Tr??ng Chinh
Tr??ng Chinh n?m 1955
Ch?c v?
C? v?n Ban ch?p hanh Trung ??ng đ?ng c?ng s?n Vi?t Nam
Nhi?m k?	18 thang 12 n?m 1986  –  30 thang 9 n?m 1988 (m?t) 1 n?m, 287 ngay
Ti?n nhi?m	đ?u tien
K? nhi?m	Nguy?n V?n Linh
T?ng Bi th? Ban Ch?p hanh Trung ??ng đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam (l?n 2)
Nhi?m k?	14 thang 7 n?m 1986  –  18 thang 12 n?m 1986 157 ngay
Ti?n nhi?m	Le Du?n (m?t)
K? nhi?m	Nguy?n V?n Linh
Th??ng tr?c Ban Bi th?	Nguy?n V?n Linh (6/1986-12/1986)
Bi th? Quan ?y Trung ??ng
Nhi?m k?	4 thang 11 n?m 1986  –  18 thang 12 n?m 1986 44 ngay
Ti?n nhi?m	V?n Ti?n D?ng
K? nhi?m	Nguy?n V?n Linh
Ch? t?ch H?i đ?ng Nha n??c
Nhi?m k?	4 thang 7 n?m 1981  –  18 thang 6 n?m 1987 5 n?m, 349 ngay
Ti?n nhi?m	Ton đ?c Th?ng Nguy?n H?u Th? (Quy?n)
K? nhi?m	Vo Chi Cong
Pho ch? t?ch	Nguy?n H?u Th? (1976-1992) Chu Huy Man (1981-1987) T?ng Th? ky HđNN Xuan Th?y (1981-1982) T?ng Th? ky HđNN Le Thanh Ngh? (1982-1989) Hu?nh T?n Phat (1982-1989) Le Quang đ?o (1987-1992) Nguy?n Th? đ?nh (1987-1992)
Ch? t?ch H?i đ?ng Qu?c phong va An ninh T?ng t? l?nh cac L?c l??ng V? trang Nhan dan Vi?t Nam
Nhi?m k?	4 thang 7 , 1981  –  18 thang 6 , 1987 5 n?m, 349 ngay
Ti?n nhi?m	Ton đ?c Th?ng
K? nhi?m	Vo Chi Cong
Ch? t?ch Qu?c h?i th? 4
Nhi?m k?	6 thang 7 , 1960  –  4 thang 7 , 1981 20 n?m, 363 ngay
Ti?n nhi?m	Ton đ?c Th?ng
K? nhi?m	Nguy?n H?u Th?
Pho ch? t?ch	Hoang V?n Hoan (1960-1979) Xuan Th?y (1960-1984) Tr?n đ?ng Khoa (1960-1984) Chu V?n T?n (1960-1984) Nguy?n Xi?n (1960-1984) Nguy?n V?n H??ng (1960-1984) Nguy?n Th? Th?p (1964-1975) Phan V?n đang (1976-1984)
Ch? nhi?m ?y ban Khoa h?c Nha n??c
Nhi?m k?	14 thang 12 , 1958  –  15 thang 7 , 1960 1 n?m, 214 ngay
Ti?n nhi?m	đ?u tien
K? nhi?m	Vo Nguyen Giap
Pho Th? t??ng Chinh ph?
Nhi?m k?	29 thang 4 , 1958  –  15 thang 7 , 1960 2 n?m, 77 ngay
T?ng bi th? đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam (l?n 1)
Nhi?m k?	9 thang 11 , 1940  –  5 thang 10 , 1956 15 n?m, 331 ngay
Ti?n nhi?m	Nguy?n V?n C?
K? nhi?m	H? Chi Minh (Ch? t?ch đ?ng)
?y vien B? Chinh tr?
Nhi?m k?	khoa I , II , III , IV , V 9 thang 11 , 1940  –  18 thang 12 , 1986 46 n?m, 39 ngay
đ?i bi?u Qu?c h?i
Nhi?m k?	khoa I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII 6 thang 1 , 1946  –  30 thang 9 , 1988 42 n?m, 268 ngay
Thong tin chung
Sinh	( 1907-02-09 ) 9 thang 2, 1907 Xa Hanh Thi?n, t?ng Hanh Thi?n, ph? Xuan Tr??ng , Nam đ?nh , Lien bang đong D??ng
M?t	30 thang 9, 1988 (1988-09-30) (81 tu?i) Ha N?i , Vi?t Nam
N?i ?	Ha N?i
Dan t?c	Kinh
Ton giao	khong
đ?ng chinh tr?	đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam
V?	Nguy?n Th? Minh ( 1912 - 2001 )
Cha	đ?ng Xuan Vi?n ( 1880 - 1958 )
M?	Nguy?n Th? T?
H? hang	đ?ng Xuan B?ng ( 1828 - 1910 , ong n?i) đ?ng Xuan Thanh (s. 1965 , chau n?i, con trai đ?ng Xuan K? )
Con cai	đ?ng Xuan K? ( 1931 - 2010 ) đ?ng Vi?t Nga đ?ng Vi?t Bich ( 1946 - 2019 ) đ?ng Vi?t B?c ( 1950 )

