Truy?n G?i đ?u
M?t trong nh?ng b?c h?a mo t? t?ng kho?nh kh?c c?a tac ph?m.
Thong tin tac ph?m
Ten g?c	枕草子 (Han-Vi?t: Ch?m Th?o T?)
Tac gi?	Sei Sh?nagon
Th?i gian sang tac	1002 (Julieng)
Qu?c gia	Nh?t B?n
Ngon ng?	ti?ng Nh?t
Th? lo?i	zuihitsu
Ch? đ?	okashi
[ s?a tren Wikidata ] x  ? t  ? s

Truy?n G?i đ?u ( 枕草子  ^{(Ch?m Th?o T?)} , Makura no S?shi ^? ) la m?t t?p truy?n noi v? nh?ng quan sat va suy ng?m c?a n? v?n s? Sei Sh?nagon trong kho?ng th?i gian ba lam n? quan cho Hoang h?u Teishi t? nh?ng n?m 990 đ?n đ?u nh?ng n?m 1000 vao th?i k? Heian c?a Nh?t B?n. Tac ph?m đ??c hoan thanh vao n?m 1002.

Tac ph?m Truy?n G?i đ?u la t?ng h?p t?t c? nh?ng v?n ki?n, truy?n thuy?t, th? ca, va c? nh?ng đo?n mo t? it co m?i lien h? v?i nhau, ch? tr? đi?m chung duy nh?t la chung đ?u la nh?ng y t??ng n?y ra b?t ch?t ma Sh?nagon đa ngh? ra d?a tren nh?ng kho?nh kh?c trong cu?c s?ng th??ng nh?t c?a ba, trong đo ch?a đ?ng r?t nhi?u nh?ng th? lo?i, hinh th?c di?n đ?t khac nhau nh? nh?ng s? ki?n cung đinh quan tr?ng, nh?ng bai th?, cach nhin nh?n c?a tac gi? đ?i v?i nh?ng nhan v?t quan tr?ng th?i đo c?ng nh? nh?ng suy ngh? c?a chinh ba. Du ch? la tac ph?m mang d?u ?n ca nhan, song k? n?ng vi?t lach va sang tac th? tuy?t v?i c?a n? quan Sh?nagon đa giup cho Truy?n g?i đ?u đ??c nang t?m va tr? thanh m?t tac ph?m v?n h?c th?c s?, va đ??c coi la m?t t? li?u l?ch s? co gia tr?. M?c du Sh?nagon ch? dung goc nhin va quan đi?m ca nhan đ? vi?t nen Truy?n g?i đ?u , nh?ng m?t ph?n c?a tac ph?m ?y đa ph?n anh g?n nh? toan b? cu?c s?ng ch?n cung đinh, n?i ma n? tac gi? đa s?ng trong g?n h?t cu?c đ?i : "Ba đa vo tinh đ?t no [tac ph?m] len chi?c đ?m đ??c chu?n b? cho khach, va v? khach đo đa mang no đi b?t ch?p l?i c?u xin c?a ba." ^[1] Sh?nagon vi?t Truy?n g?i đ?u nh? m?t thu vui rieng t? trong cu?c s?ng h?ng ngay; co l? đo la cach đ? ba co th? giai bay tam s? va b?c l? nh?ng xuc c?m th?m kin - th? ma nh?ng ng??i co đ?a v? th?p kem trong cung khong th? b?c l? m?t cach tr?c ti?p. M?c du Sh?nagon ch?a bao gi? chia s? tac ph?m cho ai khac ngoai chinh minh, song qua nhi?u th? k?, no đa tr? thanh m?t tac ph?m v?n h?c n?i ti?ng. Sau đo?n v?n thu?c tac ph?m đa đ??c d?ch sang ti?ng Anh l?n đ?u tien vao n?m 1889 b?i T. A. Purcell va W. G. Aston. M?t b?n d?ch ti?ng Anh đang chu y khac la b?n d?ch c?a Arthur Waley ; m?t ph?n c?a tac ph?m đa đ??c d?ch vao n?m 1928, Ivan Morris đa d?ch tr?n v?n tac ph?m nay vao n?m 1967, va b?n d?ch hoan thi?n c?a Meredith McKinney vao n?m 2006. ^[2]

S? l??c v? tac ph?m [ s?a | s?a ma ngu?n ]

