Fotto's van Uranus gemakt deur Voyager 2 in normoale (lienks) en volsche kleurn (reks), de gebruukte kanoalen zyn ultraviolet, violet en oraje).
Vergelykienge tusschen de groottes van d'
Eirde
en Uranus
Uranus
(symbool:
) is den ip twee noa grootstn en vanof de
Zunne
gezien de zevenste
planete
van ons
zunnestelsel
. Dienen ysreus is vernoemd no de
god
Uranos uut de Grieksche mythologie, de personificoasje van den emel.
Met 't bloote ooge is Uranus juuste nie te zien, olleene os't je in opposiesje stoat, oender vree gunstig' omstandigheed'n en os 't geweetn is woar dat er gezocht moe wordn komt d'
helderheid
dichte by de grenze van wa nog met 't bloote ooge gezien ka wordn. Met een geweune verrekyker is Uranus wel te zien lik e zwak "sterretjie", moa zefs met e groote telescoop bluuft Uranus nie meer of e groenachtig schyvetje. Uranus was in d' oudheid dus ook nie bekend. 't Is d' eeste planete die oentdekt is sedert d'uutviendienge van de telescoop in de 16e eeuwe.
In
1690
is die planete voe 't eest woargenoom'n deur John Flamsteed. Dien
Iengelschn
astronoom veroenderstelde da 't over e
sterre
in 't
sterrebeeld
Stier (
Taurus
) gienk en noemde zyn oentdekkienge "34 Tauri". Roend
1769
wierd Uranus in totoal 12 keers woargenoom'n deur Pierre Lemonnier, mor ook dien astronoom peisde e sterre te zien. D'officielle oentdekkienge stoat ip naame van William Herschel die ip
13 moarte
1781
't object os planete kwalificirde. Je gaaf de planete de naame "Georgium Sidus", no den Iengelsche keunienk George III. Een andere naame die in dien tyd gebruukt wierd was "Herschel". Pas in
1850
wierd de eerder ol deur Johann Bode voorngestelde naame Uranus officiel gebruukt.
- Gemiddelde boansnelheid : 6,8 km/secoende
- Hellienge van 't boanvlak tegenover 't boanvlak van d'eirde : 0,77°
- Soortelikke massa (dichtheid) : 1,30 g/cm
3
- Oentsnappiengssnelheid : 21,3 km/seconde
Uranus droait in 17 eur'n en 14 minuut'n roend zyn asse. Mo deur de ferme wiend'n in de boveste laag'n van d'atmosfeere van Uranus kan dat deel van d'atmosfeere e rotoasje doen in oengeveer 14 eur'n.
Een van d'ipvollendste eigenschapp'n van Uranus is den hemelevenoare, die een hoek van 98° et me 't vlak van d' ecliptica woarin dat de planete roend de Zunne droait. Da wordt d' obliquiteit van de planeete genoemd. (D'Eirde et een obliquiteit van mo 23,45°.) E meugelikke verkloarienge doavoorn is dat ooit e ki een enorme botsienge med een ander groot hemellichaam is geburd. Da zoudt ook e verkloarienge kunn'n zyn voe 't groot antal moan'n roend die planeete. D'obliquiteit et grootn invloed ip de sizoen'n: ip olle breedtegroad'n is't er e heel groot verschil tusschen wienter- en zomerdaglengtn. Een andere meugelikke verkloarienge voe de groote obliquiteit van de planeete Uranus is dat dadde 't gevolg is van de zwoartekrachtn die zyn gigantische gebeurs (Jupiter, Saturnus en Neptunus) en Uranus zelve ip mekoar uutoefen'n.
Tegoare met de planete Neptunus vertoont Uranus grote overeenkomstn met 't binneste van de gasreuzn Jupiter en
Saturnus
. 't Groote verschil met die planeetn is d' ofwezigheid van een oemriengende mantel van metallieke woaterstoffe. De kern bestoa vermoedelik uut nikkelyzer en silicoaten met dorroend e mantel van woater, methoan, ammoniak en woarschynlik nog e poar losse elementn. An de buutenkant is't er e laage van vloeiboar woaterstoffe,
helium
en methoan, die noa 't ippervlak toe meer gazeachtig wordn. Oendanks d'ofwezigheid van metallieke woaterstoffe roend de kern, et Uranus wel een magnetisch veld. 't Magnetisch veld van Uranus wordt gevormd deurdat er oog geleidende deeltjes anwezig zyn diepe in de vloeiboare mantel van de planete.
| Samenstelling atmosfeer
|
| Woaterstoffe (H
2
)
|
82,5%
|
| Helium
(He)
|
15,2%
|
| Methoan (CH
4
)
|
2,3%
|
| Woaterstofdeuteride (HD)
|
148 ppm
|
| Ammoniak (NH
3
)
|
sporen
|
| Woater
(H
2
O)
|
sporen
|
De voer Uranus karakteristieke cyoan toet blauwe klur wordt veroorzakt dur d'atmosfeere die relatief veel methoan (2,3%) bevat. Dad absorbirt roo en oraje golflengtes uut 't zunlicht mor 't wirkatst blauw en groen. Wolkn wordn vrywel nie in d' atmosfeere woargenoom'n. Olleene ip d'in de zunne geleegn deeltjes roendom den evenoare kommn wolkeformoasjes wel e ki voorn. In d'ogere laagn van d' atmosfeere komm'n stormn voorn woaby dat de wiendsnelheid ip ka loopn toet 720 km/u. D'atmosfeere van Uranus gelykt veele ip de dee van d'andere gasreuzn, vorol de die van Neptunus.
't Klimoat van Uranus wordt sterk beinvloed deur zyn gebrek an warmte en deur zyn gekanteld'asse, woadeure dat de siezoenn veel sterker varieren of byvoorbild ip d'eirde.
Ten opzichte van de rotoasjeasse vertoont 't magnetisch veld een oek van oengeveer 60°. Da magnetisch veld wordt vermoedelik veroorzakt deur bewegende woaterysmassa's diepe oender 't ippervlak. 't Magnetisch veld van Uranus is serieus verstoord deurda 't ys warmtestroalienge deurelat woadeure dan verschillnde magneetveldn ipgewekt wordn.
Uranus et 27 bekende nateurlikke satellietn woavan dat er veele zyn vernoemd no personages van William Shakespeare en uut 't gedicht
The Rape of the Lock
van Alexander Pope.