφυ?μενε? απορ?ε? του. Αυτ? σημα?νει ?τι χρει?ζεται να ?χει επικοινων?α μαζ? του. Η επικοινων?α μπορε? να γ?νεται εξ αποστ?σεω? μ?σω αλληλογραφ?α?, ηλεκτρονικ?? αλληλογραφ?α?, τηλεφ?νου κ.λπ., ? και εκ του σ?νεγγυ? μ?σω τη? οργαν?σεω? Ομαδικ?ν Συμβουλευτικ?ν Συναντ?σεων (ΟΣΣ).

Το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? επικοινων?α? μεταξ? δ?ο ανθρ?πων που συνομιλο?ν γ?νεται με μη λε­κτικ? μην?ματα. Με την ≪γλ?σσα του σ?ματο?≫, ?πω? λ?γεται. Δηλαδ? απ? τι? κιν?σει?, τι? χειρονομ?ε? και τι? εκφρ?σει? του προσ?που κ?ποιου την ?ρα που συνομιλε?.   Μ?λιστα, σ?μ­φωνα με σχετικ?? ?ρευνε? μ?νον των 7% τη? επικοινων?α? συντελε?ται με τον λ?γο. Το υπ?­λοιπο 93% τη? επικοινων?α? συντ?θεται, αφ’ εν?? μεν απ? τον τ?νο και τι? διακυμ?νσει? τη? φων?? (38%) και αφ’ ετ?ρου ?κατ? με?ζονα λ?γο- απ? τη λεγ?μενη ≪γλ?σσα του σ?­μα­το?≫ (55%) (Κ?κκο? & Λιοναρ?κη? 1998). Αυτ? σημα?νει ?τι η επικοινων?α ανθρ?πων πρ?­σω­πο προ? πρ?σωπο υπερτερε? τη? αντ?στοιχη? που γ?νεται εξ αποστ?σεω? με ανταλλαγ? ηχη­τικ?ν (τηλεφωνικ?? συνδιαλ?ξει?) ? γραπτ?ν μηνυμ?των (επιστολ??, ηλεκτρονικ? μην?ματα κ.λπ.).

Το Ανοικτ? Πανεπιστ?μιο τη? Κ?πρου, ?πω? ?λλωστε το αντ?στοιχο τη? Ελλ?δο?, χρησιμοποιο?ν γενικ?? τη μ?θοδο των ΟΣΣ για την προαγωγ? τη? μαθησιακ?? διαδικασ?α? στα προγρ?μματα σπουδ?ν τα οπο?α παρ?χουν. Κ?ποια ?λλα Πανεπιστημιακ? ιδρ?ματα (?πω?, λ.χ. το Ανοικτ? Πανεπιστ?μιο τη? Καταλων?α?) δεν χρησιμοποιο?ν αυτ?ν την μ?θοδο και στηρ?ζονται κυρ?ω? στη χρ?ση των Τεχνολογι?ν τη? Πληροφορικ?? και τη? Επικοινων?α? (ΤΠΕ). Ποια ε?ναι τα πλεονεκτ?ματα και μειονεκτ?ματα τη? κ?θε περιπτ?σεω?; Μπορε? η ηλεκτρονικ? επικοινων?α να υποκαταστ?σει επαρκ?? την πρ?σωπο προ? πρ?σωπο; Αυτ? τα ζητ?ματα πραγματε?εται η παρο?σα εργασ?α, αξιολογ?ντα? τι? συν?πειε? απ? την ?παρξη ? μη του θεσμο? των ΟΣΣ στην εκπαιδευτικ? διαδικασ?α.

 

 

3. Η ?παρξη ΟΣΣ στην ΑεξΑΕ

Κατ? τι? ΟΣΣ, η πρ?σωπο προ? πρ?σωπο επικοινων?α διδ?σκοντο?-διδασκομ?νου ε?ναι αναμφιβ?λω? πιο αποτελεσματικ? απ? την εξ αποστ?σεω?. Το μ?νυμα που στ?λνει ο ομιλ?ν συνοδε?εται και απ? τα μη λεκτικ? χαρακτηριστικ? που αναφ?ρθηκαν προηγουμ?νω?. Αυτ? τα μη λεκτικ? στοιχε?α ε?ναι αρρ?κτω? συνδεδεμ?να με τα λ?για και λειτουργο?ν μαζ? με αυτ? ω? σ?νολο για να γ?νει το μ?νυμα που θ?λει να μεταδ?σει ο ομιλ?ν πλ?ρω? κατανοητ? (Κ?κκο? & Λιοναρ?κη? 1998). Αυτ? φυσικ?, λειτουργε? αμφ?δρομα. Τα λ?για του διδ?σκοντο? γ?νονται πιο κατανοητ? απ? του? διδασκομ?νου?, καθ?? και τα λ?για των διδασκομ?νων απ? τον διδ?σκοντα. Ακ?μη, ο ομιλ?ν μπορε? να διαπιστ?σει απ? την εν γ?νει συμπεριφορ? των ακροωμ?νων ε?ν δ?δουν προσοχ? στα λ?για του, ε?ν συμφωνο?ν, διαφωνο?ν ? αδιαφορο?ν (στο ?διο).

