한자로

The Wayback Machine - https://web.archive.org/web/20130113034436/http://www.informatik.uni-leipzig.de:80/~duc/sach/dvsktt/dvsktt05.html

đ ? i V i ? t S ? K y N g o ? i K ? T o a n T h ?

Quy?n V

[1a]

K ? T h u ? c T u y đ ? ? n g

Quy H?i, [603], (Tuy Nhan Th? n?m th? 2). ¹⁵⁸ L?u Ph??ng b?t đ??c t??ng c? c?a H?u Nam đ?, cho la gian ac, đ?u chem c?.

?t S?u, [605], (Tuy D?ng đ? Qu?ng, đ?i Nghi?p n?m th? 1). Mua xuan, thang gieng, L?u Ph??ng m?i d?p yen n??c ta, b?y toi nha Tuy co ng??i noi n??c Lam ?p co nhi?u bau l?. Vua Tuy ben cho Ph??ng lam Hoan Chau đ?o hanh quan t?ng qu?n, đi kinh l??c n??c Lam ?p. Ph??ng sai b?n th? s? Kham Chau la N?nh Tr??ng Chan đem quan b? va quan k? h?n m?t v?n xu?t phat t? Vi?t Th??ng ¹⁵⁹ . Ph??ng than d?n b?n đ?i t??ng quan Tr??ng T?n đem th?y quan xu?t phat t? qu?n T? C?nh (huy?n c?a nha Han, thu?c qu?n Nh?t Nam; nha Tuy đ?t qu?n T? C?nh) ¹⁶⁰ . Thang ?y quan đ?n c?a bi?n. Thang 3, vua Lam ?p la Ph?n [1b] Chi sai quan ra gi? n?i hi?m y?u, b? L?u Ph??ng đanh tan ch?y. Quan c?a Ph??ng qua song Cha Le. Quan Lam ?p c??i voi l?n t? b?n m?t keo đ?n, quan c?a Ph??ng đanh khong l?i ben đao nhi?u h? nh?, ph? c? len tren, cho quan khieu chi?n, đang đanh gi? thua ch?y. Quan Lam ?p đu?i theo, voi ph?n nhi?u s?p h? nga nhao, nh?n nhao kinh hai, quan tr? nen r?i lo?n. Ph??ng cho dung n? b?n voi, voi lui ch?y, xeo gi?m vao hang tr?n. Ph??ng nhan đo cho quan tinh nhu? đu?i theo. Quan Lam ?p thua to, b? b?t, b? chem k? hang v?n. Ph??ng ti?n quan đu?i theo, m?y tr?n đ?u đ??c c?, qua phia nam c?t đ?ng Ma Vi?n, đi tam ngay n?a đ?n qu?c đo Lam ?p. Mua h?, thang 4, Ph?n Chi b? thanh ch?y ra bi?n. Ph??ng vao thanh l?y đ??c 18 b? th?n ch? trong mi?u đ?u đuc b?ng vang (t?c la 18 đ?i vua), kh?c đa ghi cong r?i v?. Binh s? th?ng chan, m??i ph?n ch?t đ?n b?n n?m ph?n. Ph??ng c?ng b? ?m, ch?t d?c đ??ng.

[2a] S? th?n Ngo S? Lien noi: Lam ?p t? chu?c b?i vong la co nguyen do. T? khi Ph?m H? đ?t đanh chi?m Nh?t Nam, C?u Chan, c??p pha Giao Chau, b? đ? Vi?n nha T?n đanh tan, ma khong t?ng l?y đo lam r?n. N?m nay c??p C?u Chan, sang n?m l?i c??p Giao Chau. đ? Tu? đ? l?i đanh tan, gi?t h?t qua n?a. D??ng M?i l?i c??p C?u đ?c, b? đan Hoa Chi nha T?ng đanh cho ph?i ph?c t?i. Tuy co sai s? vao c?ng nh?ng v?n c??p pha nh? c?. Tong Xac va Hoa Chi đu?i dai, th?ng đ??c Lam ?p. D??ng M?i may thoat kh?i mi?ng hum, v?ng minh b? ch?y. T? đ?y, bi?n Nam song l?ng, t??ng ch?ng mai mai l?y đo lam r?n. Nh?ng Ph?n Chi n?i ngoi, l?i ra c??p Nh?t Nam, b? Pham Tu đanh tan ? C?u đ?c, su?t c? đ?i H?u Nam đ? khong dam dom ngo đ?t trung chau phia b?c [t?c n??c ta] n?a, ma n??c h? c?ng đ??c giau th?nh. đ?n đay ng??i Tuy tham c?a bau, c?t quan đi đanh, giay xeo qu?c [2b] đo, lam d? b?n cung đi?n, tuy g?i la quan tham b?o, nh?ng b?n man di qu?y nhi?u trung chau c?ng co th? l?y lam r?n.

M?u D?n , [618], (đ??ng Cao T? Ly Uyen, V? đ?c n?m th? 1). Mua h?, thang 4, Th? s? Kham Chau la N?nh Tr??ng Chan đem đ?t U?t Lam va Th?y An ph? theo Tieu Ti?n. Thai thu Han D??ng la Phung Ang đem đ?t Th??ng Ngo, Cao Y?u, Chau Nhai, Phien Ngung ph? theo Lam S? Ho?ng. Ti?n va S? Ho?ng đ?u sai ng??i sang chieu d? Thai thu Giao Chau la Khau Hoa, Hoa khong theo. Ti?n sai Tr??ng Chan đem quan L?nh Nam đi đ??ng bi?n đ?n đanh Hoa. Hoa mu?n đon hang, T? phap th? ta la Cao S? Liem b?o Hoa r?ng: "Quan c?a Tr??ng Chan tuy nhi?u, nh?ng quan co t? xa đ?n, l??ng th?c it, t?t khong th? c?m gi? lau, quan gi?i trong thanh c?ng đ? đ??ng đ??c, vi?c gi m?i nghe h?i đa v?i ch?u theo ng??i". Hoa nghe theo, l?y S? Liem lam [3a] Hanh quan t? ma, đem cac doanh th?y b? đon đanh, pha tan quan [c?a Tr??ng Chan]. Tr??ng Chan ch? ch?y thoat m?t minh, quan linh b? b?t h?t. Hoa l?i đ?p t? thanh (t?c thanh nh? ben trong thanh), chu vi 9 tr?m b??c đ? ch?ng gi?. đ?n khi nha Tuy m?t, Hoa hang ph?c nha đ??ng. Vua đ??ng sai Ly đ?o H?u mang c? ti?t sang cho Hoa lam Giao Chau đ?i t?ng qu?n ¹⁶¹ , t??c đam qu?c cong. Hoa sai S? Liem dang bi?u xin vao ch?u. Vua đ??ng xu?ng chi?u sai quan đi đon ¹⁶² . N?m nay nha Tuy m?t.

Nham Ng? , [622], (đ??ng V? đ?c n?m th? 5). Tr??c đay, cu?i th?i nha Tuy, Khau Hoa lam Thai thu Giao Chau, c?y uy th? c?a nha Tuy, th??ng đi tu?n cac khe đ?ng ? bien gi?i, ? chau h?n 60 n?m, Lam ?p va cac n??c ¹⁶³ t?ng cho Hoa nh?ng ng?c minh chau, s?ng te v?n va vang b?c c?a bau, cho nen Hoa giau nh? v??ng gi?. N?m nay nha đ??ng đ?i Giao Chau lam An Nam đo h? ph? ¹⁶⁴ .

[3b] M?u Ty , [628], (đ??ng Thai Tong Th? Dan, Trinh Quan n?m th? 2). Tong th?t nha đ??ng la Ly Th? lam đo đ?c Giao Chau tham o ph?i t?i. Vua đ??ng th?y Th? s? Doanh Chau la L? T? Th??ng co tai g?m v?n vo, g?i vao tri?u, d? r?ng: "Giao Chau đa lau khong đ??c ng??i gi?i, cac đo đ?c tr??c sau đ?u khong x?ng ch?c. Khanh co tai l??c d?p yen bien gi?i, hay vi ta sang tr?n đ?t ?y, ch? l?y đ??ng xa ma t? ch?i". T? Th??ng l?y t?, r?i l?i h?i, l?y c? đau ?m ma t? ch?i. Vua đ??ng sai đ? Nh? H?i b?o cho T? Th??ng bi?t y vua. T? Th??ng v?n c? t?. L?i sai Chu Ph?m la anh v? c?a T? Th??ng đ?n d? r?ng: "Ng??i th??ng đa h?a v?i nhau con bi?t gi? ch? tin, khanh đa h?a tr??c m?t tr?m, ha trai l?i hay sao? Nen s?m len đ??ng, sau ba n?m t?t g?i v?, tr?m khong nu?t l?i". T? Th??ng tr? l?i r?ng: "đ?t L?nh Nam lam ch??ng, d?ch l?, đo la cai l? đa ra đi thi khong tr? v?". Vua đ??ng t?c gi?n noi: "Ta sai ng??i khong đi, con lam chinh l?nh th? nao đ??c n?a". Sai chem ngay ? tri?u đ??ng. Sau h?i l?i, cho khoi ph?c quan t??c va ?m phong.

[4a] S? th?n Ngo S? Lien noi: Vua sai b? toi l?y l?, b? toi th? vua l?y trung. đ??ng Thai Tong sai b? toi khong ch?u đi, d? đ?n hai l?n, co th? g?i la co l?. T? Th??ng đ??c vua sai l?i tranh kho nh?c, th? la th?t ti?t; đa nh?n r?i l?i h?i, th? la th?t tin; l?i noi gi?n d?i, th? la th?t l?. Thai Tong gi?t đi, tuy la qua, song T? Th??ng đ? ba l?i ?y, thi t?i ra sao?

?t Mui , [635], (đ??ng Trinh Quan n?m th? 9). Tong th?t nha đ??ng la Ly đ?o H?ng lam đo đ?c Giao Chau vi b?nh ch??ng khi ch?t ? n?i lam quan.

