N?i dung c?a bai nay ho?c đo?n nay h?u nh? ch? d?a vao m?t ngu?n duy nh?t . Co th? co th?o lu?n lien quan t?i trang th?o lu?n . M?i b?n gop s?c phat tri?n bai b?ng cach b? sung them nh?ng chu thich ho?c ngu?n thong tin khac. ( thang 1 n?m 2015 )

Bai vi?t nay c?n them chu thich ngu?n g?c đ? ki?m ch?ng thong tin . M?i b?n giup hoan thi?n bai vi?t nay b?ng cach b? sung chu thich t?i cac ngu?n đang tin c?y . Cac n?i dung khong co ngu?n co th? b? nghi ng? va xoa b?. ( thang 1 n?m 2015 )

Bai vi?t ho?c đo?n nay co v?n phong hay cach dung t? khong phu h?p v?i v?n phong bach khoa . Xin giup Wikipedia b?ng cach s?a đ?i l?i cho phu h?p . ( thang 1 n?m 2015 )

Truy?n thuy?t la ten g?i dung đ? ch? m?t tac ph?m t? s? dan gian k? v? s? ki?n va nhan v?t l?ch s? (ho?c co lien quan đ?n l?ch s?), ph?n l?n theo xu h??ng li t??ng hoa, qua đo th? hi?n s? ng??ng m? va ton vinh c?a nhan dan đ?i v?i nh?ng ng??i co cong v?i đ?t n??c, dan t?c ho?c c?ng đ?ng c? dan c?a m?t vung. Ben c?nh đo c?ng co nh?ng truy?n thuy?t v?a đ? cao, v?a phe phan nhan v?t l?ch s?.

đ?c đi?m, s? phan l?p th? lo?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T?i nh?ng truy?n th?ng v?n hoa khac nhau v? lo?i hinh, khai ni?m truy?n thuy?t co th? đ??c mo t? nh?ng hi?n t??ng khong hoan toan gi?ng nhau, va lien h? m?t cach khac nhau v?i cac th? lo?i dan gian khac, k? c? th?n tho?i ^[1] .

Trong v?n hoa chau Au , th??ng ng??i ta chia hai lo?i: legend va tradition , tuy cung mang ng? ngh?a la l?i truy?n t?ng, l?i t?c truy?n, truy?n thuy?t. Huy?n tho?i thien v? phia g?n v?i cac nhan v?t c?a l?ch s? linh thieng nh? cac thanh c?a Kito giao ho?c H?i giao . Truy?n th?ng g?n v?i cac nhan v?t tr?n th? va khong bu?c ph?i co y?u t? th?n k?. Tuy v?y, s? phan chia nay ch? phu h?p v?i nh?ng truy?n th?ng trong đo ton giao th?ng tr? đa c?i bi?n cac h? th?ng th?n tho?i co s?m h?n (ch? x?y ra t?i cac n?n v?n hoa Kito giao va H?i giao) ^[1] , va r?t kho th?c hi?n v?i cac truy?n th?ng trong đo ton giao mang tinh th? gi?i (nh? Ph?t giao ) v?n khong bac b? cac h? th?ng th?n tho?i co s?m h?n. Ben c?nh đo, s? phan chia nay ch? c?ng kho lam đ?i v?i nh?ng h? th?n tho?i đa th?n ch?a tr?i qua bi?n đ?i c?n b?n nao ho?c nh?ng truy?n th?ng trong đo l?ch s? linh thieng khong phan l?p v?i th? t?c.

Tren m?t vai d?u hi?u khac bi?t co th? r?t nh?, s? phan l?p truy?n thuy?t v?i cac th? lo?i khac c?ng co c?n c? nh?t đ?nh. Truy?n thuy?t chung v?i th?n tho?i ? d?u hi?u v? ni?m tin va s? hi?n di?n c?a y?u t? th?n k?. Truy?n thuy?t c?ng phan bi?t v?i th?n tho?i co th? ? ph??ng di?n s? h?u ngon b?n c?a b? l?c ho?c toan dong h?. Th?n tho?i k? v? ngu?n g?c coi đ?i va coi ng??i thi b?t c? m?t thanh vien nao trong b? l?c c?ng co quy?n k? l?i; con nh?ng truy?n ngon v? cac bi?n c? m? đ?u dong h? thi co th? thu?c s? h?u c?a cac thanh vien dong h?. Ben c?nh đo, ? cac n?n v?n hoa ch?a co s? bi?n đ?ng v? h? th?ng ton giao, truy?n thuy?t co th? phan l?p v?i th?n tho?i v? quy ch?, vi?c co hay khong co lien h? v?i s? th? ph?ng, v? nhan v?t truy?n thuy?t,... V? t?ng th?, so v?i th?n tho?i thi truy?n thuy?t kem linh thieng h?n ^[1] va th??ng mo t? nh?ng s? ki?n x?y ra mu?n h?n. S? l? thu?c v? ngu?n g?c (bi?n sinh) c?a truy?n thuy?t v?i th?n tho?i co th? đ??c xac đ?nh, tuy khong ph?i th?n tho?i la ngu?n c?t truy?n duy nh?t c?a truy?n thuy?t. Truy?n thuy?t n?m ? ranh gi?i gi?a th?n tho?i va cac ghi chep mo t? l?ch s?.

