한국   대만   중국   일본 
Livan erm?nil?ri Qaraba?a kocurulur
The Wayback Machine - https://web.archive.org/web/20200927170749/https://sherg.az/x%C9%99b%C9%99r/135567

Livan erm?nil?ri Qaraba?a kocurulur

Beyrut limanına sı?ınanların kocu ciddi partlayı? effekti verir

Avqustun 4-d? Livanın paytaxtı Beyrutun d?niz limanında ba? vermi? partlayı? s?b?bind?n Beyrutda azı 150 n?f?r olub, 5 mind?n cox insan yaralanıb. Partlayı? dal?ası Beyrutda yuzl?rl? binanı da?ıdıb v? ya z?d?l?yib, 300 mind?n cox insan evsiz qalıb.
 Partlayı? n?tic?sind? Beyrutda z?r?rc?kmi? tikilil?r arasında erm?ni m?h?ll?l?ri, o cuml?d?n Muq?dd?s Gevork kils?si, Livandakı Erm?nistan s?firliyinin binası da var. Ol?n erm?nil?rd?n biri Livan “?l-Kataib” partiyasının ba? katibi Nizar Najaryandır. Umumilikd?, hadis? zamanı 3 erm?ninin olduyu, yuz? yaxın yaralının oldu?u bildirilir.

Onu da qeyd ed?k ki, Livan erm?nil?rin ?n cox m?skunla?dı?ı olk?l?rin ba?ında g?lir. Beyrut h?m d? ASALA terror t??kilatının yarandı?ı yer kimi yadda qalıb. ?ndiki durumda Livandan erm?nil?rin Erm?nistana mu?yy?n sayda kocunun olaca?ı is? istisna olunmur. Bu fonda qondarma Qaraba? rejiminin r?hb?ri Araik Arutunyan Livanda yerl???n Kilikiya Katolikoslu?unun r?hb?ri, diaspor erm?nil?rinin dini lideri I Arama z?ng edib.

O, Beyrutdakı partlayı?a gor? 100-150 erm?ni ail?sinin Livandan Qaraba?a kocurulm?sini t?klif edib. Birinci Aramın t?klif? musb?t cavab verdiyi v? prosesin detallarının muzakir?sin? ba?lanıldı?ı bildirilir. Ekspertl?r is? qeyd edir ki, ?r?van Livan erm?nil?rini Erm?nistandan daha cox i??al altındakı Az?rbaycan ?razil?rin? kocurm?y? calı?acaq. Cunki Erm?nistanın indiki sosial-iqtisadi v?ziyy?ti xaricd?n yeni ??xsl?rin c?lbin? imkan vermir. Qaraba?a kocurul?n erm?nil?r? is? ilk m?rh?l?d? diaspor yardım edir. 

Maraqlıdır ki, BMT v? dig?r beyn?lxalq qurumlar buna reaksiya vermirl?r. Bu prosesin qar?ısı hansı formada alınmalıdır?

Xarici ??l?r Nazirliyinin m?tbuat xidm?ti idar?sinin r?isi Leyla Abdullayeva Livanda ba? vermi? partlayı?dan sonra bu olk?d?ki erm?ni ?silli livanlıların olk?mizin i??al olunmu? ?razil?rin? kocurulm?si il? ba?lı yayılan m?lumatlarla ba?lı acıqlama verib:

"T?cavuzkar Erm?nistanın h?rbi i??al altında saxladı?ı Da?lıq Qaraba? v? ?traf ?razil?rimizd?ki qeyri-qanuni f?aliyy?ti, o cuml?d?n qanunsuz m?skunla?dırma siyas?ti t?r?fimizd?n beyn?lxalq t??kilatlar c?rciv?sind? qaldırılır. ?lk d?f? deyil ki, Erm?nistan bolg?d?ki v?ziyy?td?n oz m?nfur m?qs?dl?ri ucun istifad? ed?r?k b?zi Yaxın ??rq olk?l?rind?ki erm?ni ?silli ?halinin Az?rbaycanın beyn?lxalq tanınmı? Da?lıq Qaraba? v? ?traf bolg?l?rind? qanunsuz m?skunla?dırılması c?hdl?rin? ?l atır".

