Joseph Calozet
I gn a co pont d' imadje dizo licince libe so les
Cmons
. Si vos nd avoz ene po nozotes,
eberwetez-l' vaici
, et merci co traze cops.
Joseph Calozet
a skepyi li
20 di decimbe
1883
a
Nawinne
, ey a morou li
3 d' may
1968
. C' esteut on
sicrijheu e walon
.
Djozef Calozet esteut eto on fel bouteu pol walon, et foirt lontins prezidint des
Relis Namurwes
. Il i assaetcha ene drigleye di djonnes sicrijheus.
Joseph Calozet est rprins dins l'
antolodjeye des powetes walons namurwes
(1930), l'
antolodjeye Fleurs diyalectales
(1975) et dins l' grosse
antolodjeye da Piron
(1978).
Di s' mesti, il esteut
prof
di laten-grek, pu prefet d' ateneye a
Nameur
.
Gn a ene voye a Nawinne ki poite si no (davance, c' esteut l'
pazea do Hierda
). End a ene ote a
Sint-Serwai
.
Prumire edicion di "Pitit d' mon les matantes" (1929).
Il a cminci avou des
arimes
"So l' orire di l' Ardene" eyet "Les poves djins" (1912).
Mins Djozef Calozet est purade conoxhou po ses
romans
: "
Li bracni
" (1924), "
Pitit d' mon les matantes
" (1929), "
E payis des shabotis
" (1933) et "
Li crawieuse agaesse
" (1939). Ca fwait k' il a insi divnou li prumi grand
romanti e walon
. Les cwate lives ont sti replaidis pa
Jean Haust
, avou ratournaedje e frances et esplikeyes so les malajhminces e 1944, 1945 & 1946.
E 2000,
Chale Massaux
a replaidi sacwants bokets di tos ses scrijhaedjes en on live
Florilege des poemes, nouvelles et romans, hommages a Joseph Calozet
, as edicions do
Chwes
. Gn a eto la dvins des arimes e frances ki Calozet scrijheut coben.
Tins del
guere 1940-1945
, il aidive l'
Armeye blanke
. I s' siervent kecfeye do walon po fe passer des racsegnes inte tropes di rezistants.
Ramexhneye di scrijhaedjes da Djozef Calozet, replaidis e 2000
I dit lu-minme ki non. Cou k' il aveut les pinses di fe, c' esteut di s' siervi do walon d' Nawinne dins des racontaedjes po mostrer:
- li moti, et l' accint d' avarla, po dner on cop di spale azes bouteus d' l'
A.L.W.
.
- les emantchaedjes di frazes, et l' adire k' i gn a avou l' croejhete do frances.
- li vicaedje dins les ptits viyaedjes d'
Ardene
.
- des tecnikes k' on n' conoxhe waire: fijhaedje po poere (
sirope
), metaedje d' ene bricole po les bixhes, shabotreye, baracaedje des bokions dins les bwes.
Po ca - c' est lu kel dit lu-minme -, i n' a fwait ki di rprinde des bokets d' vicareyes di des djins k' ont vike podbon a Nawinne. C' est po ca k' i s' a djoke apres “Li Crawieuse agaesse”: gn aveut pupont d' djins a
croxhi
dins les cis k' il aveut cnoxhou e viyaedje di si efance.
Mins on pout dire ki c' est del modesteye. Calozet a scrit del proze et del powezeye, et i vout kel proze, c' est li pus fel des scrijhaedjes, la k' on n' pout nen frawtiner.