27 May?s darbesinin üzerinden tastamam yar?m as?r geçti. Yass?ada’da sergilenen hukuk cinayetinin üzerinden ise 49 y?l. O gün bugün ne ya?ananlar?n izi silindi ne ac?s? dindi. Darbeden iki hafta sonra cuntan?n ald??? kararla Demokrat Partililerin suçlar?n? ara?t?rmak üzere adlar?n?n ba??na ‘yüksek’ s?fat? eklenen iki heyet te?kil edilmi?ti.. Yüksek Soru?turma Kurulu ve Yüksek Adalet Divan?.. Darbeciler dönemin Yarg?tay 1. Ba?kan? Recai Seçkin’in kurulacak mahkemenin ba?kanl???n? kabulde tereddüt göstermeyece?ini dü?ünmü?lerdi. Ancak Seçkin bu iste?i hukuk devleti ve adalet anlay???yla ba?da?t?ramad??? için geri çevirdi... Daha da ötesi, reddetmekle kalmay?p Yarg?tay Ba?kanl???’ndan istifa etti... (Cunta, Seçkin’in istifas?n?n skandala yol açabilece?i dü?üncesiyle has?ralt? edilmesi emrini verdi) Bunun üzerine 6 Eylül 1960’ta bu göreve 1. Ceza Dairesi Ba?kan? Salim Ba?ol, mahkemenin savc?l???na da Altay Ömer Egesel getirildi...
DP’nin on y?ll?k iktidar?yla ilgili bütün iddialar?n soru?turulmas? bir ayda tamamland?, 19 ayr? ba?l?k alt?nda dava aç?ld?... Ve sadece Cumhurba?kan? Celal Bayar’la Tar?m Bakan? Nedim Ökmen’in san?k oldu?u ‘Köpek Davas?’ isimli davayla çark dönmeye ba?lad?... Onu ‘Bebek Davas?’ ve ‘ Barbara Davas?’ izledi.. Sab?k iktidar mensuplar?n? kamuoyu nezdinde küçük dü?ürmek amac?yla aç?lm??t? bu davalar..  Kendisine Afgan Kral?’n?n hediye etti?i taz?y? hayvanat bahçesine satmakla suçlanan Cumhurba?kan? bu iddiayla ilgili olarak soru?turma kuruluna ifade verirken hayvan? Ankara’dan getirten heyet akl?nca ‘yüzle?tirme’ yapm??t?.. 

Heyet karar için
Yass?ada mahkemesinin ne menem bir mahkeme, mahkeme ba?kan?n?n ne tür bir yarg?ç oldu?unu anlamak için ada kumandan? Albay Tar?k Güryay’?n olay?n üzerinden y?llar geçtikten sonra 1985’te kendisiyle yap?lan bir röportajda anlatt?klar?n? hat?rlamak kâfi..
“Bir gün Milli Birlik Komitesi’nin iki üyesi Mucip Atakl? ile Suphi Gürsoytrak ö?len yeme?ine geldiler. ‘Yeme?i senin odanda yiyece?iz’ dediler. Mahkeme Ba?kan? Salim Ba?ol’u da ça??rd?k. Dördümüz birlikte yemek yedik. Bunlar konuyu açt?lar. Salim Ba?ol’a dediler ki; Reis Bey, karar günü geldi?inde 60’tan a?a?? idam verirseniz Milli Birlik Komitesi olarak biz gayr-i me?ru duruma dü?eriz... Yani 59 ki?i olsa bizi me?ru k?lmaz. Ba?ol da bunun üzerine dedi ki, ‘bu kararlar? ben tek ba??ma verecek de?ilim. Dosyalar? heyet halinde inceleyece?iz. Belki yüz ki?iyi asar?z.. Bu benim tek ba??ma verece?im bir karar de?il ki...’ Onlar da dinleyip, sana durumu anlatt?k, mümkün oldu?u kadar fazla olsun, dediler.”