Tr??ng Chinh ( 9 thang 2 n?m 1907 ? 30 thang 9 n?m 1988 ), ten khai sinh la đ?ng Xuan Khu , bi danh Anh N?m , la m?t nha ly lu?n chinh tr?, chinh khach Vi?t Nam . Ong la Ch? t?ch n??c th? hai c?a Vi?t Nam th?ng nh?t ^[1] (co khi g?i la Ch? t?ch H?i đ?ng Nha n??c Vi?t Nam ) t? n?m 1981 đ?n n?m 1987. Ngoai ra, ong c?ng t?ng gi? cac ch?c v? quan tr?ng khac trong h? th?ng chinh tr? c?a Vi?t Nam nh?: T?ng Bi th? Ban Ch?p hanh Trung ??ng đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam (l?n th? nh?t: 1941 ? 1956, l?n th? hai: 1986), Ch? t?ch ?y ban Th??ng v? Qu?c h?i (1960 ? 1975) va Ch? t?ch Qu?c h?i (khoa V, VI). Tr??ng Chinh con đ??c bi?t đ?n la m?t nha th? cach m?ng v?i but danh Song H?ng .

Than th? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tr??ng Chinh ten th?t la đ?ng Xuan Khu , sinh ngay 9 thang 2 n?m 1907 , ? lang Hanh Thi?n , xa Xuan H?ng , huy?n Xuan Tr??ng , t?nh Nam đ?nh . Ong n?i ong la c? đ?ng Xuan B?ng , đ? Ti?n s? tam giap đ? nh?t danh n?m 1856. Cha ong la c? đ?ng Xuan Vi?n (1880 ? 1958), la m?t nha nho khong thanh đ?t trong đ??ng khoa b?ng, la m?t thanh vien trong nhom Nam Vi?t đ?ng thien h?i, la ng??i bien so?n b? Minh đo s? (g?m 100 quy?n đong thanh sach). ^[2] Sau nay, ong h?c ch? qu?c ng? va tr? thanh nha bao, vi?t cho nhi?u t? bao l?n ? Ha N?i nh?: Nam Phong, Trung B?c Tan V?n, Ng? Bao. Than m?u c?a Tr??ng Chinh la ba Nguy?n Th? T?.

Do truy?n th?ng gia đinh, đ??c s? giao d?c c?a cha, t? nh?, đ?ng Xuan Khu đa lam quen v?i T? th? , Ng? kinh , th? đ??ng va đ??c đao t?o bai b?n v? v?n hoa va l?ch s? theo truy?n th?ng Nho h?c . Khi l?n len, ong b?t đ?u ti?p xuc Tay h?c va theo h?c b?c Thanh chung t?i Nam đ?nh.