đinh H?i , [687], (đ??ng Trung Tong Tri?t, T? Thanh n?m th? 4). Mua thu, thang 7, cac h? ng??i Ly ? L?nh Nam theo nh? l? c? n?p n?a thu?, đo h? L?u Dien H?u b?t ph?i n?p c?. Cac h? ng??i Ly m?i oan gi?n, m?u lam lo?n. Ly T? Tien lam [4b] ch? m?u, Dien H?u gi?t đi. D? đ?ng la b?n đinh Ki?n h?p quan vay ph? thanh. Trong thanh binh it khong ch?ng n?i, đong c?a thanh c? gi? đ? đ?i quan c?u vi?n. đ?i t?c ? Qu?ng Chau la Phung T? Do mu?n l?p cong, đong quan khong đ?n c?u, Ki?n gi?t Dien H?u. Sau T? ma Qu? Chau la Tao Tr?c T?nh ¹⁶⁵ đanh gi?t đ??c Ki?n.

Nham Tu?t, [722], (đ??ng Huy?n Tong, Long C?, Khai Nguyen n?m th? 10). T??ng gi?c la Mai Thuc Loan ¹⁶⁶ chi?m gi? chau, x?ng la H?c đ?, ben ngoai lien k?t v?i ng??i Lam ?p, Chan L?p, s? quan noi la 30 v?n ¹⁶⁷ . Vua đ??ng sai n?i th? t? giam mon v? t??ng quan la D??ng T? Huc va đo h? la Nguyen S? Khach ¹⁶⁸ đanh d?p yen đ??c.

M?u Tu?t, [758], (đ??ng Tuc Tong Hanh, Chi đ?c n?m th? 3). Nha đ??ng đ?i An Nam đo H? Ph? lam Tr?n Nam đo H? Ph?.

đinh Mui [767], (đ??ng đ?i Tong D?, đ?i Lich th? 2). [Ng??i] Con Lon ¹⁶⁹ , Cha Ba ¹⁷⁰ đ?n c??p, đanh l?y chau thanh. Kinh l??c s? Tr??ng Ba Nghi c?u c?u v?i đo uy chau V? đ?nh la Cao Chinh Binh. Quan c?u vi?n đ?n, đanh tan quan Con Lon, [5a] Cha Ba ? Chu Dien. Ba Nghi đ?p l?i La Thanh ¹⁷¹ . Khi ?y co ng??i ti?t ph? h? Toan ¹⁷² la m? c?a đao T? L??ng ? Giao Chau, th??ng l?y trung ngh?a d?y L??ng, nh?ng L??ng ngoan c? khong ch?u nghe, m?i d?t tinh v?i con, t? cay l?y ma ?n, d?t l?y ma m?c, ng??i trong lang xom đ?u noi theo. Vua đ??ng xu?ng chi?u cho 2 ng??i đinh đ?n h?u nuoi, sai quan b?n đ?o b?n mua đ?n th?m h?i.

M?u Than, [768], (đ??ng đ?i L?ch n?m th? 3). Nha đ??ng đ?i Giao Chau lam An Nam đo H? Ph?.

Giap Ty, [784], (đ??ng đ?c Tong Quat, H?ng Nguyen n?m th? 1). Ng??i qu?n C?u Chan la Kh??ng Cong Ph? lam quan th?i đ??ng, đ?u ti?n s?, b? lam Hi?u Th? Lang. Vi co bai ch? sach h?n ng??i, cho lam H?u th?p di Han Lam h?c s?, kiem ch?c Kinh tri?u h? tao tham quan, t?ng xin gi?t Chu Th?, vua đ??ng khong nghe. Khong bao lau Kinh s? co lo?n, vua đ??ng t? c?a Th??ng Uy?n đi ra, Cong Ph? gi? ng?a l?i can r?ng: "Chu Th? t?ng lam t??ng ? đ?t Kinh đ?t Nguyen, đ??c long quan linh, [5b] vi Chu Thao lam ph?n nen b? vua c?t m?t binh quy?n, ngay th??ng v?n u?t ?c, xin cho b?t đem đi theo, ch? đ? cho b?n hung ac đon đ??c". Vua đ??ng đ??ng luc v?i vang khong k?p nghe, tren đ??ng đi l?i mu?n d?ng l?i ? Ph??ng T??ng đ? n??ng nh? Tr??ng D?t. Cong Ph? can r?ng: "D?t tuy la b? toi đang tin c?y, nh?ng la quan v?n, quan đ?t k? ? Ng? D??ng do ong ta qu?n l?nh đ?u la b? khuc c?a Chu Th?. N?u Th? th?ng đ?n Kinh Nguyen lam lo?n, thi ? n?i ?y khong ph?i k? v?n toan". Vua đ??ng ben đi sang Ph?ng Thien. Co ng??i bao tin Th? lam ph?n, xin vua phong b?. Vua đ??ng nghe l?i L? K? xu?ng chi?u cho quan cac đ?o đong cach xa thanh m?t xa ¹⁷³ , mu?n đ?i Th? đ?n đon. Cong Ph? noi: "B?c v??ng gi? khong nghiem vi?c v? b? thi l?y gi đ? oai linh đ??c tr?ng. Nay c?m binh đa it ng??i ma quan linh ng??i ng?a đ?u ? ben ngoai, th?n l?y lam nguy cho b? h? l?m". Vua đ??ng khen la ph?i, cho g?i h?t vao trong thanh. Quan c?a Th? qu? nhien keo đ?n, đung nh? l?i c?a Cong Ph?. Vua đ??ng ben th?ng cho Ph? lam Gian Ngh? đ?i Phu, đ?ng trung th? mon h? binh ch??ng s? ¹⁷⁴ . Sau [6a] vi vi?c can

vua chon c?t cong chua đ??ng An qua h?u, trai y vua, L?c Chi tau g? cho, nh?ng khong đ??c, cu?i cung v?n ph?i xu?ng ch?c lam Thai t? t? th? t?, l?i b? bi?m la Tuy?n Chau bi?t gia. đ??ng Thu?n Tong len ngoi, cho lam Th? s? Cat Chau, ch?a đ?n n?i nh?n ch?c thi ch?t. Em la Kh??ng Cong Ph?c c?ng đ?u ti?n s?, lam quan đ?n ch?c B?c b? th? lang ¹⁷⁵ .

Tan Mui, [791], (đ??ng Trinh Nguyen n?m th? 7). Mua xuan, An Nam đo h? ph? la Cao Chinh Binh lam vi?c quan b?t dan đong gop n?ng. Mua h?, thang 4, ng??i ? đ??ng Lam thu?c Giao Chau (đ??ng Lam thu?c huy?n Phuc L?c) ¹⁷⁶ la Phung H?ng d?y binh vay ph?. Chinh Binh lo s? ma ch?t. Tr??c đay Phung H?ng v?n la nha hao phu, co s?c kh?e, co th? v?t trau, đanh h?. Kho?ng nien hi?u đ?i L?ch (766-780] đ?i đ??ng đ?i Tong, nhan Giao Chau co lo?n, cung v?i em la Hai hang ph?c đ??c cac ?p ben c?nh, H?ng x?ng la đo Quan, Hai x?ng la đo B?o, đanh nhau v?i Chinh Binh, lau ngay khong th?ng đ??c. đ?n đay dung [6b] k? c?a ng??i lang la đ? Anh Han, đem quan vay ph?. Chinh Binh lo s? ph?n u?t thanh b?nh ? l?ng ma ch?t. H?ng nhan đo vao đong ? ph? tr?, ch?a đ??c bao lau thi ch?t. Con la An ton x?ng lam B? Cai đ?i V??ng (t?c g?i cha la B?, m? la Cai, cho nen l?y [B? Cai] lam hi?u). V??ng th??ng hi?n linh, dan cho la th?n, m?i lam đ?n th? ? phia tay ph? đo h?, tu? th?i cung t? (t?c la Phu h?u ch??ng tin sung ngh?a B? Cai đ?i V??ng. đ?n th? nay ? ph??ng Th?nh Quang ¹⁷⁷ , ? phia đong nam ¹⁷⁸ ru?ng t?ch đi?n).

Thang 5, ngay Tan T?, nha đ??ng đ?t quan Nhu Vi?n ? ph? tr?. Mua thu, thang 7, ngay Canh Thin, nha đ??ng l?y Tri?u X??ng lam đo h?. X??ng vao coi, long dan ben yen. X??ng sai s? d? An, An đem quan hang. X??ng đ?p them La Thanh kien c? h?n tr??c, ? ch?c 17 n?m, vi đau chan xin v?. Vua đ??ng chu?n cho, l?y Lang trung b? Binh la Bui Thai thay X??ng.

Quy Mui, [803], (đ??ng Trinh Nguyen n?m th? 19). đo đ?c Bui Thai sai l?p b? nh?ng hao ranh ? trong thanh, h?p lam m?t [7a] thanh ¹⁷⁹ . T??ng ? chau la V??ng Quy Nguyen đu?i Bui Thai đi. Vua đ??ng v?i X??ng h?i tinh tr?ng. X??ng đa ngoai 70 tu?i, ma tau vi?c ro rang. Vua đ??ng cho la gi?i, l?i sai lam đo h? Giao Chau. X??ng đ?n, ng??i trong chau đ?u m?ng, lo?n ben yen.

M?u Ty, [808], (đ??ng Hi?n Tong Thu?n, Nguyen Hoa n?m th? 3). Tr??ng Chu lam đo h? Giao Chau (tr??c Chu lam Kinh l??c phan quan, đ?n nay th?ng lam đo h?), đ?p them thanh đ?i La, đong 300 chi?c thuy?n mong đ?ng (lo?i thuy?n ng?n), m?i thuy?n co 25 chi?n th?, 23 tay cheo, thuy?n cheo ng??c xuoi, nhanh nh? gio. L?i đ?p hai thanh ? chau Hoan, chau Ai, vi cac thanh ?y tr??c b? Hoan V??ng (vua Chiem Thanh) pha h?y.