Erm?nistan t?r?find?n h?yata keciril?n qanunsuz m?skunla?dırma faktının AT?T-in faktara?dırıcı missiyalarının hesabatlarında da qeyd? alındı?ını vur?ulayan  X?N sozcusu bildirib ki, Erm?nistanın bu ?m?ll?ri beyn?lxalq humanitar huququn, el?c? d? 1949-cu il Cenevr? Konvensiyası v? onun ?lav? Protokollarının kobud pozulmasıdır: "???alcı Erm?nistanın m?qs?di bu torpaqlarda erm?nil?rin sayını suni ??kild? artıraraq, ?razil?rin etnik-m?d?ni xususiyy?tl?rinin d?yi?dirilm?si v? bel?likl? d? ilhaqcı siyas?tin h?yata kecirilm?sidir.

Az?rbaycanın beyn?lxalq tanınmı? ?razil?rind? Erm?nistanın qanunsuz m?skunla?dırma siyas?ti il? ba?lı, o cuml?d?n Erm?nistanın Livandakı faci?d?n oz qanunsuz m?qs?dl?ri ucun istifad? etm?k niyy?tl?ri il? ba?lı ciddi narazılı?ımız AT?T-in Minsk Qrupunun h?ms?drl?ri qar?ısında qaldırılıb.
Erm?nistan d?rk etm?lidir ki, bu qanunsuz f?aliyy?t v? suni m?skunla?dırma c?hdl?ri onun gozl?diyi n?tic?l?ri verm?y?c?k. ???al olunmu? Da?lıq Qaraba? v? ?traf ?razil?rin az?rbaycanlı ?halisi oz evl?rin? v? mulkl?rin? geri qayıdacaq v? i??alcı Erm?nistan butun qanunsuz ?m?ll?rin? gor? cavab ver?c?k.

Az?rbaycanın i??al olunmu? ?razil?rind? Erm?nistanın m?qs?dyonlu m?skunla?dırma siyas?tin? son qoyulması t?l?bimiz bundan sonra da beyn?lxalq birlik qar?ısında q?ti ??kild? qaldırılacaqdır”.

Mill?t v?kili ?ziz ?l?kb?rlinin sozl?rin? gor?, erm?nil?r  h?r furs?td? oz cirkin niyy?tl?rini bir az daha artıq h?yata kecirm?y? c?hd etdikl?rind?n Livanda ba? vermi? partlayı?dan sonra bu olk?d?ki erm?nil?rin Qaraba?a kocurulm?si bizim ucun t??ccublu bir m?lumat deyil. Bunu sad?c? Erm?nistanın bu gun? q?d?rki i??alcılıq v? terrorculuq ?m?ll?rinin davamı hesab etm?k lazımdır: "Az?rbaycan X?N-in m?s?l?y? operativ reaksiya verm?si, m?s?l? il? ba?lı beyn?lxalq t??kilatları m?lumatlandırması cox yax?ıdır, amma bu, hec n?yi d?yi?m?y?c?k.

Erm?ni oz cirkin ?m?ll?rind?n hec vaxt geri durmayıb, bu gun d? durmayacaq. Beyn?lxalq t??kilatlar da bel? h?r?k?tl?rin? gor? Erm?nistana hec vaxt t?zyiq gost?rm?yib, bundan sonra da gost?rm?y?c?k. Livan, Suriya v? s. kimi olk?l?rd?n Qaraba?a erm?nil?rin kocurulm?sinin qar?ısını almaq ucun bu olk?l?rd? t?bli?at i?ini geni?l?ndirm?yin, maarifl?ndirici i? aparma?ın faydalı ola bil?c?yi fikri il? d? razı deyil?m.

