Georg Gisze, e Hanzecommercant in ‘t Stalhof in Londn, deur
Hans Holbein
De belangrykste route van de Hanze
’t Oosterliengnhuus in Brugge
Lossn, verkoop en transport van wyn.
De
Hanze
was e koopmansgilde, e groeperienge van commercantn en steedn van Noord-
Europa
round de
Noordzee
en de
Oostzee
, binst de
middeleeuwn
.
Tegoare werkn bevorderde en beschermde de commerce en doadeure wierd er meer profyt uut g’hoald. Ols verbound kostn z’ook an interessante privileges geroakn. De Hanzesteedn han under eign wettn.
Van 1159 tout 1299 was ‘t e Hanze van commercantn, Gotlandvoarders genoemd, en ze wierdn gesteund deur de stad van woaruut dan ze commerce deen. In 1299 gerakte ’t verbound heur legaliteit kwyt en bleevn ze voort doen zounder wettelikke organisoatie, tout dat er e nieuw verbound ipgericht wierd.
Van d’eeste olgemene vergoarienge in
Lubeck
in 1356 wast er sproake van e
Steednhanze
in de plekke van ounofhankelikke commercantn. Z’hieldn Hanzedoagn woarip dat er vergoard wierd.
Wa da begost was met enigte Noordduutsche commercantn groeide in de 14ste eeuwe uut tout e machtig economisch verbound van steedn.
De latste Hanzedag in
1669
wordt anzien ols ’t ende van de Hanze.
In Vloandern en Ingeland wierdn de Hanzecommercantn eest
Oosterliengn
genoemd en in ’t middn van de 13ste eeuwe ook ’n ende
mercatores Romani imperii
(koopliedn van ’t Rooms keizerryk). ’t Is mo van ’t middn van de 14ste eeuwe dan ze
Teutoonsche Hanze
(Dudesche Hanse) begostn te gebruukn. Hanze wilde ‘groep’ zeggn in ’t oud-hoogduuts.
In d'11ste eeuwe wierd de marchandise in 't Baltisch gebied an de Oostzee surtout vervoerd deur de Gotlandvoarders, Gootn die ofkomstig woarn van 't eiland
Gotland
. Noordduutsche commercantn, die zelve under marchandise wildn vervoern, begostn t’ounderhandeln me de Gootn en ze kreegn steun van de machtige Duutschn oadel.
‘t Begun van de Duutsche Hanze viel tegoare me de herinrichtienge van de stad Lubeck in 1159, deur hertog Hendrik (de Leeuw) van Saksn, achter dat ‘n ’t gebied van groaf Adolf II van Holstein veroverd had.
Commercantn uut heel
Duutsland
en surtout van Westfoaln en ’t Reynland kwoamn no
Lubeck omdan ze doar interessante privileges kreegn. ’t Verbound me de Gotlandvoarders wierd uutgebreid en ook de commercantn van nieuwe steedn slootn under an.
Olgauwe wierd er commerce gedoan met ol de landn round de Oostzee en nie vele later ook round de Noordzee. Doa was de commerce in de 11e eeuwe surtout in handn van de
Vloamiengn
, de Scandinoavn en de
Friezn
. De commerce doa was begost ounder de
Karoliengers
.
D’r hen round de 200 steedn meegedoan, woavan 70 hoofdsteedn.
Neffest Lubeck woarn Dortmund, Soest,
Munster
, Keuln,
Breemn
en
Hamburg
belangryke Duutsche Hanzesteedn. Andere Hanzesteedn woarn de Ysselsteedn
Kampn
,
Zutphen
,
Zwolle
en
Deventer
, de Woalsche stad
Dinant
, en ook Torun, Elbing, Gdansk, Kalingrad,
Riga
,
Tallinn
, Tartu en de
Zweedsche
steedn Visby en
Stockholm
.
In de 13ste eeuwe stichtte de Hanze vier belangryke commercepostn, die kontors genoemd wierdn (van ’t Frans
comptoir
).
De kontors:
Brugge was ‘t economisch belangrykste van de viere. De Hanze zelve ha gin zegel, mo de vier steedn Brugge, Londn, Bergn en Novgorod wel. De zegel van Brugge, me den oarend me twi koppn (lik in ’t woapn van ‘t
Hillig Rooms Ryk
), wierd erkend in 1487.
De stad groeide uut tout de belangrykste markt van ’t Westn en telde 45.000 inweuners.
Menschn van verschillige vrimde nationaliteitn (noaties) leefdn en werktn d’r tegoare. De Duutschers woarn d’eeste vrimde commercantn en ze wierdn Oosterliengn genoemd. Under kerke was ’t Karmelietnklooster an de
Langereie
en ze vergoardn doar ook. Ze zoun zelfs betrokkn gewist zyn by de stichtienge (1263-1265).
In 1442 bouwdn z’under
Domus Osterlingorum
an d’Oosterlingenplatse. ’t Gebouw wierd loater vervangn deur e nieuwbouw. ’t Oosterliengnhuus is een van
De zeven wonderen van Brugge
(ca.1560) deur Pieter Claeissens den Oudern, te zien in ‘t
Begynhof
.
De Hanze is styf belangryk gewist vo de
geschiedenisse van Brugge
.
Vo de noordelikke weireld van de Hanze was Brugge de uutvalsboasis no ’t zuudn, vo de mediterroane weireld de poorte no de landn van de Noordzee.
De kogge
De stad was ’t kruuspunt woa dan de twi weireldn tegoare kwoamn en e grootn invloed ip makoar han, ook ip artistiek gebied. De vrimde commercantn platstn bestelliengn by de bekende Brugsche kunstenoars lik
Jan van Eyck
en
Hans Memling
en neffest de Vlamsche loakns woarn schilderyen en andere kunstvormn belangryke exportproductn.
De meeste productn wierdn per schip over zee vervoerd, mor ook langst de riviern en over land. ’t Type schip da gebruukt wierd was de
kogge
.
Van de kontorgebouwn is da van
Bergn in Noorweegn
, gekend ols Bryggen, ’t enigste da nog bestoat en ’t stoat ip de lyste van ’t
weirelderfgoed van den UNESCO
.
Bryggen in Noorweegn