Tham gia ho?t đ?ng cach m?ng [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Gi?a th?i k? chuy?n đ?i chinh tr? va xa h?i ? đong D??ng, đ?c bi?t la s? lan r?ng c?a h? th?ng giao d?c Phap vao th? k? XIX. Tr??ng Chinh đ??c c? đi h?c ? tr??ng Phap, đay la đi?m kh?i đ?u cho phong trao chinh tr? c?a ong. ^[3] N?m 1923, ong đ??c c? đi h?c tr??ng Thanh Chung, tr??ng c?p hai đ?u tien c?a ng??i dan đ?a ph??ng va d?y theo h? th?ng giao d?c ph??ng Tay, đong t?i t?nh Nam đ?nh. ^[4] ? tr??ng, Tr??ng Chinh đ??c truy?n c?m h?ng t? cac tac ph?m c?a cac tri?t gia Phap nh? Jean-Jacque Rousseau va Montesquieu c?ng nh? Cach m?ng Phap n?m 1789 va cach m?ng Trung Qu?c n?m 1911. ^[5] ? Nam đ?nh, ong s?ng v?i m?t gia đinh lao đ?ng ngheo lam vi?c trong nha may cong nghi?p. Kinh nghi?m th?i th? ?u đa thoi thuc ong thanh l?p phong trao sinh vien cung v?i cac b?n cung tr??ng la Nguy?n V?n Hoan, đ?ng Chau T?, Ph?m N?ng đ?, Nguy?n Kh?c L??ng va Nguy?n đ?c C?nh. ^[6] Nhom c?a ong sau nay tham gia phong trao sinh vien ? B?c K? . H? xu?t b?n bao chi nh?m truy?n ba t? t??ng c?a minh v? phong trao ch?ng th?c dan.

Trong n?m 1925 , khi con h?c ? b?c Thanh Chung (nay la tr??ng THPT Chuyen Le H?ng Phong , thanh ph? Nam đ?nh ), đ?ng Xuan Khu đa tham gia phong trao đ?u tranh đoi an xa cho Phan B?i Chau , lanh đ?o cu?c bai khoa ? Nam đ?nh đ? truy đi?u Phan Chu Trinh . N?m 1926 , ong b? tr??ng đu?i h?c.

N?m 1927 , đ?ng Xuan Khu chuy?n len Ha N?i , ti?p t?c h?c ? tr??ng Cao đ?ng Th??ng m?i va tham gia Vi?t Nam Thanh nien Cach m?ng đ?ng chi H?i . N?m 1929 , ong tham gia cu?c v?n đ?ng thanh l?p đong D??ng C?ng s?n đ?ng ? B?c K? va tr? thanh m?t trong nh?ng đ?ng vien đ?u tien c?a đ?ng nay.

N?m 1930 , đ?ng Xuan Khu đ??c ch? đ?nh vao Ban tuyen truy?n c? đ?ng Trung ??ng c?a đ?ng C?ng s?n đong D??ng . Cu?i n?m nay, ong b? Phap b?t va k?t an 12 n?m tu va đay đi S?n La , đ?n n?m 1936 đ??c tr? t? do.

Giai đo?n 1936 ? 1939 , đ?ng Xuan Khu la X? ?y vien B?c K? cung Hoang V?n Th? va Hoang Qu?c Vi?t , đ?i bi?u c?a đ?ng C?ng s?n đong D??ng trong ?y ban M?t tr?n Dan ch? B?c K?. N?m 1940 , ong đ??c c? lam ch? but bao C? gi?i phong , c? quan c?a X? ?y B?c K?, kiem ph? trach cac t? bao ti?ng Phap nh? Le Travail , Rassemblement , En Avant va bao Tin t?c .

Tr? thanh nha lanh đ?o ch? ch?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

H? t? t??ng c?a Tr??ng Chinh đ??c l?y c?m h?ng t? Ch? ngh?a Marx va Ch? ngh?a Lenin va ong ch?u ?nh h??ng c?a H? Chi Minh , th? hi?n qua cac tac ph?m c?a ong v? c? h? t? t??ng cach m?ng, chinh tr? va chi?n l??c cach m?ng nh? chi?n l??c va chinh sach v?n hoa. ^[7] Theo đ?ng C?ng s?n, Tr??ng Chinh la "h?c tro xu?t s?c c?a H? Chi Minh", ^[8] m?c du khong ph?i luc nao ong c?ng đ?ng y v?i t? t??ng c?a H? Chi Minh. ^[9]