Umumiyy?tl?, ideoloji mubariz?d? erm?nil?rin arxasınca surunm?kd?n qurtarmaq lazımdır, niy? h?r d?f? erm?ni bu v? ya dig?r addımı atmalı, biz is? mutl?q ona cavab verm?liyik? 32 ildir bu munaqi?? davam edir, biz h?l? t?bli?atdan danı?ırıq. 

C?nab Prezident d?f?l?rl? deyib ki, mudafi? taktikasından hucum taktikasına kecm?k lazımdır. ?g?r biz erm?nil?r? qar?ı effektiv ideoloji mubariz? aparmaq ist?yiriks?, mutl?q bu tarixi munaqi??nin mahiyy?tini, t?f?rruatını, m?n??yini v? m?rh?l?l?rini, metod v? usullarını, bu gununu v? perspektivl?rini oyr?n?n bir Elmi-Strateji M?rk?z? malik olmalıyıq. Ba?qa yolu yoxdur!".

Livanda 200 mind?n cox erm?ninin ya?adı?ını xatırladan  politoloq Qabil Huseynli nin sozl?rin? gor?, erm?nil?r dunyanın bir cox olk?sind? ya?asa da, Livan onlar ucun cox on?mlidir:

"Bu olk?, xususil? d? Beyrut limanı erm?nil?rin dunyaya acılan qapısı hesab edilir. Erm?nil?rin Livana g?li?i XIX ?srin sonlarına t?saduf edir. Bu erm?nil?r Osmanlı sultanı ikinci ?bdulh?midin dovrund? m?rk?zi hakimiyy?t? vaxta?ırı usyan etdikl?ri ucun ??rqi Anadoludan surgun edilibl?r.

Surgund?n sonra erm?nil?r Yaxın ??rqin bir cox strateji noqt?sini, eyni zamanda Livanın Beyrut limanını ozl?ri ucun m?sk?n secibl?r. Dunyaca tanınan ASALA terror t??kilatının m?rk?zi Beyrut ??h?ridir. T?sadufi deyil ki, Birinci Qaraba? muharib?si vaxtı Livandan Da?lıq Qaraba?a ASALA-nın coxsaylı militan d?st?l?ri kom?y? g?lirdi”.

Politoloqun sozl?rin? gor?, Beyrutda partlayı?dan ?n cox z?r?r c?k?nl?r yerli erm?nil?rdir. Onların  bir coxu liman ?razisind? ya?ayırdı v? geni? biznes sah?l?ri vardı:

"Partlayı? zamanı evl?rini, mulkl?rini itir?n erm?nil?ri r?smi ?r?van sev?-sev? qar?ılama?a hazırdır. Xususil? d? bu erm?nil?r ilk novb?d? i??al altındakı Da?lıq Qaraba?a yerl??diril? bil?r. M?qs?d is? Da?lıq Qaraba?da erm?nil?rin sayını artırmaqdır. Bildiyiniz kimi, orda hazırda 50-60 min erm?ni qalıb. Lakin Livan erm?nil?rinin Da?lıq Qaraba?a yerl??m?si umumilikd? o q?d?r d? asan m?s?l? deyil. Burda bir nec? s?b?b var. Birincisi, Az?rbaycanın muqavim?ti, ikincisi, Da?lıq Qaraba?ın v? umumiyy?tl? Erm?nistanın iqtisadi baxımdan regional layih?l?rd?n k?narda qalması, investisiya ucun ?lveri?siz olmasıdır. T?sadufi deyil ki, Erm?nistanın ozun? investisiya yatırılmır.

