William Harvey
William Harvey
Sinh	ngay 1 thang 4 n?m 1578 Folkestone
M?t	3 thang 6 n?m 1657 (1657-06-03) (79 tu?i) Roehampton
Qu?c t?ch	Anh
N?i ti?ng vi	Kham pha ra H? tu?n hoan
S? nghi?p khoa h?c
Nganh	Y khoa Gi?i ph?u
Ng??i h??ng d?n lu?n an ti?n s?	Hieronymus Fabricius
Ch? ky

William Harvey ^[1] sinh ngay 1 thang n?m 1578 t?i Folkestone, m?t c?ng l?n mi?n đong Nam n??c Anh, tren eo bi?n Calais. La con trai l?n nh?t trong gia đinh co 8 anh ch? em (5 trai va 3 gai). Ong b?, Thomas Harvey la m?t nha buon giau co kiem ch?c th? tr??ng thanh ph? c?ng. Len 10 tu?i Harvey đ??c g?i t?i h?c ? Tr??ng Hoang gia V?n ph?m ? Canterbury thu?c vung Kent (n??c Anh). Sau 5 n?m h?c t?i đay ong quy?t đ?nh khong theo ngh? buon c?a b? ma xin đ?n h?c tr??ng Cambridge, m?t trung tam khoa h?c n?i ti?ng th?i đo. Sau 4 n?m h?c t?i Cambridge,n?m 19 tu?i Harvey đ?n Padua (? Italia) ? đay ong ph?i đ?i m?t v?i vo van kho kh?n t? đ?i s?ng v?t ch?t va h?c t?p Harvey con ph?i đ?i m?t v?i v?n đ? ton giao do Italia la thanh đ?a Thien Chua giao. T?i Padua, Harvey khong ch? h?c y khoa ma con theo h?c l?p toan va thien v?n h?c. đ?c bi?t William con đ??c s? h??ng d?n tr?c ti?p c?a th?y Pabrizio. N?m 27 tu?i, ong k?t hon v?i Elizabeth con gai m?t th?y thu?c hoang cung. N?m 1613, Harvey đ??c c? lam giao s? mon Gi?i ph?u h?c va Ngo?i khoa t?i tr??ng y khoa Luan đon, luc nay ong 35 tu?i. 5 n?m sau lam th?y thu?c rieng cho vua James đ? nh?t (1566-1625). Nh? v?y ma ong co nhi?u th?i gian nghien c?u. N?m 1619 b?ng ph??ng phap th?c nghi?m va tinh toan, Harvey đa phat hi?n ra vong tu?n hoan l?n, khi đo ong 41 tu?i.đo c?ng la n?m Pabrizio qua đ?i. V?n tinh t? m? ong khong v?i cong b? k?t qu?, ong l?i ti?p t?c nghien c?u. Thang 3 n?m 1625, vua James qua đ?i. Nh?ng k? x?u phao tin th?y thu?c rieng đa đ?u đ?c đ?c Vua.Nh?ng đ?c Vua m?i len ngoi, Charles đ? nh?t (1600-1649) v?n tin ong lam th?y thu?c rieng. N?m 1628, Harvey quy?t đ?nh cong b? cong trinh nghien c?u c?a minh v?i nhan đ? "Ho?t đ?ng c?a tim va mau đ?ng v?t" (Excercitatio de motu cordis et sanguinis animalibus). Cu?n sach ch? day 71 trang nh?ng đa giang m?t đon m?nh len nh?ng t? t??ng l?i th?i hang th? k?.Nh?ng c?ng vi v?y ma Harvey nh?n khong it s? ph?n đ?i c?ng nh? ch? gi?u c?a nh?ng nha khoa h?c khac (nh?ng ng??i ?ng h? h?c thuy?t mang tinh ch?t duy tam c?a Aristotle, Galen). Vi?n tr??ng Vi?n đ?i h?c Paris ph?n đ?i ngay "Vi?c phat hi?n ra tu?n hoan mau khong ch? la m?t đi?u sai trai, khong th? co đ??c, khong th? hi?u đ??c, vo ich đ?i v?i y h?c ma th?m chi con co h?i cho đ?i s?ng con ng??i".M?t giao s? Tr??ng đ?i h?c Edinbourgh la Primrose vi?t h?n m?t cu?n sach ch?ng l?i Harvey.... Nh?ng cu?c tranh cai di?n ra trong nhi?u n?m khi?n Harvey m?t m?i nh?ng ong khong chan n?n. N?m 1651, luc nay ong 73 tu?i, Harvey cho xu?t b?n cu?n " V? s? hinh thanh c? th? đ?ng v?t" (De generatione animalum) trong đo co cau noi n?i ti?ng " M?i c? th? sinh v?t đ?u hinh thanh t? tr?ng ". M?t nh?n xet đi tr??c th?i đ?i hang th? k? nh?ng c?ng vi v?y ma cu?n sach c?a ong khong đ??c chu y nhi?u. Ph?i đ?n n?m 1827, khi Von Baer phat hi?n ra t? bao tr?ng gi? thuy?t Harvey m?i đ??c ch?ng minh. Ong m?t ngay 3 thang 6 n?m 1657. Trong cu?n " Bi?n ch?ng t? nhien ", Friedrich Engels ghi nh?n " Khi phat hi?n tu?n hoan mau, Harvey đa lam ra khoa h?c, đ?t n?n t?ng cho Sinh ly h?c c?a con ng??i va m?i lien quan v?i sinh ly h?c đ?ng v?t."

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? William Harvey .