Co hai l?p lu?n chinh v? y th?c h? c?a Tr??ng Chinh. Th? nh?t, h? t? t??ng c?a ong đ??c coi la c?p ti?n va d?a tren Mao Tr?ch đong ngh? ro rang trong cac tac ph?m đ??c cong b? c?a ong va mo hinh c?a ch??ng trinh C?i cach ru?ng đ?t ma ong đa m??n t? Trung Qu?c. ^[10] Th? hai, đo la s? k?t h?p gi?a ch? ngh?a Marx va Lenin lam thanh c?t loi h? t? t??ng c?a Tr??ng Chinh, ?ng h? phong trao ch?ng th?c dan va khong ch?ng l?i ch? ngh?a dan t?c. T? t??ng c?a ong tr??c h?t ch?u ?nh h??ng c?a kh?i Xo Vi?t, sau đo la kh?i Trung Qu?c va đ??c v?n d?ng vao b?i c?nh Vi?t Nam. ^[11]

T?i H?i ngh? Trung ??ng 7 h?p t?i lang đinh B?ng , T? S?n , B?c Ninh t? ngay 6 đ?n ngay 9 thang 11 n?m 1940, đ?ng Xuan Khu đ??c b?u vao Ban Ch?p hanh Trung ??ng cung Hoang V?n Th? , Hoang Qu?c Vi?t va đ??c c? lam Quy?n T?ng Bi th? đ?ng thay Nguy?n V?n C? .

Thang 5 n?m 1941 , t?i H?i ngh? Trung ??ng 8 h?p t?i Cao B?ng , ong đ??c b?u lam T?ng Bi th? đ?ng C?ng s?n đong D??ng, kiem Tr??ng ban tuyen hu?n Trung ??ng, kiem Ch? but bao "C? gi?i phong" va "T?p chi C?ng s?n", Tr??ng ban Cong v?n Trung ??ng.

Tren s? đ?u tien c?a t? C? Gi?i Phong (C? quan ngon lu?n c?a đ?ng C?ng s?n đong D??ng) ra ngay 10-10-1942 b?t đ?u xu?t hi?n but danh Tr??ng Chinh. ^[12]

N?m 1943 , ong b? th?c dan Phap k?t an t? hinh v?ng m?t.

Thang 3 n?m 1945, đ?ng Xuan Khu tri?u t?p va ch? tri H?i ngh? Th??ng v? Trung ??ng (T? ch?c t?i Chua đ?ng K?, T? S?n, B?c Ninh) ra Ch? th? n?i ti?ng " Nh?t Phap b?n nhau va hanh đ?ng c?a chung ta ", xac đ?nh th?i c? T?ng kh?i ngh?a gianh chinh quy?n. Trong giai đo?n chu?n b? Cach m?ng thang Tam 1945 , t?i H?i ngh? toan qu?c c?a đ?ng do ong ch? tri, ong đ??c c? ph? trach ?y ban Kh?i ngh?a toan qu?c.

Cu?i n?m 1945, nh?m m?c đich tranh nh?ng b?t l?i v? chinh tr? va t?o đi?u ki?n thu?n l?i h?n trong ch? đ?o phong trao Vi?t Minh, đ?ng C?ng s?n đong D??ng rut vao ho?t đ?ng bi m?t nen tuyen b? t? gi?i tan, chuy?n thanh H?i nghien c?u ch? ngh?a Mac ? đong D??ng do ong lam H?i tr??ng.