K? H?i, [819], (đ??ng Nguyen Hoa n?m th? 14). Mua đong, thang 10, đo h? la Ly T??ng C? vi tham b?o ha kh?c m?t long dan chung. T??ng c?a C? la D??ng Thanh đ?i đ?i lam tu tr??ng Man, kho?ng nien hi?u Khai Nguyen [713-742] nha đ??ng lam Th? s? Hoan Chau ¹⁸⁰ , [7b] T??ng C? v?n kieng de, g?i cho lam nha t??ng, đ?n đai sai đi đanh ng??i Man ? Hoang đ?ng. Thanh nhan th?y long ng??i oan gi?n T??ng C?, đang đem tr? v? đanh up chau, chi?m đ??c, gi?t T??ng C? (Thanh la ng??i Giao Chau, T??ng C? la ng??i ton th?t nha đ??ng). Vua đ??ng sai Qu? Tr?ng ¹⁸¹ đanh D??ng Thanh ma

khong th?ng. Thanh vao trong ng??i Man L?o lam lo?n, c??p pha ph? thanh, đo h? Ly Nguyen Gia đanh khong đ??c, d? khong đ?n. Do đ?y ng??i Man Hoang đ?ng d?n Hoan V??ng ¹⁸² vao c??p.

Giap Thin , [824], (đ??ng M?c Tong H?ng, Tr??ng Khanh n?m th? 4). Mua đong, thang 11, Ly Nguyen Gia ¹⁸³ th?y tr??c c?a thanh co dong n??c ch?y ng??c, s? trong chau nhi?u ng??i sinh long lam ph?n, vi th? d?i đ?n đong ? thanh hi?n nay. (B?y gi? Nguyen Gia d?i ph? tr? ¹⁸⁴ đ?n song To L?ch, m?i đ?p thanh nh? thoi, co ng??i th?y t??ng b?o r?ng: S?c ong khong đ?p n?i thanh l?n, sau 50 n?m n?a ?t co ng??i h? Cao đ?n đay đong đo d?ng ph?. đ?n đ?i Ham Thong [860-874], Cao Bi?n đ?p them La Thanh, đung nh? l?i ng??i ?y. L?i xet: Ph? thanh đo h? tr??c đo ? ngoai thanh đong Quan ngay nay, g?i la La Thanh, sau Cao Bi?n đ?p thanh hi?n nay, thanh ben ngoai c?ng g?i la La Thanh).

[8a] M?u Than, [828], (đ??ng V?n Tong Ham, Thai Hoa n?m th? 2). đo h? Han ??c đanh V??ng Th?ng Tri?u ? Phong Chau, th?ng đ??c, sau b? D??ng Thanh đu?i, ch?y v? Qu?ng Chau.

Tan D?u, [841], (đ??ng V? Tong Viem, H?i X??ng n?m th? 1). Vua đ??ng xu?ng chi?u l?y V? H?n lam Kinh l??c s? thay Han ??c.

Quy H?i, [843], (đ??ng H?i X??ng n?m th? 3). Kinh l??c s? V? H?n b?t t??ng s? đ?p s?a thanh ph?, t??ng s? lam lo?n, đ?t l?u thanh, c??p kho ph?. H?n ch?y v? Qu?ng Chau. Giam quan la đoan S? T?c v? yen đ??c quan lam lo?n.

Binh D?n , [846], (đ??ng H?i X??ng n?m th? 6). Ng??i Nam Man ¹⁸⁵ vao c??p. Vua đ??ng sai Kinh L??c S? la Bui Nguyen H?u ¹⁸⁶ đem quan cac đ?o lan c?n đanh d?p đ??c.

đinh S?u, [857], (đ??ng Tuyen Tong Th?m, đ?i Trung n?m th? 11). Mua h?, thang 4, nha đ??ng l?y H?u thien ng?u v? đ?i t??ng quan [8b] la Chau Nhai ¹⁸⁷ la Kinh l??c s? Giao Chau.

M?u D?n, [858], (đ??ng đ?i Trung n?m th? 12). Mua xuan, thang gieng, vua đ??ng l?y Khang V??ng pho ¹⁸⁸ la V??ng Th?c lam Giao Chau kinh l??c đo h? s?. Th?c la ng??i co tai l??c, đ?n ph? sai tr?ng cay tao gai ¹⁸⁹ lam rao, ben ngoai đao hao sau đ? thoat n??c trong thanh, ben ngoai hao tr?ng tre gai, gi?c khong th? xam ph?m đ??c, ken ch?n d?y b?o quan linh r?t tinh nhu?. Khong bao lau, ng??i Nam Man (t?c Nam Chi?u) keo đ?n đong, đong ? b?n đo C?m đi?n, cach chau đ? n?a ngay đ??ng. Y t? c?a Th?c v?n an nhan nh? th??ng, sai ng??i phien d?ch đ?n d?, bay t? l?i h?i, ch? m?t đem ng??i Man l?i keo đi, sai ng??i đ?n t? t? noi: "Chung toi ch? đ?n b?t b?n ng??i L?o lam ph?n, ch? khong ph?i đ?n c??p".

L?i co đo hi?u La Hanh Cung (đo hi?u c?ng nh? đo t??ng) chuyen quy?n ? ph? đa lau, quan tinh nhu? d??i c? đ?n 2 nghin ng??i ma ? ph? đo h? ch? co vai tr?m quan g?y y?u. Th?c đ?n ph?, đanh tr??ng vao l?ng [Hanh Cung] r?i đu?i ra n?i bien vi?n.

Tr??c đo, đo h? la Ly Trac lam chinh s? tham [9a] lam tan b?o, mua hi?p bo ng?a c?a ng??i Man, m?i con ch? tr? cho m?t đ?u mu?i, l?i gi?t tu tr??ng Man la đ? T?n Thanh, dan Man oan gi?n, d?n đ??ng cho ng??i Nam Chi?u đ?n l?n c??p bien gi?i. đ?t Tay Nguyen, đao Lam, thu?c Phong Chau, t? x?a v?n co quan phong đong ¹⁹⁰ 6.000 ng??i, tu tr??ng Man đ?ng Th?t Quan ben c?nh la Ly Do đ?c, th??ng giup đ? vi?c đong gi? va thu to thu?. Vien Tri Chau Phong Chau (khong ro h? ten) noi v?i Tac xin b? quan đong thu, chuyen ?y cho Do đ?c ng?n phong. T? đo Do đ?c th? co, khong th? đ?ng v?ng đ??c. Thac đong ti?t đ? c?a Nam Chi?u (Thac đong: y noi khai thac coi đong; Giao Ch? ? phia đong n??c Nam Chi?u, cho nen đ?t ch?c ?y) g?i th? sang d? Do đ?c, đem con gai g? cho con trai c?a Do đ?c, b? lam Thac đong thac nha ¹⁹¹ . Do đ?c ben đem dan chung lam toi n??c Nam Chi?u. T? đ?y Giao Chau m?i co m?i lo v? ng??i Man [Nam Chi?u].

Thang 5 n?m ?y, ng??i Man [Nam Chi?u] đ?n c??p, Th?c đanh lui đ??c.

Mua thu, thang 7, co b?n dan x?u nhi?u l?n n?i lo?n, noi phao r?ng: "Nghe đ?n Kinh l??c s? Chau Nhai (Chau Nhai ? Qu?ng [9b] Chau) ¹⁹² sai quan Hoang đ?u (quan b?t đ?u b?ng kh?n vang) v??t bi?n sang đanh up chau ta". R?i b?n h? đang đem keo nhau đ?n vay thanh, đanh tr?ng reo ho: "Xin đu?i Th?c v? đ? chung toi đong ? thanh nay ch?ng gi? quan Hoang đ?u phia B?c". Luc ?y Th?c đang ?n, co ng??i khuyen nen tranh đi. Th?c noi: "Toi đ?ng chan m?t chut thi thanh nay v? ngay". R?i c? thong th? ma ?n, ?n xong, m?c ao giap d?n t? h?u len m?t thanh, d?ng c? đ?i t??ng ng?i ma trach m?ng. B?n lam lo?n quay đ?u b? ch?y. Ngay hom sau, Th?c sai b?t gi?t h?t.

B?y gi? đoi kem lo?n l?c lien ti?p, 6 n?m khong n?p th??ng cung (th??ng cung la ti?n, l?a n?p sang Kinh s? đ? cho vua [Trung Qu?c] chi dung), trong quan khong co khao th??ng. Th?c b?t đ?u s?a sang vi?c thu? khoa, khao th??ng quan linh. Chiem Thanh, Chan L?p đ?u thong s? tr? l?i.

Canh Thin, [860], (đ??ng Y Tong Thoi, Ham Thong n?m th? 1). Mua xuan, gi?c ? Chi?t đong la C?u Ph? lam lo?n. Nha đ??ng ban ch?n t??ng đi đanh d?p. H? H?u T? noi: "V??ng Th?c tuy la con nha nho, nh?ng tr??c ? An Nam đa t?ng uy ph?c đ??c c? ng??i Hoa va ng??i Di, [10a] coi xa đ?u nghe danh ti?ng, co th? đ?m nhi?m đ??c". Vua đ??ng ben g?i Th?c v? trao cho ch?c Chi?t đong quan sat s?.

Mua đong, thang 12, ngay M?u Than, ng??i th? man d?n quan Nam Chi?u h?p l?i h?n 3 v?n ng??i, nhan khi s? h? đ?n đanh chi?m ph? [tr?] c?a chau ta. đo h? Ly H? cung v?i vien giam quan ch?y v? V? Chau.

