한국   대만   중국   일본 
X? đoi ng??i ? Wikipedia ti?ng Vi?t B??c t?i n?i dung

X? đoi ng??i

Bach khoa toan th? m? Wikipedia
B?c v? t? th? k? XV mo t? c?nh ba ng??i đan ong b? hanh quy?t b?ng cach x? đoi. [1]

X? đoi ng??i la m?t hinh th?c x? t? đ??c ap d?ng t?i nhi?u n?i tren th? gi?i, ph? bi?n nh?t la ? chau Au th?i Trung c? . [2] Hinh th?c nay c?ng đ??c nh?c t?i trong nhi?u th?n tho?i va truy?n thuy?t khac nhau. Du co nhi?u ngu?n ch?ng minh tinh xac th?c, tuy nhien, v?n co nh?ng ghi chep cho r?ng ph??ng th?c nay ch?a bao gi? đ??c s? d?ng. [3] [ c?n cau trich d?n đ? xac minh ]

Ph??ng th?c th?c hi?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Nhi?u cach x? t? khac nhau b?ng ph??ng th?c nay đa đ??c ghi nh?n. D??i tri?u đ?i c?a Hoang đ? La Ma Caligula , t? tu b? x? đoi t? ph?n gi?a c? th?. [4] ? Maroc , ph?m nhan b? x? đoi theo chi?u d?c t? hang len h?p s? ho?c theo chi?u ng??c l?i (v?i s? h? tr? c?a m?t t?m b?ng g?n vao ng??i). [5]

Con trong cau chuy?n v? tr??ng h?p c?a Simon Nhi?t Thanh , ong đ??c mo t? la b? treo ng??c va x? d?c theo gi?a, b?t đ?u t? hang, khong đ? c?p đ?n vi?c bu?c m?t t?m b?ng h? tr? xung quanh ng??i. [6] M?c du v?y, trong cac tr??ng h?p khac đ??c mo t? m?t cach chi ti?t h?n, t? t?i d??ng nh? đa b? g?n ch?t vao m?t ho?c hai t?m b?ng tr??c khi b? hanh quy?t. [5]

Trong l?ch s? c? đ?i va nh?ng v?n t? c? x?a [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ba T? c? đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Huy?n tho?i v? Jamshid

Trong thien s? thi Shahnameh c?a Ferdowsi , Jamshid la m?t shah huy?n tho?i c?a Ba T? . Sau 300 n?m tr? vi, Jamshid quen m?t nh?ng ph??c lanh t? Chua va b?t đ?u yeu c?u đ??c ton kinh nh? m?t v? th?n. Dan chung n?i lo?n va Zahhak x? t? ong b?ng cach x? đoi ng??i. [7]

Parysatis

Parysatis , v? va la ng??i ch? mang n?a dong mau c?a vua Darius II , k? đ??c cho la n?m th?c quy?n cai tr? đ? qu?c Achaemenes . La ng??i kh?i mao va dinh liu vao nhi?u am m?u đen t?i c?a tri?u đinh, ba t?o ra r?t nhi?u k? thu nh?ng đ?ng th?i c?ng co bi?t tai tieu di?t b?n h? r?t đung th?i đi?m. Parysatis đa x? t? nhi?u anh ch? em c?a Stateira - con dau c?a chinh ba, trong đo Roxana, ch? gai c?a co la ng??i đ?u tien trong danh sach nay b? x? t? b?i Parysatis. C? th? co b? x? lam đoi t? hang len ng?c. Parysatis c?ng co y đ?nh gi?t c? Stateira. Tuy nhien, con trai co, Artaxerxes II đa đ?ng ra c?u xin đ? giup m?u than thoat ch?t. Nh?ng s? s?ng c?a Stateira c?ng khong keo dai lau. Khi Darius II b?ng ha, Parysatis ti?m quy?n va đ?u đ?c co. Parysatis con ti?p t?c n?m quy?n nhi?u n?m sau đo. [8]

Hormizd IV

Hormizd IV ( ti?ng Ba T? : ???? ????? ‎), con trai c?a vua Khosrow I , la v? vua th? 21 c?a nha Sassanis . Tri?u đ?i c?a ong keo dai t? n?m 579 đ?n n?m 590. [9] Trong th?i gian tr? vi c?a minh, ong đ??c đanh gia la m?t v? vua b?o quy?n, "hung ac", b? cac tri?u th?n, quy t?c ph?n n? gay g?t. Vi l? đo, n?m 590, Khosrow II - con trai ong đa c?m đ?u m?t cu?c n?i lo?n cung đinh ch?ng l?i cha minh. Hormizd IV b? bu?c ph?i ch?ng ki?n c?nh v? va m?t trong nh?ng đ?a con trai c?a minh b? x? đoi tr??c m?t minh. Sau đo ong đa b? mu. Vai ngay sau, ong b? chinh ng??i con trai m?i len ngoi gi?t ch?t trong m?t c?n ph?n n?. [10]

Ng??i Thracia [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ng??i Thracia đ??c ng??i Hy L?p, La Ma xem nh? nh?ng k? hung ac, hi?u chi?n va khat mau. [11] đi?n hinh la ong vua khet ti?ng b?nh ho?n Diegylis . Ong nay đ??c ton len lam vua b?i con trai la Ziselmius , k? c?ng b?nh ho?n khong kem. Theo Diodorus Siculus , Ziselmius co thu vui la x? đoi ng??i c?a n?n nhan sau đo b?t ng??i than c?a h? ph?i ?n nh?ng ph?n c? th? ?y. Ng??i Thracia cu?i cung c?ng h? b? hai k? nay. Tr??c khi ch?t, Ziselmius đ??c cho la đa b? tra t?n b?ng nhi?u hinh th?c khac nhau. [12]

La Ma c? đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B? Lu?t M??i hai B?ng