Khi cu?c khang chi?n toan qu?c n? ra, đ? xac đ?nh m?c tieu va c? v? tinh th?n cho nh?ng ng??i khang chi?n, ong đa vi?t lo?t bai bao n?i ti?ng v?i t?a đ? " Khang chi?n nh?t đ?nh th?ng l?i ", đ?ng tren bao "S? th?t" t? s? 70 (4 thang 3 n?m 1947) đ?n s? 81 (1 thang 8 n?m 1947). đ?i t??ng Vo Nguyen Giap nh?n đ?nh: " Bac H? la linh h?n c?a cu?c khang chi?n ch?ng Phap, nh?ng đ? ra đ??ng l?i c? th?, ch? đ?o c? th? v? ly lu?n v?i cu?n Khang chi?n nh?t đ?nh th?ng l?i, la do anh Tr??ng Chinh ". ^[13]

N?m 1951 , t?i đ?i h?i l?n th? hai c?a đ?ng, (đ?i ten thanh đ?ng Lao đ?ng Vi?t Nam), Tr??ng Chinh đ??c b?u l?i vao Ban Ch?p hanh Trung ??ng va gi? ch?c T?ng Bi th? cho đ?n thang 10 n?m 1956 . Ngay sau khi ong đ??c tai c? ch?c T?ng Bi th?, bao C?u qu?c c?a Lien Vi?t đa đ?ng bai gi?i thi?u, đanh gia: " Ng??i ta co th? noi, H? Ch? t?ch la linh h?n c?a cach m?ng va khang chi?n, thi ong Tr??ng Chinh la ban tay đi?u khi?n, ch? huy. ^[14]

Vai tro trong c?i cach ru?ng đ?t [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T? n?m 1938, đ?ng Xuan Khu cung v?i Vo Nguyen Giap vi?t chung m?t ti?u lu?n nh? co t?a đ? " V?n đ? dan cay ", xac đ?nh v?n đ? c?n ph?i th?c hi?n cu?c "C?i cach ru?ng đ?t" đ? co th? tai phan ph?i l?i quy?n s? d?ng đ?t đai. đay c?ng la m?t trong nh?ng m?c tieu ma Vi?t Minh đ?t ra va t? đo co đ??c s? ?ng h? c?a s? đong nong dan, v?n ch? chi?m gi? m?t t? l? r?t nh? đ?t đai. đ??ng l?i c?i cach ru?ng đ?t c?ng đ??c đ?a ra trong Bao cao chinh tr? c?a ong t?i đ?i h?i II c?a đ?ng n?m 1951. Quan đi?m c?a ong v? c?i cach ru?ng đ?t t?i b?n Lu?n c??ng v? cach m?ng Vi?t Nam trinh đ?i h?i II: ... đ?i t??ng c?a cach m?ng dan ch? nhan dan va đ?c bi?t c?a chinh sach c?i cach ru?ng đ?t la đ?a ch?. Nh?ng luc nay, đ? t?p trung l?c l??ng c?a toan dan đanh b?i k? thu chung la th?c dan Phap va b?n can thi?p M?, va do ch? nh?n đ?nh trong t?ng l?p đ?a ch? n??c ta con kh? n?ng ph?n đ? m?t ph?n nao, đ?ng ch? tr??ng keo m?t ph?n l?n đ?a ch? (ti?u va trung đ?a ch?) v? phe khang chi?n hay it nh?t lam cho h? trung l?p co thi?n c?m đ?i v?i khang chi?n, đ?ng th?i đanh đ? b?n đ?i đ?a ch? phong ki?n ph?n đ?ng. Cho nen hi?n th?i, đ?ng ch? tr??ng th?a nh?n cho nh?ng đ?a ch? khong ph?n qu?c co quy?n cong dan, quy?n co c?a, khong đ?ng đ?n quy?n s? h?u ru?ng đ?t c?a h?, va v?n th?a nh?n quy?n h??ng cong đi?n c?a h?. Ta co h?n ch? s? boc l?t c?a h? b?ng cach th?c hi?n gi?m to, gi?m t?c. Song, khi thi hanh, c?n ph?i h?p vi?c hanh chinh ra l?nh, qu?n chung đoi h?i, v?i vi?c thuy?t ph?c, gi?i thich, nh?ng ch? y?u la thuy?t ph?c, gi?i thich cho đ?a ch? hi?u r?ng h? gi?m to, gi?m t?c la lam m?t ph?n ngh?a v? c?a h? đ?i v?i khang chi?n. Khi h? đa gi?m, ta b?o đ?m cho h? quy?n thu đ?a to đung lu?t. Chinh sach c?a ta hi?n nay la: đ?a ch? ph?i gi?m to đung lu?t, ta đi?n ph?i n?p to đung giao keo. M?t khac, ta v?n đ?ng h? hi?n ru?ng cho Nha n??c, m? m?t con đ??ng ti?n b? cho nh?ng đ?a ch? sang su?t mu?n t? c?i t?o. đ?ng th?i ta khuy?n khich h? b? v?n vao vi?c kinh doanh cong th??ng nghi?p . ^[15]

