Vung đ?i Los Angeles
, hay
Southland
la m?t vung đ?i đo th? gom t? quanh qu?n
Los Angeles, California
,
Hoa K?
. đ?i Los Angeles bao g?m Vung đo th? Los Angeles c?ng nh?
Vung đo th? Riverside-San Bernardino-Ontario
va Vung
Oxnard-Thousand Oaks-Ventura, California
. Tuy cac qu?n
San Diego
va
Imperial
la m?t ph?n c?a
Nam California
nh?ng khong đ??c tinh n?m trong vung đ?i đo th? nay.
No la c?m t? thong d?ng nh?t đ? ch?
Vung th?ng ke k?t h?p
(m?t nhom g?m cac vung đo th? t??ng tac nhau) v??n minh tr?i ra kh?p 5
qu?n
t?i mi?n nam California, chinh y?u la
Qu?n Los Angeles
,
Qu?n Cam
,
Qu?n San Bernardino
,
Qu?n Riverside
va
Qu?n Ventura
. M?t đ?nh ngh?a khong chinh th?c nh?ng th??ng dung bao g?m mi?n đ?t t? Qu?n Ventura đ?n vung tay nam Qu?n San Bernardino. No luon co ngh?a la đ? ch? Los Angeles nh? m?t thanh ph? rieng bi?t, va m?i ng??i s?ng ben ngoai
Nam California
th??ng am ch? toan b? vung nay la
L.A.
cho du no bao g?m c? n?m qu?n v?i h?n 100 khu đo th? t? qu?n rieng bi?t (thanh ph?) va co đong dan s? h?n b?t c? m?t ti?u bang rieng bi?t nao tr? cac ti?u bang
Texas
,
New York
,
Florida
, va chinh California.
Vung nay bao g?m m?t s? khu v?c co t?m ?nh h??ng nh?t c?a qu?c gia. No la m?t trong cac vung phat tri?n nhanh nh?t t?i
Hoa K?
trong nhi?u th?p nien, đ?u tien la t?i Qu?n Los Angeles, sau đo la Qu?n Cam, va bay gi? la
Inland Empire
. Cho đ?n n?m 2005, dan s? ??c tinh chinh th?c c?a vung đo th? Los Angeles la tren 12,9 tri?u ng??i trong luc đo vung g?m 5 qu?n r?ng h?n co m?t dan s? tren 17,6 tri?u. C? hai đ?nh ngh?a đ?u co k?t qu? nh? nhau: vung nay la vung th?ng ke c?t loi l?n h?ng 2
[4]
t?i
Hoa K?
sau
Vung đo th? New York
.
C?c đi?u tra dan s? Hoa K?
đa ?n đ?nh vung n?m qu?n nay nh? la vung th?ng ke k?t h?p Los Angeles-Long Beach-Riverside v?i dan s? ??c tinh vao ngay
1 thang 7
n?m
2006
la 17.776.000
[5]
. Theo C?c đi?u tra dan s? Hoa K?, vung đo th? Los Angeles co t?ng di?n tich 4.850
d?m vuong Anh
(12.562 km²) trong khi vung th?ng ke k?t h?p r?ng h?n bao ph? 33.954 d?m vuong (87.941 km²) nh?ng h?n n?a di?n tich la nh?ng vung phia đong co dan c? th?a th?t c?a hai qu?n Riverside va San Bernardino.
Cac qu?n va nhom qu?n hinh thanh
Vung đo th? Los Angeles
đ??c li?t ke d??i đay cung v?i ??c tinh dan s? c?a no n?m 2005 theo
C?c đi?u tra dan s? Hoa K?
.
Vung Th?ng ke đo th? Los Angeles-Long Beach-Santa Ana, CA (12.950.129)
- Phan vung đo th? Los Angeles-Long Beach-Glendale, CA (9.948.081)
- Phan vung đo th? Santa Ana-Anaheim-Irvine, CA (3.002.048)
Ngoai Vung th?ng ke đo th? Los Angeles-Long Beach-Santa Ana, CA, cac Vung th?ng ke đo th? sau đay c?ng đ??c nh?p vao Vung th?ng ke k?t h?p Los Angeles-Long Beach-Riverside, CA (t?ng dan s? 17.775.984):
- Vung th?ng ke đo th? Oxnard-Thousand Oaks-Ventura, CA (799.720)
- Vung th?ng ke đo th? Riverside-San Bernardino-Ontario, CA (4.026.135)
Vung th?ng ke k?t h?p la m?t vung đo th? đa trung tam g?m co m?t s?