đ??c ban hanh vao kho?ng n?m 451 tr??c cong nguyen, Lu?t 12 B?ng la b? lu?t lau đ?i nh?t con sot l?i d??i th?i La Ma c? đ?i. Aulus Gellius , trong quy?n sach n?i ti?ng "Attic Nights" c?a minh, ong co đ? c?p r?ng hinh ph?t x? đoi ng??i đa đ??c nh?c đ?n trong vai đi?u lu?t c?a B? lu?t 12 B?ng. Tuy nhien, ong c?ng noi them r?ng nh?ng đi?u lu?t nay r?t it khi đ??c ap d?ng nen khong nhi?u ng??i co d?p ch?ng ki?n t?n m?t. [13] Trong s? nh?ng đi?u lu?t hi?m hoi con sot l?i trong 12 b?ng c?a b? lu?t, co vai ch? đ??c cho la co nh?c đ?n hinh th?c nay. Vi d? nh? B?ng 3 đi?u 6 co noi đ?n cach th?c ma cac ch? n? nen ti?n hanh v?i cac con n? c?a minh, c? th? nh? sau: "đ?n ngay phien ch? th? ba, cac ch? n? co th? c?t con n? ra lam nhi?u m?nh n?u khong tr? đ??c n?. N?u ch? n? x? qua m?c, h? c?ng khong b? k?t t?i." Nhi?u b?n d?ch đa b? nh?m l?n gi?a "phan đoi" v?i "c?t ra lam nhi?u ph?n". Nh?ng d?ch gi? v? sau c?ng chu y đ?n đi?u nay va đa co đinh chinh l?i. N?u v?y, co th? hinh th?c x? t? đ??c đ? c?p ? đay la tung x?o ch? khong ph?i la x? đoi ng??i. [14]

D??i th?i Caligula

D??i th?i đ? qu?c La Ma , x? đoi ng??i it đ??c th?c hi?n, nh?ng d??i tri?u đ?i c?a vua Caligula , x? t? theo cach nay nay b?t đ?u tr? nen ph? bi?n. [15] T? t?i va c? gia đinh ng??i b? k?t an s? b? x? đoi theo chi?u ngang thay vi chi?u d?c. T??ng truy?n, Caligula r?t thich xem x? đoi tu nhan trong luc dung b?a. Ong ta xem vi?c x? th?t nay đong vai tro nh? m?t mon khai v? cho b?a ?n. [4]

Cu?c chi?n Kito

Keo dai t? n?m 115 đ?n n?m 117, Cu?c chi?n Kito th?c ch?t la m?t cu?c n?i lo?n c?a ng??i Do Thai ch?ng l?i đ? qu?c La Ma . Vo s? cu?c n?i d?y bung len kh?p m?i n?i. Theo s? li?u t? Cassius Dio , ng??i Do Thai n?i d?y đa tan sat 200.000 ? Cyrene , 240.000 ng??i ? Sip . Dio c?ng cho bi?t them, r?t nhi?u n?n nhan c?a nh?ng cu?c th?m sat nay đa b? x? đoi ng??i. Th?m chi, ng??i Do Thai con "u?ng mau c?a k? đ?ch, moi ru?t h? ra va qu?n quanh xac nh? m?t chi?c th?t l?ng". [16]

Th?i Valens

N?m 365, Procopius x?ng đ? va tuyen chi?n v?i Valens (Hoang đ? đong La Ma). Ong b?i tr?n va b? hai t??ng l?nh ph?n tr?c d??i quy?n la Agilonius va Gomoarius b?t s?ng giao n?p cho Valens (hai k? nay đa đ??c Valens h?a h?n "ban th??ng h?u h?nh"). N?m 366, Valens đem Procopius ra x? t? theo cach th?c c?a b?ng c??p Sinis . Theo đo, ong b? troi vao hai cai cay đa đ??c u?n cong xu?ng b?i l?c. Khi hai cai cay đ??c th? cho bung ra, c? th? c?a Procopius b? xe ra lam đoi. Valens c?ng khong quen "ban th??ng" cho Agilonius va Gomoarius b?ng cach x? đoi ng??i hai k? nay. [17]

Trong v?n b?n truy?n th?ng c?a ng??i Do Thai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cai ch?t c?a Isaiah

Theo m?t s? v?n b?n truy?n th?ng c?a Do Thai Giao , Nha tien tri Isaiah đa b? x? t? b?ng cach x? đoi ng??i theo l?nh c?a vua Manasseh . [18] co v?n b?n vi?t r?ng ong b? bu?c vao gi?a hai cai cay va b? x? lam đoi, v?n b?n khac thi cho r?ng ong đa b? x? đoi b?ng m?t cai c?a g?. [19]

Nh?ng k? t? vi đ?o (C? đ?c giao) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Simon Nhi?t Thanh
Minh h?a b?i Lucas Cranach. Trong ?nh la c?nh Thanh Simon đang b? c?a lam đoi.

M?t vai tin đ? Kito h?u s? khai đ??c ghi nh?n đa t? vi đ?o b?ng hinh th?c b? c?a đoi. Trong đo, s?m nh?t va co l? c?ng n?i ti?ng nh?t chinh la mon đ? it đ??c nh?c t?i c?a chua Jesus , Simon Nhi?t Thanh . Ong đ??c cho la đa t? vi đ?o ? Iran , b? treo len va x? đoi b?ng m?t l??i c?a g?. [6]

Conus va con trai

Conus la tin đ? C? đ?c s?ng d??i tri?u đ?i c?a Domitianus . Sau cai ch?t c?a v?, ong cung đ?a con trai 7 tu?i lang b?t k? h? va d?ng chan ? m?t vung sa m?c. M?t th?i gian sau, ong b?t đ?u cong kich nh?ng k? trai đ?o, ta giao. Ong con pha h?y nh?ng v?t thanh ma dan chung sung bai kh?p vung Konya , Ti?u A . Hanh đ?ng nay tr?c ti?p đ?a ong đ?n cai ch?t. Ong va con trai b? b?t, tra t?n b?ng l?a va b? b? đoi. Cu?i cung, hai cha con b? đem ra hanh quy?t s?ng b?ng cach x? đoi. [20]

Symphorosa va b?y ng??i con

Symphorosa , t??ng truy?n, la m?t goa ph? s?ng d??i th?i vua Traianus . B? ep ph?i c?u nguy?n ? m?t ngoi đ?n danh cho nh?ng k? ngo?i đ?o, Symphorosa va b?y ng??i con kien quy?t t? ch?i. K?t c?c, Symphorosa b? bu?c vao m?t t?ng đa va nem xu?ng song Aniene . Sau ng??i con đ?u c?a ba b? đam nhi?u nhat đ?n ch?t, rieng đ?a con ut Eugenius b? hanh quy?t b?ng cach x? đoi. [21] Tuy nhien, c?ng co cau chuy?n k? r?ng Symphorosa đa b? gi?t vao n?m 138, cu?i tri?u đ?i Hadrianus . [22]