Η φυσικ? παρουσ?α Καθηγητο? ? φοιτητ?ν στι? ΟΣΣ συντελε? ακ?μη στην αν?πτυξη τη? αλληλεπ?δραση? μεταξ? του? και στην δημιουργ?α κλ?ματο? εμπιστοσ?νη? και συνεργατικ?τητο? (Κ?κκο? 1998). Εκτ?? απ? τι? επεξηγ?σει?, συμβουλ?? και πληροφορ?ε? που δ?δονται σε αυτ?? τι? συναντ?σει?, που θα μπορο?σαν να δοθο?ν και εξ αποστ?σεω?, στι? ΟΣΣ γ?νονται ασκ?σει?, επεξεργασ?α απ?ψεων, αξιολ?γηση και προγραμματισμ?? εκπαιδευτικ?ν δρ?σεων και εμπεδ?νονται αποκτηθε?σε? γν?σει? μ?σω δραστηριοτ?των, συζητ?σεων, μελ?τη? περιπτ?σεων, πα?ξιμο ρ?λων και ?λλε? μορφ?? συνεργατικ?? μαθ?σεω? (στο ?διο).  ?λα αυτ? θα ?ταν πολ? δ?σκολο ?ω? αδ?νατο να πραγματοποιηθο?ν με τα σημεριν? τεχνολογικ? μ?σα εξ αποστ?σεω?.

?να ιδια?τερο πλεον?κτημα των ΟΣΣ, το οπο?ο αναφ?ρει ο Race (1999) ε?ναι ?τι σ’ αυτ?? οι φοιτητ?? ?με του? κατ?λληλου? χειρισμο?? του διδ?σκοντο?- ?χουν την δυνατ?τητα να ξεπερ?σουν του? δισταγμο?? και τι? φοβ?ε? του?, ιδιαιτ?ρω? το α?σθημα τη? απομον?σεω? με το οπο?ο ?ρχονται συχν? αντιμ?τωποι οι εξ αποστ?σεω? φοιτο?ντε?. Ο διδ?σκων ?ρχεται στι? ΟΣΣ, ?χι μ?νον για να δ?σει, αλλ? και για να π?ρει, δηλαδ? να γνωρ?σει του? φοιτητ?? του (στο ?διο). Ο Rogers (2005) τον?ζει ?τι ο κ?θε φοιτητ?? ?χει αναπτ?ξει ?ναν ιδια?τερο τρ?πο μαθ?σεω? β?σει των ικανοτ?των και εμπειρι?ν του. Ο εκπαιδευτ?? καλε?ται να αντιληφθε? τον εξατομικευμ?νο αυτ? τρ?πο μαθ?σεω? του καθεν?? εκπαιδευομ?νου και να τον λ?βει υπ’ ?ψη του κατ? το σχεδιασμ? τη? συμβουλευτικ?? του μεθ?δου.

Απ? τα προηγο?μενα προκ?πτει ?τι ο Καθηγητ?? ? Σ?μβουλο? στο σ?στημα τη? ΑεξΑΕ δεν ε?ναι ο απ? καθ?δρα? διδ?σκαλο?. Ε?ναι κυρ?ω? εμψυχωτ?? με κ?ριο καθ?κον να υποκινε? του? φοιτητ?? του στο να αναπτ?ξουν μ?νοι του? την μαθησιακ? διαδικασ?α, τη? οπο?α? ε?ναι συντονιστ?? ( Knowles 1998). Η ΟΣΣ ε?ναι ?να εξαιρετικ? εργαλε?ο στα χ?ρια του. Δι?τι, αυτ? που πρ?πει να τονισθε? ιδιαιτ?ρω?, ε?ναι ?τι ο κ?ριο? σκοπ?? των ΟΣΣ δεν ε?ναι η απ? καθ?δρα? διδασκαλ?α, αλλ? -μ?σω των δρ?σεων που περιεγρ?φησαν προηγουμ?νω?- η αλληλεπ?δραση, η επαφ? μεταξ? των συμμετεχ?ντων για την καλλι?ργεια τη? ικαν?τητο? του να μαθα?νουν οι φοιτητ?? π?? να μαθα?νουν, καθ?? και τι? διαδικασ?ε? τη? αυτοαξιολογ?σεω?. Των μηχανισμ?ν δηλαδ?, που προ?γουν την εξ αποστ?σεω? διδασκαλ?α (Παπαευθυμ?ου ? Λ?τρα 2001). Για το λ?γο αυτ? πολλο? φοιτητ?? προτιμο?ν την συμβουλευτικ? του? καθοδ?γηση μ?σω ΟΣΣ, ακ?μα και σε περιπτ?σει? που μπορο?ν να επιλ?ξουν και μεταξ? ?λλων περισσ?τερο ≪ελαστικ??≫ μορφ?? τρ?πων καθοδηγ?σεω?, ?πω? λ.χ. η καθοδ?γηση μ?σω κινητο? τηλεφ?νου ( Funk & Carr 1998).