đo th?
.
Sau đay la danh sach
cac thanh ph? chinh
t?i Vung đ?i Los Angeles v?i dan s? ??c tinh n?m 2005 theo
C?c đi?u tra dan s? Hoa K?
:
- Los Angeles—Long Beach—Santa Ana MSA
- Los Angeles, California
(3.849.378)
- Long Beach, California
(472.494)
- Santa Ana, California
(340.024)
- Anaheim, California
(334.425)
- Glendale, California
(199.463)
- Huntington Beach, California
(194.436)
- Irvine, California
(193.956)
- Pomona, California
(154.271)
- Pasadena, California
(144.133)
- Torrance, California
(142.350)
- Orange, California
(135.070)
- Fullerton, California
(132.918)
- Costa Mesa, California
(109.809)
- Burbank, California
(104.317)
- Compton, California
(95.701)
- Carson, California
(93.805)
- Westminster, California
(88.207)
- Santa Monica, California
(88.050)
- Newport Beach, California
(80.006)
- Tustin, California
(69.665)
- Montebello, California
(62.968)
- Monterey Park, California
(62.183)
- Gardena, California
(59.733)
- Arcadia, California
(56.486)
- Paramount, California
(56.369)
- Fountain Valley, California
(55.857)
- Cerritos, California
(52.353)
- Riverside—San Bernardino—Ontario MSA
- Riverside, California
(293.761)
- San Bernardino, California
(198.985)
- Moreno Valley, California
(180.466)
- Ontario, California
(173.351)
- Victorville, California
(98.662)
- Temecula, California
(89.392)
- Chino, California
(79.289)
- Redlands, California
(70.382)
- Hemet, California
(70.136)
- Colton, California
(51.427)
- Oxnard—Thousand Oaks—Ventura MSA
Los Angeles n?i ti?ng t? lau vi chi?u h??ng v??n ra m? r?ng di?n tich; tuy nhien s? n?i ti?ng nay khong x?ng đang. Theo đi?u tra dan s? n?m 2000,
đo th?
"Los Angeles-Long Beach-Santa Ana" co m?t
m?t đ? dan s?
la 7.068 ng??i tren m?t
d?m vuong Anh
(2.730/km²) bao ph? 1.668 d?m vuong Anh (4.320 km
2
) vung đ?t va lam cho no tr? thanh đo th? co m?t đ? dan s? đong nh?t (nh? đ??c C?c đi?u tra dan s? Hoa K? đ?nh ngh?a) t?i Hoa K?.
[6]
đ? so sanh, toan b?
đo th? "New York-Newark"
co m?t đ? dan s? la 5.309 ng??i tren m?t d?m vuong Anh bao ph? 3.353 d?m vuong Anh (8.684 km
2
) vung đ?t.
Khai ni?m sai thong th??ng v? Los Angeles nh? m?t thanh ph? v??n ra m? r?ng co th? co ngu?n c?i trong c? c?u phan quy?n c?a vung. H?n la t?p trung trong m?t vung
ph? chinh
đ?n đ?c, ti?m n?ng h?c v?n, cong nghi?p, chinh tr?, dan c?, th??ng mai, va v?n hoa chinh y?u c?a vung đ??c tr?i r?ng tren m?t h? th?ng lien k?t va tinh x?o. Trong khi t?ng m?t đ? dan s? c?a thanh ph? (khu đo th? t? qu?n) Los Angeles t??ng đ?i th?p so v?i cac thanh ph? l?n khac c?a M? (thi d? no it h?n m?t ph?n ba m?t đ? dan s? c?a
Thanh ph? New York
),
[7]
con s? đang che gi?u m?t ph?n vi vung nay bao g?m nh?ng vung đ?t ph?n l?n it ng??i ? nh? cac ph?n đ?t thu?c
Day nui Santa Monica
va vi nhi?u thanh ph? v? tinh
ngo?i o
c?a thanh ph? co m?t đ? dan s? n?m trong s? cac m?t đ? dan s? cao nh?t t?i Hoa K?.