38 th?y tu t? vi đ?o tren nui Sinai

T??ng truy?n, d??i th?i hoang đ? Diocletianus , co m?t nhom th?y tu s?ng tren nui Sinai . M?t ngay n?, co m?t b?n "m?i r? hoang da" (nh?ng k? chuyen c??p boc va ?n th?t đ?ng b?n) keo đ?n va tan sat t?t c? m?i ng??i, du trong ng??i h? khong co v?t gi quy gia. M?t s? b? l?t da, m?t s? b? x? đoi b?ng m?t l??i c?a cun. [23]

Thanh Tarbula

Ba b? hanh quy?t b?ng cach c?a đoi ng??i vao n?m 345 vi cao bu?c phu th?y va am m?u nguy?n r?a khi?n v? vua Ba T? Shapur II m?c b?nh. Shapur II đ??c cho la m?t ong vua co quan đi?m ch?ng Kito sau s?c. [24]

Chau Phi [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ai C?p [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V? tu s? đ?n t? Montepulciano

Nh?ng n?m 1630, co vai ghi chep t? Levant va Ai C?p cho r?ng nhi?u tu s? đa b? gi?t. Trong s? nay co th?y dong Conrad d'Elis Barthelemy, m?t ng??i Montepulciano b?n đ?a. Ong b? x? lam đoi t? đ?nh đ?u xu?ng phia d??i. [25]

Th?i Muhamad Ali c?a Ai C?p

Th?i t?ng tr?n Muhammad Ali c?a Ai C?p , co m?t k? d??i quy?n n?i ti?ng hung ac, tham v?ng va ph?n tr?c. Ten h?n la Abd-ur-Rahman Bey. H?n la k? đa ph?n b?i l?i ng??i Ai C?p b?n đ?a . D?a vao ch?c v? co đ??c, h?n th?a s?c v? vet c?a c?i. H?n th?m chi con đ??c cho la đa th?a l?nh chinh quy?n x? t? m?t ng??i b?ng cach x? th?t lam hai ph?n. [26]

Ma r?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V? x? t? Melec

Nh?c đ?n nh?ng v? hanh quy?t x? th?t n?i ti?ng, co l? khong th? b? qua v? hanh quy?t Qaid (t? l?nh) Melec d??i th?i vua Moulay Ishmael . S? vi?c nay đ??c Dominique Busnot ghi chep h?t s?c đ?y đ? trong quy?n L?ch s? tri?u đ?i Mouley Ismael (xu?t b?n n?m 1714) c?a ong. [27] M?t ghi chep khac v? s? vi?c nay c?ng đ??c tim th?y trong b?n in n?m 1706 c?a quy?n Chau Au th?i Hi?n đ?i . [28] D??i đay la nh?ng ghi chep c?a Busnot. [5]

Melec la k? c?m đ?u nhom phi?n quan do Moulay Muhammad, m?t trong nh?ng ng??i con trai c?a nha vua Moulay Ishmael kh?i x??ng ch?ng l?i cha minh. Theo Busnot, Hoang h?u đa r?t gi?n d? vi Melec chinh la k? đa đich than chem đ?u m?t ng??i em h? c?a ba ta, Ali Bouchasra. [29] Kho?ng thang 9, thang 10 n?m 1705, [28] Moulay Ishmael cho truy?n ng??i th? m?c chinh c?a minh vao cung va h?i li?u l??i c?a c?a ong ta co đ? s?c đ? x? th?t m?t ng??i ra lam hai hay khong. Ong ta tau v?i Ishmael r?ng l??i c?a "đ? t?t". Ishmael ra l?nh cho ong ta đ?m nhi?m vi?c ghe t?m đo. Tr??c khi r?i cung, ong ta h?i đ?c vua c?a minh r?ng Melec nen b? x? lam đoi theo chi?u ngang hay chi?u d?c. Ishmael b?o ph?i x? h?n t? tren xu?ng, t? đ?u xu?ng d??i. Tuy nhien, Ishmael c?ng khong quen c?n d?n nen đ? cho nh?ng đ?a con c?a Bouchasra t? đ?nh đo?t cach th?c x? th?t tr? thu cho cha minh. Ngay hanh quy?t, tay th? m?c đi cung v?i 8 ng??i h? tr? đ?n đ? gi?i Melec ra phap tr??ng. Hai l??i c?a m?i tinh c?a ong ta đ??c goi ghem c?n th?n trong m?t l?p v?i nh?m gi? bi m?t v? cach th?c hanh quy?t. Melec b? troi vao m?t con la b?ng m?t s?i day xich va gi?i ra qu?ng tr??ng cong c?ng, n?i 4 nghin ng??i (bao g?m ng??i than va nh?ng ng??i trong b? t?c c?a ong) co m?t cung ch?ng ki?n. H? la het, ren r?, cao c?u m?t may đ? t? long đau bu?n va th??ng xot. Khung c?nh tr? nen h?t s?c bi ai va đang s?. Tuy nhien, Melec v?n binh th?n hut thu?c. Sau đo, b?n hanh hinh loi ong xu?ng t? con la, l?t h?t qu?n ao ong, v?t nh?ng b?c th? "ch?ng minh s? ph?n b?i" c?a ong vao trong l?a. Bu?i hanh quy?t b?t đ?u.

Ng??i ta bu?c ong vao m?t t?m van, troi hai tay hai chan l?i. Ben d??i la l??i c?a đa s?n sang. đ?i hanh quy?t ti?n đ?n va b?t đ?u đ?t l??i c?a len đ?nh đ?u, nh?ng nh?ng đ?a con c?a Boachasra đa nhanh chan can thi?p. Chung yeu c?u ph?i c?a t? hang, vi n?u c?a t? ph?n đ?u thi ong s? ch?t r?t nhanh. đ?i hanh quy?t ti?n hanh c?a ng??c l?i m?c cho ti?ng la het th?m thi?t c?a Melec va nh?ng ng??i ch?ng ki?n. Khi l??i c?a đa xu?ng đ?n r?n , đ?i hanh quy?t rut c?a ra đ? x? n?t theo chi?u ng??c l?i. Luc nay, Melec v?n con t?nh tao. Ong th?m chi con xin u?ng chut n??c. Tuy nhien, b?n be, ng??i than c?a Melec đa t? ch?i vi h? mong bu?i hanh hinh nhanh chong k?t thuc đ? gi?m b?t n?i đau đ?n ma ong ph?i ch?u. Cu?i cung, nh?ng ng??i th?a l?nh c?ng lam n?t cong vi?c cu?i cung. H? c?a ng??c l?i theo chi?u t? đ?nh đ?u xu?ng. Khi l??i c?a ch?m đ?n r?n (đi?m d?ng l?i luc nay), c? th? ong b? tach lam đoi va ng? sang hai ben. Trong su?t bu?i hanh hinh, nhi?u kh?i th?t đa b? xe to?c b?i r?ng c?a, khi?n mau v??ng vai kh?p n?i. Nh?ng ng??i co m?t ? đo h?u h?t đ?u khong th? ch?u đ?ng n?i man "x? th?t" nay.

