Viem ph?i

Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin.
Bach khoa toan th? m? Wikipedia

Viem ph?i
Hinh X quang vung ng?c th? hi?n viem ph?i do vi khu?n co d?ng hinh nem r?t ro ? ph?i ph?i.
Chuyen khoa khoa ho h?p , b?nh truy?n nhi?m
ICD - 10 J12 , J13 , J14 , J15 , J16 , J17 , J18 , P23
ICD - 9-CM 480 - 486 , 770.0
DiseasesDB 10166
MedlinePlus 000145
eMedicine topic list
Patient UK Viem ph?i
MeSH D011014

Viem ph?i la m?t b?nh c?nh lam sang do tinh tr?ng t?n th??ng t? ch?c ph?i (ph? nang, t? ch?c lien k?t k? va ti?u ph? qu?n t?n cung) nh? ph?i b? viem , ma ch? y?u ?nh h??ng đ?n cac tui khi nh? đ??c g?i la ph? nang . [1] [2] Viem ph?i th??ng gay ra b?i hi?n t??ng nhi?m trung do nhi?u tac nhan nh? virus , vi khu?n , n?m va cac vi sinh v?t khac nh? ky sinh trung thi it ph? bi?n h?n. Ngoai ra viem ph?i c?ng do nguyen nhan t? hoa ch?t đ?c h?i [1] [3]

Cac tri?u ch?ng th??ng g?p nh? c?m , đau ng?c , s?t , va kho th? . [4]

Viem ph?i ?nh h??ng kho?ng 450 tri?u ng??i tren toan c?u m?i n?m , va lam kho?ng 4 tri?u ng??i t? vong . Trong th? k? XIX, viem ph?i đa đ??c William Osler xem la "the captain of the men of death", [5] s? ra đ?i c?a đi?u tr? khang sinh va v?c-xin trong th? k? XX đa c?u r?t nhi?u ng??i. [6] Tuy v?y, ? cac n??c đang phat tri?n, va trong s? ng??i r?t gia, r?t tr?, va m?c b?nh man tinh , viem ph?i v?n la nguyen nhan t? vong hang đ?u. [6] [7]

Nguyen nhan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Viem Ph?i

Viem ph?i co th? do bi?n ch?ng t? b?nh s?i , ho ga , cum , viem ph? qu?n , hen , b?nh đ??ng ho h?p tren nh?: viem h?ng , nhi?t mi?ng , viem amidan , viem xoang ... ho?c b?t ki b?nh n?ng nao khac [8] . Trong cac b?nh s?ng ph?i, nhi?u nh?t la do vi trung Pneumococcus . Ngoai ra con co th? do vi trung (bacteria) khac, sieu vi trung (virus), co khi do ky sinh trung (parasites), ho?c loai n?m (fungus).

Tri?u ch?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  • Th? nhanh, nong đoi khi th? rit va canh m?i ph?p ph?ng.
  • Ho : Th??ng co đ?m vang, co th? dinh mau .
  • Co th? đau ng?c .
  • Tr? em đang b? ?m n?ng ma th? nong tren 50 l?n/1 phut la co th? đang b? viem ph?i.

D?ch t? h?c [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Bản đồ thế giới với màu đỏ tối ở châu Phi, màu cam ở một vài nơi thuộc châu Á và Nam Mỹ, và màu vàng ở châu Âu và Bắc Mỹ
T? l? t? vong theo tu?i đi?u ch?nh: Nhi?m trung đ??ng ho h?p d??i tren 100.000 dan n?m 2004. [9]

Viem ph?i la b?nh ph? bi?n ?nh h??ng kho?ng 450 tri?u ng??i tren kh?p toan c?u. [6] đay la c?n b?nh gay t? vong ? m?i nhom tu?i v?i s? ca len đ?n 4 tri?u ng??i, chi?m 7% dan s? th? gi?i m?i n?m. [6] [10] T? l? nay l?n nh?t ? tr? d??i 5 tu?i, va ng??i gia h?n 75 tu?i. [6] No xu?t hi?n nhi?u g?p 5 ? cac n??c đang phat tri?n so v?i cac n??c phat tri?n. [6] S? ca viem ph? do virus chi?m kho?ng 200 tri?u. [6] ? Hoa K? , đ?n n?m 2009, viem ph?i la b?nh gay t? vong x?p th? 8. [11] Co 4 tri?u ng??i b? s?ng ph?i m?i n?m, ph?n l?n la do Pneumococcus trong đo kho?ng 40.000 ng??i ch?t. No la m?t trong nh?ng nguyen nhan nh?p vi?n hang đ?u c?a ng??i tren 65 tu?i. Nh?ng ng??i đang mang s?n cac t?t b?nh khi?n s?c đ? khang c?a c? th? suy gi?m (ch?ng h?n nh? b?nh AIDS , b?nh th?n ,...) c?ng d? b? s?ng ph?i Pneumococcus. [12]

