"
De biblioteke van Babel
" (
Spoans
:
La biblioteca de Babel
) is e vertellienge van de Spoanstoalige Argentense schryver
Jorge Luis Borges
. De vertellienge is den eeste keer gepubliceerd in
1941
in dem bundel
El jardin de senderos que se bifurcan
(
Den'hof me de splitsende wegels
), die in
1944
ip zyn heelen weird het overgenoamen in Borges’ vertelliengebundel
Ficciones
(
Fantastische vertelliengen
).
De biblioteke van Babel
is de conceptije van een universum in de vorm van een oenendige biblioteke die olle meugelikke boeken bevat.
De vertellienge begunt me: “'t heelal (dat anderen de Biblioteke noemen) bestoat uut een oenbepoald en misschiens oenendig aantal zeshoekige galerieen, met in 't midden immense luchtkokers die zyn omriengd deur vree lage balustraden. Vanuut iederen zeshoek zyn de lagere en hogere verdeepiengen te zien: oenendig”.
By iedere meur van iederen zeshoek passen zes boekeplankn; ip iedere boekeplanke stoan 32 boekn van 't zelfde formoat; ieder boek bestoat uut 410 bladzijden; iedere regel uut tachtentig zwarte letters en maximaal 25 symbolen. Olhoewel dat'er geen sprake is van enigte coherente ordenienge luudt't axioma dat de biblioteke deur eur oemvang en onendigheid olle boeken omvat die geschreven zyn of ooit geschreven goan worden en doarmee antwoord ka geven ip olle basismysteries van de menshied, en ook de voorspelliengen van de toekomst, inclusief olle denkbare varioaties dorip.
Borges vertelt van zoektochten van inquisiteurs no't boek van de boeken, over sekten die olle letters en symbolen deur mekoar wilden smyten voe de goddelikke wanorde achter te doen, van ‘zuuveroars’ die de bibliotheek van nutteloze werken wilden ontdoen, enzovoort. De verteller hecht veel waarde aan het idee dat er een volmaakte samenvatting zou moeten bestaan die alles omvat (‘van al het andere’): “Ik smeek de oenbekende goden dat een mens ? eenen moa, ol is' t duuzenden joaren geleen - 't meuge en bestudird en gelezen. Os die eere, die wyshied, da geluk nie voe my zyn weggeleid, lat ze tonne voer andere zyn”.
Borges endigt zyn vertellienge als volgt: “De biblioteke is oenbegrensd en periodiek. Os een eeuwige reiziger eur in iedere richtienge zoe deurkruusschen, zou't jie achter 't verloop van eeuwen constateren dat dezelfste boekdeelen worden herhoald in dezelfste wanorde (die, herhoald, een orde zoun vormen: de Orde!). In myn eenzoamhied zy'k ik blye met dien eleganten oop”.
La Torre de Babel de Libros
, 25 meter ooge me de 30.000 boek'n van 54 land'n, e kunstwerk van Marta Minujin
De biblioteke van Babel
is lostjes gebaseerd ip e vertellienge van de Duutse schryver Kurd Laßwitz, "Die Universalbibliotek", uut 1901. Byna olle voe Borges kenmerkende thema's kommen der in tegoare: onendighied, d'oenmeogeljkhied voer olles te weten en voe de weireld en de woarhied te kennen, 't kabbalistische redeneren, de metaforischen doolhof, enzovors. 't Concept van d' oenendige biblioteke volt tegoare met de aan
Blaise Pascal
geleende ipvattienge die' t heelol ziet gelik een bolle, zounder omtrek en met iedere plekke gelik zyn centrum. Duudelijk wordt dat e biblioteke die olle moegelikke boeken omvat, mo zoender ordernienge, gin enige weirde et.
De biblioteke van Babel
is e korte vertellienge moa et grooten invloed hed ip loatere schryvers:
- Umberto Eco zyn roman
The Name of the Rose
vertelt over een doolhof-biblioteke met een bibliotecoaris genoemd Jorge van Burgos;
- Terry Pratchett gebruukt't concept van d' universele biblioteke in zyn boeken over de Discworld;
- Daniel Dennett illustreert zyn wiskundige theorieen over genetische varioatje aan den'and van Borges' vertellienge;
- Den Amerikoansen wiskundigen Rudy Rucker refereert aan Borges' vertellienge in zyn boek
Infinity and the Mind
, by de besprekienge van de verzoameliengenleere;
- Den Australischen computerdeskundigen Russell Standish gebruukt het concept voe d'oenderbouwienge van zyn
Mathematische Universum Hypothese
, die stelt dat e
systeem
dat olle beschryviengen omvat gezamelik “nul” infoarmatje bevat en doarmee de simpelste verkloarieng geeft voe't bestoan van een universum.
- De d'Argentiense kunsternoaresse Marta Minujin eed in 2011 e kunstwerk gemakt met de name
La Torre de Babel de Libros
De vertellienge is vertoald in 't schoon Vlaams deur Annie Sillevis en ipgeomen in den bundel
De Aleph en andere verhalen
, 1964. In 1988 is' t weere vertoald, deur Barber van de Pol, ols oenderdeel van den bundel
Fantastische verhalen
.