đ??c b?t đ?u b?i "tinh toan di?n" v?i vi?c "thu th?p l?i nh?ng đi?u gi?n đ?n" va cach di?n đ?t v?i nh?ng c?m t? nh? "gi?ng nh? nh?ng chu sau", "t?a nh? hoa c?a cay", " nh?ng đi?u ta khong thich " va "nh?ng đi?u t??i đ?p" ? chung la nh?ng c?m t? mo t? theo l?i vi?t c? x?a, đ??c vi nh? "danh sach ki?u Borgesian " ^[3] . Ta co th? th?y r?ng, "nh?ng l?i t?n m?n" c?a tac gi? Sei Sh?nagon la thanh qu? c?a vi?c quan sat quang c?nh thien nhien va s?c thai b?n mua trong n?m, va dung nh?ng cau t? đ? mieu t? chung d??i d?ng "h?i ?c" (con g?i la "nh?t ky"), qua đo th? hi?n s? h?i t??ng c?a tac gi? đ?i v?i cu?c s?ng cung đinh xoay quanh ch? nhan c?a ba la Hoang h?u Teishi, n?m trong nh?ng đi?u khac ma tac ph?m đa kh?c h?a.

Theo l?i Meredith McKinney trong t? bao Kyoto Journal, (ng??i đa đong gop b?n d?ch ti?ng Anh cho tac ph?m), Truy?n g?i đ?u la m?t tac ph?m đ?c bi?t, no la t? h?p nh?ng tac ph?m co dung l??ng ng?n h?n va n?i dung c?a chung khong h? lien quan đ?n nhau . ^[4] Thanh qu? v?n ch??ng c?a n? s? Sh?nagon co th? đ??c chia lam 3 ph?n; ph?n đ?u la nh?ng m?u chuy?n t??ng thu?t, n?i dung c?a no t?p trung vao nh?ng s? ki?n ma tac gi? t?ng đ??c ch?ng ki?n va n?m tr?i trong su?t th?i gian ph?c v? trong cung đinh, ph?n hai bao g?m nh?ng suy ngh? va quan đi?m c?a ba v? nh?ng s? vi?c khac nhau trong cu?c s?ng, va ph?n cu?i la danh sach cac v?n ki?n co tieu đ?, vi d? nh? v?n ki?n v?i tieu đ? "Nh?ng th? khi?n trai tim tr? nen y?u m?m." Tac ph?m Truy?n g?i đ?u ch?a t?ng c?ng t?t c? 164 v?n ki?n mang tieu đ?, n?i ch?a đ?ng nh?ng chi ti?t co gia tr? v? m?t m? h?c va it c?i m? h?n so v?i nh?ng cau chuy?n truy?n thuy?t c?a Sh?nagon. Y t??ng phan chia tac ph?m lam ba ph?n đa đ??c đ? xu?t b?i Kikan Ikeda. ^[5] Tuy nhien, c?ng co nh?ng ph?n kha m? h? va r?t kho đ? phan lo?i (vi d? nh? đo?n đ?u trong ph?n t?n v?n c?a tac ph?m, "T?a nh? mua xuan, (đo la) c?nh binh minh [tuy?t đ?p]", đa co nh?ng tranh cai v? vi?c phan lo?i đo?n v?n tren).

Tac ph?m ch? y?u đ??c bi?t b?ng ch? hiragana c?a Nh?t; đo la nh?ng ki t? b?n đ?a b?t ngu?n t? Trung Qu?c, va co r?t m?u chuy?n trong tac ph?m đ??c vi?t theo phong cach hom h?nh va di d?m. Vao th?i đo, nh?ng ng??i ph? n? nh? Sh?nagon th??ng s? d?ng ch? Hiragana lam ngon ng? vi?t. Theo Matthew Penney trong bai binh v? "Truy?n G?i đ?u", nh?ng đ?a danh, ch?c t??c la nh?ng tr??ng h?p duy nh?t cho phep cac ki t? Han ng? xu?t hi?n trong tac ph?m, nh?ng ph?n con l?i đ?u đ??c vi?t b?ng Hiragana. ^[6] Nh?ng l?i thu nh?n c?m xuc c?a tac gi? đa đ??c kheo leo l?ng ghep vao trong nh?ng cau v?n di?n t? s? suy s?p c?a Nhi?p chinh quan Fujiwara no Michitaka c?ng nh? vi?c cha ru?t ba qua đ?i, va c? tinh c?nh b?t h?nh c?a Thien hoang va Hoang h?u Teishi.