Πρ?πει να σημειωθε?, ?τι ειδικ?τερα οι ?λληνε? φοιτητ??, ?χοντα? προσαρμοσθε? στο παραδοσιακ? δασκαλοκεντρικ? διδακτικ? πρ?τυπο, παρουσι?ζουν ?να βαθμ? δυσκολ?α? στη προσαρμογ? του? στα πρ?τυπα τη? ΑεξΑΕ και χρει?ζονται την βοηθεια του Καθηγητο? συμβο?λου (στο ?διο). ?πω? αναφ?ρει ο Κ?κκο? (2001) η εμμον? των Ελλ?νων φοιτητ?ν του ΕΑΠ στον παραδοσιακ? τρ?πο διδακαλ?α? οδηγησε στην α?ξηση του αριθμο? των ΟΣΣ αν? θεματικ? εν?τητα κατ? μ?α, σε σχ?ση με τον αρχικ? σχεδιασμ? (Μαρ?νο?-Κουρ?? & Παναγι?του 2005).

Ειδικ?, λοιπ?ν, για του? ?λληνε? φοιτητ?? των Ανοικτ?ν Πανεπιστημ?ων (ΕΑΠ και ΑΠΚΥ) οι ΟΣΣ θεωρο?νται λ?αν σημαντικ??. Αυτ? ε?ναι και το συμπ?ρασμα σχετικ?? ?ρευνα? σε δε?γμα φοιτητ?ν του ΕΑΠ. Στο ερ?τημα ποια απ? τα επ?μενα μ?σα νομ?ζετε πω? θα μπορο?σαν να σα? βοηθ?σουν περισσ?τερο για τη διεκπερα?ωση των σπουδ?ν αλλ? και τη? εκπαιδευτικ?? διαδικασ?α? στο ΕΑΠ, μ?σα απ? ?ναν κατ?λογο 14 μ?σων, συμπεριλαμβανομ?νων και διαφ?ρων ειδ?ν ΤΠΕ, οι φοιτητ?? ζ?τησαν περισσ?τερο εκπαιδευτικ? λογισμικ? σε CD - rom και DVD  σε ποσοστ? 83,95% και περισσ?τερε? ΟΣΣ σε ποσοστ? 66.67% εν? τα ποσοστ? τη? βιντεοδιασκ?ψεω? και τη? τηλεδιασκ?ψεω?  ?ταν 41,98% και 37,04% αντιστο?χω?. ?ταν ζητ?θηκε απ? αυτο?? να ιεραρχ?σουν τι? απαντ?σει? του?, τ?τε οι περισσ?τερε? προτιμ?σει? σημει?θηκαν στο α?τημα για περισσ?τερε? ΟΣΣ . Γενικ?? απ? τα πορ?σματα τη? ?ρευνα? προ?κυψε η επιθυμ?α των φοιτητ?ν του ΕΑΠ για περισσ?τερε? ΟΣΣ, και τη συνεργασ?α ≪πρ?σωπο προ? πρ?σωπο≫, παρ? το ?τι ?να σημαντικ? μ?ρο? των φοιτητ?ν του δε?γματο? δεν δι?μεναν στι? π?λει? διεξαγωγ?? των ΟΣΣ (Παναγιωτακ?πουλο? & Βεργ?δη? 2006). ?λλη μ?α ?ρευνα που διεξ?χθη μεταξ? Καθηγητ?ν-Συμβο?λων και φοιτητ?ν του ΕΑΠ για την χρησιμ?τητα των ΟΣΣ, διεπ?στωσε ?τι και οι δ?ο παρ?γοντε? συμφωνο?ν στη χρησιμ?τητα των ΟΣΣ για την μαθησιακ? διαδικασ?α, και ταυτοχρ?νω? προτε?νει ?μεταξυ των ?λλων- την συχν?τερη επικοινων?α καθηγητ?ν-φοιτητ?ν μ?σω τηλεσυναντ?σεων και γενικ?? των ΤΠΕ (Τζουτζ? 2010).

 

 