Tr? em [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 2008, viem ph?i ? tr? em kho?ng 156 tri?u ca (151 tri?u ? cac n??c đang phat tri?n va 5 tri?u ? cac n??c phat tri?n). [6] N?m 2010, no lam 1,3 tri?u tr? t? vong, hay 18% t?ng s? ca t? vong đ?i v?i tr? d??i 5 tu?i, trong đo 95% x?y ra ? cac n??c đang phat tri?n. [6] [13] [14] Cac qu?c gia ch?u b?nh nay n?ng nh?t nh?: ?n đ? (43 tri?u), Trung Qu?c (21 tri?u) va Pakistan (10 tri?u). [15] No gay t? vong hanh đ?u trong tr? em ? cac n??c co thu nh?p th?p. [6] [10] Nhi?u trong s? cac ca t? vong nay x?y ra trong th?i k? s? sinh . T? ch?c Y t? Th? gi?i ??c tinh c? m?t trong 3 tr? s? sinh ch?t vi viem ph?i. [16] Kho?ng n?a trong s? cac ca t? vong nay co th? ng?n ch?n đ??c, vi chung co th? gay ra b?i vi khu?n, n?u tac nhan nay thi ta co th? dung v?c-xin đ? gi?m thi?u. [17]

Bi?n ch?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? ph?i, vi trung Pneumococcus co th? vao mau, gay nhi?m trung mau (bacteremia), r?i theo mau đ?n gieo h?a t?i cac c? quan khac ( mang nao , tim , kh?p ...). M?t khi nhi?m trung mau ho?c s?ng mang nao x?y ra, t? vong s? r?t cao.

đi?u tr? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikipedia ti?ng Vi?t khong b?o đ?m va khong ch?u trach nhi?m v? tinh phap ly va đ? chinh xac c?a cac thong tin co lien quan đ?n y h?c va s?c kh?e. đ?c gi? c?n lien h? va nh?n t? v?n t? cac bac s? hay cac chuyen gia. Khuy?n cao c?n th?n khi s? d?ng cac thong tin nay . Xem chi ti?t t?i Wikipedia:Ph? nh?n y khoa va Wikipedia:Ph? nh?n v? n?i dung .

Nguyen t?c đi?u tr? la s?m, m?nh, đ? li?u trinh va theo doi di?n ti?n b?nh.

A: Ph?i binh th??ng
B: Ph?i ben ph?i b? viem

đi?u tr? nguyen nhan [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  • Ph?i dung khang sinh nh?: penicilin , sunphamit .
  • Tr??ng h?p n?ng: Tiem penixilin procain: Ng??i l?n tiem ngay 2 đ?n 3 l?n m?i l?n 400 000 đ?n v?. Hay tiem ampixilin : ng??i l?n ngay tiem 4 l?n, m?i l?n 500 mg. Tr? nh? dung li?u b?ng 1/2 đ?n 1/4 l?n ng??i l?n.

đi?u tr? tri?u ch?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đi?u tr? h? tr? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  • Cho u?ng nhi?u n??c ho?c hit h?i n??c nong.
  • N?u khong ?n đ??c: cho ?n th?c ?n l?ng.

Tiem ch?ng V?c-xin [ s?a | s?a ma ngu?n ]

VideoWiki - Viem ph?i

Hi?n nay, tiem phong v?c-xin la m?t cach t?t đ? phong b?nh s?ng ph?i gay do vi trung Pneumococcus . Theo Vi?n Cao nien Qu?c gia (National Institute of Aging) t?i Hoa K? , thu?c v?c-xin s?ng ph?i Pneumococcus (pneumococcal vaccine) h?u hi?u, tai tr? b?i ch??ng trinh Medicare , nh?ng tinh ra, r?t nhi?u v? co tu?i ho?c đang mang nh?ng b?nh n?ng ch?a chich ng?a. Ch? tieu t? cac n?m qua, t? n?m 2000 , C? quan Y t? Cong c?ng (Public Health Service) hy v?ng tren toan n??c M? s? ng??i đ??c chich ng?a ph?i la tren 60%.

Vi trung Pneumococcus co nhi?u dong, tuy cung m?t gi?ng. Thu?c ng?a s?ng ph?i Pneumococcus ch?a nh?ng ch?t l?y t? 23 dong vi trung Pneumococcus khac nhau. Thu?c chich vao ng??i đ? kich thich c? th? ta t?o cac khang th? (antibodies) ch?ng l?i nh?ng dong vi trung nay.