Tac ph?m la c? m?t th? hoa h?p đ?ng nh?t gi?a giac quan nh?y c?m va goc nhin tinh t? c?a tac gi?; vi n?u ta so sanh v?i c?m xuc c?a mono no aware (M?m m?ng c?a s? v?t) đ??c tim th?y trong Truy?n k? Genji , ta c?ng s? th?y v? đ?p c?a th? gi?i nay đa đ??c di?n t? qua cach s? d?ng t? okashi ('đang yeu') m?t cach đ?y thong minh.

Nhin chung, Truy?n g?i đ?u đ??c vi?t d??i d?ng nh?ng cau v?n ng?n g?n, v?i nh?ng đo?n v?n khong qua dai v?i n?i dung d? đ?c va d? hi?u đ?i v?i nh?ng ng??i noi ti?ng Nh?t trong th?i hi?n đ?i. Nh?ng cau chuy?n đ??c s?u t?m ng?u h?ng đa t?ng đ??c t?m chia thanh 3 lo?i, v? sau chung đa đ??c t?ng h?p l?i va phan lo?i theo nhi?u cach khac nhau va đ??c bien so?n l?i b?i nh?ng ng??i khong ph?i la Sei Sh?nagon. D?a tren ni?m tin c?a m?t s? h?c gi?, ta co th? cho r?ng h?u h?t cac tac ph?m v?n h?c c?a Sh?nagon đ?u đ??c vi?t trong kho?ng th?i gian ba ? trong cung ; tuy v?y, ba v?n co m?t s? tac ph?m khac đ??c vi?t trong nh?ng n?m thang cu?i đ?i va n?i dung c?a chung ch? đ? c?p đ?n nh?ng ki ?c v? kho?ng th?i gian tr??c đay khi con lam N? quan trong Tri?u đinh.

đi?m khac bi?t gi?a tac ph?m Truy?n g?i đ?u c?a Sh?nagon v?i nh?ng tac ph?m khac cung th? lo?i vao th?i đo va th?m chi c? vao th?i nay, đo la b?n than tac gi? c?a no khong h? b? ra th?i gian đ? c? tim ki?m linh h?n cho tac ph?m, c?ng nh? khong tim ki?m thai đ? hay quan đi?m c?a đ?c gi? v? tac ph?m, đ?n gi?n la vi chinh tac gi? c?ng khong k? v?ng đay s? la tac ph?m vi?t cho m?i ng??i, ch? la tac ph?m cho rieng minh ma thoi. Truy?n g?i đ?u c?a Sh?nagon đ??c vi?t d?a tren c? s? c?a nh?ng đi?u đang yeu va đang ghet tren tr?n th? d?a tren c?m xuc ch? quan c?a tac gi?; tac ph?m th? hi?n nh?ng th? đ??c quan tam v? m?t ca nhan va nh?ng đi?u t?t đ?p hi?n h?u xung quanh th? gi?i rieng c?a ng??i vi?t ra no. Trong bai bao mang ten Kyoto Journal, McKinney gi?i thich r?ng Sh?nagon "co th? thu hut b?n [đ?c gi?] qua nhi?u th? k?, cho r?ng b?n đa quen thu?c v?i ba ?y c?ng nh? th? gi?i rieng c?a ba, sau đo khi?n b?n ph?i g?t đ?u va m?m c??i." ^[7] Thong th??ng, cac ph?n đ??c ch?n l?a t? tuy?n t?p nay đ?u h??ng ng??i đ?c đ?n nh?ng suy ngh? va giai tho?i c?a Shonagon. ^[8] Nh? v?y, ta co th? th?y r?ng, Truy?n g?i đ?u la c? m?t tuy?n t?p bao g?m nh?ng cau chuy?n truy?n thuy?t, nh?ng đi?u h?u ich đ??c li?t ke, t?t c? đ?u hoa chung thanh m?t tac ph?m v?n h?c ki?t xu?t va la ngu?n thong tin tuy?t v?i đ? tim hi?u v? đ?i s?ng cung đinh vao h?n 1000 n?m tr??c, va đa tr? thanh m?t d?u m?c l?ch s? quan tr?ng đanh d?u s? phat tri?n c?a n?n v?n h?c Nh?t B?n . ^[9] Truy?n g?i đ?u đ??c vi?t hoan toan b?ng ti?ng Nh?t. Trong su?t kho?ng th?i gian t? cu?i th? k? 10 đ?n đ?u th? k? 11, trong khi h?u h?t đan ong Nh?t B?n đ?u l?y Han t? lam ngon ng? vi?t thi nh?ng ng??i ph? n? đa vi?t b?ng ngon ng? b?n đ?a c?a h? v?i vi?c s? d?ng cac ky t? hiragana, m?t lo?i ch? t??ng hinh b?n đ?a co ngu?n g?c t? Trung Qu?c. ^[10] Do đo, ta co th? th?y r?ng, Truy?n g?i đ?u la m?t ph?n c?a truy?n th?ng v?n ch??ng r?ng l?n danh cho n? gi?i. Phong cach v?n h?c quy?n r? va t?i gi?n c?a Shonagon đa đ??c dung lam hinh m?u chu?n m?c cho v?n xuoi Nh?t B?n cho đ?n t?n ngay nay. Theo Penney va Matthew thi Sh?nagon đa t?ng b? cac đ?c gi? đanh gia la m?t ng??i kieu c?ng va thich đ?i đ?u; m?c du v?y, ta c?ng khong th? ph? nh?n l?i di?n đ?t c?m xuc theo cach t? do, phong khoang pha chut di d?m đa đ??c th? hi?n r?t ro trong tac ph?m.

