V? Tr?ng Ph?ng
Sinh	( 1912-10-20 ) 20 thang 10, 1912 H?ng Yen , Lien bang đong D??ng
M?t	13 thang 10, 1939 (1939-10-13) (26 tu?i) Ha N?i , Lien bang đong D??ng
But danh	Thien H?
Ngh? nghi?p	Nha v?n Nha bao
Giai đo?n sang tac	1930-1939
Th? lo?i	Trao phung Phong s?
Trao l?u	Hi?n th?c
Tac ph?m n?i b?t	S? đ? , Giong T? , K? ngh? l?y Tay
Ph?i ng?u	V? M? L??ng
Con cai	V? M? H?ng
Than nhan	V? V?n Lan (cha) Ph?m Th? Khach (m?)

V? Tr?ng Ph?ng ( 1912 - 1939 ) la m?t nha v?n , nha bao n?i ti?ng c?a Vi?t Nam vao đ?u th? k? 20 . Tuy th?i gian c?m but r?t ng?n ng?i, v?i tac ph?m đ?u tay la truy?n ng?n Ch?ng n?ng len đ??ng đ?ng tren Ng? bao vao n?m 1930 , ong đa đ? l?i m?t kho tac ph?m đang kinh ng?c: h?n 30 truy?n ng?n, 9 t?p ti?u thuy?t, 9 t?p phong s?, 7 v? k?ch, cung m?t b?n d?ch v? k?ch t? ti?ng Phap, m?t s? bai vi?t phe binh, tranh lu?n v?n h?c va hang tr?m bai bao vi?t v? cac v?n đ? chinh tr? , xa h?i , v?n hoa ^[1] . M?t s? trich đo?n tac ph?m c?a ong trong cac tac ph?m S? đ? va Giong T? đa đ??c đ?a vao sach giao khoa mon Ng? v?n c?a Vi?t Nam. ^{[2] [3]}

N?i ti?ng v?i gi?ng v?n trao phung cham bi?m xa h?i c?a minh, m?t s? ng??i đa so sanh ong nh? Balzac c?a Vi?t Nam ^[4] . Tuy nhien, c?ng vi phong cach "t? chan" va y?u t? tinh d?c trong tac ph?m ma khi sinh th?i ong đa b? chinh quy?n b?o h? Phap t?i Ha N?i g?i ra toa vi "t?i t?n th??ng phong hoa" (outrage aux bonnes moeurs) ^[5] . V? sau nay, tac ph?m c?a ong l?i b? c?m xu?t b?n vi la "tac ph?m suy đ?i" t?i mi?n B?c Vi?t Nam t? n?m 1954 va c? n??c t? ngay 30 thang 4 n?m 1975 cho đ?n t?n cu?i nh?ng n?m 1980 m?i đ??c chinh quy?n cho l?u hanh ^{[4] [6]} .

Than th? va s? nghi?p [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V? Tr?ng Ph?ng sinh ngay 20 thang 10 n?m 1912 , que ? lang H?o (tr??c đay thu?c lang c? Lieu Xuyen m?nh đ?t đ?a linh sinh ra nhi?u nhan tai) nay la thon Ong H?o, xa Lieu Xa, huy?n Yen M?, t?nh H?ng Yen nh?ng ong l?n len va qua đ?i t?i Ha N?i . Cha ong la V? V?n Lan lam th? đi?n ? Ga-ra Charles Boillot , m?t s?m khi ong m?i đ??c 7 thang tu?i, V? Tr?ng Ph?ng đ??c m? la ba Ph?m Th? Khach ? v?y t?n t?o nuoi con ?n h?c ^[7] . Sau khi h?c h?t ti?u h?c t?i tr??ng Hang Voi, V? Tr?ng Ph?ng ph?i thoi h?c đ? đi lam ki?m s?ng vao kho?ng n?m 16 tu?i ^[8] . Ong la m?t trong nh?ng l?a thanh nien Vi?t Nam đ?u tien đ??c giao d?c b?ng ti?ng Phap va ch? Qu?c Ng? ^[8] . đo la nguyen nhan khi?n ong luon th?n t??ng n?n v?n hoa Phap va la l?p nha v?n tich c?c truy?n ba v?n h?c ch? Qu?c Ng? ^[9] . Sau hai n?m lam ? cac s? t? nh? nha hang Gođa, nha in IDEO (Vi?n đong), ong chuy?n h?n sang lam bao, vi?t v?n chuyen nghi?p.