4. Η Απουσ?α ΟΣΣ στην ΑεξΑΕ

?να απ? τα βασικ? χαρακτηριστικ? τη? ανοικτ?? εκπαιδε?σεω? ε?ναι το δικα?ωμα του φοιτητ? να προσδιορ?ζει ο ?διο? τον τ?πο, το χρ?νο και το ρυθμ? τη? μελ?τη? του ( Λιοναρ?κη? & Λυκουργι?τη? 1998, 1999). Ο καθορισμ??, Ομαδικ?ν Συμβουλευτικ?ν Συναντ?σεων σε συγκεκριμ?νο κ?θε φορ? τ?πο και χρ?νο, μπορε? να θεωρηθε? ω? περιοριστικ?? παρ?γοντα? τη? ≪ανοικτ?τητα?≫ εν?? συστ?ματο? σπουδ?ν. Υπ? αυτ?ν την ?ννοια τα Πανεπιστ?μια που εφαρμ?ζουν την τακτικ? του e - learning θα ?ταν δυνατ?ν να χαρακτηρισθο?ν πι? ≪ανοικτ?≫ απ? αυτ? που συμπεριλαμβ?νουν ΟΣΣ στο σ?στημ? του?. Χαρακτηριστικ? παρ?δειγμα το Ανοικτ? Πανεπιστ?μιο τη? Καταλων?α? το οπο?ο στηρ?ζεται κυρ?ω? στο διαδ?κτυο και την ηλεκτρονικ? επικοινων?α διδασκ?ντων - φοιτητ?ν ( Sangra, 2002). Το Εκπαιδευτικ? αυτ? ?δρυμα δημιουργε? την α?σθηση εικονικ?? Πανεπιστημιουπ?λεω? με ηλεκτρονικ?? τ?ξει? και διαδικτυακ?? βιβλιοθ?κε?, χρησιμοποι?ντα? πολ? το ηλεκτρονικ? ταχυδρομε?ο και τι? ιστοσελ?δε? κοινωνικ?? δικτυ?σεω? (Cobarsi 2007). Αλλ?, προχωρ?ντα? ?τι περισσ?τερο στην χρ?ση των ΤΠΕ, μεταχειρ?ζεται ακ?μη τι? συσκευ?? κινητ?ν τηλεφ?νων και των mp3-players ?στε ο φοιτητ?? να ρυθμ?ζει την φο?τησ? του μ?νο? απ? παντο? και οποτεδ?ποτε ( "Παρουσ?αση", n . d .). Μπορο?ν ?μω? ?λα αυτ? να αντικαταστ?σουν επαρκ?? τι? ΟΣΣ;

Πριν την πρ?οδο τη? τεχνολογ?α?, ο μ?νο? τρ?πο? εξ αποστασεω? επικοινων?α? διδ?σκοντο?-διδασκομ?νου ?ταν η αλληλογραφ?α. Γι’ αυτ? ?λλωστε και τα εξ αποστ?σεω? προγρ?μματα σπουδ?ν ονομ?ζονταν ≪σπουδα? δι’ αλληλογραφ?α?≫. ?πειτα επιστρατε?θηκαν τα ραδιοφωνικ? και αργ?τερα τα τηλεοπτικ? προγρ?μματα. Χαρακτηριστικ?? να αναφερθε? ?τι το Βρετανικ? Open University ε?χε αποκληθε? γι’αυτ? το λ?γο ≪Πανεπιστ?μιο του α?ρα≫ (Λιοναρ?κη? 1998, 1999). Με αυτ?ν τ? τρ?πο οι Καθηγητ?? μπορο?σαν να μεταδ?δουν τα μαθ?ματ? του? στου? φοιτητ?? χωρ?? το εμπ?διο του τ?που. Υπ?ρχε ?μω? το εμπ?διο του χρ?νου: μ?νον σε συγκεκριμ?νε? ημ?ρε? και ?ρε? ε?χαν τη δυνατ?τητα να παρακολουθ?σουν τι? διδακτικ?? εκπομπ??. Επιπλ?ον, αυτ? η επικοινων?α ?ταν μον?δρομη. Οι φοιτητ?? δεν μπορο?σαν να παρ?μβουν και να εκφρ?σουν ερωτ?σει? ? απορ?ε?. Αυτ? ?μω? το πρ?βλημα μπορο?σε να λ?ση η τηλεφωνικ? επικοινων?α. Η εξ?λιξη τη? τεχνολογ?α? αργ?τερα επ?τρεψε την χρ?ση καταγεγραμμ?νων μαθημ?των σε κασ?τε? ?χου και βιντεοκασ?τε? (αργ?τερα CD , DVD ), τα οπο?α α?ρουν και το χρονικ? εμπ?διο, καθ?? ο φοιτητ?? μπορε? να ακο?σει ? να δει το καταγεγραμμ?νο υλικ? ?ποτε και ?σε? φορ?? επιθυμε?. Ο Καθηγητ?? Dr . Kofi Poku Quan - Baffour (2005) υποδεικν?ει τη χρ?ση ηχογραφημ?νων μαθημ?των για την προαγωγ? τη? μαθ?σεω? στην εξ αποστ?σεω? εκπα?δευση. Και αυτ? μπορο?ν να υποκαταστ?σουν εν μ?ρει την φυσικ? παρουσ?α του φοιτητ? κατ? την συμμετοχ? του στα μαθ?ματα του Καθηγητο? ? σε συμβουλευτικ?? συναντ?σει?. ?μω?, ?πω? ε?δαμε στην προηγο?μενη εν?τητα, στι? ΟΣΣ γ?νονται πολ? περισσ?τερα πρ?γματα απ? μια απλ? ακρ?αση διδασκαλ?α?. Το να ?χει στη δι?θεσ? του ηχογραφημ?να τα ?σα ειπ?θηκαν σε μια ΟΣΣ, επ?ση? ε?ναι βοηθητικ?, αλλ? ?χι τ?σο ?σο η ζωνταν? του συμμετοχ? στι? δραστηρι?τητε? που ?γιναν εκε?. Η εμφ?νιση ?ωστ?σο- του διαδικτ?ου ?νοιξε ν?ου? ορ?ζοντε? στην εξ αποστ?σεω? επικοινων?α διδ?σκοντο? - διδασκομ?νου.