??c tinh co kho?ng 300 k? đ?ng loa v?i ong b? x? ch?t b?ng cach đong c?c xuyen qua ng??i , trong khi 20 k? c?m đ?u la ch? m?u thi b? ch?t h?t tay chan va b? m?c cho ch?y mau đ?n ch?t. [28]

V? x? t? Larbe Shott

C?ng x?y ra d??i tri?u đ?i Moulay Ishmael, nh?ng l?n nay la m?t quy t?c ng??i Moor cao quy. Larbe Shott b? cao bu?c v?i đ? lo?i t?i danh nh? giao du v?i nh?ng ng??i C? đ?c giao trong th?i gian s?ng ? Gibraltar ma khong co s? cho phep, u?ng r??u, gian dam v?i ph? n? Kito, bang b? đ?c tin va am m?u ph?n qu?c. Vi l? đo, thang 7 n?m 1721, ong b? tuyen an t? hinh. C? th? ong b? đinh vao gi?a hai t?m b?ng, đem treo ngoai c?ng thanh va b? c?a thanh hai khuc, t? đ?u đ?n chan. C?ng may, sau khi ong ch?t, Moulay Ishmael con th??ng tinh đ? xac ong đ??c đem đi an tang đang hoang thay vi lam m?i cho l? cho hoang g?m nh?m. [30]

Chau M? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Binh linh Th?y S? trong quan đ?i Phap [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1757, m?t s? quan ng??i Phap b? thu?c h? c?a minh gi?t ch?t trong cu?c binh bi?n x?y ra tren đ?o Cat , nay thu?c vung Mississippi . Ba k? trong s? nay b? b?t va đ?a đ?n New Orleans . H? b? toa tuyen an t? hinh va b? đem đi hanh quy?t ngay sau đo. Hai k? b? x? t? b?ng banh xe tra t?n , trong khi k? con l?i, m?t binh linh ng??i Th?y S? đ??c cho la b? đong đinh vao trong quan tai va b? c?a theo hinh ch? th?p. [31] Chi ti?t nay đ??c nh?c t?i trong cu?n sach Nouveaux Voyages aux Indes Occidentales (t?m d?ch: Nh?ng cu?c tham hi?m m?i m? đ?n Tay ?n), xu?t b?n n?m 1768 c?a nha hang h?i ng??i Phap Jean Bernard Bossu . Cu?n sach đa đ??c chuy?n ng? b?i Johann Reinhold Forster vao n?m 1771. [32]

Nh?n xet v? đ? tin c?y trong tac ph?m c?a Bossu, Morris S. Arnold co chu thich trong cu?n ti?u lu?n Co m?t t?m b?n đ? ben trong b?c v? c?a ng??i ?n đ?? c?a ong nh? sau: "Sach c?a Bossu ch?a toan nh?ng cau chuy?n đ??c phong đ?i qua m?c. B?n ph?i h?t s?c th?n tr?ng n?u d?a vao nh?ng tai li?u nh? v?y". [33] Trong khi đo, Bossu m?t m?c kh?ng đ?nh r?ng cach th?c hanh quy?t nay r?t ph? bi?n trong quan đ?i Th?y S? vi đay la m?t ph??ng th?c x? t? truy?n th?ng. Ong con d?n ch?ng r?ng m?t binh s? th?m chi đa ch?n cach t? k?t li?u đ? tranh ph?i đ?i m?t v?i hinh th?c x? t? nay. [34] Nh? v?y, theo nh? Bossu noi thi anh chang kia đa b? x? th?t theo lu?t nha binh c?a Th?y S? thay vi lu?t c?a Phap. Nh?ng m?t tinh hu?ng khac x?y ra ? Louisbourg n?m 1741 l?i cho th?y th?i đi?m b?y gi? linh Th?y S? b? đ?t d??i lu?t nha binh c?a Phap. [35] Them n?a, ghi chep v? nh?ng bi?n phap hanh hinh c?a Thanh bang Zurich t? th? k? XV đ?n th? k? XVIII, trong t?ng s? 1445 cach x? t?, tuy?t nhien khong h? đ? c?p đ?n ph??ng th?c nao la "x? đoi ng??i". [36]

Cach m?ng Haiti [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1791, cu?c n?i d?y xoa b? ch? đ? no l? ? Haiti n? ra t?i Saint-Domingue , d?n đ?n vi?c thanh l?p nha n??c Haiti đ?c l?p. Trong su?t th?i đi?m đo, co đ?n 4.000 ng??i da tr?ng va gia đinh h? b? tan sat b?i c? dan b?n đ?a. [37] Trong s? nh?ng n?n nhan nay co m?t ng??i th? m?c lanh ngh? ten Robert. Quan n?i lo?n quy?t đ?nh x? t? anh ta "theo cach c?a b?n no d?ch". Anh b? bu?c vao hai t?m b?ng va x? lam đoi. [38]

Chau A [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Levant [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Gi?i c?u ba v??ng b? giam c?m

