't Byzantyns Ryk was in oofdzaake e Griekstoalige voortzettienge van den oostelyke elft van 't Romeins Ryk in de loate Oed'eid en in de Middeleeuwn . Den oof'stad was Konstantinoople (nu Istanboel , oorsprounklik Byzantium genaamd). Dikkers angeduud lik 't Oost-Romeins Ryk , oovreleefde 't in de vuufste eewe de versnipprienge en de vol van 't West-Romeins Ryk en 't bleef bestoan vo nog duust joar toe an 1453 me de vol van Konstantinoople deur toedoene van 't Ottomoans Ryk . Binst 't grotste deel van zyn bestoan was 't Ryk de sterkste ekonomiesche, kultureele en militaire macht in Europa . Zowel "Byzantyns Ryk" of "Oost-Romeins Ryk" zyn naamn die uutgevoenn gewist zyn deur geschiednisschryvrs achtre da 't Ryk aa nie mee bestoend; de burgers van 't Ryk bleevn undre land "Romeins Ryk" eetn (Grieks : Βασιλε?α ?ωμα?ων - Basileia Rh?mai?n ; Latyn  : Imperium Romanum ofte Romania , ?ωμαν?α), en undre zeive "Romeinn".

Geschiednisse [ bewerkn | brontekst bewerken ]

Verschillnde gebeurtnissn van de vierde toe de zesde eewn zetn undre stemple ip den oovregangstyd o den oostlikke elft ofsplitste van de westlikkn. In 285 verdeelde Diocletianus (regeerienge 284?305) ip papier 't Romeins Ryk in tween. Tusschn 324 en 330, brocht Konstantyn de Groote (regeerienge 306?337) den oofdstad oovre van Rome noa Byzantium, loatre gekend lik Konstantinoople (ofte "Stad van Konstantyn") en Niew Rome . Die latste naame schynt den eeste kee gebruukt te zyn binst 't Eeste Konsielje van Konstantinoople (381), woamee da ze wildn verrechtvoardigen dat de patriarchoale zeetle van Konstantinoople alleene moa vo Rome most oendredoen. Oundre Theodosius I (regeerienge 379?395), wierd 't kristndom d' offiesjeele stoatgodsdienste en andre lik de Romeinsche veelgoodery wierdn verboodn. En uuteindlik, oendre de regeerienge van Heraclius (610?641), wierd 't Ryk militair en bestierlik ervormd en 't gebruukte Grieks vor offiesjeele zoakn in de platse van latyn. Zodus, oewel da 't de Romeinsche stoat voortzette en romeinsche tradiesjes bewoarde, vienn de geschiedschryvers da Byzantium verschilt van 't antieke Rome omda 't steunde ip de Griekse iddre dan ip de Latynse beschoavienge en omdat 't gekenmerkt wos deur 't ortodoksche kristndom en nie mee deur de Romeinsche veelgoodery.

De grenzn van 't Ryk veranderdn groendig binst zyn lank bestoan, en dr woarn verschillige kriengloopn van vervol en erstel. By de regeerienge van Justinianus I (527?565), ad 't Ryk de grotste uutbreidienge achtre da veele van d' iestoories Romeinse kustn van de westlikke Middellandsche Zee oovremeestrd woarn, me drby Noord-Afrika , Itoalie , en Rome zeive, dat 't twee eewn koste oedn. Binst de regeerienge van Mauricius (582?602), wierd d' oostlikke grenze van 't Ryk uutgebreid en die van 't noordn verankerd. Moa, de moord ip em veroorzakte e lange oorlooge me 't Sassanidiese Ryk (602?628) tgeene de krachtn van 't Ryk verspilde en vors bydroeg an groot gebiedsverlies deur de veroovriengn van den Islam in de zeevnde eewe. In e poar joar was 't Ryk zyn rykste provinsjes, Egypte en Syrie , kwyt ^[1] .

In de tyd van de Macedoniesche dynastie (10ste en 11ste eewe), koste 't Ryk weere uutbreidn en beleefd 't e Weedregeborte van 200 joar. Moa doa kwam 'n ende an me 't verlies van e groot stik van Kleen Azie an de Seldjoeksche Turkn achtre de Slag van Manzikert in 1071. Die veldslag zette de deure oopn vo de Turkn om undre vor oltyd te goan vestign in Anatolie.

In de latst' eewn van 't Ryk gienk 't oalmoa voort achtruut. Binst de twoalfst' eewe was dr nog e zeekr erstel, moa dr kwam e doodlyke kwetseure me de Vierde Kruustocht , o Konstantinoople geplunderd wierd en 't Ryk versplinterd in verschillnde ruziemoaknde Grieksche en Latynsche landn. Oundanks d' eroovrienge van Konstantinoople oendre de Palaiologos-dynastie in 1261, bleef Byzantium mor een van de kleene stoatjes uut de streeke vo de latste twee eewn van zyn bestoan. Tgeen datr nog oovrebleef wierd bitje-by-bitje ingepoalmd deur d' Ottomoann' in de 15ste eewe. De vol van Konstantinoople in 1453 was ton 't ende van 't Ryk.

Verwyziengn [ bewerkn | brontekst bewerken ]

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie Byzantine Empire van Wikimedia Commons .

<references>

1. ↑ (en) page 47