M?t chi?c xe đo hi?n đ?i
Xe khach
(ph??ng ng? mi?n B?c) hay
xe khach tuy?n c? đ?nh
, con g?i la
xe đo
(ph??ng ng? mi?n Nam) la m?t lo?i ph??ng ti?n đ??c s? d?ng đ?
v?n chuy?n
hanh khach tren chuy?n du ngo?n va tren quang đ??ng dai lien t?nh. No con đ??c g?i đ?n gi?n la
xe buyt
lien t?nh.
Khac v?i
xe buyt
co l?i len xu?ng r?ng rai vi đ??c thi?t k? ch? y?u dung cho nh?ng đo?n đ??ng ng?n, xe đo vi đi ch?ng đ??ng dai nen ch? ng?i ti?n nghi h?n va th??ng co
bu?ng v? sinh
ngay tren xe nh?ng ng??c l?i l?i len xu?ng kha h?p va đi r?t d? say xe.
cac m?u xe hi?n đ?i t?i tan h?n thi s? co them gi??ng n?m va ch? đ? đ? va s?c đi?n tho?i kem ch?n đ?m đ? hanh khach co th? ngh? ng?i trong nh?ng chuy?n đi dai
T?i Vi?t Nam ph??ng ti?n chuyen ch? chinh tr??c th? k? 20 la tau thuy?n. đo la thuy?n ch? khach tren m?t đo?n song. đo d?c đi ng??c xuoi dong song. đo ngang đi t? b? nay sang b? đ?i di?n. Khach t?i b?n thi g?i ng??i lai đo cho thuy?n c?p b?n ma len. Con đo co th? ch? vai ch?c ng??i.
V? xe đo thi
th?i Phap thu?c
m?i co xe c? khi dung ch? nhi?u ng??i. Tr??c đo, ng??i th??ng ch? đi b?. Sang tr?ng thi đi
cang
, đi
ki?u
nh?ng nh?ng ph??ng ti?n đo ch? ng?i đ??c m?t hai ng??i ma thoi.
Xe bo
hay
xe ng?a
tuy co nh?ng khong co kh? n?ng ch? s? l??ng đong nh? thuy?n đo, nh?t la khi đ??ng sa la
đ??ng đ?t
. Khi co xe c? khi ch? đ??c nhi?u ng??i tren m?t tuy?n đ??ng dai thi co l? ng??i Vi?t th?y ch?c n?ng c?a xe nh? con đo tren
song
nen chuy?n nh?ng danh t? c?a thuy?n đo sang thanh "xe đo", "b?n xe", "lai xe"...
Ben chau Au thi nganh nuoi
ng?a
phat tri?n t? x?a. Trong khi đo h? th?ng đ??ng sa c?ng đ?t k? thu?t cao t? tr??c
cong nguyen
th?i
C? đ?i Hy-La
đ? ng??i va ng?a cung di chuy?n đ??c. Ng?a dung đ? keo nhi?u lo?i xe v?i nhi?u kich th??c. Nha quy?n quy thi co xe rieng. Nh?ng c? xe l?n dung hai, ba, b?n con ng?a đ? ch? nhi?u ng??i. Trong thung xe thi đong gh? cho khach ng?i. Vi xe đi b? xoc nen khi k? thu?t b? nhun gi?m ch?n đ?a vao ap d?ng t?
th? k? 17
thi nganh xe ch? ng??i cang ph? bi?n. Nganh
b?u chinh
chuy?n v?n th? t? c?ng dung xe ng?a keo va nh?ng chuy?n xe th? đ?nh k? t? lang nay qua lang khac va ch? them hanh khach d?n bi?n thanh tuy?n xe đo
stagecoach
. T?i Anh thi lo?i xe nay đa co t? kho?ng n?m 1500 cho đ?n khi cu?c
cach m?ng cong nghi?p
d?y len thi xe đo ng?a keo ph?i nh??ng b??c cho cac tuy?n
đ??ng s?t
.
Khi k? thu?t
đ?ng c? h?i n??c
ph? bi?n thi xe ng?a ch? khach chuy?n sang dung may nh?ng t?c đ? ch?y ch?m, t?n nhien li?u, may ?n ma ch? ch? đ??c it ng??i nen n?ng su?t r?t th?p.
[1]
M?t trong nh?ng lo?i xe c? gi?i l?n ch? khach xu?t hien tr??c tien la xe
charabanc
, dung đ?a khach du ngo?n tren nh?ng tuy?n đ??ng ng?n vao đ?u
th? k? 20
. Hang Royal Blue dung xe
charabanc
đ?u tien n?m 1913. đ?n n?m 1926 thi hang đo đa co đoan xe 72 chi?c xe ch? khach.
[2]
[3]
[4]
Ngay nay, xe đo c?i ti?n co dung tich l?n, co th? s?p ch? ng?i nen ch? đ??c nhi?u ng??i ch?y nh?ng tuy?n đ??ng dai.
N?i th?t ben trong c?a m?t chi?c xe đo
Xe đo, ch? hanh khach trong th?i gian đang k? tren nh?ng chuy?n đi dai, đ??c thi?t k? cho tho?i mai. No r?t khac nhau v? ch?t l??ng gi?a cac qu?c gia va trong n??c. Xe đ?c đi?m k? thu?t cao bao g?m ch? ng?i sang tr?ng va co
đi?u hoa khong khi
. Xe đo th??ng ch? co m?t c?a h?p, nh?.
Cac cong ty s?n xu?t xe
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Xe đo, nh? xe buyt, co th? đ??c xay d?ng hoan toan b?i cac nha s?n xu?t tich h?p, ho?c rieng bi?t
khung xe
bao g?m ch? co m?t
đ?ng c?
, banh xe va khung c? b?n co th? đ??c g?i đ?n m?t nha may cho m?t b? ph?n đ??c them vao. M?t s? it cac xe đo đ??c xay d?ng v?i c? quan ma khong co m?t khung g?m. Cac nha s?n xu?t tich h?p (h?u h?t trong s? đo c?ng cung c?p khung g?m) bao g?m
Mercedes-Benz
,
Autosan
,
Scania
,
MAN
,
Fuso
, va
Alexander Dennis
. Nha cung c?p thung xe l?n (m?t s? ng??i trong s? h? co th? xay d?ng khung g?m c?a rieng minh) bao g?m
Van Hool
,
NEOPLAN
,
Marcopolo
,
Irizar
, va
Designline
.
- ^
“History of transporter”
.
- ^
Dyos, HJ & Aldcroft, DH (1969),
Giao thong v?n t?i Anh, cu?c kh?o sat kinh t?
Penguin Books, trang 225.
- ^
Anderson & Frankis, tr. 28-29
- ^
Anderson & Frankis, tr. 41