Aulus Vitellius Germanicus
, ten khai sinh la
Aulus Vitellius
va th??ng đ??c g?i la
Vitellius
(
ti?ng Latinh
:
Aulus Vitellius Germanicus Augustus
;
[1]
ngay 24 thang 12 n?m 15-22 thang 12 n?m 69), la m?t hoang đ? La Ma tr? vi t? ngay 16 thang 4 n?m 69-22 thang 12 cung n?m. Vitellius tr? thanh hoang đ? sau cac tri?u đ?i ng?n ng?i c?a
Otho
va
Galba
trong m?t n?m c?a cac cu?c n?i chi?n đ??c g?i la
n?m c?a b?n hoang đ?
. Vitellius la v? hoang đ? đ?u tien them ten rieng
Germanicus
c?a minh vao ten hi?u c?a hoang đ? thay vi ten hi?u Ceasar khi k? v?.
Tuyen b? len ngoi c?a ong đa s?m b? thach th?c b?i nh?ng quan đoan đ?n tru t?i cac t?nh mi?n đong, h? đa tuyen b? ?ng h? ch? huy c?a minh la Vespasianus tr? thanh hoang đ? t?i n?i ong ta đong quan. Chi?n tranh x?y ra sau đo, d?n đ?n m?t th?t b?i tan nat cho Vitellius trong
tr?n Bedriacum l?n th? hai
. Khi ong nh?n ra minh thi?u s? ?ng h?, Vitellius đa chu?n b? thoai v? đ? ?ng h? Vespasianus lam hoang đ?, nh?ng đa b? hanh quy?t t?i Rome b?i l?c l??ng c?a phe Flavius vao ngay 22 thang 12 n?m 69.
Ong la con trai c?a
Lucius Vitellius
v?i ng??i v? c?a ong ta, Sextilia, ong đa co m?t ng??i em trai,
Lucius Vitellius Tr?
. Suetonius đa ghi hai b?n khac nhau v? ngu?n g?c c?a Vittelius. M?t trong đo la co ngu?n g?c t? con chau c?a nh?ng nha vua c?a Latium con b?n kia la noi v? ngu?n g?c th?p kem. Suetonius nh?n xet h?p ly r?ng c? hai ngu?n nay co th? la c?a nh?ng k? n?nh b? ho?c c?a k? thu c?a Vitellius-ngo?i tr? vi?c chung đa l?u hanh tr??c khi Vitellius tr? thanh hoang đ?
[2]
. Suetonius c?ng ghi nh?n r?ng khi Vitellius sinh ra, la s? t? vi c?a ong khi?n cha m? ong s? hai va đa c? ng?n ong lam
ch?p chinh quan
.
[3]
Ong đa l?p gia đinh l?n đ?u n?m 40 v?i Petronia, con gai c?a Publius ho?c Gaius Petronius Pontius Nigrinus, h? co m?t ng??i con ten la Aulus Vitellius Petronianus.
Ong k?t hon l?n 2 vao kho?ng n?m 50 v?i
Galeria Fundana
(kho?ng n?m 40 - sau n?m 69), Co l? la chau gai c?a Gaius Galerius (ca 15 TCN -n?m 23). H? co hai con, m?t con trai ten la Germanicus va m?t con gai khong ten (sinh kho?ng n?m 55). Settipani va Birley đa g?i y r?ng ng??i con gai nay đa k?t hon v?i Decimus Rupilius Libo Frugi, cha
Rupilia Faustina
.
[4]
Ong la ch?p chinh quan n?m 48,va đ??c cho la t?ng đ?c c?a hanh t?nh chau Phi vao n?m 60 ho?c 61.Nh? n? l?c c?a minh,ong đa tr? đ??c h?t n? n?n. Vao cu?i n?m 68,
Galba
b?t ng? ch?n ong đ? ch? huy quan đ?i c?a
H? Germania
.
đ?ng aureus c?a Vitelius đuc t?i Roma kho?ng n?m 69. M?t tr??c đ?ng xu in hinh chan dung c?a Vitelius cung dong ch? A VITELLIVS GERMAN IMP TR P. M?t sau đ?ng xu la th?n Concordia đang ng?i, tay ph?i đang gi? m?t chi?c bat patera, tay ph?i đang c?m cornucopia, v?i dong ch? m?t sau la CONCOR?DIA P R.