Truy?n G?i đ?u co s?c ?nh h??ng r?t l?n t?i m?t th? lo?i v?n xuoi c?a Nh?t B?n đ??c g?i la zuihitsu .

B?i c?nh ra đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Truy?n G?i đ?u ra đ?i vao th?i k? Heian - n?i đ??c xem la th?i k? huy hoang c?a gi?i quy t?c Nh?t B?n. Th? ca va ngh? thu?t la m?t trong nh?ng ph?n quan tr?ng trong tri?u đinh, tac gi? Sei Sh?nagon c?ng la m?t ph?n trong đo. Vao th?i đo, t?t c? m?i ng??i trong tri?u đinh va Hoang cung đ?u ph?i co ki?n th?c v?n ch??ng xu?t s?c. V?n h?c th?i k? nay đ??c xem nh? la m?t ph??ng ti?n giao ti?p quan tr?ng đ?n m?c k? n?ng vi?t c?a m?t ng??i đ??c cho la co th? t?o nen ho?c pha v? danh ti?ng c?a h?. Ch?ng h?n nh? trong tac ph?m Truy?n G?i đ?u, Sh?nagon đa đ? c?p đ?n vi?c m?t c?n th?n t?i xin l?i khuyen c?a ba đ? vi?t m?t bai th? va r?i cu?i cung ong ta đa b? t? ch?i vi k? n?ng vi?t v?n kem. Ph? n? th?i k? Heian c?ng đong vai tro quan tr?ng trong xa h?i, đ?c bi?t la nh?ng ng??i ph? n? thu?c t?ng l?p th??ng l?u. ^[11] Cac tac gi? n? ? Nh?t B?n trong th?i k? nay đ??c bi?t đ?n r?ng rai h?n vi h?u h?t cac tac ph?m c?a h? đ?u đ??c vi?t b?ng Nh?t ng?, đ??c g?i la "ngon ng? c?a nhan dan", trong khi cac tac gi? nam s? d?ng Han ng? đ? sang tac vi th? ngon ng? nay v?n đ??c coi la co v? th? cao h?n. ^[12] Vi cac tac ph?m c?a nh?ng tac gi? n? th?i đo ph? bi?n h?n v?i t?ng l?p binh dan, nen chung ta co th? ch?c ch?n r?ng chung co s?c ?nh h??ng l?n đ?n xa h?i luc b?y gi?.