Tan T?, [861], (đ??ng Ham Thong n?m th? 2). Mua xuan, thang gieng vua đ??ng xu?ng chi?u phat quan Ung Qu?n ¹⁹³ va cac đ?o lan c?n sang c?u Ly H?, đanh l?i Nam di [Nam Chi?u]. Mua h?, thang 6, ngay Quy S?u, vua đ??ng sai Phong ng? s? Diem Chau la V??ng Khoan lam Kinh l??c s? An Nam. B?y gi? Ly H? t? V? Chau thu nh?t quan ng??i đ?a ph??ng [Giao Chau] đanh b?n Man [Nam Chi?u], l?y l?i đ??c ph? thanh. Vua đ??ng trach t?i th?t th?, bi?m lam T? h? đ?m Chau, sau đay đi Phong Chau, l?y V??ng Khoan lam đo h? kinh l??c s?. H? khi m?i đ?n gi?t tu tr??ng ng??i Man la đ? Tr?ng ¹⁹⁴ , cho nen h? hang nha Tr?ng xui gi?c va d?n đ??ng cho ng??i Man [Nam Chi?u] đanh l?y chau.

[10b] Nham Ng?, [862], (đ??ng Ham Thong n?m th? 3). Mua xuan, thang 2, Nam Chi?u l?i vao c??p pha. V??ng Khoan m?y l?n sai s? cao c?p. Vua đ??ng sai H? Nam quan sat s? tr??c la Sai T?p thay th?, đem binh cac đ?o H?a, Ho?t, T?, Bi?n, Kinh, T??ng, đam, Ng?c, h?p l?i đ??c 3 v?n, giao cho T?p đ? ch?ng c?. Th? quan đa m?nh, quan Man ben rut lui.

Mua h?, thang 5, L?nh Nam ti?t đ? la Sai Kinh th?y T?p đem quan cac đ?o đ?n ch?ng c? v?i quan Man, s? T?p l?p đ??c cong, co y ghen ghet, nhan đo tau r?ng: "B?n Nam Man đa tr?n xa, bien gi?i khong đang lo n?a. K? v? phu c?u cong, xin can quan đong thu, t?n phi quan l??ng va chuyen ch?, vi goc lanh đ??ng xa kho b? ki?m soat, nen tha h? lam vi?c gian tra. Xin bai quan đong gi?, cho đ?o nao l?i v? đ?o ?y". Vua đ??ng nghe theo. T?p nhi?u l?n tau r?ng: "B?n ng??i Man rinh luc s? h? đa lau, khong th? khong phong b?, xin l?u l?i 5 nghin thu binh". Vua đ??ng khong nghe, T?p cho la gi?c Man [Nam Chi?u] ?t l?i đ?n, ma quan linh va l??ng th?c đ?u thi?u, tri l?c [11a] hai m?t đ?u qu?n, m?i lam t? s? "Th?p t?t t? tr?ng" [10 tinh tr?ng ?t ph?i ch?t] trinh len toa Trung th?. Nh?ng t? t??ng th?i b?y gi? tin l?i Sai Kinh, cu?i cung v?n khong xet đ?n.

Mua thu, thang 7, Sai Kinh ? tr? s?, chinh l?nh ha kh?c th?m đ?c, c? coi đ?u oan, b? quan s? đu?i, ph?i bi?m lam T? h? Nhai Chau, khong ch?u đi nh?n ch?c, vua đ??ng xu?ng s?c b?t ph?i t? t?.

Mua đong, thang 10, b?n Man Nam Chi?u 5 v?n ng??i đ?n c??p, T?p cao c?p. Vua đ??ng sai l?y quan hai đ?o Kinh Nam, H? Nam 2 nghin ng??i va con em ngh?a chinh ? Qu? Qu?n (vi h? ?ng m? tong quan nen g?i la ngh?a binh) 3 nghin ng??i đ?n Ung Chau ch?u l?nh ti?t ch? c?a Tr?nh Ngu đ? sang c?u [Sai T?p]. Thang 12, T?p l?i xin them quan, vua đ??ng s?c cho S?n Nam đong đ?o đem 1 nghin quan tay n? sang c?u. Khi ?y quan Nam Chi?u đa vay ph?, quan c?u vi?n khong th? đ?n đ??c. T?p ch? c? th? xung quanh thanh ma thoi.

Quy Mui, [863], (đ??ng Ham Thong n?m th? 4). Mua xuan, thang gieng, ngay Canh Ng?, quan Nam Chi?u đanh chi?m ph? thanh, t? h?u c?a T?p [11b] đ?u ch?t h?t. T?p ch?y b?, c? s?c đanh, ng??i trung m??i m?i ten, mu?n xu?ng thuy?n c?a giam quan nh?ng thuy?n đa đi xa b?, ben nh?y xu?ng bi?n ch?t, c? nha 70 ng??i. Lieu thu?c la Phan X??c đem ?n tin binh phu c?a T?p sang song tr??c, đ??c thoat. T??ng s? cac chau Kinh Nam, Giang Tay, Ng?c, Nh?c, T??ng, h?n 4 tr?m ng??i ch?y đ?n phia đong thanh giap song. Ngu h?u Kinh Nam la b?n Nguyen Duy đ?c b?o quan s? r?ng: "B?n ta khong co thuy?n, xu?ng n??c t?t ch?t, chi b?ng l?i quay v? thanh đanh nhau v?i ng??i Man, m?t ng??i c?a ta đ?i l?y hai ng??i Man, c?ng co l?i". Ben tr? l?i thanh, vao c?a đong La (t?c la c?a đong La Thanh An Nam). Ng??i Man khong phong b?, b?n Duy đ?c tung quan đanh, gi?t quan Man h?n 2 nghin ng??i. đ?n đem, t??ng Man la D??ng T? T?n t? trong t? thanh (t?c thanh nh? ? trong thanh) đem quan ra c?u, b?n Duy đ?c đ?u ch?t c?. Nam Chi?u hai l?n chi?m Giao Chau, v?a gi?t v?a b?t g?n 15 v?n ng??i. [Khi rut lui] l?u l?i 2 v?n quan, sai T? T?n gi? [12a] thanh Giao Chau ta. Ng??i Di Lao ? cac khe đ?ng khong c? xa g?n đ?u hang ph?c c?. [Vua] Nam Chi?u cho thu?c h? la đoan Tu Thien lam Ti?t đ? s? ph? [Giao Chau] ta. Vua đ??ng xu?ng chi?u g?i vi?n binh cac đ?o v? chia gi? Tay đ?o ? L?nh Nam ¹⁹⁵ .

Thang 6, b? An Nam đo h? ph?, đ?t ch?c Hanh Giao Chau ? tr?n H?i Mon ¹⁹⁶ , cho H?u giam mon v? t??ng quan la T?ng Nhung gi? ch?c Hanh Giao Chau th? s?, cho V? Ngh?a ti?t đ? s? ¹⁹⁷ la Khang Th?a Hu?n kiem l?nh ch?c L?nh Nam c?p ch? quan hanh doanh ¹⁹⁸ .

Mua thu, thang 7, l?i đ?t An Nam đo h? ph? ? Hanh Giao Chau, cho T?ng Nhung lam Kinh l??c s?, đem quan S?n đong m?t v?n ng??i đ?n tr?n gi?. Khi ?y quan cac đ?o c?a nha đ??ng đ?n c?u vi?n, đ?u đong l?i ? L?nh Nam khong ti?n, hao phi l??ng th?c, v?n chuy?n, ng??i Nhu?n Chau la Tr?n Ban Th?ch dang s? xin đong lo?i thuy?n nghin h?c đ? ch? g?o t? Phuc Ki?n đi đ??ng bi?n, khong đ?y m?t thang thi đ?n Qu?ng Chau. Vua đ??ng nghe theo, l??ng ?n c?a quan linh nh? đo đ??c đ?y đ?. Nh?ng [12b] b?n quan l?i m??n ti?ng thue thuy?n đ? c??p đo?t thuy?n c?a ng??i buon, v?t hang hoa c?a h?

len b?: khi thuy?n ra bi?n co chi?c nao b? song gio lam chim đ?m thi b?t giam c??ng l?i ¹⁹⁹ va ch? thuy?n đ? b?t đ?n s? g?o b? m?t, [vi th?] ng??i ta r?t kh? s?.

Giap Than, [864], (đ??ng Ham Thong n?m th? 5). Vua đ??ng cho T?ng qu?n ²⁰⁰ kinh l??c s? la Tr??ng Nhan kiem coi gi? vi?c Giao Chau, t?ng them quan ? tr?n H?i Mon cho đ? s? 2 v?n 5 nghin ng??i, sai Nhan ti?n quan l?y l?i ph? thanh.

Mua thu, thang 7, Nhan dung d?ng khong dam ti?n. H? H?u T? ti?n c? Kieu v? t??ng quan la Cao Bi?n thay, ben cho Bi?n lam đo h? t?ng qu?n kinh l??c chieu th?o s?, bao nhieu quan s? c?a Nhan đ?u trao cho Bi?n c?. Bi?n ti?u t? la Thien Ly, chau c?a Nam Binh Qu?n V??ng [Cao] Sung V?n, đ?i đ?i coi gi? c?m binh. Bi?n đ?i chi vao vi?c h?c, thich ban lu?n vi?c x?a nay, ng??i trong quan đ?u [13a] khen ng?i. Luc con it tu?i, theo giup Chu Th?c Minh. [M?t hom] co hai con di?u song đoi bay qua, Bi?n gi??ng cung nh?m b?n, kh?n r?ng: "N?u ta sau nay đ??c quy hi?n thi ph?i b?n trung" r?i b?n m?t phat ten trung c? hai con. M?i ng??i c? kinh, nhan đo g?i la "L?c đieu th? ng? s?" [quan th? ng? s? b?n r?i chim đieu]. Sau Bi?n đ??c th?ng d?n đ?n ch?c H?u th?n sach đo ngu h?u. Ng??i đ?ng H?ng lam ph?n, Bi?n đem h?n 1 v?n c?m binh đ?n đong ? Tr??ng V?, nhi?u l?n l?p cong, th?ng ch?c T?n Chau phong ng? s?, l?i co cong n?a. B?y gi? Nam Chi?u chi?m đ?t ta, cho nen sai Bi?n sang thay [Tr??ng Nhan].

