Rumunia pod koniec lat 80. uchodziła za jedn? z najbardziej kuriozalnych ?rodkowoeuropejskich dyktatur. Na mocy decyzji rz?dz?cego od 1965 r. Nicolae Ceau?escu wyburzono kilka dzielnic Bukaresztu, by wznie?? monumentalne gmachy publiczne (cz??ci z nich do dzi? nie uko?czono). Podobny los spotkał setki wsi, ktore zniszczono w ramach programu „systematyzacji”, ludno?? przesiedlono do blokow. Kolejne proby przebudowy gospodarki prowadziły do jej całkowitego załamania, ktorego symbolem stały si? nieustanne braki ?ywno?ci oraz niedobor energii elektrycznej. Kraj pogr??ał si? tak?e w mi?dzynarodowej izolacji. Groz? siała znienawidzona, wszechwładna tajna policja – Securitate. Systematycznie rozwijał si? kult osoby lidera partii.
Mało kto wowczas pami?tał okoliczno?ci, w jakich Ceau?escu doszedł do władzy. W połowie lat 60. Rumunia uchodziła za najbardziej liberalny kraj bloku sowieckiego. Odst?piono wowczas od masowych represji, tysi?ce osob opu?ciły wi?zienia. Poprawie poziomu ?ycia towarzyszyła liberalizacja kultury i nauki. Punktem zwrotnym dla losow dyktatora okazał si? 21 sierpnia 1968 r. Rankiem w dniu inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowacj? zwołano gigantyczny wiec przed budynkiem Komitetu Centralnego Rumu?skiej Partii Komunistycznej. W jego trakcie Ceau?escu wygłosił cz??ciowo improwizowane przemowienie, w ktorym wezwał do obrony ojczyzny przed spodziewan? sowieck? inwazj?. Tysi?ce ludzi wst?piło w szeregi Gwardii Patriotycznych, masowo zapisywano si? tak?e do partii. Ceau?escu zyskał uznanie na Zachodzie, a nawet nieoficjalne obietnice pomocy w razie agresji.
W kolejnych latach Ceau?escu rozlu?nił wi?zy z Moskw?, wykonał nawet szereg antysowieckich gestow, nie zdecydował si? jednak na zerwanie z blokiem wschodnim. Przez pewien czas usiłował bli?ej zwi?za? si? z Chinami. Stopniowo jednak narastało w nim przekonanie, i? najlepsz? drog? jest rozbudowa własnego modelu dyktatury, opartego o ideologi? komunistyczn? i elementy nacjonalizmu. Prowadziło to do systematycznej eliminacji rzeczywistych i wyimaginowanych przeciwnikow, a w ko?cu do opisanego wy?ej katastrofalnego stanu pa?stwa w drugiej połowie lat 80.
W 1989 r. wydawało si?, ?e władza dyktatora nie jest zagro?ona. Jedyn? realn? grup? opozycyjn? stanowi? mogli byli działacze partyjni, usuni?ci przez Ceau?escu. Dyktator jednak obawiał si? konsekwencji wydarze? w innych krajach bloku. W połowie sierpnia kierownictwo RPK wystosowało list do partii innych pa?stw komunistycznych zawieraj?cy apel o niedopuszczenie do powołania w Polsce rz?du, na czele ktorego stan?łby działacz „Solidarno?ci”.
Do pierwszej, nieudanej proby zorganizowania manifestacji doszło 14 XII 1989 w Jassach. Prawdziwy pocz?tek wydarze? rozegrał si? nazajutrz w Timi?oarze. Od dłu?szego czasu wzrastało tam napi?cie, zwi?zane z prze?ladowaniem mniejszo?ci w?gierskiej, ktorej liderem był pastor Laszlo T?kes. 15 grudnia przed jego domem zbierali si? wierni, by uniemo?liwi? deportacj? duchownego do prowincjonalnej parafii. Nast?pnego dnia doszło do zamieszek, ktore przeci?gn?ły si? do godzin rannych. 17 grudnia przeciwko demonstrantom u?yto broni, zgin?ło ponad 60 osob. Sytuacji jednak nie opanowano – 18 grudnia trwały walki, 19 rozpocz?ł si? strajk miejscowych fabryk. 20 grudnia w Timi?oarze powstał Rumu?ski Front Demokratyczny.
Tego samego dnia Ceau?escu wyst?pił w telewizji, o?wiadczaj?c, i? inspiratorami niepokojow w Timi?oarze byli „rewan?y?ci, rewizjoni?ci i obce słu?by specjalne”. Dyktatura chwiała si? ju? wowczas w posadach, o czym ?wiadczył fakt, i? mimo kolejnych demonstracji w Timi?oarze dowodcy wojskowi odmowili ponownego wysłania ?ołnierzy do walki. Pomimo tego, Ceau?escu postanowił powtorzy? swoje tryumfalne przemowienie z 1968 r. 21 XII 1989 przed budynkiem KC RPK zgromadzono dziesi?tki tysi?cy ludzi. Zamiast wybuchu entuzjazmu dyktatora powitały okrzyki „Precz z Ceau?escu”. Wkrotce w Bukareszcie wybuchły walki, padły pierwsze ofiary.
22 grudnia w stolicy w manifestacjach uczestniczyły dziesi?tki tysi?cy ludzi. Nowo mianowany głownodowodz?cy armii wydał jej rozkaz powrotu do koszar. Dyktatorowi pozostała ju? tylko ucieczka helikopterem z obl??onego przez demonstrantow gmachu Komitetu Centralnego. Władz? przej?ł Front Ocalenia Narodowego, ktorego kierownictwo tworzyli byli działacze partyjni i przedstawiciele wojska. Tymczasowym prezydentem został Ion Iliescu, drugoplanowy działacz partyjny, odsuni?ty na boczny tor przez Ceau?escu.
Wycofanie wojska z udziału w walkach nie oznaczało ich zako?czenia. W wielu miastach pojawili si? uzbrojeni obro?cy re?imu, okre?lani mianem „terrorystow”, ktorzy strzelali do demonstrantow, zabijaj?c dziesi?tki osob. W godzinach popołudniowych 22 grudnia uciekaj?cy Ceau?escu został aresztowany, nast?pnie wraz z ?on? Elen? stan?ł przed napr?dce zwołanym trybunałem wojskowym. Orzeczono wobec nich kary ?mierci, ktore wykonano 25 XII 1989.
W toku walk zgin?ło ł?cznie 1104 Rumunow. Do dzi? przebieg wydarze? budzi szereg w?tpliwo?ci, dotycz?cych roli, jak? w wydarzeniach odegrał Zwi?zek Sowiecki, czy szczegołow przewrotu w elitach władzy. Nie jest te? jasne, kto stał za „terrorystami”, ktorych działalno?? poci?gn?ła za sob? najwi?cej ofiar.
Rewolucja zwyci??yła, aczkolwiek był to dopiero pocz?tek drogi Rumunii do demokracji. Nowy re?im bynajmniej nie zamierzał w pełni respektowa? jej reguł, co ukazały wydarzenia z czerwca 1990 r. Prezydent Iliescu wezwał wowczas do stolicy gornikow, ktorzy brutalnie rozp?dzili protest studentow. Po raz kolejny na ulicach Bukaresztu polała si? krew. Siły wywodz?ce si? z ugrupowa? opozycyjnych dopiero w 1996 r. zdołały przej?ciowo odsun?? Iliescu i jego ekip? od władzy.