N?m 1930 , V? Tr?ng Ph?ng đa co truy?n ng?n đ?u tay Ch?ng n?ng len đ??ng đ?ng tren t? Ng? Bao . B?t đ?u ong vi?t m?t s? truy?n ng?n , nh?ng khong đ??c chu y nhi?u. N?m 1931 , ong vi?t v? k?ch Khong m?t ti?ng vang , thi b?t đ?u thu hut đ??c s? quan tam c?a đ?c gi?. N?m 1934 , V? Tr?ng Ph?ng m?i cho ra m?t cu?n ti?u thuy?t tam ly đ?u tay D?t tinh đ?ng tren t? H?i Phong tu?n bao .

N?m 1936, ngoi but ti?u thuy?t c?a ong n? r?, ch? trong vong m?t n?m, b?n cu?n ti?u thuy?t l?n l??t xu?t hi?n tren cac bao, thu hut s? chu y c?a cong chung. C? b?n ti?u thuy?t Giong t? , S? đ? , V? đe va Lam đ? đ?u hi?n th?c , đi sau vao cac v?n đ? xa h?i . Trong đo S? đ? xu?t s?c h?n c?, đ??c xem nh? tac ph?m l?n nh?t c?a V? Tr?ng Ph?ng ^[4] , m?t vai nhan v?t, cau noi trong S? đ? đa đi vao ngon ng? đ?i s?ng h?ng ngay.

La m?t nha bao, V? Tr?ng Ph?ng đa vi?t nhi?u phong s? n?i ti?ng. V?i phong s? đ?u tay C?m b?y ng??i ( 1933 ) đ?ng bao Nh?t Tan d??i but danh Thien H? , V? Tr?ng Ph?ng đa gay đ??c s? chu y c?a d? lu?n đ??ng th?i. N?m 1934 , bao Nh?t Tan cho đ?ng K? ngh? l?y Tay . V?i hai phong s? đo, V? đinh Chi va V? B?ng đa cho ong la m?t trong hang vai ba "nha v?n m? đ?u cho ngh? phong s? c?a n??c ta". Nh?ng phong s? ti?p theo nh? C?m th?y c?m co , L?c si đa gop ph?n t?o nen danh hi?u "ong vua phong s? c?a đ?t B?c" cho V? Tr?ng Ph?ng ^[10]

Nh?ng ti?u thuy?t va phong s? c?a ong c?ng nh?n đ??c nhi?u y ki?n ph?n bac. T? n?m 1936 đ?n khi V? Tr?ng Ph?ng qua đ?i n?m 1939 , đa n? ra cu?c tranh lu?n xung quanh v?n đ? "Dam hay khong Dam" trong cac ti?u thuy?t, phong s? c?a ong ^[11] .

C? đ?i V? Tr?ng Ph?ng s?ng trong ngheo kh?. Vi con ba n?i va m? gia nen du lao đ?ng c?t l?c, ngoi but c?a ong v?n khong đ? nuoi gia đinh. Tuy vi?t v? nhi?u cac t? n?n, thoi ?n ch?i nh?ng V? Tr?ng Ph?ng la m?t ng??i đ?o đ?c va s?ng r?t kham kh?. Vi v?y ong m?c b?nh lao ph?i . Nh?ng ngay cu?i đ?i, tren gi??ng b?nh ong t?ng noi v?i V? B?ng : "N?u m?i ngay toi co m?t mi?ng bit t?t đ? ?n thi đau co ph?i ch?t non nh? th? nay" ^[12] . V? ong, ba V? M? L??ng, ten th??ng g?i la ba Gai, la con ng??i v? th? t? c?a c? C?u Tich, m?t nha t? s?n co c?a hang thu?c ? ph? Hang B?c . Sau khi lam đam c??i vao ngay 23 thang 1 n?m 1938, hai v? ch?ng đa cung thue nha ? ph? Hang B?c .