[8]
M?t đ? dan s? c?a vung trung tam la tren 13.500 ng??i tren m?t d?m vuong Anh vao n?m 2000
[2]
. Ben trong cac đo th?, Los Angeles đ??c ghi nh?n la co kh? đ?u xe nh?, t? l? nha c?a, khach s?n, v?n phong khong co ng??i ? hay thue m??n ? m?c th?p, va t?ng th? thi?u đ?a ban m? r?ng cac khu ngo?i o. Trong vung n?i th?, vi?c chia s? ti?n phong hay cho ng??i l? thue phong khach thi ph? bi?n. Tuy nhien, th?m chi trong vung n?i th?, cac toa nha co chi?u h??ng xay r?t th?p n?u so v?i cac thanh ph? c?c k? l?n khac m?t ph?n la vi tuan theo lu?t phong ng?a đ?ng đ?t khi?n gia t?ng chi phi xay c?t va c?ng vi co r?t nhi?u toa nha nh? tr?i r?ng kh?p Vung đ?i Los Angeles. Los Angeles tr? thanh m?t thanh ph? chinh ngay sau khi
đ??ng s?t Pacific Electric
giup di chuy?n dan s? đ?n cac thanh ph? nh? h?n. Trong nh?ng th?p nien đ?u c?a th? k? 20, vung nay n?i b?t v?i m?t h? th?ng thanh ph? kha day đ?c nh?ng tach bi?t đ??c n?i l?i v?i nhau b?ng đ??ng s?t. Vi?c s? d?ng xe h?i ngay gia t?ng đa giup l?p đ?y nh?ng kho?ng cach gi?a cac th? tr?n ph? c?n b?ng nh?ng khu đ?nh c? co m?t đ? dan s? th?p h?n.
Cac vung ngo?i o bao quanh thanh ph?
Los Angeles
t? m?i phia. B?t đ?u vao đ?u th? k? 20, co m?t s? phat tri?n dan s? l?n ben cac ria phia tay c?a thanh ph? di chuy?n đ?n
Thung th?ng San Fernando
va vao trong
Thung l?ng Conejo
? phia đong
Qu?n Ventura
. Ph?n đong giai c?p lao đ?ng da tr?ng di c? đ?n khu v?c nay trong th?p nien 1960 va th?p nien 1970 kh?i khu đong va Trung Los Angeles.
[9]
K?t qu? la co m?t s? phat tri?n dan s? l?n trong Thung l?ng Conejo va Qu?n Ventura xuyen hanh lang
Qu?c l? Hoa K? 101
. đi?u nay khi?n cho Qu?c l? Hoa K? 101 tr? thanh m?t
xa l? cao t?c
hoan toan vao th?p nien 1960 va vi?c m? r?ng theo sau đa giup cho vi?c đap xe hang ngay ra vao Los Angeles d? dang h?n va c?ng giup cho vi?c m? đ??ng cho vi?c phat tri?n v? phia tay. S? phat tri?n trong Qu?n Ventura va d?c theo hanh lang Qu?c l? Hoa K? 101 v?n gay tranh cai gi?a nh?ng ng??i tranh đ?u cho khong gian m? r?ng va nh?ng ng??i c?m th?y r?ng phat tri?n th??ng m?i la c?n thi?t đ? phat tri?n kinh t?.
[10]
M?c du vung nay v?n con nhi?u khu đ?t va khong gian tr?ng nh?ng g?n nh? t?t c? đa đ??c danh rieng va ?y nhi?m khong đ??c phat tri?n nh? m?t ph?n k? ho?ch l?n c?a b?t c? thanh ph? nao. Vi ly do nay, vung đ?t nay co th?i la m?t vung đ?a ?c t??ng đ?i r? r?i b?ng d?ng gia đ?t t?ng v?t trong th?p nien 2000.
[11]
Gia nha trung binh trong Thung l?ng Conejo, thi d?, co gia t? 700.000 đ?n 2,2 tri?u.
[12]
Vung Los Angeles ti?p t?c phat tri?n, ch? y?u tren khu ngo?i bien n?i nh?ng vung ch?a phat tri?n, r? h?n va m?i đang đ??c tim ki?m.