đa s? ng??i kh?e m?nh chung ta, 2-3 tu?n sau khi chich ng?a, trong ng??i s? co khang th? ch?ng l?i h?t hay h?u h?t cac dong vi trung nay, giup ta tranh đ??c b?nh s?ng ph?i gay do chung (k?t qu? b?o v? 85-95%). Ng??i l?n tu?i va nhi?u ng??i đang mang m?t s? b?nh kinh nien khong t?o đ??c khang th? t?t nh? ng??i con tr? kh?e, nen s? b?o v? c?a thu?c co kem h?n. Tr? em d??i 2 tu?i c?ng th?.

Trung tam Ki?m soat va Phong ng?a T?t b?nh (Centers for Disease Control and Prevention) đ? ngh? cac bac s? chich ng?a s?ng ph?i Pneumococcus cho nh?ng quy v? thu?c cac thanh ph?n sau đay, co th? nguy đ?n tinh m?ng n?u b? s?ng ph?i Pneumococcus:

Tren nguyen t?c, m?t m?i thu?c ng?a s? b?o v? ta su?t đ?i, song nh?ng ng??i sau đay nen đ??c chich ng?a l?i sau 5 n?m, do s? b?o v? nh?t d?n theo th?i gian:

  • Khong con la lach (ho?c la lach b?nh, khong lam vi?c binh th??ng);
  • B?nh th?n;
  • H?i ch?ng th?n h? ( nephrotic syndrome : th?n khong gi? đ??c ch?t đ?m, khi?n ch?t đ?m c? th?t thoat ra n??c ti?u);
  • Thay ghep c? quan;
  • B?nh ph?i t?c ngh?n m?n tinh ( chronic obstructive pulmonary disease ) do hut thu?c la ;
  • Tu?i tren 65, l?n chich tr??c, n?u co, đa qua 5 n?m r?i.

Sau khi chich ng?a, th??ng ta ch? h?i đau va đ? m?t chut n?i ch? chich. Co ng??i b? đau, đ? nhi?u h?n, co khi nong s?t va nh?c m?i cac b?p th?t (d??i 1% cac tr??ng h?p chich ng?a). Th?nh tho?ng co ng??i b? ph?n ?ng n?ng ( anaphylaxis ), gay tinh tr?ng tr?y tim m?ch (kho?ng 5/1.000.000 ng??i co ph?n ?ng n?ng).

N?m 2005 , thu?c chich ng?a cum hi?m t?i Hoa K? (vi hang thu?c Chiron c?a Anh Qu?c cung c?p đ?n n?a s? thu?c chich ng?a cum cho đ?a ph??ng) [19] ; đi?u nay co th? lam lam t?ng tr??ng h?p s?ng ph?i Pneumococcus trong n?m 2006 va sau đo.

L?ch trinh ch?ng ng?a t?i Uc s?a

Tu?i HBV Tet Diph Pert Polio HIB Pnm* ROT MMR Men Var Flu Ghi chu
M?i sinh X ' HBV : Viem gan sieu vi B ;
Tet : B?nh u?n van ;
Diph : B?nh b?ch h?u ;
Pert : B?nh ho ga ;
Polio : B?nh viem t?y xam ;
HIB : Viem mang nao do Hemophilus influenzae B ;
Pnm* (lo?i 7vPCV) : Viem mang nao do Pneumococcus (tr? em);
Pnm* (lo?i 23vPPV): Viem ph?i do Pneumococcus (ng??i l?n tu?i);
ROT : Tieu ch?y do Rotavirus
MMR : B?nh s?i , Quai b? va S?i đ?c ;
Men : Viem mang nao do Meningococcus
Var B?nh th?y đ?u ;
Flu : B?nh cum
2 thang X X X X X X X X x
4 thang X X X X X X X X x
6 thang X X X X X X X x
12 thang X X x|x
18 thang X
4 tu?i X X X X X
10-13 tu?i X X
15-17 tu?i X X X
Tren 64 tu?i X X