5 Eylül’de  yarg?lama tamamland?.. 50’si hakk?nda savc? Altay Ömer Egesel’in idam cezas? istedi?i san?klar uykusuz geçen on gün boyunca hüküm bekledi.. Faruk Nafiz Çaml?bel’in “Gün do?ar, sohbetimiz yaln?z ölümdür adada/ Gün batar, uykuda rüyâm?z ölümdür yaln?z.../ Dersiniz, böyle cehennem mi olur dünyada?/ Çok de?il, bir gecelik bizde misafir kal?n?z!.” diye tarif etti?i  on günün ard?ndan 15 Eylül günü Demokrat Parti yönetici kadrosu ve DP iktidar?na yak?n olduklar? varsay?lan kamu görevlilerinden olu?an san?k kadrosu son kez mahkeme heyetinin kar??s?na ç?kt?.. Ve Salim Ba?ol;  Celal Bayar, Adnan Menderes, Fatin Rü?tü Zorlu, Hasan Polatkan, Refik Koraltan, Agâh Erozan, ?brahim Kirazo?lu, Hamdi Sancar, Nusret Kiri?cio?lu, Bahad?r Dülger,
Emin Kalafat, Baha Ak?it, Osman Kavrako?lu ve Zeki Erataman’?n idama mahkûm edildiklerini aç?klad?..
Karar dosyalar?n?n tasdik için ayn? gün uçakla Ankara’ya MBK üyelerine gönderildi?ini biliyoruz..  MBK’nin de dakika sektirmeden toplan?p karar? oylad???n?.. Yass?ada mahkemesi kararlar? aç?klanana kadar ihtilal 11 DP’linin ölümüne sebep olmu?tu zaten.. 27 May?s sabah? Bayar ve Menderes’le birlikte gözalt?na al?nd??? Harp Okulu binas?nda öldürülüp cesedi pencereden at?l?p intihar etti?i söylenen Nam?k Gedik’le aç?lan sayfaya Yass?ada’da Lütfi K?rdar, Gazi Yi?itba??, Yusuf Salman, Yümni Üresin, Nuri Yamut ve Kenan Y?lmaz ve Cemil Kele?o?lu eklenmi?ti. MBK’nin onaylad??? üç idam dosyas?yla say? 14’e ç?kt?..
Bilinen, 9 ret oyuna kar??l?k 13 kabul oyuyla tasdik edildi Menderes, Zorlu ve Polatkan hakk?nda verilen hüküm.
Y?llar sonra hayatta kalan MBK üyelerinden baz?lar? Tempo dergisine konu?tular.. Ço?u, Talat Aydemir liderli?indeki Silahl? Kuvvetler Birli?i adl? cuntan?n bask?s? alt?nda oy kulland?klar?n? söylüyordu.
Emanullah Çelebi: “Vicdan azab? duyuyorum. ?dam edilenlerin ailelerinden, yak?nlar?ndan özür diliyorum”
Sami Küçük: “Mehmet Özgüne? ve Ahmet Y?ld?z aram?zda idama en çok kar?? olanlard?. ?dam lehine oy kulland?lar. Adnan Menderes’in idam?ndan bir gün sonra Mehmet Özgüne? bana geldi. ‘Albay?m çok vicdan azab? çekiyorum. Biliyorsunuz idamlara kar??yd?m. Karar verece?imiz gün Talat Aydemir telefon açt?. Bulu?tuk, tehdit etti. Korktum ve oyumu de?i?tirdim. ?imdi çok vicdan azab? çekiyorum’ dedi. ?dama kar?? olanlar 11, olmayanlar 11 ki?iydi. Mehmet Özgüne? ve Ahmet Y?ld?z fikir de?i?tirince 13’e 9 oldu. 11’e 11 olsa idamlar yap?lmayacakt?. Çünkü MBK Ba?kan? Cemal Gürsel de idamlar?n aleyhindeydi.”
Numan Esin: “14’ler tasfiye edilmeseydi idamlar olmazd?. Türke?’le ben 15 ki?iyi yurtd???na sürgüne göndermeyi dü?ünmü?tük...”
Kamil Karavelio?lu: “E?im idama onay vermedi?imi seneler sonra anlad?. 27 May?s’?n kusuru idamlard?r. Arkada?lar ordunun bask?s? alt?nda oy kulland?...”

