Sintekloai
Sintekloai en Zwarte Piet
Het Sint-Nicolaasfeest (
Jan Steen
)
Sinte(r)kloai
,
Sinterkloas
,
Sint-Nikloai
is nen
illigen
die zyn
noamdag et op
6 december
. Op dien dag krygn de froaie kiendjes in
Belgie
sneukelienge
,
kloaispeirdn
,
pikke-nikken
,
marseping
,
chokla
,
mandaryntjes
e
speelgoed
. E dag idder komt ’n ook noar
Olland
.
Sintekloai kun je verkenn an z'n langn wittn board, ze roo kleed, z'n myter (zyn oed) en ze staf. E rydt up e wit peird over de doakn. En et ook e grootn boek woarin da olles stoat wuk dan de kiendjes vroagn. E heeln oop zworte pietn elpn nem me ze werk en droagn de zakkn me speelgoed en sneukelienge. J'is veelal gespeeld deur nen opa van ne kleenn.
De traditie van 't
schoetje
zettn goa were noa de 15ste eeuwe. In Utrecht wierdn d'r ton ip Sint-Nikloaioavnd schoes gezet in de kerke. De ryke Utrechters stoakn d'r ton etwad in. De zesdn december, z'n officieeln sterfdag, wierd olles ton verdeeld ounder d'oarme menschn. Loater, os 't e familiefeeste gewordn is, zettegen de joungers under schoetje by de schouwe. D'r zyn twi schilderyen van
Jan Steen
(17e eeuwe), woarip da je ku zien wa dan ze vroeger kreegn: koekn, snoep en speelgoed. Van sommigste knechtn ligt er e roe of e zaksje zout in. Volgns Jan Steen woarn de knechtn dus droever of de meisjes.
Sintekloai is 'n istorische figure. Zyn echte noame is Nicolaas van Myra (°
270
?
6 december
345
of
352
).
Myra
ligt in 't teegnwoordige
Turkeye
. Ne was doa bisschop.
De Turkn (Seldsjoekn) stoundn in 1087 up’t punt vo Myra, da up da moment 'n ounderdeel was van ’t
Byzantyns Ryk
, te veroveren. In ’t christelikke Westn ountstound er grote consternoatie dat ’t gebeenderte van Sinterkloai in d’andn van d’oengelovigen gink vollen. Zeemann uut de Zuud-Italioanse stad Bari voardn in ’t geheim no Myra, groafdn Sinterkloai up en erbegroafdn em in under stad vo der 'n grote kathedroale boven te bouwen woa da Sinterkloai nog oltyd anbeedn wordt.
Bari was van 1503 toe 'n stik van de 18st’ eeuwe van de Spanjoardn. Vandoa dat er gezeid wordt dat ie uut Spanje komt me z'n stoomboot.
Der zyn 'n oantal
legendn
round em bekend die verkloaren vowuk dat ie zo populair is:
- Je ield drie meistjes uut de prostitutie deur 'n poar nachtn achter mekoar goudstikkn deur under veister te smytn zodoanig dan ze 'n bruudschat aan vo te kunn trouwn.
- Je brocht drie kiendjes were toet leven achter dan ze geslacht woaren en ol in de pekel gedroaid deur 'n stoute erbergier.
- Deur ne ke goed z'n gedacht te zeggn tegen de wiend stildet ie 'n geweldigen storm bist dat ie up weg was no ’t Illig Land, woadeur dat ie kost voorkommn da den boot me man en muus vergoenk.
Z'n populariteit kunn me zien an wo dat ie ollemolle den beschermer van is:
J’is de patroonilligen van
Yper
(tope me
Sinte-Moartn
) en Dinant, van d’advocoatn, de notoarissen, zeemannen, woafelbakkers, apothekers, koekebakkers, speceryandeloars, voerliedn, kolendroagers, coiffeurs, van de Brugse pastei- en broodbakkers en van de mutualiteitn.
D'
Ollanders
, die Sintekloai ook kenn, en da gebruuk meegepakt noar
Amerika
toen da New York nog e Nederlandse kolonie wos. Zyne noame es loater verbasterd gewist na
Santa Claus
die ols
kestman
in de 20e eeuw were den groten plas es overgestookn en de latste joaren heelsan ma populairder komt. In Belgie en Olland es Sintekloai dus eigentlik in concurrentie met zyn eign.
In de
Westoek
zyn der vele gemeentn woa da Sintekloai nie komt. Doa viern ze
Sinte-Moarten
.