?t D?u , [865], (đ??ng Ham Thong n?m th? 6). Mua thu, thang 7, Cao Bi?n s?a quan ? tr?n H?i Mon ch?a ti?n. Giam quan la Ly Duy Chu ghet Bi?n mu?n t?ng đi, nhi?u l?n gi?c Bi?n ti?n quan. Bi?n đem h?n 5 nghin quan v??t bi?n đi tr??c, h?n Duy Chu đem quan ?ng vi?n. Bi?n đi r?i, Duy Chu c?m quan con l?i khong ti?n phat. Thang 9, Bi?n đ?n Nam đ?nh ²⁰¹ , Phong Chau, quan Man g?n 5 v?n đ??ng g?t lua, Bi?n ?p đ?n [13b] đanh tan, chem đ??c b?n Tr??ng Thuyen, thu l?y s? lua đa g?t dung đ? nuoi quan.

Binh Tu?t, [866], (đ??ng Ham Thong n?m th? 7). Mua h?, thang 4, Nam Chi?u th?ng ch?c cho đoan Tu Thien lam Ti?t đ? s? Thi?n Xi?n (Thi?n Xi?n la đo khac c?a Nam Chi?u, ? tay b?c Giao Chau) ²⁰² , sai Tr??ng T?p ²⁰³ giup Tu Thien đanh Giao Chau, cho Ph?m N?t Ta lam đo th?ng ph? ta, Tri?u N?c Mi lam đo th?ng Phu Da ²⁰⁴ . Giam tr?n nha đ??ng sai Vi Tr?ng T? đem h?n 7 nghin quan đ?n Phong Chau. Bi?n đ??c them quan, ti?n đanh Nam Chi?u, nhi?u l?n đanh tan đ??c. T? tau th?ng tr?n g?i đ?n tr?n H?i Mon, Duy Chu đ?u gi?u đi. M?y thang khong co tin t?c, vua đ??ng l?y lam l? m?i h?i Duy Chu. Duy Chu tau r?ng: Bi?n đong quan ? Phong Chau, ng?i nhin gi?c khong ch?u ti?n. Vua đ??ng t?c gi?n, sai H?u v? v? t??ng quan la V??ng An Quy?n thay Bi?n, đoi Bi?n v? kinh đo, y mu?n bi?m ph?t n?ng. Thang ?y, Bi?n đanh tan quan Nam Chi?u, gi?t va b?t s?ng r?t [14a] nhi?u. Nam Chi?u thu quan con sot ch?y vao chau thanh c? gi?. Mua đong, thang 10, Cao Bi?n vay chau thanh h?n 10 ngay, ng??i Man r?t kh?n qu?n. Thanh s?p h? thi v?a luc Bi?n nh?n đ??c v?n th? c?a V??ng An Quy?n cho bi?t đa cung v?i Duy Chu đem đ?i quan xu?t phat t? tr?n H?i Mon. Bi?n li?n trao vi?c quan cho Tr?ng T?, r?i cung v?i b? h? h?n 100 ng??i v? B?c.

Tr??c đo, Tr?ng T? sai ti?u s? la V??ng Tu? Tan, Cao Bi?n sai ti?u hi?u la T?ng C?n cung mang th? bao th?ng tr?n v? nha đ??ng, đ?n gi?a bi?n, trong th?y c? qu?t keo sang phia đong, h?i nh?ng thuy?n đi tren bi?n thi h? noi đo la quan Kinh l??c s? va Giam quan m?i đ?n. Hai ng??i ban nhau r?ng:

"Duy Chu th? nao c?ng c??p l?y t? bi?u va gi? chung ta l?i". Ben n?p ? h?i đ?o ch? Duy Chu đi qua r?i m?i đi g?p v? kinh s?. Vua đ??ng đ??c t? tau c? m?ng, li?n th?ng cho Bi?n lam Ki?m hi?u Cong b? th??ng th?, sai Bi?n đi đanh ng??i Man. Bi?n v? đ?n tr?n H?i Mon thi quay l?i.

An Quy?n la ng??i ngu hen, vi?c gi c?ng xin l?nh c?a Duy Chu. Duy [14b] Chu la ng??i hung b?o tham lam, cac t??ng khong ch?u giup vi?c, b?n h? ben m? vong vay cho ng??i Man tr?n đi qua n?a. Bi?n đ?n n?i l?i đ?c thuc khich l? t??ng s?, đanh l?y đ??c thanh, gi?t Tu Thien va Chu C? đ?o la ng??i th? man d?n đ??ng cho quan Nam Chi?u, chem h?n 3 v?n đ?u. Quan Nam Chi?u tr?n đi, Bi?n l?i pha đ??c hai đ?ng th? man da theo Nam Chi?u, gi?t tu tr??ng. Ng??i th? man r? nhau quy ph?c đ?n 1 v?n 7 nghin.

Thang 11, ngay Nham Ty, vua đ??ng xu?ng chi?u cho cac l? quan Giao Chau, Ung Chau, Tay Chau ²⁰⁵ ph?i gi? b? coi, khong ti?n đanh n?a; đ?t T?nh H?i quan ? Giao Chau, l?y Bi?n lam Ti?t đ? s?. (T? đay cho đ?n đ?i nha T?ng, An Nam g?i la T?nh H?i quan ti?t tr?n). T? khi Ly Trac xam ph?m qu?y nhi?u, khi?n cho ng??i Man [Nam Chi?u] gay h?a đ?n g?n 10 n?m, đ?n đ?y m?i yen. Cao Bi?n gi? ph? x?ng v??ng ²⁰⁶ , đ?p La Thanh vong quanh 1.982 tr??ng l? 5 th??c, than thanh cao [15a] 2 tr??ng 6 th??c, chan thanh r?ng 2 tr??ng 5 th??c, b?n m?t thanh đ?p cac n? t??ng nh? ²⁰⁷ tren b?n m?t thanh cao 5 th??c 5 t?c ²⁰⁸ , l?u nhin gi?c 55 s?, c?a ?ng 6 s?, c? n??c 3 s?, đ??ng b? 34 s?. L?i đ?p con đe vong quanh dai 2.125 tr??ng 8 th??c; cao 1 tr??ng 5 th??c; chan r?ng 2 tr??ng, cung lam nha c?a h?n 40 v?n gian ²⁰⁹ .

Le V?n H?u noi: M?t Ly Trac tham b?o ma d?n đ?n m??i m?y n?m b? tai h?a ng??i Man, hu?ng chi l?i co k? b?o ng??c h?n c? Ly Trac n?a. M?t Cao Bi?n đ?c su?t b? thu?c ma chem đ??c vai v?n quan gi?c m?nh, hu?ng chi l?i co ng??i gi?i h?n Cao Bi?n n?a! Cho nen Trac khong th? b?o toan đ??c minh, ma Cao Bi?n thi gi? thanh x?ng v??ng, ng??i kheo tr? n??c ph?i nen c?n th?n vi?c ch?n ng??i.

đinh H?i, [867], (đ??ng Ham Thong n?m th? 8). Mua xuan, thang gieng, Cao Bi?n đi tu?n th? đ?n hai chau Ung, Qu?ng th?y đ??ng bi?n co [15b] nhi?u đa ng?m lam đ?m thuy?n, v?n ch? khong thong, ben sai b?n Nhi?p tr??ng s? Lam Phung, H? Nam t??ng quan D? T?n C? đem quan b?n b? va th?y th? h?n nghin ng??i đ?n đ?c đa khai đ??ng, b?o r?ng: "đ?o tr?i giup ng??i thu?n, th?n linh phu k? ngay. Nay khai đ??ng bi?n đ? giup sinh dan, n?u minh khong theo long rieng thi co gi kho. Cac đo h? th?i tr??c khong khao th??ng quan s?, gi? phep khong v?ng, lam sai l?i h?a, trai ??c h?n, m?u l?i rieng, cho nen m?i ng??i đ?u tr? bi?ng. Nay ta khong nh? th?, ch? c?t lam cho xong vi?c c?a nha vua ma thoi". Bi?n noi xong, b?n Phung vang l?nh đi ra. Mua h?, thang 4, ngay m?ng 5, kh?i cong kh?i đao, trong kho?ng h?n 1 thang, g?n đ??c thong su?t, duy ? quang gi?a co hai ch? đa l?n quanh co ch?n ngang đ?n m?y tr??ng, đ?c xu?ng thi qu?n đ?c, dung bua thi gay can, ng??i lam vi?c c? ngay nhin nhau, cong vi?c c? h? b? d?. Ngay 26 thang 5, đ??ng ban ngay b?ng nhien may d?n, gio n?i d? d?i, trong vao r?ng t?i nh? đem, [16a] ng?a ban tay khong nhin th?y, ch?c lat hang tr?m ti?ng set n? vang tr?i ? ch? đa l?n, ch? trong kho?nh kh?c tr? l?i b?ng sang. Ng??i lam vi?c ch?y t?i xem thi th?y cac kh?i đa đa b? tan nat c?. V? phia tay l?i g?p hai ch? đa l?n d?ng đ?ng, ng??i lam c?ng ph?i ch?u bo tay.

Ngay 21 thang 6 l?i co set đanh nh? tr??c, ch? trong m?t luc đa l?n đ?u b? tan v?n c?. Kenh ben đao xong, vi th? g?i la kenh Thien Uy ²¹⁰ .