Dig?r ?n on?mli m?s?l? Erm?nistanın okeanlara cıxı?ının olmamasıdır. Livan erm?nil?ri liman ??h?rind? ya?ayırlar v? boyuk ticari ?laq?l?ri d? bunun uz?rind?n qurublar. Onlar Erm?nistanda ?rik ?kib, Rusiyada satma?a v? yaxud turizmin cokduyu bir vaxtda Da?lıq Qaraba? erm?nil?rinin yegan? umid yeri olan turizm? s?rmay? qoya bilm?zl?r. N?z?r? alsaq ki, Qaraba?a turist c?lbi d? mumkun deyil v? Az?rbaycan bu c?hdl?ri ciddi ??kild? bloklayır, onda Livan erm?nil?rinin Da?lıq Qaraba?da yerl??m?si c?tin gorunur. Amma butun hallarda, Az?rbaycanın bu prosesi diqq?td? saxlaması vacibdir. Bu hal olarsa, Bakı Qaraba? m?s?l?sind? daha s?rt v? guc uz?rind? kokl?n?n siyas?t? ustunluk verm?li olacaq".

Livan erm?nil?rinin Az?rbaycanın i??al olunmu? ?razil?rin? kocurulm?si prosesinin  zamanında h?yata kecirildiyini vur?ulayan politoloq M?h?mm?d ?s?dullazad? is? deyib ki,  Livan erm?nil?rinin yenid?n Qaraba?a kocurulm?si burada yeni terror qrupla?masının yaradılmasına g?tirib cıxara bil?r: “ASALA” terror t??kilatının yenid?n dirc?lm?si v? bu t??kilatın Qaraba?da yeni t?lim du??rg?l?ri acması v? f?aliyy?t gost?rm?si ucun geni? imkanlar var. Beyn?lxalq munasib?tl?r sistemind? g?rginliyin artması, erm?nil?rin yenid?n “ASALA”-nı dirc?ld?r?k, Az?rbaycan v? Turkiy?y? qar?ı terror hucumları kecirm?si mumkundur.

Biz Tovuz hadis?l?rind? AB?-da “ASALA”-nın f?aliyy?tinin ?ahidi olduq. Livan erm?nil?rinin Az?rbaycanın i??al olunmu? ?razil?rin? kocurulm?si ba? ver?rs?, Az?rbaycan Qaraba? danı?ıqlarından geri c?kilm?li, bu ?razil?rd? h?rbi obyektl?ri v? infrastrukturları vurmalıdır. Gorunduyu kimi erm?nil?r, o q?d?r arxayındırlar ki, Qubadlıda, Z?ngilanda q?s?b?l?r salıb, xaricd?n erm?ni ail?l?rini bu ?razil?r? kocururl?r. Bu, Qaraba? danı?ıqlarında Az?rbaycana qar?ı mesajdır ki, biz bu ?razil?rd?n cıxmaq ist?mirik v? sulh danı?ıqlarında maraqlı deyilik.

Az?rbaycan bu haqda beyn?lxalq t??kilatlara v? Minsk Qrupunun h?ms?drl?rin? muraci?t ets? d?, Erm?nistan hec bir ca?ırı?ları v? beyn?lxalq huququ n?z?r? almayacaq. Erm?nil?r beyn?lxalq huququ hec? sayırlar.

Ona gor? d? Az?rbaycan Erm?nistanla beyn?lxalq huquq dilind? danı?mamalıdır. Erm?nistanla guc dilind? danı?malıdır v? ciddi z?rb?l?r vurulmalıdır. M?hz ona gor? d? Turkiy? Az?rbaycanla birg? h?rbi t?liml?r kecirir v? olk?mizin yanındadır. Mutl?q ??kild? siyasi irad? ortaya qoyulmalı, q?tiyy?tli addımlar atılmalıdır. Erm?nistanın m?skunla?ma siyas?tinin qar?ısı alınmalıdır.

Novb?ti aylarda h?rbi eskalasiyanın ba? verm?si mumkun ola bil?r. Az?rbaycan hakimiyy?ti ilk novb?d? ordu r?hb?rliyind? ciddi islahatlar aparıb, sonra i??al olunmu? ?razil?rd? h?rbi ?m?liyyatlara ba?lamalıdır".

Payla?

Bizi Facebookda izl?yin
M?lah?t Rzayeva Yazarın yazıları