M?t s? nhom truy?n thuy?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Truy?n thuy?t lien quan đ?n Kito giao ho?c it nhi?u tai hi?n cac c?t truy?n c?a th?i ti?n tong đ? c?a Kito giao, la m?t trong nh?ng ph??ng ti?n tai ma hoa cac bi?u t??ng Kito giao trong cac t??ng tr?ng Kito giao ^[1] . Ch?ng h?n h?nh cac thanh (hagiographie) th?c ch?t la nh?ng v?n b?n kem thieng h?n so v?i l?i thieng, đ??c phep hoa tr?n v?i cac motip phi Kito giao, k? c? vi?c bi?n đ?i cac thanh thanh m?t ki?u t??ng t? nh? trong đi?n th? đa th?n giao . H?nh cac thanh t??ng t? nh? m?i lo?i truy?n thuy?t, trong khi h??ng t?i cac th? lo?i l?ch s?, đa đ?ng th?i ?ng v?i ngay k? ni?m cac thanh tinh theo l?ch. T? đo cho phep g?n hai chu trinh ngay l? trong n?m (g?m chu k? Kito giao va chu k? đa th?n giao) thanh m?t chu k? th?i gian nghi l?.

Truy?n thuy?t Kito giao con co m?t nhom rieng trong đo khong ch? co nh?ng nhan v?t c?a C?u ??c ma con co c? th?n va qu? . Nhom truy?n thuy?t nay đa b? sung tinh l?ch s? cho h? th?n tho?i Kito giao b?ng nh?ng y?u t? th?n tho?i ti?n Thien Chua. Cac hanh đ?ng trong lo?i truy?n thuy?t nay c?ng đ??c chuy?n vao cai th?i gian , ma đ?i v?i Kito giao no th?c hi?n ch?c n?ng th?i gian th?n tho?i (t?c th?i gian c?a C?u ??c va Phuc am ), th?m chi xam nh?p c? vao th?i gian Kinh thanh (th?i giai l?ch s? linh thieng), va vao c? th?i gian th?n tho?i đich th?c k? v? cu?c đ?u tranh c?a nh?ng ng??i kh?ng l?, l?ch s? sang th?,...

Ben c?nh cac truy?n thuy?t v?i hanh đ?ng di?n ra trong th?i gian l?ch s? ho?c th?i gian ton giao, chau Au con bi?t đ?n lo?i hinh truy?n thuy?t di?n ra trong th?i gian tr?u t??ng, b?t đ?nh, t??ng t? th?i gian c?a truy?n ng? ngon ho?c truy?n c? tich . đo la ki?u truy?n thuy?t mo t? quan h? gi?a cac thanh v?i con ng??i. M?t s? ti?t đo?n c?a th? lo?i truy?n thuy?t nay co th? đ??c chuy?n hoa thanh c? tich .

C?ng c?n k? đ?n cac truy?n thuy?t v? nh?ng c? dan ti?n b?i t?i cac đ?a ph??ng mang cung m?t truy?n th?ng v?n hoa. Cac truy?n thuy?t nay th??ng mieu t? nh?ng sinh th? khac con ng??i, đ?ng th?i g?n v?i ranh gi?i gi?a ti?n l?ch s? va l?ch s?. V? ph??ng di?n nao đo, lo?i truy?n thuy?t nay t??ng đ?ng v? lo?i hinh v?i cac truy?n thuy?t k? v? kh?i th?y dong h? ho?c b? l?c .

M?t s? truy?n thuy?t khac, v??t qua ranh gi?i noi tren va đ?t th?i gian l?ch s? vao t?c ng??i, th? hi?n ch?c n?ng c?a cac th? lo?i l?ch s? ho?c gi? l?ch s? ^[1] . Cac truy?n thuy?t nay ti?p c?n ? m?c đ? đang k? th?i gian c?a c?ng đ?ng c? dan mang truy?n th?ng v?n hoa ?y th?m chi v??t qua th?i gian nay, keo dai th?i gian l?ch s? thanh th?i gian th?n tho?i .

Ben c?nh đo con co lo?i th? truy?n thuy?t mieu t? nh?ng x? s? va xa h?i khong t??ng , th? hi?n s? t??ng quan khong ch? v?i l?ch s? ma con v?i tinh th? xa h?i c? th?. Nh?ng truy?n thuy?t nay mieu t? cac b?c tranh khong t??ng v? t??ng lai va nh?ng nhan v?t khong b? linh thieng hoa, h? th?c hi?n ch?c n?ng khoi ph?c l? ph?i đa b? pha b?, xac l?p m?t phuc l?i khong t??ng (t?c cai v?n la ch?c n?ng c?a nhan v?t v?n hoa đ??ng th?i đ??c "d?ch" ra thanh ngon ng? c?a cac quan h? xa h?i mu?n h?n) ^[1] nh?ng net chinh trong chuy?n la; l?y b?i c?nh l?ch s? đ? them vao đo nh?ng chi ti?t th?n bi,bi hi?m

Xem them [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• Th?n tho?i
• C? tich
• Truy?n truy?n thuy?t Vi?t Nam
• Th?n tho?i Hy L?p

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

• 150 thu?t ng? v?n h?c , L?i Nguyen An bien so?n, Nha xu?t b?n đ?i h?c Qu?c gia Ha N?i, T? trang 341 đ?n 347.

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? Truy?n thuy?t .