Οι ΤΠΕ μηδ?νισαν τι? ταχ?τητε? και α?ξησαν την ποικιλ?α στου? τρ?που? επικοινων?α?. Υπ?ρχει πλ?ον η δυνατ?τητα λ?ψη? και αποστολ?? σε μηδενικ? χρ?νο ηλεκτρονικ?ν γραπτ?ν κειμ?νων (ηλεκτρονικ? βιβλ?α),  και αρχε?ων πολυμ?σων (β?ντεο, φωτογραφι?ν και ?χου) και ?να μεγ?λο φ?σμα τρ?πων επικοινων?α? συγχρ?νων (χ?ροι επικοινων?α? σε πραγματικ? χρ?νο με κε?μενο, τηλεδιασκ?ψει?, βιντεοδιασκ?ψει?) και ασυγχρ?νων (ηλεκτρονικ? ταχυδρομε?ο, ιστολ?για, φ?ρουμ ομαδικ?ν συζητ?σεων κ.λπ.) ( Pange 2007). Οι πρ?τοι τρ?ποι ?χουν το πλεον?κτημα τη? δυνατ?τητα? ενεργο?? συμμετοχ?? των φοιτητ?ν αρκε? να ε?ναι συγχρ?νω? συνδεδεμ?νοι μαζ? με τον διδ?σκοντα στο αντ?στοιχο μ?σο. Δηλαδ?, σε μ?α τηλε(βιντεο)δι?σκεψη, μπορε? ο κ?θε συνδεδεμ?νο? φοιτητ?? να λαμβ?νει το λ?γο, να εκφρ?ζει απορ?ε? ? να συνεισφ?ρει σε ιδ?ε?. Οι δε?τεροι, ?χουν το πλεον?κτημα ?τι δεν απαιτε?ται συγχρονισμ?? των συμμετεχ?ντων στην επικοινων?α. Δηλαδ?, μπορε? οποτεδ?ποτε θ?λει ο φοιτητ?? να στε?λει κ?ποιο ερ?τημα με το ηλεκτρονικ? ταχυδρομε?ο στον Καθηγητ? Σ?μβουλο ? να δημοσιε?σει μ?α ?ποψη στο φ?ρουμ. ?ποτε συνδεθο?ν ο Καθηγητ?? ? οι συμφοιτητ?? του, στου? σχετικο?? ιστοχ?ρου? μπορο?ν να δο?ν και να απαντ?σουν στο ηλεκτρονικ? μ?νυμα ? την δημοσιευθε?σα ?ποψη.  Κ?ποιε? φορ?? το ?διο μ?σο μπορε? να χρησιμοποιηθε? και με του? δ?ο τρ?που?. Η τηλεδι?σκεψη ε?ναι ?να σ?γχρονο μ?σο. Αν καταγραφε? και αναρτηθε? σε μ?α ιστοσελ?δα ?που ?χουν πρ?σβαση οι φοιτητ??- μπορε? να χρησιμοποιηθε? και ασυγχρ?νω?.

Η εξ?λιξη των ΤΠΕ πρσφ?ρει ακ?μη τη δυνατ?τητα στου? φοιτητ?? να συνιστο?ν ομ?δε? εργασ?α?, επικοινωνο?ντε? μεταξ? του? (με σ?γχρονο ? ασ?χρονο τρ?πο) και να εκπονο?ν ομαδικ?? εργασ?ε?. Το ανοικτ? Πανεπιστ?μιο τη? Καταλων?α? ?χει υιοθετ?σει πλ?ρω? αυτ? το πρ?τυπο ( "Παρουσ?αση", n . d .). Το ΕΑΠ, ?δη προσφ?ρει το μεταπτυχιακ? πρ?γραμμα σπουδ?ν Διο?κηση Επιχειρ?σεων (ΜΒΑ) με παρ?μοιο τρ?πο δηλαδ? συνδυασμ? ασ?γχρονου τρ?που ηλεκτρονικ?? παροχ?? εκπαιδευτικο? υλικο? και συνεργατικ? μ?θηση απ? ομ?δε? φοιτητ?ν (Mihiotis, Evripiotis & Agiomirgianakis 2006), δ?χω? να συμπεριλαμβ?νονται σε αυτ? το πρ?γραμμα καθ?λου ΟΣΣ (Οδηγ?? Σπουδ?ν 2011-2012: www . eap . gr / mba . php ).

Κ?τι που αξ?ζει να σημειωθε? ε?ναι η ?ρευνα του κατ? π?σον βοηθο?ν την συμβουλευτικ? στ?ριξη των φοιτητ?ν οι Ομαδικ?? Συμβουλευτικ?? Τηλεσυναντ?σει? (ΟΣΤ). Μ?α τ?τοια ?ρευνα που ?γινε για την εξ Αποστ?σεω? υποστ?ριξη φοιτητ?ν του ΕΑΠ στα Μαθηματικ? μ?σω και εικονικ?ν τ?ξεων (ΟΣΤ), κατ?δειξε ?τι οι φοιτητ?? ωφελο?νται σημαντικ? απ? τι? ΟΣΣ, ?ταν αυτ?? γ?νονται μεταξ? δ?ο ΟΣΣ, για 2-4 φορ?? το μ?να και επ? 1-2 ?ρε? κ?θε φορ? ( Hadzilacos , Papadakis   & Rossiou 2007) κα? ?τι ε?ναι εξαιρετικ? χρ?σιμε? ω? συμπληρωματικ?? θεσμ?? συμβουλευτικ?? υποστηρ?ξεω? των φοιτητ?ν. Στη μεγ?λη αξ?α των τηλεσυναντ?σεων ω? συμπληρωματικο? συμβουλευτικο? μ?σου παρ?λληλα με τι? ΟΣΣ διαπιστ?νει και η ?ρευνα των Μηλιωρ?τσα & Γεωργι?δη (2010) ?ραγε θα μπορο?σαν να υποκαταστ?σουν εντελ?? τι? ΟΣΣ;