N?m 1123, ba v??ng Joscelin de Courtenay va vua Baldwin II b? quan c?a emir ng??i Th?, Balac ph?c kich va b?t nh?t ? lau đai Quartapiert. đ??c tin, 50 ng??i Armenia trung thanh v?i Ba qu?c Edessa đa len k? ho?ch gi?i c?u Baldwin II va ba v??ng c?a h?. Nh?ng ng??i nay c?i trang thanh cac t?ng l? va ng??i ban rong đ? tra tr?n vao thanh. Cu?i cung, sau m?t tr?n chi?n đ?m mau, h? c?ng chi?m quy?n ki?m soat lau đai. Ba v??ng Joscelin quy?t đ?nh l?n đi kh?i đo đ? t?p h?p l?c l??ng, trong khi Baldwin II va ng??i chau trai Galeran ? l?i c? gi? toa lau đai. Nh?n đ??c tin lau đai b? chi?m, Balac xua quan đi chi?m l?i. Tr??c l?c l??ng ap đ?o, Baldwin II m?t lau đai. C?ng may, Baldwin II va ng??i chau ch? b? đem đi nh?t tr? l?i. Nh?ng binh s? Armenia thi khong đ??c may m?n nh? v?y. H? b? l?t da, b? đem đi chon t?i ng?p đ?u va bi?n thanh bia b?n t?p, nh?ng ng??i khac thi b? x? lam đoi. [39]

Giao phai Thich Khach

Giao phai Thich Khach , la cach g?i nh?m l?n c?a nh?ng ng??i Nizari , m?t nhanh h?i giao Ismaili , s?ng trong m?t v??ng qu?c đ?c l?p ? Levant trong su?t th?i đ?i Th?p t? chinh . Nh?ng ng??i nay b? c? ng??i H?i giao va Kito giao s? hai va ghe t?m. N?m 1157, nha tham hi?m ng??i Do Thai, Benjamin c?a Tudela đa du hanh đ?n khu v?c nay va co ghi chep r?ng nh?ng tay thich khach n?i ti?ng v?i thu vui b?t nh?ng ng??i lanh đ?o c?a cac t?c ng??i khac va x? th?t h?. [40]

đ? qu?c Ottoman [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo truy?n mi?ng, d??i th?i đ? qu?c Ottoman , r?t nhi?u ng??i b? hanh quy?t b?ng cach x? lam đoi. H?u h?t nh?ng v? hanh quy?t nay đ?u di?n ra d??i tri?u đ?i vua Mehmed II .

Cu?c chinh ph?t Constantinople (1453)

Nhi?u t?i ac man r? ch?ng l?i c? dan b?n đ?a đa đ??c ng??i Ottoman th?c hi?n sau cu?c chi?m đong Constantinople . Co m?t cau chuy?n đ??c l?u truy?n trong dan gian r?ng: [41]

B?n chung [nh?ng ng??i Ottoman] khong đ?i đ?n luc tr? thanh ch? nhan c?a thanh ph? nay đ? bi?n nh?ng c? dan t?i nghi?p thanh nh?ng tro tieu khi?n. Chung dung m?i cach th?c man r?, tan ac nh?t va khong ng?i ngh? đ? tan sat con ng??i. Chung n??ng h? tren nh?ng thanh s?t, l?t da va b? đoi h? đ?n ch?t. đ?y la ch?a k? nhi?u ng??i b? x? đoi t? hang len đ?u, b? phanh thay. Ba ngay ba đem sau cu?c chi?m đong, thanh ph? tr? nen đieu tan hoang ph?. Ch?ng con l?i d?u tich gi ngoai t?i ac c?a nh?ng k? chi?m đong.

Chi?m đong thanh Mystras

N?m 1460, Chuyen ch? qu?c Moria s?p đ? khi Qu?c chua Demetrios Palaiologos đ?u hang đ? qu?c Ottoman . Quan Ottoman keo vao Mystras (v??ng đo c?a Moria). Co cau chuy?n truy?n t?ng trong dan gian r?ng quan Ottoman đa x? th?t m?t ng??i cai thanh. Cau chuy?n b? đ?t cau h?i v? tinh xac th?c cho du nhi?u th? k? sau, khong ai khong bi?t đ?n no. [42]

V? x? t? Michael Szilagyi

N?m 1460, t??ng l?nh ng??i Hungary, Michael Szilagyi b? ng??i Ottoman b?t va k?t t?i gian đi?p. Ong b? x? t? t?i Constantinople b?ng hinh th?c x? th?t. [43]

Nh?ng cu?c chi?n tranh t?i Morea (1460-1464)

Trong nhi?u n?m, c? dan ? Hy L?p d??i s? th?ng tr? c?a C?ng hoa Venice đa đanh nhau nhi?u tr?n v?i ng??i Th? t?i Morea. N?m 1464, m?t thanh ph? nh? đ?u hang quan Ottoman. Co ngu?n cho r?ng 500 tu nhan ? đay b? đ?a v? Constantinople va b? hanh quy?t b?ng cach x? đoi ng??i. [44]

Chinh ph?c Mytilene, Lesbos (1463)

Nh?ng Hi?p s? c?u t? , luc b?y gi? đang đong quan t?i Rhodes , đa c? vai ng??i đ?n h? tr? quan đ?i t? th? thanh Mytilene kh?i tay quan Ottoman. Nh?ng cu?i cung, nh?ng hi?p s? đ??c c? đ?n đa buong giap ra hang v?i l?i h?a s? đ??c quan chi?m đong tha m?ng. B?t ch?p l?i h?a, quan Th? đem nh?ng ng??i nay đi x? th?t. [45] Tuy nhien, theo Kenneth Meyer Setton , đ?c vua th?t s? đa h?a s? khong ch?t đ?u h?, va đ? "b?o v?" l?i h?a đo, ong đa ra l?nh x? th?t h? ra lam đoi. [46]

Chinh ph?c Negroponte (1469-1470)

Tam chua qu?c Negroponte , m?t qu?c gia th?p t? chinh , H?i d??ng lanh đ?a d??i s? ki?m soat c?a C?ng hoa Venice , b? đ? qu?c Ottoman xoa s? tren b?n đ? sau cu?c vay ham Negroponte . Qu?c chua Paolo Erizzo đa b? quan Th? đem đi x? th?t, m?c du ong c?ng đ??c h?a h?n tha m?ng. Con gai ong c?ng b? Mehmed II chinh tay ch?t đ?u vi t?i khang l?nh. [47]

X? t? k? ch? m?u đ?t tau (1473)