C?m t? "đ?i Los Angeles" co th? đ??c dung đ? ch?
vung đo th?
hay vung k?t h?p. Thu?t t? "Southland" thi m? h? h?n va co th? dung đ? ch? c? hai. Ngoai ra, Southland đ??c gi?i truy?n thong đ?a ph??ng dung nhi?u h?n la b?i c? dan. C?ng gi?ng nh? tr??ng h?p t?i h?u h?t t?t c? cac vung đo th? chinh, đa s? cong ?n vi?c lam hi?n nay đ?u n?m ngoai cai l?i
ph? chinh
va nhi?u ng??i ph?i di chuy?n hang ngay va th?c hi?n cac ho?t đ?ng th??ng ngay c?a h? t?i cac vung
ngo?i o
nh? cac qu?n l?n va cac khu đo th? t? qu?n ma n?m ben ngoai thanh ph? Los Angeles.
M?t s? vung co ranh gi?i t? nhien nh? nui ho?c đ?i d??ng; nh?ng vung khac đ??c phan theo ranh gi?i thanh ph?,
xa l? cao t?c
, ho?c đ?a đi?m xay d?ng n?i b?t. Thi d?,
Ph? chinh Los Angeles
la vung Los Angeles b? bao quanh b?i ba xa l? cao t?c va m?t con song:
Xa l? cao t?c Harbor
phia tay,
Qu?c l? Hoa K? 101
phia b?c,
Song Los Angeles
phia đong va
Xa l? cao t?c Santa Monica
phia nam. Hay
Thung l?ng San Fernando
: n?m ? b?c-tay b?c c?a ph? chinh ("The Valley") la m?t long ch?o r?ng 15
d?m Anh
(24 km) bao quanh b?i đ?i nui.
Nh?ng vung khac c?a Los Angeles bao g?m
Westside
;
Nam L.A.
(tr??c đay con đ??c bi?t la đong Trung L.A.); va vung
San Pedro/Thanh ph? Harbor
. Cac vung ph? c?n n?m ben ngoai
ranh gi?i thanh ph? th?t s?
c?a thanh ph? h?p nh?t Los Angeles g?m co
South Bay
,
Gateway Cities
,
Thung l?ng San Gabriel
va
Foothills
. Vung
San Pedro/Thanh ph? Harbor
b? sap nh?p vao thanh ph? Los Angeles vi v?y thanh ph? co l?i đ?n va co th? qu?n ly
C?ng Los Angeles
. No đ??c n?i li?n v?i ph?n con l?i c?a L.A. ch? quan m?t hanh lang h?p theo
Xa l? cao t?c Harbor
. Nhi?u dan c? ng? L.A. xem
Eastside
la ph?n phia đong c?a
Song Los Angeles
, phia tren
Qu?n Cam
.
Ranh gi?i thanh ph? thi kha ph?c t?p. Thi d?,
Beverly Hills
va
Tay Hollywood
b? thanh ph? Los Angeles vay quanh hoan toan tr? m?t ranh gi?i nh? ma hai thanh ph? co cung ranh gi?i.
Thanh ph? Culver
b? L.A. vay quanh tr? n?i no cung co ranh gi?i chung v?i cac c?ng đ?ng ch?a đ??c t? ch?c
Ladera Heights
va
Baldwin Hills
. C?
Santa Monica
va vung ch?a đ??c t? ch?c
Marina del Rey
b? vay xung quanh tr? phia đ?i d??ng.
San Fernando
trong g?c phia b?c c?a Thung l?ng San Fernando c?ng la m?t thanh ph? rieng bi?t b? lanh th? c?a L.A. bao quanh. Ph?n l?n vung đ?t c?a
Qu?n Los Angeles
la ch?a đ??c t? ch?c va v?n con n?m trong quy?n phap ly chinh y?u c?a Qu?n Los Angeles.
L?ch s? dan s?
|
đi?u tra
dan s?
|
S? dan
|
|
%±
|
1900
| 250.187
| | ?