M?c du ph? n? trong th?i k? Heian n?m gi? it tr?ng trach h?n v? m?t xa h?i so v?i nam gi?i, song ngay nay, đa co nhi?u nha v?n nghien c?u v? kh? n?ng sang t?o va cach ch?i ch? hiragana c?a h?, vi nam gi?i th?i Heian th??ng co xu h??ng ch? dung Han t? đ? th? hi?n kh? n?ng s? d?ng h? th?ng ch? vi?t vay m??n t? n??c lang gi?ng Trung Hoa, trong khi Hiragana la lo?i ch? vi?t m?i m? h?n va đ??c nh?ng ng??i ph? n? đ?c quy?n s? d?ng. Hiragana (Binh gia danh) la h? th?ng ngon ng? vi?t bao g?m cac ky t? va cac am ti?t cho phep th? hi?n suy ngh? ben trong theo cach t? do phong khoang h?n so v?i ch? Han bi?u tr?ng. ^[13] Vi ph? n? trong th?i k? Heian th??ng khong co nh?ng ho?t đ?ng xa h?i, nen nh?ng ng??i thu?c t?ng l?p th??ng l?u va co h?c th?c cao th??ng co r?t nhi?u th?i gian vi?t lach va sang tac v?n th?. Ben c?nh đo, vi?c lo?i b? ph? n? kh?i nh?ng n?i quan tr?ng nh? tri?u chinh c?ng gop ph?n b?o v? h? kh?i nh?ng b?t ?n chinh tr?. Ch? m?m Hiragana cho phep ph? n? co th? truy?n đ?t suy ngh? va c?m xuc c?a h? v? cu?c s?ng b?ng ngon ng? c?a rieng minh. H? khong c?n thi?t ph?i đi h?c ch? nhi?u đ? co th? di?n t? m?i c?m giac tren gi?y; vi cac am ti?t c?a hiragana khong gi?ng nh? ch? kanji, no co th? ghi nh?n cac bi?n t? nghe đ??c trong l?i noi. ^[14] Tuy nhien, nh?ng ph? n? co h?c th?c nh? Sh?nagon th?nh tho?ng c?ng s? d?ng ch? Han. Do Han t? (hay Kanji) đ??c xem la ch? vi?t c?a nam gi?i nen vi?c m?t ng??i ph? n? s? d?ng va hi?u no đung cach ch?ng t? ng??i đo đa day cong nghien c?u Han t? trong nhi?u n?m. đo c?ng la cach đ? Sh?nagon th? hi?n tri thong minh c?a minh thong qua vi?c sang tac.

L?ch s? bien so?n va d?ch thu?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Truy?n G?i đ?u đa đ??c ph? bi?n r?ng rai trong cung đinh va no đa t?n t?i trong su?t hang tr?m n?m qua d??i d?ng cac b?n vi?t tay. đ??c in l?n đ?u vao th? k? 17, tac ph?m đa t?n t?i v?i nhi?u phien b?n khac nhau: th? t? cac m?c co th? đa đ??c thay đ?i b?i ng??i bien so?n, cung v?i đo la nh?ng l?i binh v? tac ph?m va cac đo?n v?n đa đ??c them vao, ch?nh s?a ho?c xoa đi. B?n bi?n th? chinh c?a tac ph?m đa đ??c cac h?c gi? hi?n đ?i bi?t đ?n. Hai b?n v?n ki?n đ??c coi la đ?y đ? va chinh xac nh?t la phien b?n c?a Sankanbon va N?inbon. Cac bien t?p vien sau nay đa gi?i thi?u s? ph?n va cac b? ph?n c?a m?t trong hai phien b?n tren; phien b?n Sankanbon đ??c chia thanh 297 ph?n, v?i 29 ph?n "b? sung" - co th? đ?i di?n cho nh?ng ph?n b? sung sau nay c?a tac gi? ho?c ng??i chep l?i tac ph?m nay. ^[15]

Cac b?n d?ch tham kh?o (b?ng ti?ng Anh) [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• T. A. Purcell and W. G. Aston, in Transactions of the Asiatic Society of Japan XVI (1889), pp. 215-24.
• The Pillow-Book of Sei Sh?nagon , trans. Arthur Waley (George Allen & Unwin, 1928).
• The Pillow Book of Sei Sh?nagon , trans. Ivan Morris (in two volumes, Oxford University Press , 1967
• The Pillow Book , trans. Meredith McKinney (Penguin, 2006).

