Dessinaedjes di pates di speate, d' on live di 1885
Li
speate
ou
ble
(
ble
), c' est ene
dinreye d' ivier
, kel grin est covrou (li payete eva avou l' grin cwand il est batou; gn e dmeure nole traece di pate so li strin).
Sincieus no
d' l'
indje
:
Triticum spelta
pates di speate, co vetes
On l' seme volti e l' Ardene, e l' Almagne, el Swisse. Mins, e 1977, g e dmoreve pus ki 25 ectares di speate dins l'
Province do Lussimbork
. Did la li foice ki fjha li tchambe d' agricouteure pol renonder, avou des noveles varyistes.
[1]
Dinltins, les varyistes estent fwaits po les poves teres, ca n' dineve nen bramint dpus ki 1500 kilos a l' ectare. Asteure, on nde fwait eto dins l' bon payis.
Li speate crexhe pus volti so on vi
triyot
.
[2]
Gn a deus sores di speate : del blanke et del brune.
Tot l' passant inte deus meules ki n' s' aduzet nen, on parvent a
scheure
li smince fou des bales. Li smince si lome li
xho
.
On fwait do bon pwin avou. Mins del passe avou ren k' del sipeate si
prustixh
ma. Elle n' est nen macasse assez. Po fe do pwin, on eploye purade ene
farene
a 70 acint di speate.
[3]
Les boledjis porent mete 50 acint et co l' vinde come "pwin di speate".
On sogne volti les
djonnes biesses
al sipeate. Elle est ritches e minras, et foirt ajheye a didjerer po les ameas et amayes ki vnet d' esse
sipanis
. Ele les fwait
roemyi
, pask' elle est picante.
Li speate dene on bon poy azes biesses.
Po nouri les ameas, on pout diner del sipeate et do
four
(70 acint d' raigra), u del luzere et del sipeate.
Sinte Ermulene
areut sti evoyeye pa
Sinte Wadrou
a e l'
Otriche
po trover on
frumint
ki n' edjaleve nen. Ele end areut ramoenne a
Sint-Houbert
. Did la, les Ardinwes s' arent adut a l' ahiver.
- ↑
Renee Despy, Tchambe d' agriculture del Province do Lussimbork; as
Rcazeus d' walon
a
Bive
li 4 di mass 2007.
- ↑
Louis Baijot
,
Li Rantoele
70, este 2014.
- ↑
Louis Baijot
, moni al Gare di
Graide
.