Το Open University τη? Βρεταν?α? προ?βη σε μ?α πειραματικ? ?ρευνα σχετικ?? με το θ?μα αυτ?.   1264 φοιτητ?? συμμετε?χαν σε δ?ο Προγρ?μματα Ανθρωπιστικ?ν Σπουδ?ν. Στο ?να η συμβουλευτικ? υποστ?ριξη γιν?ταν μ?σω ΟΣΣ, και στο ?λλο μ?σω διαδικτ?ου. Το συμπ?ρασμα ?ταν ?τι μπορε? επαξ?ω? να υποστηριχθε? συμβουλευτικ? η φο?τηση στι? ανθρωπιστικ?? σπουδ?? μ?σω διαδικτ?ου υπ? την προ?π?θεση του ?τι τ?σον οι εκπαιδευτ?? ?σο και οι εκπαιδευ?μενοι διαθ?τουν τι? κατ?λληλε? δεξι?τητε? που απαιτε? η χρ?ση των ΤΠΕ και ?χουν εκπαιδευτε? ?στε να αναπληρ?νουν την ?λλειψη τη? μη λεκτικ?? επικοινων?α? (καθ?? δεν ?χουν καθ?λου ? περιορισμ?νη οπτικ? επαφ?) με την επιδεξι?τερη χρ?ση των λεκτικ?ν του? ικανοτ?των (Richardson 2009). Η προ?π?θεση αυτ? αναδεικν?ει την αξ?α των ΟΣΣ, καθ?? οι εκπαιδευτ?? μπορε? να διαθ?τουν αυτ? τα προσ?ντα (καταρτιζ?μενοι καταλλ?λω?), αλλ? δεν μπορε? να τα διαθ?τουν ?λοι οι φοιτητ??. Μ?α παρ?μοια ?ρευνα σε Αυστραλιαν? Πανεπιστ?μιο, η οπο?α ?δειξε ?τι οι φοιτητ?? εξ?φρασαν την προτ?μησ? του? στι? ΟΣΣ, αντ? τη? συμμετοχ?? του? σε μ?α ασ?γχρονη μορφ? συνεργασ?α? του? μ?σω διαδικτ?ου, προτε?νει την συνδυασμ?νη χρ?ση τ?σο των ΟΣΣ ?σο και τη? ηλεκτρονικ?? επικοινων?α?, ?στε οι φοιτητ?? να επωφελο?νται απ? τα πλεονεκτ?ματα ?λων των συστημ?των ( Sweeney , O ' donoghue & Whitehead 2004) .

 

5. Συμπερ?σματα

Τα πλεονεκτ?ματα τη? επικοινων?α?-πρ?σωπο προ? πρ?σωπο διδασκ?ντων ? διδασκομ?νων ε?ναι αρκετ?. Στι? ΟΣΣ ο βαθμ?? συνεννο?σεω? μεταξ? των συμμετεχ?ντων ε?ναι πολ? αν?τερο? απ? κ?θε εξ’ αποστ?σεω? επικοινων?α. Στι? ΟΣΣ οι φοιτητ?? αναπτ?σσουν συνεργατικ?? μεθ?δου? μαθ?σεω?, δι?τι μπορε? να γ?νει ?νετα ανταλλαγ? απ?ψεων, δι?λογο?   και σ?νθεση συμπερασμ?των. Ακ?μη ?χουν την δυνατ?τητα να συμμετ?χουν σε κοιν?? δραστηρι?τητε? που εξ αποστ?σεω? θα ?ταν δ?σκολο να κ?νουν. Ο διδ?σκων κατ? τι? ΟΣΣ μπορε? να γνωρ?σει καλ?τερα του? διδασκομ?νου? και να κατανο?σει τι? ιδια?τερε? διδακτικ?? του? αν?γκε? και να γ?νει ?να? πραγματικ?? εμψυχωτ??.