|
1910
| 648.316
| | 159,1%
|
1920
| 1.150.252
| | 77,4%
|
1930
| 2.597.066
| | 125,8%
|
1940
| 3.252.720
| | 25,2%
|
1950
| 4.934.246
| | 51,7%
|
1960
| 7.751.616
| | 57,1%
|
1970
| 9.972.037
| | 28,6%
|
1980
| 11.497.486
| | 15,3%
|
1990
| 14.531.529
| | 26,4%
|
2000
| 16.373.645
| | 12,7%
|
2006 (??c tinh)
| 17.775.984
| | |
Theo đi?u tra dan s? n?m 2000, co 16.373.645 ng??i s?ng trong Vung đ?i Los Angeles. T? l? s?c t?c c?a vung la 55,14% ng??i da tr?ng (39,01% ng??i da tr?ng khong ph?i la ng??i noi
ti?ng Tay Ban Nha
), 10,39% ng??i g?c chau A, 0,29% ng??i g?c đ?o Thai Binh D??ng, 7,60% ng??i g?c chau Phi, 0,87% ng??i b?n th? M?, 21,00% thu?c cac s?c t?c khac va 4,70% co t? hai s?c t?c tr? len. 40,30% dan s? la ng??i noi ti?ng Tay Ban Nha thu?c m?i s?c t?c. 30,95% dan s? (5.068 tri?u) đ??c sinh ra ? ngo?i qu?c; trong đo co 62,07% đ?n t? chau M? Latinh, 28,93% t? chau A, 6,00% t? chau Au va 3,00% t? cac n?i khac tren th? gi?i. 20,22% dan s? (3,310 tri?u) đ??c sinh t?i cac ti?u bang khac.
S? phat tri?n bung n? c?a vung nay trong th? k? 20 co th? noi la nh? vao khi h?u
đ?a trung h?i
thu?n l?i c?a no, đ?t đai s?n co va nhi?u nganh cong nghi?p n? r? nh? d?u h?a, xe h?i va v? xe, phim ?nh va hang khong ma đa h?p d?n hang tri?u ng??i đ?n t? kh?p n?i t?i Hoa K? va th? gi?i.
Vi th? đ?ng c?a L.A. nh? "
Th? đo Gi?i tri Th? gi?i
", co r?t nhi?u nh?ng đi?m h?p d?n ? đay va đo chinh la ly do t?i sao no la m?t trong cac đi?m đ?n du l?ch đong nh?t th? gi?i. đay la b?n phan lo?i cac đi?m h?p d?n chinh kh?p vung đ?i Los Angeles:
V??n thu va cong vien h?i d??ng
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac phi tr??ng th??ng m?i
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac qu?n trong Southland
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac qu?n l? c?a Vung đ?i L.A.
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac thanh ph? quan tr?ng khac c?a đ?i Los Angeles
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac thanh ph? co dan s? tren 200.000
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Cac thanh ph? co dan s? tren 100.000
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
- ^
“Annual Estimates of the Population of Combined Statistical Areas”
. US Census Bureau
. Truy c?p ngay 29 thang 3 n?m 2008
.
- ^
“U.S. Census Bureau 2005 estimates for metropolitan statistical areas”
.
US Census Bureau
. Truy c?p ngay 29 thang 3 n?m 2008
.
- ^
“Statistical data”
. Los Angeles County Online.
B?n g?c
l?u tr? ngay 13 thang 5 n?m 2008
. Truy c?p ngay 29 thang 3 n?m 2008
.
- ^
“Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas”
. US Census Bureau
. Truy c?p ngay 30 thang 3 n?m 2008
.
- ^
“Combined Statistical Area Population Estimates File for Internet Display”
.
US Census Bureau
. 2006
. Truy c?p ngay 14 thang 4 n?m 2008
.
- ^
American Factfinder, United States Census Bureau, Table: "GCT-PH1-R. Population, Housing Units, Area, and Density (geographies ranked by total population): 2000" from Data Set: "Census 2000 Summary File 1 (SF 1) 100-Percent Data", truy c?p 10 October, 2007 at:
[1]
L?u tr?
2008-02-19 t?i
Wayback Machine
See also:
List of United States urban areas
- ^
Haughton, Graham, and Colin Hunter,
Sustainable Cities
, London: Routledge, 2003: 81.
- ^
Bruegmann, Robert.
Sprawl: A Compact History
. Chicago: University of Chicago Press, 2005: 65.
- ^
Gutierrez, David.
The Columbia History of Latinos in the United States
. New York: Columbia University Press, 2003: 94.
- ^
Curtiss, Aaron. "Bitter Land-Use Fights Seen For 101 Corridor Development."
Los Angeles Times
20 thang 11 n?m 1993: B1.
- ^
Olsen, Andy. "Local Home Prices Soar in May."
Los Angeles Times
23 thang 6 n?m 2003: B3.
- ^
Griggs, Gregory. "Local Homes Get Even Pricier."
Los Angeles Times
21 thang 8 n?m 2003: B1.