S? th?n Ngo S? Lien noi: Vi?c Cao Bi?n đao kenh sao ma k? d? th?? đo la vi?c lam h?p l? ²¹¹ , cho nen đ??c tr?i giup. Tr?i la l? ph?i. đ?t co ch? hi?m, ch? b?ng, đo la l? th??ng. S?c ng??i co th? v??t hi?m đ??c, đo c?ng la l? th??ng. N?u hi?m ma khong v??t đ??c thi tr?i ph?i nh? đ?n tay ng??i lam gi? Vua V? tr? th?y, n?u khong h?p l? thi tr?i do đau ma tac thanh đ??c? đ?t do đau ma b?ng ph?ng đ??c? Cong hi?u đ?n m?c rua song L?c hi?n đi?m lanh, th? khong ph?i la tr?i [16b] giup ? ? Xem nh? l?i c?a Bi?n noi: "Nay khai đ??ng bi?n đ? giup sinh dan, n?u khong theo long rieng thi co gi kho". Long thanh phat ra t? l?i noi, thi l?i noi ?y ha ch?ng la thu?n ? ? Long tinh thanh th?c c?m thong đ?n c? vang đa, hu?ng n?a la tr?i? Vi?c gi tr?i đa giup s?c la thu?n. Kinh D?ch noi: "Gi? đi?u tin ma ngh? đi?u thu?n, thi tr?i s? giup cho, đ?u t?t c?, khong co đi?u gi b?t l?i". Th? thi vi?c set đanh đa l?n đ? giup ch?ng co gi la l? c?.

M?u Ty, [868] (đ??ng Ham Thong n?m th? 9). Mua thu, thang 7, vua đ??ng l?y Cao Bi?n lam H?u kim ngo v? đ?i t??ng quan (co sach chep la Ki?m hi?u th??ng th? b?c x?), đ?n đ?i đ??ng Hy Tong n?m ?t Mui nien hi?u Can Phu n?m th? 2 [875] đ?i lam Tay Xuyen ti?t đ? s?. Bi?n th?y chau g?i b?ng ong h? la Cao T?m tr??c lam tien phong, xong pha ten đ?n, đ??c quan linh ph?c theo, ben dang bi?u ti?n c? T?m thay minh tr?n gi? đ?t ta. Vua đ??ng nghe theo. [C? Bi?n va T?m] ? tr?n c?ng 13 n?m; Bi?n [17a] t? n?m Binh Tu?t đ?n n?m Giap Ng? nien hi?u Ham Thong [866-874], T?m t? n?m ?t Mui đ?n n?m M?u Tu?t nien hi?u Can Phu (875-878).

Canh Ty, [880], (đ??ng Hy Tong Nghi?m, Qu?ng Minh n?m th? 1). Mua xuan, thang 3, quan ? ph? đo h? lam lo?n, Ti?t đ? s? T?ng C?n b? ch?y kh?i thanh (C?n thay Bi?n, co ti?ng la ng??i bi?t v? dan ²¹² , ng??i [trong chau] g?i la T?ng th??ng th?; C?n t?ng so?n sach Giao Chau ky, 1 thien). Cac đ?o quan nha đ??ng đong gi? Ung Qu?n th??ng t? y b? v? luon.

?t S?u, [905], (đ??ng Ai đ? Chuc, Thien H?u n?m th? 2). Mua xuan, thang 2, ngay M?u Tu?t, Chu Toan Trung nha đ??ng th?y Giao Chau ti?t đ? s? đ?ng binh ch??ng s? Chu Toan D?c la ng??i ngu đ?n ch?t phac, khong co tai n?ng gi, t? xin bai đi. Toan D?c la anh Toan Trung.

Tr? len la [k?] thu?c Tuy, đ??ng, t? n?m Quy H?i đ?n n?m Binh D?n, c?ng 304 n?m [603-906].

[17b]

K ? N a m B ? c P h a n T r a n h

đinh Mao, [907], (đ??ng Thien H?u n?m th? 4; L??ng Thai T? Chu Toan Trung, đ?i ten la Ho?ng, Khai Binh n?m th? 1). Nha L??ng cho Qu?ng Chau ti?t đ? s? la L?u ?n kiem ch?c T?nh H?i quan

ti?t đ? s?, t??c Nam Binh V??ng. Khi ?y, ?n chi?m gi? Phien Ngung, ng??i Giao Chau la Khuc H?o ²¹³ chi?m gi? chau tr?, x?ng la Ti?t đ? s?, co y m?u đ? l?n nhau. N?m ?y nha đ??ng m?t.

Tan Mui, [911], (L??ng Can Hoa n?m th? 1). Nam Binh V??ng nha L??ng la L?u ?n ch?t, em la Nham len thay.

đinh S?u, [917], (L??ng M?t đ? H?u Trinh, đ?i ten la Ch?n, Trinh Minh n?m th? 3). Qu?ng Chau tri l?u h?u nha L??ng la L?u Nham đ?t qu?c hi?u la Han (t?c Nam Han ²¹⁴ ), nien hi?u Can Hanh n?m th? 1. Khuc H?o sai con la Th?a M? lam Hoan h?o s? sang Qu?ng Chau đ? th?m do tinh hinh [Nam Han] h? th?c th? nao. H?o ch?t, Khuc Th?a M? len thay ²¹⁵ .

K? Mao, [919], (L??ng Trinh Minh n?m th? 5). Khuc Th?a M? sai s? sang nha L??ng xin đ??c l?nh ti?t vi?t, nha L??ng trao cho. Vua [Nam Han] c? gi?n (vua Han tr??c ten la Nham, đ?i la Thi?p, l?i đ?i la Cung, vi co đi?m r?ng tr?ng hi?n, nen đ?t ten ?y. N?m T?n Thien Phuc th? 6 [941], t? cho ch? Cung la khong l?i, l?i đ?i [18a] la Nghi?m ²¹⁶ ).

Quy Mui, [923], (L??ng Long đ?c n?m th? 3; đ??ng Trang Tong Ly T?n Huc, đ?ng Quang n?m th? 1). N?m ?y nha L??ng m?t.

Mua thu, thang 7, vua Han sai kieu t??ng la Ly Kh?c Chinh ²¹⁷ đem quan sang đanh Giao Chau ²¹⁸ , b?t đ??c Ti?t đ? s? la [Khuc] Th?a M? đem v?, [Kh?c Chinh] l?y b? t??ng c?a minh la Ly Ti?n thay th?. Ly Kh?c Chinh ? l?i gi? Giao Chau, b? t??ng c?a Khuc H?o la D??ng đinh Ngh? ²¹⁹ ng??i Ai Chau đanh đu?i. Vua Han trao cho đinh Ngh? t??c v?, l?y Ly Ti?n lam th? s? Giao Chau, cung v?i Ly Kh?c Chinh gi? thanh, b?o t? h?u r?ng: "Dan Giao Ch? hay lam lo?n, ch? co th? rang bu?c (ki mi) ma thoi".

S? th?n Ngo S? Lien noi: L?u Nghi?m đ??ng luc tri?u đinh ph??ng B?c r?i lo?n, nh? nghi?p c? c?a anh ²²⁰ ma d?ng n??c, đ?t nien hi?u, cung v?i Khuc H?o tranh ba, r?i b?t Th?a M?, l?y Giao Chau, hung [18b] c? m?t ph??ng, cung xuyt xoat v?i cac n??c ti?m ngoi ? B?c tri?u. Cho nen, Ti?n Ngo V??ng n?i len, tuy gi?t đ??c con, pha đ??c quan [c?a Nghi?m], nh?ng khong gi? đ??c đ?t, qu?c th?ng h? L?u keo dai khong d?t, mai đ?n khi T?ng [Thai] T? d?y len thi đ?t ?y m?i nh?p vao nha T?ng.

Tan Mao, [931], (đ??ng Minh Tong T? Nguyen, Tr??ng H?ng n?m th? 2). Mua đong, thang 12, D??ng đinh Ngh? nuoi 3 nghin con nuoi, m?u đ? vi?c khoi ph?c. Ly Ti?n bi?t, sai ch?y ng?a bao

cho vua Han. N?m ?y, đinh Ngh? đem quan vay Ti?n. Vua Han sai Th?a ch? Tr?n B?o đem quan sang c?u, ch?a đ?n n?i, thanh đa m?t. Ti?n tr?n v? n??c. B?o đ?n vay thanh, đinh Ngh? đ?a quan ra đanh, B?o thua ch?t. T? đo đinh Ngh? t? x?ng la Ti?t đ? s?, trong coi vi?c chau.

Binh Than, [936], (đ??ng Ph? đ? Tong Kha, Thanh Thai n?m th? 3, T?n Cao T? Th?ch Kim đ??ng, Thien Phuc n?m th? 1). N?m ?y nha [H?u] đ??ng m?t.

[19a] đinh D?u, [937], (T?n Thien Phuc n?m th? 2). Mua xuan, thang 3, nha t??ng c?a đinh Ngh? la Ki?u Cong Ti?n (C??ng m?c [Trung Qu?c] chep _____) ²²¹ gi?t đinh Ngh? đ? thay ch?c.

M?u Tu?t, [938], (T?n Thien Phuc n?m th? 3). Mua đong, thang 12, nha t??ng c?a đinh Ngh? la Ngo Quy?n t? Ai Chau c?t quan đanh Cong Ti?n. Cong Ti?n sai s? sang đut lot đ? c?u c?u v?i nha Han. Vua Han la Cung mu?n nhan khi n??c ta co lo?n chi?m l?y n??c, ben cho con la V?n V??ng Ho?ng Thao ²²² lam T?nh H?i quan ti?t đ? s?, đ?i t??c phong la Giao V??ng, đem quan sang c?u Cong Ti?n. Vua Han t? lam t??ng, đong ? H?i Mon đ? lam thanh vi?n. Vua Han h?i k? ? Sung v?n s? la Tieu Ich, Ich noi: "Nay m?a d?m đa m?y tu?n, đ??ng bi?n thi xa xoi nguy hi?m, Ngo Quy?n l?i la ng??i ki?t hi?t, khong th? khinh su?t đ??c. đ?i quan ph?i nen th?n tr?ng ch?c ch?n, dung nhi?u ng??i h??ng đ?o r?i sau m?i nen ti?n". Vua Han khong nghe, sai Ho?ng Thao đem chi?n thuy?n theo song B?ch đ?ng ma vao, mu?n đanh [19b] Quy?n, nh?ng Quy?n đa gi?t Ki?u Cong Ti?n r?i.