N?m 1953 , gi?a luc Quan đ?i nhan dan Vi?t Nam b?t đ?u chi?m ?u th? tren chi?n tr??ng, Tr??ng Chinh đ??c c? lam Tr??ng ban c?i cach ru?ng đ?t Trung ??ng. Cu?c c?i cach ban đ?u co nh?ng k?t qu? nh?t đ?nh khi ch? th?c hi?n vi?c t?ch thu tai s?n, đ?t đai c?a nh?ng ng??i b? xem la "ph?n qu?c" (theo Phap, ch?ng l?i đ?t n??c), "ph?n đ?ng" (ch?ng l?i chinh quy?n) va chia cho b?n nong, c? nong.

Tuy nhien, sau khi n?m đ??c quy?n ki?m soat mi?n B?c, d??i ap l?c c?a cac c? v?n Trung Qu?c, cu?i n?m 1954, chi?n d?ch c?i cach ru?ng đ?t b?t đ?u đ??c đ?y m?nh va nhanh, v?i c??ng đ? l?n. T? gi?a n?m 1955 ? m?t s? n?i đa xu?t hi?n hi?n t??ng đ?u t? tran lan, m?t ki?m soat. Nhi?u ng??i b? quy t?i s? sai la "đ?a ch?, t? s?n boc l?t" va b? x? t? hinh hay tu kh? sai. Nhi?u tr??ng h?p l?m quy?n c?a cac can b? đ?i vien đ?i cong tac ru?ng đ?t trong cong tac đ?t đai, d?n đ?n tr? thu ca nhan, th?m chi bung phat b?o l?c, d?n đ?n nhi?u cai ch?t oan ?c.

Tuy khong tr?c ti?p th?c hi?n, nh?ng la ng??i lanh đ?o cao nh?t c?a C?i cach ru?ng đ?t, Tr??ng Chinh ph?i ganh trach nhi?m n?ng nh?t. T?i H?i ngh? trung ??ng 10 khoa II m? r?ng t? 25 thang 8 đ?n 5 thang 10 n?m 1956 v? v?n đ? s?a sai c?i cach ru?ng đ?t, ong t? ch?c T?ng Bi th?. Sau đo ong đ?ng đ?u Ban ch? đ?o cong tac s?a sai, cho đ?n n?m 1958.

Nh?ng n?m ti?p theo [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1958 , Tr??ng Chinh đ??c b? nhi?m lam Pho Th? t??ng kiem Ch? nhi?m ?y ban Khoa h?c Nha n??c . đ?n n?m 1960 , ong l?i đ??c b?u vao Ban Ch?p hanh Trung ??ng, ?y vien B? Chinh tr? , ph? trach cong tac Qu?c h?i va cong tac ly lu?n c?a đ?ng. Cung th?i đi?m nay, ong đ??c Qu?c h?i Vi?t Nam Dan ch? C?ng hoa b?u lam Ch? t?ch Qu?c h?i va đ?n n?m 1976 , va đ??c tin nhi?m gi? c??ng v? ng??i đ?ng đ?u qu?c h?i cho đ?n n?m 1981 .

N?m 1981 , Tr??ng Chinh đ??c Qu?c h?i b?u lam Ch? t?ch H?i đ?ng Nha n??c, Ch? t?ch H?i đ?ng Qu?c phong n??c C?ng hoa Xa h?i Ch? ngh?a Vi?t Nam .