Çerçeve
Kösem Mahpeyker
Eylül ‘Hazan mevsimi’nin ba?lang?c?, hüzün ay?.. Miladi 1951 y?l? eylül ay?n?n 2’sinde, hicri takvimle 1061 senesi ramazan ay?n?n cumartesiye denk gelen 16’s?nda yani 359 sene önce Topkap? Saray?’nda öldürüldü Kösem Mahpeyker.
Köle olarak getirilip evlatl?k verildi?i ailenin yan?ndan talihin Topkap? Saray?’na ta??y?p Osmanl? tarihinin en büyük a?klardan birine muhatap olan, e?i 1. Ahmed’in ölümünden sonra taht s?ras?n?n o?lu 4. Murad’a gelmesini bekleyen; 4. Murad tahta ç?kt???nda da devlet idaresini üstlenecek ya?a gelene kadar on y?l imparatorlu?u ‘saltanat naibi’ s?fat?yla yöneten kad?n Kösem.. E?inin ‘ay yüzlü’ manas?nda Mahpeyker ad?n? verdi?i ‘Önde giden, en sevilen’ anlam?nda Kösem olarak and???, iktidar?n ve iktidardan dü?menin ne anlama geldi?ini bilerek ya?ayan bir kad?n o..  1. Ahmed’in gönlünü kapt?rmas?yla padi?ah?n anneannesi Safiye Sultan ve annesi Handan Sultan gibi iki hâkim kad?n?n nas?l kenara itildi?ini gördükten sonra o?ullar?n?n bir dilbere gönül vermesi halinde ba??na geleceklerin fark?nda olmas?na ?a??rmak anlams?z.
Ya?ad??? dönemde Topkap? Saray?’nda meydana gelen her geli?mede, dönen her entrikada Kösem Mahpeyker’in parma??n?n oldu?unu dü?ünmek mümkün... Ancak bilinmeyen onun halka dönük yüzü. ?stanbul ahalisinin ‘H?z?r Aleyisselam’?n eli’ diye and??? bir insan Mahpeyker. Kimsesiz k?zlar? aray?p toplayan, onlar? yeti?tirip evlendiren, çeyizlerini yapan; borçlar?ndan dolay? Eminönü’ndeki Baba Cafer Zindan?’na at?lanlar?n kurtulu? umudu, açt??? a? ocaklar?yla her gün yüzlerce yoksula yemek veren, sonuçta öldürüldü?ünde ?stanbul halk?n?n ‘40’? ç?kana kadar’ matem tuttu?u ki?i...

Çerçeve
Sutra Lima Lapta kimdi?
27 May?s öncesi bas?n?n en büyük ?ikâyeti sansür ve bask?yd?. Cunta idaresi i? ba??na gelince soluk alaca??n? uman gazeteciler k?sa sürede yan?ld?klar?n? gördüler. ?htilali övmek, ihtilalcileri alk??lamak serbestti sadece.. Nitekim ihtilalden bir süre sonra ?stanbul’a gelen bir MBK üyesi: ‘Bab?ali’den de geçece?iz’ diye aç?klama yapt?...
Susturulmu?lu?a tepki Ankara’da Son Havadis’te sürman?etten verilen bir haberde yans?d?.. Ba?l?k ‘Sutra Lima Lapta Kay?p’t?. Pakistan uyruklu Sutra Lima Lapta adl? bir gençten günlerdir haber al?namad??? anlat?l?yordu. Yay?n üç gün devam etti.
S?radan bir kay?p haberinin siyasi üstelik muhalif bir yay?n organ?nda sürman?ete çekilmesi normal de?ildi.. Bu gariplikten dolay? merak? kamç?lanan cunta MBK’ye yak?n gazetecileri araya koyup Son Havadis çal??anlar?n?n a?z?n? yoklad?. Ama tembihliydi Son Havadis’çiler, ser verip s?r vermediler. Neden sonra bir dedikodu dola?maya ba?lad?. “Haberin ba?l???n? tersten okuyun” diye... Sutra Lima Lapta tersten Aptal Amil Artus diye okunuyordu... Amil Artus darbecilerin Adalet Bakan?’yd?. Yass?ada’da yarg?lanan DP’liler aleyhine verdi?i alayc? demeçlerle tan?n?yor, ba??nda oldu?u bakanl??? Yüksek Adalet Divan?’n?n sekreteryas? gibi çal??t?r?yordu Artus...