Machiko Midorikawa mieu t? b?n d?ch c?a McKinney la "sat ngh?a h?n nhi?u so v?i b?n d?ch c?a Morris". ^[16]

Nh?ng đi?u ngoai l? xoay quanh Truy?n G?i đ?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Noi m?t cach t?ng quat h?n, Truy?n g?i đ?u la t?p h?p t?t c? cac ghi chep đa đ??c đ?i chi?u đ? th? hi?n m?t giai đo?n trong cu?c đ?i c?a m?t ng??i hay đ? th? hi?n m?t đi?u gi đo. ? Nh?t B?n, th? lo?i v?n ch??ng "nhan r?i" nh? v?y th??ng đ??c g?i la zuihitsu . Cac tac ph?m l?n khac trong cung th?i k? bao g?m H?j?ki c?a Kamo no Ch?mei va Tsurezuregusa c?a Yoshida Kenk? . Zuihitsu đa tr? nen ph? bi?n r?ng rai vao th?i Edo khi no đa thu hut m?t l??ng l?n khan gi? trong cac t?ng l?p th??ng nhan m?i phat tri?n. H?n th? n?a, th? lo?i v?n h?c nay đa đ?t đ??c m?t ch? đ?ng nh?t đ?nh trong gi?i h?c thu?t, khi cac h?c gi? c? đi?n Nh?t B?n b?t đ?u sang tac v?n h?c theo phong cach zuihitsu . Cac tac gi? co uy tin trong th? lo?i nay bao g?m Motoori Norinaga , Yokoi Yayu va Matsudaira Sadanobu . ^[17]

Tac ph?m Truy?n G?i đ?u đa đ??c Peter Greenaway chuy?n th? thanh phim (xem them: Truy?n G?i đ?u (phim) ) vao n?m 1996. V?i s? tham gia c?a Vivian Wu va Ewan McGregor , phim k? m?t cau chuy?n hi?n đ?i co lien quan đ?n tac ph?m c?a Sei Sh?nagon.

Ngoai ra , Truy?n G?i đ?u c?ng la ten c?a m?t lo?t phim kinh d? tren đai phat thanh đ??c vi?t b?i Robert Forrest va đ??c phat tren BBC Radio 4 thu?c ch??ng trinh Woman's Hour Drama . đay la nh?ng cau chuy?n trinh tham v?i Sei Sh?nagon la nhan v?t chinh va c?ng v?i nh?ng danh sach xu?t hi?n trong tac ph?m c?a ba. ^[18]

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• V?n h?c th?i Heian
• Zuihitsu
• Nikki bungaku
• Chuy?n loai cho , phien b?n "nhai l?i" c?a Truy?n G?i đ?u vao th?i Edo
• Truy?n k? Genji , m?t tac ph?m cung th?i
• Murasaki Shikibu

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? li?u tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Sei Sh?nagon (2006). The Pillow Book . trans. Meredith McKinney. London: Penguin Books. ISBN   0-14-044806-3 .
• Bundy, Roselee. “Japan’s First Woman Diarist and the Beginnings of Prose Writings by Women in Japan.” Women’s Studies, vol. 19, no. 1, July 1991, p. 79. Academic Search Complete, doi:10.1080/00497878.1991.9978855.
• Sei Sh?nagon (1971). The Pillow Book of Sei Sh?nagon . trans. Ivan Morris . London: Penguin Books. ISBN   0-14-044236-7 . Originally published in 1967 by Columbia University Press.
• Sei Sh?nagon (2011). The Pillow Book of Sei Sh?nagon, the Diary of a Courtesan in Tenth Century Japan . trans. Arthur Waley . Rutland, Vermont: Tuttle Publishing. ISBN   978-4805311080 .
• Henitiuk, Valerie (2011). Worlding Sei Shonagon: The Pillow Book in Translation . Ottawa: University of Ottawa Press. ISBN   978-0-7766-0728-3 . B?n g?c l?u tr? ngay 4 thang 3 n?m 2016 . Truy c?p ngay 23 thang 7 n?m 2023 .
• Gibney, Michele. "Defining the Feminine Impact on the Progression of Japanese Language: An inquiry into the development of Heian period court diaries" (2004) Library of the University of Pacific
• Penney, Matthew. “The Pillow Book.” Salem Press Encyclopedia 2016: Research Starters. Accessed 21 February 2017.
• Reese, Lyn. Heian Period. Women In World History Curriculum. www.womeninworldhistory.com/Heian9.htm. Accessed 27 February 2017.

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikisource co v?n b?n g?c lien quan đ?n bai vi?t: The Pillow Book

• The Pillow Book - World History Encyclopedia
• English excerpts from The Pillow Book
• Synopses of Robert Forrest's original five radio series
• Synopsis of further radio series by Robert Forrest L?u tr? 2016-03-04 t?i Wayback Machine