Ngu?n: Trung tam ch?ng ng?a Uc

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

  1. ^ a b McLuckie, [editor] A. (2009). Respiratory disease and its management . New York: Springer. tr.  51 . ISBN   978-1-84882-094-4 . Qu?n ly CS1: v?n b?n d?: danh sach tac gi? ( lien k?t ) L?i chu thich: Th? <ref> khong h?p l?: ten “RespText09” đ??c đ?nh ro nhi?u l?n, m?i l?n co n?i dung khac
  2. ^ Leach, Richard E. (2009). Acute and Critical Care Medicine at a Glance (?n b?n 2). Wiley-Blackwell. ISBN   1-4051-6139-6 . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2011 .
  3. ^ Jeffrey C. Pommerville (2010). Alcamo's Fundamentals of Microbiology (?n b?n 9). Sudbury MA: Jones & Bartlett. tr. 323. ISBN   0-7637-6258-X .
  4. ^ Ashby, Bonnie; Turkington, Carol (2007). The encyclopedia of infectious diseases (?n b?n 3). New York: Facts on File. tr. 242. ISBN   0-8160-6397-4 . Truy c?p ngay 21 thang 4 n?m 2011 . Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
  5. ^ Osler, William (1901). Principles and Practice of Medicine, 4th Edition . New York: D. Appleton and Company. tr. 108. B?n g?c l?u tr? ngay 8 thang 7 n?m 2007 . Truy c?p ngay 27 thang 10 n?m 2013 .
  6. ^ a b c d e f g h i j O Ruuskanen; Lahti, E; Jennings, LC; Murdoch, DR (ngay 9 thang 4 n?m 2011). “Viral pneumonia”. Lancet . 377 (9773): 1264?75. doi : 10.1016/S0140-6736(10)61459-6 . PMID   21435708 . Qu?n ly CS1: s? d?ng tham s? tac gi? ( lien k?t ) L?i chu thich: Th? <ref> khong h?p l?: ten “Lancet11” đ??c đ?nh ro nhi?u l?n, m?i l?n co n?i dung khac
  7. ^ George, Ronald B. (2005). Chest medicine: essentials of pulmonary and critical care medicine (?n b?n 5). Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins. tr. 353. ISBN   9780781752732 .
  8. ^ Viem ph?i L?u tr? 2006-10-13 t?i Wayback Machine www.cimsi.org.vn
  9. ^ “WHO Disease and injury country estimates” . World Health Organization (WHO). 2004 . Truy c?p ngay 11 thang 11 n?m 2009 .
  10. ^ a b Kabra SK (2010). Kabra, Sushil K (bien t?p). Lodha, R; Pandey, RM. “Antibiotics for community-acquired pneumonia in children”. Cochrane Database Syst Rev . 3 (3): CD004874. doi : 10.1002/14651858.CD004874.pub3 . PMID   20238334 .
  11. ^ GB Nair & Niederman, MS (thang 11 n?m 2011). “Community-acquired pneumonia: an unfinished battle” . The Medical clinics of North America . 95 (6): 1143?61. doi : 10.1016/j.mcna.2011.08.007 . PMID   22032432 . Qu?n ly CS1: s? d?ng tham s? tac gi? ( lien k?t )
  12. ^ Pneumococcal pneumonia in adults patients.uptodate.com
  13. ^ V Singh & Aneja, S (thang 3 n?m 2011). “Pneumonia ? management in the developing world”. Paediatric respiratory reviews . 12 (1): 52?9. doi : 10.1016/j.prrv.2010.09.011 . PMID   21172676 . Qu?n ly CS1: s? d?ng tham s? tac gi? ( lien k?t )
  14. ^ L Liu; Johnson, HL; Cousens, S; Perin, J; Scott, S; Lawn, JE; Rudan, I; Campbell, H; Cibulskis, R; Li, M; Mathers, C; Black, RE; Child Health Epidemiology Reference Group of WHO and, UNICEF (2012 Jun 9). “Global, regional, and national causes of child mortality: an updated systematic analysis for 2010 with time trends since 2000”. Lancet . 379 (9832): 2151?61. doi : 10.1016/S0140-6736(12)60560-1 . PMID   22579125 . Ki?m tra gia tr? ngay thang trong: |date= ( tr? giup ) Qu?n ly CS1: s? d?ng tham s? tac gi? ( lien k?t )
  15. ^ I Rudan; Boschi-Pinto, C; Biloglav, Z; Mulholland, K; Campbell, H (thang 5 n?m 2008). “Epidemiology and etiology of childhood pneumonia” . Bulletin of the World Health Organization . 86 (5): 408?16. doi : 10.2471/BLT.07.048769 . PMC   2647437 . PMID   18545744 . Qu?n ly CS1: s? d?ng tham s? tac gi? ( lien k?t )
  16. ^ Garenne M (1992). Ronsmans, C; Campbell, H. “The magnitude of mortality from acute respiratory infections in children under 5 years in developing countries”. World Health Stat Q . 45 (2?3): 180?91. PMID   1462653 .
  17. ^ WHO (1999). “Pneumococcal vaccines. WHO position paper”. Wkly. Epidemiol. Rec . 74 (23): 177?83. PMID   10437429 .
  18. ^ X? tri viem ph?i L?u tr? 2006-10-13 t?i Wayback Machine www.cimsi.org.vn
  19. ^ Flu vaccine shortage could cost U.S. $20 billion www.usatoday.com

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?y t? “ https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Viem_ph?i&oldid=69500215 ”