Ong m?t ngay 13 thang 10 n?m 1939 do b?nh lao ph?i , khi m?i 27 tu?i, đ? l?i gia đinh con ba n?i, m? đ?, v? va ng??i con gai ch?a đ?y 1 tu?i ten la V? M? H?ng ^[13] . Nha v?n V? Tr?ng Ph?ng s?ng long đong, khi qua đ?i, c?ng nhi?u phen đ?i d?i. Luc m?i m?t, ong đ??c chon c?t ? ngh?a trang H?p Thi?n, r?i ngh?a trang Quan D?n. đ?n n?m 1988, con gai V? M? H?ng m?i đ?a ong v? quy th? v?nh t?i m?nh v??n c?a nha m? v? nha v?n t?i lang Giap Nh?t . ^[14]

Tac ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

B?n quy?n tac ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Theo Lu?t s? h?u tri tu? Vi?t Nam , th?i h?n b?o h? tac quy?n ch? la 50 n?m k? t? n?m m?t c?a tac gi? ^[15] , đ?ng ngh?a v?i vi?c đ?i v?i tac ph?m c?a V? Tr?ng Ph?ng la đ?n h?t n?m 1989 . Tuy nhien, 28 tac ph?m c?a ong đa đ??c Hang B?o h? b?n quy?n tac gi? Vi?t Nam (nay la C?c B?n quy?n Tac gi? Vi?t Nam ) gia h?n th?i h?n b?o h? them 30 n?m ^[16] , gay lung tung v? ngh?a v? thanh toan ti?n tac quy?n c?a m?t s? hang chuy?n th? ho?c tai s? d?ng tac ph?m c?a ong ^[17] .

K?ch [ s?a | s?a ma ngu?n ]

1. Khong m?t ti?ng vang (1931)
2. Tai t? (1934)
3. Chin đ?u m?t luc (1934)
4. Cai ch?t bi m?t c?a ng??i trung s? đ?c đ?c (1937)
5. H?i ngh? đua nh? (1938)
6. Phan bua (1939)
7. T?t c? C? (Di c?o - đ?ng sau khi tac gi? qua đ?i, tren Ti?u thuy?t th? b?y s? 295, ngay 3 thang 2 n?m 1940)

D?ch thu?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Gi?t m? (1936) - nguyen b?n Lucrece Borgia c?a Victor Hugo

Phong s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

1. Ngh? c?o gi?y (1935)
2. C?m b?y ng??i (1933)
3. K? ngh? l?y Tay (1934)
4. H?i Phong 1934 (1934)
5. Dan bi?u va dan bi?u (1936)
6. C?m th?y c?m co (1936)
7. V? nh? boi h? (1934)
8. L?c xi (1937)
9. M?t huy?n ?n T?t (1938)

Ti?u thuy?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

1. D?t tinh (1934)
2. Giong t? (1936), khi đ?ng tren Ha N?i bao co ten Th? M?ch .
3. V? đe (1936) - Bao T??ng Lai
4. S? đ? (1936) - Ha N?i bao
5. Lam đ? (1936) - T?p chi Song H??ng
6. L?y nhau vi tinh (1937)
7. Trung s? đ?c đ?c (1938)
8. Quy phai (1937, đ?ng dang d? tren đong D??ng t?p chi - b? m?i)
9. Ng??i tu đ??c tha (Di c?o)

Truy?n ng?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Vinh danh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ten ong đ??c đ?t cho nh?ng con đ??ng ? Ha N?i , đa N?ng , Thanh ph? H? Chi Minh , Kien Giang , đ?ng H?i . ^[18]

Ngu?n tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o khac [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o chinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• GS. Tr?n H?u Ta (s?u t?m, tuy?n ch?n, gi?i thi?u). V? Tr?ng Ph?ng - Nh?ng tac ph?m tieu bi?u . Nha xu?t b?n Giao d?c. đa b? qua tham s? khong ro |origmonth= ( tr? giup ); Chu thich co tham s? tr?ng khong ro: |1= ( tr? giup ); |ngay truy c?p= c?n |url= ( tr? giup ) Qu?n ly CS1: nhi?u ten: danh sach tac gi? ( lien k?t )
• V? Tr?ng Ph?ng. Peter Zinoman (bien t?p). Dumb luck: a novel . Nguy?n Nguy?t C?m (bien d?ch). University of Michigan Press. ISBN 0472068040 . Truy c?p ngay 25 thang 6 n?m 2009 . Chu thich co tham s? tr?ng khong ro: |1= ( tr? giup )

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikisource co cac tac ph?m g?c noi đ?n ho?c c?a: V? Tr?ng Ph?ng