N?m 1473, chang trai ng??i Sicilia ten Anthony b? quan Th? b?t giam t?i Negroponte vi ch? m?u đ?t chay nhi?u chi?c tau c?a vua Ottoman neo đ?u ? Gallipoli. Anh b? gi?i đ?n tr??c m?t vua Th? n?i anh đ??c ch?t v?n vi sao co th? th?c hi?n m?t hanh vi t?i ac nh? v?y. Chang trai tr? dong d?c tr? l?i đ?n gi?n anh ta ch? mu?n lam t?n h?i đ?n k? thu c?a C? đ?c giao theo cach vinh quang nh?t co th?. K?t c?c, anh b? binh linh đem ra x? th?t theo l?nh c?a đ?c vua. [48]

Xam chi?m Otranto

N?m 1480, Gedik Ahmed Pasha lanh đ?o ng??i Ottoman xam l??c Italy. Otranto tr? thanh m?t trong nh?ng vung đ?t b? chi?m đong. M?t cu?c tan sat l?i di?n ra t?i n?i nay. [49] Trong s? nh?ng ng??i b? gi?t, co T?ng giam m?c Stefano Pendinelli . Ong b? x? lam đoi trong m?t cu?c hanh quy?t. [50]

Cu?c n?i d?y c?a Dionysius (1611)

Dionysius la m?t tri?t gia lanh đ?o cu?c kh?i ngh?a ch?ng l?i ng??i Ottoman. Cu?c kh?i ngh?a th?t b?i. Ong b? b?t khi đang tim cach thi?t l?p m?t c?n c? chi?n l??c ? Ioannina . Da c?a ong b? l?t, nhet vao m?t ?ng s?y va g?i v? Constantinople lam qua cho vua Ahmed I . Nh?ng k? đ?ng loa v?i ong đ?u b? hanh quy?t theo nhi?u cach khac nhau. Ng??i b? thieu s?ng, ng??i b? đong c?c, ng??i b? x? lam đoi. [51]

Cai ch?t c?a Rhigas Feraios

Rigas Feraios (1760?1798), la m?t nha ai qu?c, nha kh?i x??ng cho cu?c đ?u tranh gianh đ?c l?p c?a ng??i Hy L?p ch?ng l?i đ? qu?c Ottoman . Cai ch?t c?a nhan v?t nay đ?n nay v?n con nhi?u tranh cai. Theo trich d?n t? cu?n Bach khoa toan th? Britannica n?m 1911 , Rigas đa b? b?n b?ng sung t? đ?ng sau l?ng. [52] Tuy nhien, m?t s? l?i b?o ong ta b? treo c?. Nh?ng b?n ghi chep t? th? k? XIX l?i cho r?ng ong b? c?a lam đoi. [53] Ngu?n khac thi l?i qu? quy?t ong b? ch?t đ?u. [54]

đ? qu?c Mogul [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bhai Mati Das b? x? lam đoi

N?m 1675, Bhai Mati Das , cung v?i nhi?u tin đ? n?i danh khac c?a Sikh giao va v? Guru th? chin c?a h?, Guru Tegh Bahadur b? hoang đ? Aurangzeb x? t? vi t?i ph?n tr?c. Bhai Mati Das b? đem đi x? th?t, trong khi nh?ng tin đ? khac b? hanh hinh theo nhi?u cach th?c khac nhau. [55]

Burma (Mi?n đi?n) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vai bao cao noi r?ng trong nh?ng n?m 20 c?a th? k? XVIII, hinh ph?t x? đoi ng??i thi tho?ng v?n đ??c ap d?ng cho m?t vai t?i danh. Theo đo, t? t?i b? bu?c vao gi?a hai phi?n g? tr??c khi b? hanh quy?t. [56] Tuy nhien, nh?ng bao cao v? ph??ng th?c hanh quy?t nay co th? đa đ??c k?t h?p v?i m?t vai bao cao v? m?t ph??ng th?c x? t? khac th??ng đ??c ch?ng ki?n, đo la moi n?i t?ng . [57]

T??ng l?nh Maha Bandula đ??c cho la đa hanh quy?t m?t vien t??ng c?p cao d??i quy?n ong ta theo ph??ng th?c nay vi t?i b?t tuan quan l?nh. [58]

Vi?t Nam [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Augustin Huy t? vi đ?o

Trong m?t vai tr??ng h?p, nh?ng ghi chep co th? nh?m l?n gi?a cach th?c hanh quy?t v?i s? s? nh?c len cai xac. Vi d?:

N?m 1839, chinh quy?n phong ki?n t?nh Nam đ?nh cho m?i 500 linh Cong giao đ?n m?t b?a ti?c va chieu d?, gay ap l?c bu?c h? ph?i gi?m len cay thanh gia đ? b? đ?o. T?t c? b?n h? đ?u tuan theo, ngo?i tr? ba ng??i. [59] M?t trong s? đo la thanh t? đ?o Augustin Huy. Co ghi chep noi r?ng chinh quy?n đa đem ong đi x? th?t. [60] Nh?ng ghi chep khac thi noi ong b? chem ch?t, [61] ho?c g??m ch?t ngang l?ng. [62] Nh?ng m?t b?c th? khac đ??c vi?t sau hai tu?n k? t? bu?i hanh hinh l?i ch?ng t? ong b? beu đ?u: [63]

"Toi bu?c long ph?i thong bao v?i ngai v? cai ch?t c?a hai ng??i Cong giao B?c K? đa x? than ch?t vi đ?c tin vao ngay 12 thang 6 n?m 1839. H? b? chinh quy?n ch?t đ?u g?n C?a Thu?n An, c?a bi?n quan tr?ng ? Kinh thanh Hu?. Xac c?a h? b? phan thanh n?m m?nh va b? nem xu?ng bi?n".

Th?i phong ki?n Trung Hoa [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cach th?c

Chuy?n đ?ng c?a l??i c?a co th? khi?n c? th? tu nhan l?c l? qua l?i khi?n qua trinh hanh quy?t tr? nen kho kh?n. đ? kh?c ph?c v?n đ? nay, ng??i Trung Qu?c đa c? đ?nh c? th? n?n nhan th?ng đ?ng gi?a hai t?m van đ??c g?n v?i cac c?c c?m sau xu?ng đ?t. Hai đao ph? s? đ?ng ? hai đ?u c?a cac t?m b?ng va keo l??i c?a theo chi?u t? tren xu?ng d??i. [64] Cau h?i li?u ph??ng th?c x? t? nay co th?c s? t?n t?i hay khong hay ch? la m?t s? l?ch l?c hi?u bi?t c?a ph??ng phap x? t? n?i ti?ng " tung x?o " v?n con ch?a co l?i gi?i đap th?a đang.