Quy?n nghe tin Ho?ng Thao s?p đ?n, b?o cac t??ng ta r?ng: "Ho?ng Thao la đ?a tr? kh? d?i, đem quan t? xa đ?n, quan linh con m?i m?t, l?i nghe Cong Ti?n đa ch?t, khong co ng??i lam n?i ?ng, đa m?t via tr??c r?i. Quan ta l?y s?c con kh?e đ?ch v?i quan m?i m?t, t?t pha đ??c. Nh?ng b?n chung co l?i ? chi?n thuy?n, ta khong phong b? tr??c thi th? đ??c thua ch?a bi?t ra sao. N?u sai ng??i đem c?c l?n v?t nh?n đ?u b?t s?t ²²³ đong ng?m ? tr??c c?a bi?n, thuy?n c?a b?n chung theo n??c tri?u len vao trong hang c?c thi sau đo ta d? b? ch? ng?, khong cho chi?c nao ra thoat". đ?nh k? r?i, ben cho đong c?c ? hai ben c?a bi?n. Khi n??c tri?u len, Quy?n sai ng??i đem thuy?n nh? ra khieu chi?n, gi? thua ch?y đ? d? đ?ch đu?i theo. Ho?ng Thao qu? nhien ti?n quan vao. Khi binh thuy?n đa vao trong vung c?m c?c, n??c tri?u rut, c?c nho len, Quy?n ben ti?ng quan ra đanh, ai n?y đ?u li?u ch?t chi?n đ?u. [Quan Ho?ng Thao] khong k?p s?a thuy?n ma n??c tri?u rut xu?ng r?t g?p, thuy?n đ?u m?c [20a] vao c?c ma l?t up, r?i lo?n tan v?, quan linh ch?t đu?i qua n?a. Quy?n th?a th?ng đu?i đanh, b?t đ??c Ho?ng Thao gi?t đi. Vua Han th??ng khoc, thu nh?t quan linh con sot rut v?. Vua Han cho ten Cung đang ghet la vi v?y (L?u Cung t?c la L?u Nghi?m).

S? th?n Ngo S? Lien noi: L?u Cung tham đ?t đai c?a ng??i, mu?n m? r?ng b? coi, đ?t đai ch?a l?y đ??c ma đa h?i m?t đ?a con c?a minh va h?i c? nhan dan, t?c nh? M?nh T? noi: "đem cai minh khong yeu ma h?i cai minh yeu" v?y ch?ng?

Tr? len la [k?] Nam B?c phan tranh, t? n?m đinh Mao đ?n n?m M?u Tu?t [907-938], t?t c? 32 n?m.

K ? N h a N g o

Ti?n Ngo V??ng

? ngoi 6 n?m, th? 47 tu?i [898-944].

[20b] Vua m?u tai đanh gi?i, lam nen cong tai t?o, đ?ng đ?u cac vua.

H? Ngo, ten huy la Quy?n, ng??i đ??ng Lam ²²⁴ , đ?i đ?i la nha quy t?c. Cha la Man lam ch?c chau m?c ? b?n chau. Khi vua m?i sinh co anh sang l? đ?y nha, tr?ng m?o khac th??ng, co 3 n?t ru?i ? l?ng, th?y t??ng cho la l?, b?o co th? lam ch? m?t ph??ng, nen m?i đ?t ten la Quy?n. đ?n khi l?n len, khoi ngo, m?t sang nh? ch?p, dang đi thong th? nh? h?, co tri d?ng, s?c co th? nang đ??c v?c; lam nha t??ng c?a D??ng đinh Ngh?, đ??c đinh Ngh? g? con gai va cho quy?n qu?n Ai Chau. đ?n đay gi?t Ki?u Cong Ti?n, t? l?p lam v??ng, đong đo ? Loa Thanh.

K? H?i, n?m th? 1 [939], (T?n Thien Phuc n?m th? 4). Mua xuan, vua b?t đ?u x?ng v??ng, l?p D??ng th? lam hoang h?u, đ?t tr?m [21a] quan, ch? đ?nh tri?u nghi ph?m ph?c.

Giap Thin, n?m th? 6 [944], (T?n T? V??ng Tr?ng Quy, Khai V?n n?m th? 1). Vua m?t.

Le V?n H?u noi: Ti?n Ngo V??ng co th? l?y quan m?i h?p c?a n??c Vi?t ta ma đanh tan đ??c tr?m v?n quan c?a L?u Ho?ng Thao, m? n??c x?ng v??ng, lam cho ng??i ph??ng B?c khong dam l?i sang n?a. Co th? noi la m?t l?n n?i gi?n ma yen đ??c dan, m?u gi?i ma đanh c?ng gi?i v?y. Tuy ch? x?ng v??ng, ch?a len ngoi đ?n, đ?i nien hi?u, nh?ng chinh th?ng c?a n??c Vi?t ta, ngo h?u đa n?i l?i đ??c.

S? th?n Ngo S? Lien noi: Ti?n Ngo [V??ng] n?i len khong ch? co cong chi?n th?ng ma thoi, vi?c đ?t tr?m quan, ch? đ?nh tri?u nghi ph?m ph?c, co th? th?y đ??c quy mo c?a b?c đ? v??ng. Nh?ng h??ng [21b] n??c khong đ??c lau, ch?a th?y hi?u qu? tr? binh, đang ti?c thay !

D??ng Tam Kha

C??p ngoi 6 n?m.

Tam Kha la anh (co sach chep la em) c?a D??ng h?u, la gia th?n c?a Ti?n Ngo V??ng, ti?m x?ng la Binh V??ng ²²⁵ .

?t T?, [945], (D??ng Tam Kha n?m th? 1, T?n Khai V?n n?m th? 2). Luc tr??c, Ti?n Ngo V??ng b?nh n?ng, co di chuc giao cho Tam Kha giup r?p cho con. Khi V??ng m?t, Tam Kha c??p ngoi. Con tr??ng c?a Ngo V??ng la X??ng Ng?p s?, ch?y v? Nam Sach Giang ²²⁶ , tru ng? ? nha Ph?m L?nh Cong ? Tra H??ng ²²⁷ . Tam Kha l?y con th? hai c?a Ngo V??ng la X??ng V?n lam con minh. Cac con th? c?a Ngo V??ng la Nam H?ng, Can H?ng con be, đ?u theo D??ng qu?c m?u. đ??c it lau, Tam Kha sai ch? huy s? la D??ng Cat L?i, đ? C?nh Th?c đem quan đ?n nha L?nh Cong đoi b?t X??ng Ng?p, [22a] t?t c? ba l?n đ?u khong th?c hi?n đ??c m?nh l?nh. L?nh Cong s?, ben gi?u X??ng Ng?p trong đ?ng nui. Tam Kha bi?t, l?i đoi b?t nh? tr??c, r?t cu?c v?n khong b?t đ??c.

S? th?n Ngo S? Lien noi: D?ng tam c?a Ph?m L?nh Cong th?t la trung. Tam Kha la k? gian th?n ma đu?i con đich c?a vua đ? c??p ngoi, l?y X??ng V?n lam con minh, ch?ng qua la l?i l? che đ?y gi? d?i, ai ma bi?t đ??c ? V? l?i, luc ?y ng??i trong n??c ai c?ng xem Tam Kha la vua, ma L?nh Cong dam che gi?u cho X??ng Ng?p, mu?n cho

dong doi h? Ngo khong tuy?t t?, vi?c c?a Trinh Anh, Ch? C?u ²²⁸ l?i th?y ? đay. Ai b?o m?t n??c r?ng l?n ma khong co trung th?n ngh?a s?.

đinh Mui, [947], (D??ng Tam Kha n?m th? 3; H?u Han, Cao T? L?u Tri Vi?n len ngoi v?n dung nien hi?u nha T?n, Thien Phuc n?m th? 12). N?m ?y nha T?n m?t.

[22b] Canh Tu?t, [950], (D??ng Tam Kha n?m th? 6; Han ?n đ? Th?a H?u, v?n dung nien hi?u Can H?u n?m th? 3). Tam Kha sai X??ng V?n va hai [ch? huy] s? h? D??ng, h? đ? ²²⁹ đem quan đi đanh hai thon đ??ng, Nguy?n ? Thai Binh ²³⁰ . đ?n T? Liem, X??ng V?n ung dung b?o hai s? r?ng: "đ?c c?a Tien v??ng ta th?m kh?p long dan, pham chinh l?nh ban ra khong ai khong vui long nghe theo, khong may lia b? qu?n th?n, Binh V??ng t? lam vi?c b?t ngh?a, c??p ngoi c?a anh em ta, t?i khong gi to b?ng. Nay l?i sai b?n chung ta đi đanh ?p khong co t?i, may ma đanh đ??c thi thoi, n?u h? khong ph?c thi lam th? nao ?" Hai s? đ?u noi: "Xin theo l?nh c?a ong". X??ng V?n noi: "Ta mu?n đem quan quay l?i đanh up Binh V??ng đ? khoi ph?c c? nghi?p c?a Tien V??ng ta, co nen ch?ng ?" Hai s? đ?u tr? l?i la nen l?m. Ben quay v? đanh up Tam Kha. M?i ng??i mu?n gi?t đi, X??ng V?n noi: "Binh V??ng đ?i v?i ta co ?n, sao n? gi?t". Ben giang lam Ch??ng D??ng Cong, nhan đo ban cho th?c ?p (nay la Ch??ng D??ng đ?) ²³¹ . [23a] N?m ?y nha Han m?t.

Le V?n H?u noi: đu?i con vua ma t? len lam vua, la t?i cong; nuoi con vua lam con minh ma cho th?c ?p, la ?n rieng. đu?i X??ng Ng?p ma t? len lam vua, la b? toi ph?n ngh?ch, đ?i v?i ngh?a thi h?n la khong dung đ??c t?i ph?i ch?t. H?u Ngo V??ng khong tr? t?i, l?i vi ?n rieng nuoi d??ng ma khong n? gia hinh, l?i ban cho th?c ?p, ha ch?ng l?m to hay sao?