Η μη ?παρξη ΟΣΣ προσφ?ρει περισσ?τερη ?νεση κιν?σεων στου? φοιτητ??   και συνεισφ?ρει στην μεγαλ?τερη ≪ανοικτ?τητα≫ τη? εκπαιδε?σεω?. Ωστ?σο, η συμβουλευτικ? καθοδ?γηση που θα γιν?ταν στι? ΟΣΣ θα πρ?πει να γ?νει εξ αποστ?σεω?. Οι ν?ε? τεχνολογ?ε? βοηθο?ν πολ? στην αναπλ?ρωση τη? ελλε?ψεω? των ΟΣΣ και προσθ?τουν πλουσι?τερα χαρακτηριστικ? και περισσ?τερε? εναλλακτικ?? μεθ?δου? μελ?τη? και καθοδηγ?σεω? στου? φοιτητ??. Ιδιαιτ?ρω?, οι ΟΣΤ μπορο?ν να αναπληρ?σουν σε μεγ?λο βαθμ? τι? ΟΣΣ, αλλ? ?χι εντελ??. ?σο ??μω?- τα τεχνολογικ? μ?σα εξελ?σσονται οι τηλεσυναντ?σει? θα πλησι?ζουν περισσ?τερο την ποι?τητα των συναντ?σεων πρ?σωπο προ? πρ?σωπο.  

Το ιδανικ? θα ?ταν ?να σ?στημα που συνδυ?ζει ΟΣΣ και ΟΣΤ με παρ?λληλη χρ?ση ?λων των δυνατοτ?των σ?γχρονη? και ασ?γχρονη? επικοινων?α? που μα? παρ?χει η συνεχ?? εξ?λιξη των ΤΠΕ. Αυτ? ?λλωστε φα?νεται ?τι προσιδι?ζει περισσ?τερο στου? ?λληνε? φοιτητ?? ?πω? μα? δε?χνουν οι σχετικ?? ?ρευνε?. Αν?κει επ?ση? και στην γενικ?τερη φιλοσοφ?α τη? ΑεξΑΕ η δυνατ?τητα πρ?σβαση? του φοιτητ? σε περισσ?τερε? επιλογ?? μεθ?δων.

 

6. Βιβλιογραφ?α

 

1.       Κ?κκο? Α., (1998). Η προετοιμασ?α των Ομαδικ?ν Συμβουλευτικ?ν Συναντ?σεων. Στο Δ. Βεργ?δη?, Α. Λιοναρ?κη?, Α. Λυκουργι?τη?, Β. Μακρ?κη?, & Χ. Ματραλ??, Ανοικτ? και εξ αποστ?σεω? εκπα?δευση, τ. Β' Σχ?σει? διδασκ?ντων - διδασκομ?νων (σσ. 125-154). Π?τρα: Ελληνικ? Ανοικτ? Πανεπιστ?μιο.

2.       Κ?κκο? Α., & Λιοναρ?κη?, Α. (1998). Στοιχε?α Επικοινων?α?. Στο Δ. Βεργ?δη?, Α. Λιοναρ?κη?, Α. Λυκουργι?τη?, Β. Μακρ?κη?, & Χ. Ματραλ??, Ανοικτ? και εξ αποστ?σεω? εκπα?δευση, τ. Β' Σχ?σει? διδασκ?ντων - διδασκομ?νων (σσ. 53-102). Π?τρα: Ελληνικ? Ανοικτ? Πανεπιστ?μιο.

3.       Λιοναρ?κη?, Α. (1998, 1999). Ιδρ?ματα Ανοικτ?? και εξ Αποστ?σεω? Εκπα?δευση?. Στο Δ. Βεργ?δη?, Α. Λιοναρ?κη?, Α. Λυκουργι?τη?, Β. Μακρ?κη?, & Χ. Ματραλ??, Ανοικτ? και εξ αποστ?σεω? εκπα?δευση, τ. Α?Θεσμο? και λειτουργ?ε? (σσ. 143-244). Π?τρα: Ελληνικ? Ανοικτ? Πανεπιστ?μιο.

4.       Λιοναρ?κη?, Α., & Λυκουργι?τη?, Α. (1998, 1999). Ανοικτ? και Παραδοσιακ? Εκπα?δευση. Στο Δ. Βεργ?δη?, Α. Λιοναρ?κη?, Α. Λυκουργι?τη?, Β. Μακρ?κη?, & Χ. Ματραλ??, Ανοικτ? και εξ αποστ?σεω? εκπα?δευση, τ. Α' Θεσμο? και Λειτουργ?ε? (σσ. 19-36). Π?τρα: Ελληνικ? Ανοικτ? Πανεπιστ?μιο.

5.       Μαρ?νο?-Κουρ??, Δ., & Παναγι?του, Ν. (2005). ανοικτ? και εξ Αποστ?σεω? Εκπα?δευση στην Ε.Ε.: Μ?α Σ?ντομη Συγκριτικ? Θε?ρηση. Ανοικτ? Εκπα?δευση , 1 , 98-121.

6.       Μηλιωρ?τσα? Ε. & Γεωργι?δη, Ε. (2010). Επ?δραση τη? τηλεδι?σκεψη? στη μαθησιακ? διαδικασ?α του Ε.Α.Π.. Απ?ψει? φοιτητ?ν και ΣΕΠ των ΘΕ ΕΚΠ 65 ?ΕΚΕ 50. . Ανοικτ? Εκπα?δευση , 6 (1&2) .