Nha đ??ng

Hoang đ? đ??ng Cao Tong đ??c cho la đa ra l?nh cho binh linh hanh hinh m?t tu nhan b?ng cach x? đoi ng??i. [65]

Nha Thanh

Khi hoang đ? cu?i cung c?a Nha Minh , Sung Trinh th?t c? t? t? n?m 1644, hoang đ? nha Thanh , Thu?n Tr? đa b?t vien t?ng đ?c Qu?ng đong h? Tr?n, ng??i đ??c cho la ?ng h? nha Minh h?t m?c, đem đi x? th?t. N?i ti?ng b?i s? tu?n ti?t c?a minh, chinh quy?n m?i đa len an vi?c hanh hinh ong, đ?ng th?i phong ong la thanh va cho l?p m?t ngoi chua đ? t??ng nh?. [66]

Chau Au [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tay Ban Nha [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cu?c kh?i ngh?a c?a ng??i Morisco

Sau s? s?p đ? c?a v??ng tri?u h?i giao cu?i cung ? Granada , Tay Ban Nha n?m 1492, ng??i Morisco , nh?ng h?u du? va tin đ? h?i giao con sot l?i ph?i s?ng ?n d?t va tr? thanh m?c tieu b? b?c h?i. N?m 1568, t?i Granada, d??i s? lanh đ?o c?a Aben Humeya , nh?ng ng??i Morisco đa ti?n hanh cu?c kh?i ngh?a ch?ng chinh quy?n. Cu?c kh?i ngh?a b? đan ap h?t s?c đ?m mau. T?i Almeria n?m 1569, s? gia Luis del Marmol Carvajal đa cho bi?t trong cu?c n?i lo?n đo, co m?t ng??i Morisco b? chinh quy?n hanh quy?t b?ng cach x? th?t. [67]

Cu?c n?i lo?n La Mancha

Trong cu?c n?i lo?n n?m 1808 c?a ng??i Tay Ban Nha ch?ng l?i chinh quy?n Phap thu?c đ?a, đa co nhi?u bao cao v? vi?c nhi?u s? quan ng??i Phap đa b? x? lam đoi. Trong đo bao g?m vien đ?i ta Rene (hay Frene). [68] [69] Tuy nhien, m?t ghi chep khac l?i cho r?ng Rene đ?n thu?n ch? b? nem vao m?t cai v?c n??c soi, trong khi hai vien s? quan khac la Caynier va Vaugien m?i la nh?ng ng??i b? đem đi x? th?t. [70]

Nga [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ?i quan Phap ? Moscow (1812)

Thang 9 n?m 1812, sau khi quan quan Nga rut ch?y kh?i Moscow, Napoleon đa chi?m l?y thanh ph? nay. Tuy nhien, đ?i quan Phap khi ti?n quan vao thanh khong h? nh?n đ??c s? thi?n c?m c?a c? dan đ?a ph??ng. Ph?n n? tr??c quan xam l??c, nong dan đ?a ph??ng va " nh?ng ng??i Cossack hoang da " đa thanh l?p c? m?t đ?i du kich đ? qu?y r?i binh linh Phap. Nhi?u k? đa b? c? dan đ?a ph??ng đem đi x? th?t s?ng. [71]

Hungary [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Cach m?ng 1848

Th?t cay đ?ng khi cu?c Cach m?ng ? Hungary n?m 1848 la m?t cu?c tranh đ?u l?n nhau gi?a cac c? dan thu?c nhi?u s?c t?c va ton giao. Trong m?t v?n ki?n co tinh ch?t đ?ng phai, Ungarns gutes recht ( Quy?n ph? quat v?ng ch?c c?a Hungary ), xu?t b?n n?m 1850, đa đ? c?p r?ng trong cu?c đ?u tranh ? Banat , 4.000 ng??i Serbia, b? kich đ?ng b?i nh?ng l?i rao gi?ng c?a đ?i giao ch? Karlovci, Josif Raja?i? , đa th?c hi?n nhi?u t?i ac ch?ng l?i ng??i Hung. Ph? n?, tr? em va ng??i gia b? c?t x?o va n??ng chin. Vai ng??i b? x? lam đoi. [72]

Trong v?n hoa, tin ng??ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Hinh ph?t n?i đ?a ng?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Trong truy?n thuy?t c?a ?n đ? Giao

Theo đ?o Hindu , Yama, th?n ch?t (hay Diem La), s? quy?t đ?nh hinh ph?t cho nh?ng k? ph?m t?i ac n?i d??ng th?. K? nao ph?m t?i c??p gi?t, đ?c bi?t c??p c?a nh?ng ng??i thu?c đ?ng c?p Ba La Mon , s? b? x? th?t ? Naraka (t??ng đ??ng v?i đ?a ng?c). [73]

Trong th?n tho?i Trung Hoa

Theo tin ng??ng Ph?t giao , x? th?t lam đoi la hinh ph?t th??ng đ??c s? d?ng n?i 18 t?ng đ?a ng?c . đ? mo t? l?i c?nh t??ng hai hung nay, cac nha s? th??ng ?y thac cho nh?ng ngh? nhan v? nen nh?ng b?c tranh mo ph?ng đ?a ng?c đ? t? đo chung sinh quan sat va suy ng?m. [74]

Co m?t ngoi chua ? Qu?ng Chau ma vai l?n trong n?m, san đ?n đ??c đinh đ?y nh?ng hinh v? mo t? nh?ng hinh ph?t ma ng??i ch?t ph?i ch?u ch?n am ti. Co k? b? x? lam đoi, k? b? xien b?ng ch?a s?t, k? b? n?u soi trong v?c d?u, k? b? thieu s?ng. Nh?ng ngh? nhan, d??i tai n?ng h??ng d?n c?a cac nha s?, đa thanh cong trong vi?c gieo r?c n?i khi?p s? qua nh?ng c?nh t??ng tra t?n da man len đoi m?t con ng??i... Vi?c t?n t?i cai g?i la đ?a ng?c trong tam tri con ng??i đ?ng th?i c?ng mang đ?n ngu?n l?i nhu?n to l?n cho nh?ng nha s?, nh?ng ng??i đ??c cho la co kh? n?ng xoa d?u nh?ng hinh ph?t ma nhi?u linh h?n ph?i ch?u n?i đ?a ng?c...