H?u Ngo V??ng

(Ph?: Thien Sach V??ng)

? ngoi 15 n?m [951-965].

Vua n?i đ??c k? c??ng hoang gia, khoi ph?c c? nghi?p c?. Ti?c r?ng gay vi?c can qua ? trong n??c đ?n n?i b? ch?t.

Vua ten huy la X??ng V?n, con th? c?a Ti?n Ngo V??ng.

Tan H?i, n?m th? 1 [951], (Chu Thai T? Quach Uy, Qu?ng Thu?n n?m th? 1). Vua đa tru?t b? Tam Kha, len ngoi vua, x?ng la Nam [23b] T?n [V??ng], sai s? đi đon anh la X??ng Ng?p v? Kinh s?, cung trong coi vi?c n??c. X??ng Ng?p x?ng la Thien Sach V??ng.

S? th?n Ngo S? Lien noi: Nam T?n đon X??ng Ng?p v? đ? cung trong coi chinh s?, co th? g?i la ng??i bi?t kinh anh, mu?n cho cung h??ng phu quy. X??ng Ng?p nen l?y s? minh khong co cong lao ma nh??ng ngoi cho em, đ? cung h??ng l?p, thi đ?c ?y ha ch?ng r?ng r? l?n lao ?? L?i cau n? v? ph?n đich tr??ng, c?ng x?ng v??ng, trong coi chinh s?, l?i chuyen quy?n lam oai lam phuc, đ?n n?i Nam T?n V??ng khong đ??c d? chinh s? n?a, th?t la m?t đ?o ngh?a anh em, chi thu r?t la ti ti?n.

B?y gi? ng??i đ?ng Hoa L? la đinh B? L?nh c?y nui khe hi?m c?, khong ch?u gi? ch?c ph?n lam toi. Hai v??ng mu?n c?t quan đi đanh; B? L?nh s?, sai con la Li?n vao tri?u lam con tin đ? ng?n ch?n vi?c xu?t quan [24a]. Li?n đ?n, hai v??ng trach t?i [B? L?nh] khong đ?n ch?u, r?i b?t gi? Li?n đem theo đi đanh. H?n m?t thang, khong đanh n?i, ben treo Li?n len ng?n sao, sai ng??i b?o B? L?nh, n?u khong ch?u hang thi gi?t Li?n. B? L?nh t?c gi?n noi: "đ?i tr??ng phu ch? mong l?p đ??c cong danh, ha l?i b?t ch??c thoi đan ba xot con hay sao?". Li?n sai h?n m??i tay n? nh?m Li?n ma b?n. Hai v??ng kinh s?: "Ta treo con no len la mu?n đ? no đoai ti?c con ma ra hang cho chong. No tan nh?n nh? th?, con treo con no lam gi". Ben khong gi?t Li?n ma đem quan v?.

B?y gi? Thien Sach V??ng chuyen quy?n lam uy, [Nam T?n] V??ng khong đ??c d? chinh s? n?a. Hai v??ng do đo hi?m khich v?i nhau.

Giap D?n, n?m th? 4 [954], (Chu Th? Tong Sai Vinh, Hi?n đ?c n?m th? 1) Thien Sach V??ng m?t. Vua [Nam T?n V??ng] l?i gi? ngoi. Sai s? sang th?nh m?nh vua Nam Han la L?u X??ng ²³² . X??ng cho vua lam T?nh H?i quan ti?t đ? s? kiem đo [24b] h?.

Canh Than, n?m th? 10 [960], (Chu Cung đ? Tong Hu?n ²³³ , n?m th? nh?t; T?ng Thai T? Tri?u Khuong D?n, Ki?n Long n?m th? 1). N?m ?y nha Chu m?t.

?t S?u, n?m th? 15 [965], (T?ng Can đ?c n?m th? 3). Vua đem quan đi đanh hai thon đ??ng va Nguy?n ? Thai Binh, m?i vao đ?n coi, đ? thuy?n len b? đanh, b? ph?c binh tay n? b?n trung ch?t. đinh Li?n tr? v? Hoa L?.

Le V?n H?u noi: Nam T?n V??ng nha Ngo tr??c b? gia th?n la Tam Kha giam gi?, sau b? anh la X??ng Ng?p ap ch?, m?t s?m đ?c chi, khong bi?t c?n th?n gi? minh, cho nen h??ng n??c ng?n ng?i, khong co chinh tich gi, đang ti?c thay ! Nh?ng, c? xem vi?c tha t?i cho Binh V??ng, ha khong ph?i la nhan ? ? Ch?u nh?n cho X??ng Ng?p kieu x?c, ha khong ph?i la cung ? ? đa nhan l?i cung, c?ng co th? th?y v??ng la ng??i ra sao r?i .

[25a] S? th?n Ngo S? Lien noi: Nam T?n V??ng nha Ngo l?y ngh?a tr? k? b?o tan, khoi ph?c c? nghi?p c?, đ? th?a đ??c vong linh c?a t? tong, h? long c?m gi?n c?a th?n va ng??i. V? chinh tr?, đang co đ?i m?i. Th? ma vi long nhan, th??ng ng??i ki?u đan ba tr? con ma khong tr? t?i Tam Kha c??p ngoi; tham vi?c can qua, vi hanh đ?ng đanh d?p can r? ? hai thon đ??ng, Nguy?n, r?t cu?c l?i t? gi?t minh. đang ti?c thay !

Ngo S? Quan

(Ph?: Cac S? Quan)

T?t c? 2 n?m [966-967].

H? Ngo, ten huy la X??ng Xi, khi Thien Sach V??ng lanh n?n, l?y v? ? Nam Sach Giang ²³⁴ sinh ra, la chau g?i Nam T?n V??ng b?ng chu.

Binh D?n, n?m th? 16 [966], (T?ng Can đ?c n?m th? 4). Nam T?n [V??ng] m?t, cac hung tr??ng đua nhau n?i d?y chi?m c? qu?n ?p đ? t? gi?: Ngo X??ng Xi chi?m Binh Ki?u ²³⁵ ; Ki?u Cong Han

(x?ng la Ki?u Tam Ch?) chi?m Phong Chau (nay la huy?n B?ch H?c) ²³⁶ ; Nguy?n [25b] Khoan (x?ng la Nguy?n Thai Binh) chi?m Tam đai ²³⁷ ; Ngo Nh?t Khanh (x?ng la Ngo Lam Cong) chi?m đ??ng Lam ²³⁸ (co sach chep la chi?m Giao Th?y ²³⁹ ; đ? C?nh Th?c (x?ng la đ? C?nh Cong) chi?m đ? đ?ng Giang ²⁴⁰ ; Ly Khue (x?ng la Ly Lang Cong) chi?m Sieu Lo?i ²⁴¹ ; Nguy?n Th? Ti?p (x?ng la Nguy?n L?nh Cong) chi?m Tien Du, L? đ??ng (x?ng la L? Ta Cong) chi?m T? Giang ²⁴² ; Nguy?n Sieu (x?ng la Nguy?n H?u Cong) chi?m Tay Phu Li?t ²⁴³ ; Ki?u Thu?n (x?ng la Ki?u L?nh Cong) chi?m H?i H? (nay ? xa Tr?n Xa huy?n Hoa Khe v?n con n?n thanh c?) ²⁴⁴ ; Ph?m B?ch H? (x?ng la Ph?m Phong At) chi?m đ?ng Chau ²⁴⁵ ; Tr?n Lam (x?ng la Tr?n Minh Cong) chi?m B? H?i Kh?u ²⁴⁶ ; g?i la 12 s? quan.

đinh Mao, n?m th? 17 [967], (T?ng Can đ?c n?m th? 5). B?y gi? trong n??c khong co ch?, 12 s? quan tranh nhau lam tr??ng, khong ai ch?u th?ng thu?c vao ai. đinh B? L?nh nghe ti?ng Tr?n Minh Cong la ng??i co đ?c ma khong co con n?i, ben cung v?i con la Li?n đ?n n??ng t?a. Minh Cong th?y B? L?nh dang m?o khoi ngo l? th??ng, l?i co khi l??ng, m?i nuoi lam con, ?n yeu đai ngay cang h?u, nhan đo giao cho coi quan, sai đi đanh cac hung tr??ng khac, [26a] đ?u th?ng đ??c c?. Ph?m Phong At đem quan v? hang (d??i tri?u nha đinh, Phong At lam Than v? t??ng quan). Khi Minh Cong m?t, g?p luc b?n con em c?a Ngo Tien chua ? đ? đ?ng Giang h?n 500 ng??i đem quan đ?n đanh, m?i vao đ?n đ?t O Man thi b? ng??i lang ?y la Ngo Pho s? đanh b?i ph?i tr? v?. B? L?nh nghe tin, li?n c?t quan đi đanh vung song va đ?ng ?y, khong b? l?c nao khong hang ph?c. T? đo l?i dan ? kinh ph? đ?u kham ph?c theo v?. Nha Ngo m?t.

S? th?n Ngo S? Lien noi: V?n tr?i đ?t, b? r?i ?t thai, B?c Nam đ?u cung m?t l? ?y. Th?i Ng? đ?i ben B?c tri?u [Trung Qu?c] suy lo?n r?i T?ng Thai T? n?i len. ? Nam tri?u [n??c ta], 12 s? quan phan chia qu?y nhi?u, r?i đinh Tien Hoang n?i len. Khong ph?i la ng?u nhien ma do v?n tr?i v?y.

Tr? len la k? nha Ngo g?m 3 vua va D??ng Tam Kha c??p ngoi, t? n?m K? H?i đ?n n?m đinh Mao [939-967] c?ng 29 n?m.

Mar	JAN	Dec
	13
2011	2013	2014