7.       Παναγιωτακ?πουλο?, Χ. & Βεργ?δη?, Δ. (2006). Οι Τεχνολογ?ε? τη? Πληροφορ?α? και των Επικοινωνι?ν ω? εκπαιδευτικ? μ?σο στο ΕΑΠ: Απ?ψει? Μεταπτυχιακ?ν φοιτητ?ν του προγρ?μματο? ≪Σπουδ?? στην Εκπα?δευση≫, Ανοικτ? Εκπα?δευση , 4 , 16-33.

8.       Παπαευθυμ?ου - Λ?τρα , Σ. (2001, Μ?ιο?). Οι συμβουλευτικ?? συναντ?σει? και ο ρ?λο? του?. Η περ?πτωση του Προγρ?μματο? ΜΔΕ στη διδασκαλ?α τη? Αγγλικ?? γλ?σσα?. Στο: Λιοναρ?κη? Α. (επιμ.) 1 ^ο Πανελλ?νιο Συν?δριο για την Ανοικτ? και εξ Αποστ?σεω? Εκπα?δευση, 25-27 Μα?ου 2001. Πρακτικ? Εισηγ?σεων, τ. Α . (σελ. 51-73) Π?τρα: Ελληνικ? Ανοικτ? Πανεπιστ?μιο.

9.       Παρουσ?αση. ( n . d .). Take a tour of the Virtual Campus . Αν?κτηση 29-11-2011, απ? Univercitat Uberta de Catalunya: http://www.uoc.edu/portal/_resources/EN/demos/campus_virtual/index.html

10.   Τζουτζ?, Σ. (2010). Ομαδικ?? Συμβουλευτικ?? Συναντ?σει?: Αντιλ?ψει? μεταπτυχιακ?ν φοιτητ?ν και Καθηγητ?ν ? Συμβο?λων του Ελληνικο? Ανοικτο? Πανεπιστημ?ου Η περ?πτωση τη? μεταπτυχιακ?? Θεματικ?? Εν?τητα? ≪Ανοικτ? και εξ Αποστ?σεω? Εκπα?δευση≫ του Ελληνικο? Ανοικτο? Πανεπιστημ?ου. Ανοικτ? Εκπα?δευση , 6 (1&2) .

11. Cobarsi, J. (2007). The Open University of Catalonia as a Virtual University. Encyclopedia of Networked and Virtual Organizations. Idea Group. , 1145-1149.
12. Fung, Y. & Carr, R. (2000): Face-to-Face Tutorials in a Distance Learning System: Meeting student needs, Open Learning: The Journal of Open, Distance and e-Learning, 15 (1) . 35-46. Αν?κτηση 4 - 2 -201 2 , απ? http://dx.doi.org/10.1080/026805100115452
13. Hadzilacos, T., Papadakis, S. & Rossiou, E. (2007). Ομαδικ?? Συμβουλευτικ?? Τηλεσυναντ?σει? (ΟΣΤ): Εμπειρ?α και Συμπερ?σματα απ? την εξ Αποστ?σεω? Υποστ?ριξη των φοιτητ?ν του ΕΑΠ στα Μαθηματικ? μ?σω Εικονικ?ν Τ?ξεων. Ανοικτ? Εκπα?δευση , 5 , 37-60.
14. Knowles , M . (1998) Απ? δ?σκαλο?, εμψυχωτ??. Στο : E. Holton, M. Knowles, R. Swanson, The adult learner (pp 198-201) ( Αγγ?λη Θ ., μετ?φρ .)  Huston , Texas : Gulf.
15. Mihiotis, A. Evripiotis, M. & Agiomirgianakis, G. M. (2007). Asynchronous Remote and Distance Learning: the case of the Master’s Programme in Business Administration at the Hellenic Open University. Ανοικτ? Εκπα?δευση , 4 , 98-106.
16. Pange, J. (2006). Is e-learning offering a new learning model. The case study of a Greek University . Ανοικτ? Εκπα?δευση , 6 , 59-67.
17. Poku Quan-Baffour, K. (2005). Enhancing Learning at a Distance Through Listening: strategies of Student Support in Teaching and Learning in Open Distance Learning. Ανοικτ? Εκπα?δευση , 2 , 57-72.
18. Race, P. (1999). Το εγχειρ?διο τη? Ανοικτ?? Εκπα?δευση? . ( Ε . Ζ?η , μετ?φρ .). Αθ?να : Μετα?χμιο .
19. Richardson, J. (2009). Face-to-Face Versus Online Tutoring Support in Humanities Courses in Distance Education, Arts and Humanities in Higher Education 8 (69). Αν?κτηση 4 - 2 -201 2 , απ? http://ahh.sagepub.com/content/8/1/69

20.   Sangra, A. (2002, January). A New Learning Model for the Information and Knowledge Society: The case of the Universitat Oberta de Catalunya (UOC) . Αν?κτηση 29-11-2011, απ? The International Reviewof Research in open and distance learning: http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/55/114

21.   Sweeney , J . , O'donoghue T . & Whitehead C . (2004): Traditional face ? to ? face and web ? based tutorials: a study of university students' perspectives on the roles of tutorial participants . Teaching in Higher Education , 9(3). 311-323. Αν?κτηση 4 - 2 -201 2 , απ?: http :// dx . doi . org /10.1080/1356251042000216633