Segare la vecchia [ s?a | s?a ma ngu?n ]

? Y va Tay Ban Nha, co m?t truy?n th?ng kha ki qu?c g?i la "segare la vecchia" ( T?m d?ch: "x? th?t ba lao ") th??ng đ??c duy tri vao nh?ng ngay ch? nh?t Laetare (gi?a mua chay ) ? nhi?u thon xom, b?t đ?u t? th? k? XIX. Cach th?c th?c hi?n nh? sau: nh?ng c?u nhoc s? ch?y vong quanh xom va tim ngoi nha nao co ba lao gia nh?t trong xom s?ng. B?n chung s? lam m?t hinh n?m b?ng g? d?a vao hinh dang c?a ba lao đo. Xong xuoi, hinh n?m nay s? b? x? ra lam đoi theo chi?u ngang. Nha nghien c?u truy?n th?ng Jacob Grimm coi đay nh? m?t nghi th?c ki l? đ? chao đon mua xuan va t?m bi?t n?m c? cung m?t mua đong l?nh l?o. Ong c?ng noi them, vao th?i c?a ong, co m?t phong t?c c?ng t??ng t? nh? v?y t?n t?i ? vung Nam Slav . [75]

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ Held, Robert (1985). Inquisition .
  2. ^ “10 Most Cruel Execution Methods of All Time! | History Rundown” .
  3. ^ Schild (1997) p. 44 ff.
  4. ^ a b Scott (1995), p.142
  5. ^ a b c Busnot (1717), pp.167?70
  6. ^ a b Geyer (1738) p.631
  7. ^ Osborne (1744), p.179
  8. ^ Osborne (1747), p.266
  9. ^ Dignas; Winter (2007) p.42
  10. ^ Osborne (1742), p.535
  11. ^ Head; Heath (1982), p. 51, Webber; McBride (2001): "Perhaps the prospect of getting to the spoils explains Thucydides VII, 29: `For the Thracian race, like all the most bloodthirsty barbarians, are always particularly bloodthirsty when everything is going their own way", p.1
  12. ^ Diodorus Seculus (1840), p.2450
  13. ^ For Gellius' statement, see, Rosenmuller (1820), p.95
  14. ^ Coleman-Norton (1948)) The Twelve Tables
  15. ^ Suet. Calig. 27: multos [...] medios serra dissecuit -, Vita Caligulae "Many..had them sawn asunder" Life of Caligula
  16. ^ Gibbon (1776), Appendix, p.lxxvi
  17. ^ Sozomen (1846), p.262
  18. ^ Warnekros (1832), p.368
  19. ^ Du Pin (1699), p.115
  20. ^ Schmauss (1719), p.69
  21. ^ Foxe (1840), p.5
  22. ^ Symphorosa at the Catholic Encyclopedia
  23. ^ Deinl (1850), p.42
  24. ^ St. Tarbula
  25. ^ Chateaubriand (1812), p.143
  26. ^ Yates (1843), p.123 More on this governor and his assassination in 1840 in Gliddon (1841), p.70-72, footnote
  27. ^ fr:Dominique Busnot
  28. ^ a b c Rhodes (1706), p.46
  29. ^ Busnot (1716), p.66-67
  30. ^ Windus (1725), p.156-57
  31. ^ Cuevas, John (2011). The History of a Mississippi Gulf Coast Barrier Island . McFarland. tr. 20. ISBN   9780786485789 .
  32. ^ On French publication date and biographical details of Bossu, see: Jean Bernard Bossu (1720?1792) at the website: " Encyclopedia of Arkansas History&Culture ". On relevant excerpt, see Forster (1771), p.324-325
  33. ^ Lewis, Arnold (1998), footnote 11, p.200
  34. ^ Forster (1771), p.324
  35. ^ " Whatever the rights and wrongs of a particular case might be, the Swiss were not to be treated as an independent unit and their officers must be subordinate to the French commandant", at The Administration Of Justice At The Fortress Of Louisbourg (1713-1758) L?u tr? 2012-02-09 t?i Wayback Machine , excerpted from Greer (1976), "The Soldiers of Isle Royale, 1720-1745"
  36. ^ Knonau (1846) p.335
  37. ^ Censer and Hunt (2001), p.124
  38. ^ Edwards (1819), p.79
  39. ^ Collins (1812), p.220
  40. ^ Benjamin of Tudela (1858), p.10
  41. ^ Salisbury (1830), p.225
  42. ^ Pouqueville (1813), p.82
  43. ^ Grumeza (2010), p.8
  44. ^ Fallmerayer (1836), p.420
  45. ^ Mignot (1787), p.162
  46. ^ Setton (1978), p.238
  47. ^ Watkins (1806), p.366
  48. ^ a) For dating and place of capture, Lempriere (1825), p.99 " b) For interview between Anthony and sultan, see: von Kreckwitz (1654), p.240 "
  49. ^ 11.000, by "traditional" count, see for example Smedley (1832), p.110
  50. ^ Reider (1841), p.125
  51. ^ Hughes (1820), p.22
  52. ^ CONSTANTINE RHIGAS
  53. ^ See, for example: Wigand (1844) p.307
  54. ^ Aurach (1859), p.82
  55. ^ Singha (2000), p.142
  56. ^ Murray (1829), p.44
  57. ^ For eyewitness report disembowelment Judson (1823), p.84-86
  58. ^ Knowles (1830) " p.167-68
  59. ^ St. Domingo Nicolas Dat Dinh
  60. ^ Sadler (1858), p.356 Pachtler (1861), p.353
  61. ^ Inderbitzi (1840), p.548 " Hahn (1860), p.120-21
  62. ^ Inst. Prop. Faith (1840), p.559-60
  63. ^ Asiat. Journ. (1840), p.120
  64. ^ Abbott (2004)
  65. ^ Bridgman (1841), p.141
  66. ^ Gunther (1856), p.20
  67. ^ de Ferreras (1760), p.89
  68. ^ Napier (1862), p.88
  69. ^ Napier (1839), p.73
  70. ^ Foy (1827), p.192
  71. ^ Heyne (1840) p.386
  72. ^ Anon (1850), p.50
  73. ^ Majer (1804), p.346
  74. ^ Lay (1841), p.195
  75. ^ Grimm (1835) p.453

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ngu?n Internet
L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=X?_đoi_ng??i&oldid=71033935 ”