Ong đa co đ??c s? ?ng h? len ngoi t? Caecina va
Fabius Valens
, ch? huy c?a hai quan đoan ? song Rhine. Thong qua hai ng??i nay m?t cu?c cach m?ng quan s? đ??c nhanh chong hoan thanh, h? đa t? ch?i gia h?n l?i th? v? s? trung thanh v?i Hoang đ?
Galba
, ngay 01 thang 1 n?m 69, va đ?u n?m 69 Vitellis đ??c tuyen b? la hoang đ? t?i
Koln
. Chinh xac h?n, ong đ??c tuyen b? la hoang đ? c?a quan đ?i ? H? Germania va
th??ng Germania
. Quan đ?i c?a Gaul, Brittania va Raetia ?ng h? h? ngay sau đo. Tuy nhien khi ma h? hanh quan v? Rome, ng??i ma h? đa ph?i đ?i đ?u đo la Otho, va khong ph?i la
Galba
.
Th?c t?, ong khong bao gi? đ??c cong nh?n la hoang đ? c?a toan b? th? gi?i La Ma, m?c du t?i Rome, vi?n nguyen lao ch?p nh?n ong ta va ban cho ong danh hi?u hoang đ? binh th??ng. đ? th??ng cho chi?n th?ng c?a nh?ng ng??i linh Le d??ng, Vitellius gi?i tan l?c l??ng c?n v? hoang gia hi?n co va b? tri nh?ng ng??i linh c?a minh đ? thay th?.
Suetonius
, ma cha ong đa chi?n đ?u cho
Otho
t?i Bedriacum, cung c?p cho m?t ngu?n thong tin b?t l?i v? chinh quy?n ng?n ng?i c?a Vitellius ': ong mo t? ong ta la thi?u tham v?ng. Vitellius đ??c mo t? la l??i bi?ng va t? đam me l?c thu, thich ?n u?ng, va vi tham ?n nen tr? nen beo phi, ?n ti?c b?n l?n m?t ngay va ?n th?t cac lo?i th?c ph?m hi?m hoi ma ong ta phai l?c l??ng
h?i quan La Ma
đi tim ki?m. Ong đ??c ghi l?i r?ng đa b? đoi m? c?a minh cho đ?n ch?t, đ? hoan thanh m?t l?i tien tri r?ng ong s? cai tr? lau dai n?u m? ong qua đ?i đ?u tien. cac s? gia khac, c? th? la
Tacitus
va
Cassius Dio
, khong đ?ng y v?i m?t s? cac xac nh?n c?a Suetonius, m?c du cac thong tin rieng c?a h? v? Vitellius c?ng nhi?u tieu c?c.
M?c du c?m quy?n ng?n ng?i, ong đa co hai đong gop quan tr?ng đ?i v?i chinh ph? La Ma ma t?n t?i lau h?n ong ta. Tacitus mo t? c? hai trong l?ch s? c?a minh:
Cai ch?t c?a Vitellius
, ho? ph?m th? k? 19 c?a
Charles-Gustave Housez
Vao thang 7 n?m 69, Vitellius bi?t đ??c r?ng quan đ?i c?a cac t?nh mi?n đong đa tuyen b? l?p m?t hoang đ? đ?i l?p, ch? huy c?a h?,
Titus Flavius ??Vespasianus
. Ngay sau khi ong bi?t r?ng quan đ?i c?a ph??ng đong,
Dalmatia
, va Illyricum đa tuyen b? ?ng h? cho Vespasianus, Vitellius, đa b? b? r?i b?i nh?ng ng??i ?ng h? c?a ong, s? ph?i t? b? danh hi?u hoang đ?.
Ng??i ta noi r?ng Vitellius đa ch? đ?i quan đ?i c?a Vespasian t?i Mevania. Co ng??i noi r?ng cac đi?u kho?n c?a s? thoai v? đa th?c s? đ??c tho? thu?n v?i
Marcus Antonius Primus
, ng??i ch? huy c?a quan đoan th? sau đong ?
Pannonia
va la m?t trong nh?ng ng??i ?ng h? chinh quy?n c?a Vespasianus, nh?ng l?c l??ng c?n v? hoang gia t? ch?i khong cho ong th?c hi?n cac th?a thu?n, va bu?c ong ph?i tr? v? cung đi?n.
 |
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Vitellius
.
|