Trong b?i c?nh suy thoai kinh t?, khan hi?m va kh?ng ho?ng xa h?i nh?ng n?m 1980, Trung ??ng đa nh?n đ??c nhi?u bao cao khac nhau v? thi?t h?i kinh t?, l?m phat va cac v?n đ? xa h?i gia t?ng. Tr??ng Chinh thanh l?p cac nhom nghien c?u nh?m thu th?p va quan sat cac v?n đ? trong c?ng đ?ng đ?a ph??ng ? Tay Nguyen va mi?n Nam Vi?t Nam c?ng nh? nh?ng thanh cong va th?t b?i c?a h? th?ng kinh t? c?.

Tr??ng Chinh tr? nen d? ti?p thu nh?ng ng??i theo ch? ngh?a c?i cach va d?n d?n đ?ng v? phia h? sau nh?ng chuy?n th?m vung nong thon n?m 1983. N?m 1985, khi Le Du?n đang ?m y?u vi b?nh t?t ong đa thay m?t ong Du?n đi?u hanh cac cong vi?c Trung ??ng đ?ng va nh?n ra nh?ng chinh sach kinh t? c?a ong Du?n va nh?ng ng??i b?o th? co ph?n sai l?m va đ?a kinh t? đ?t n??c r?i vao kh?ng ho?ng tri tr?. Do đo, ong đa đ?a ra cu?c c?i cach Gia ? l??ng ? ti?n v?i hy v?ng s? c?i thi?n đ??c tinh hinh kinh t?.

Ho?t đ?ng cu?i đ?i [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Thang 5 n?m 1986, Tr??ng Chinh đ??c giao nhi?m v? quy?n T?ng bi th? khi Le Du?n ?m y?u. ^[16] Thang 7 n?m 1986 sau khi Le Du?n m?t, đ?i h?i trong trung ??ng ch?a k?p ti?p di?n nen t?i H?i ngh? đ?c bi?t Ban Ch?p hanh Trung ??ng đ??c t? ch?c vao ngay 14 thang 7 n?m 1986 , Tr??ng Chinh khi đo đang đ?m nhi?m Ch? t?ch H?i đ?ng Nha n??c đ??c b?u lam T?ng bi th? Ban Ch?p hanh Trung ??ng đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam cho đ?n ngay đ?i h?i đ?ng đ??c t? ch?c (ngay 18 thang 12 n?m 1986 ). Th?i đi?m ong Du?n qua đ?i, C?i cach Gia ? lu?ng ? ti?n th?t b?i, Vi?t Nam tr?i qua l?m phat phi ma len đ?n 774% cung v?i vi?c Vi?t Nam b? nhi?u qu?c gia c?m v?n kinh t? do cu?c chi?n t?i Campuchia đa đ?a đ?t n??c lam vao kh?ng ho?ng. Tr??ng Chinh luc nay đa nh?n th?c đ??c nh?ng kho kh?n ma đ?t n??c đang ph?i đ?i m?t nen ong đa ra l?nh chu?n b? t? ch?c đ?i h?i đ?ng m?i đ? ti?n hanh c?i cach kinh t?. Ong c?ng b? nhi?m m?t nha c?i cach la ong Nguy?n V?n Linh luc đo đang la Bi th? Thanh ?y Thanh ph? H? Chi Minh gi? ch?c v? Th??ng tr?c Ban Bi th? tr??c đo 2 tu?n đ? d?n đ??ng cho ong Linh tr? thanh T?ng bi th? nhi?m k? sau. đ?n thang 12 n?m 1986 , t?i đ?i h?i đ?ng l?n th? VI , ong rut kh?i cac ch?c v? quan tr?ng c?a đ?ng va Nha n??c đ? lam C? v?n Ban Ch?p hanh Trung ??ng đ?ng, Pho tr??ng Ban so?n th?o C??ng l?nh va chi?n l??c kinh t? va kiem Tr??ng ti?u ban so?n th?o C??ng l?nh chinh tr? c?a đ?ng.

Tr??ng Chinh đ??c Nha n??c Vi?t Nam t?ng Huan ch??ng Sao vang va nhi?u Huan ch??ng khac. ^[17] Ong m?t đ?t ng?t ngay 30 thang 9 n?m 1988 t?i Ha N?i do nga c?u thang va khi v?n đang đ??ng ch?c C? v?n Ban ch?p hanh Trung ??ng đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam ^[18] th? 81 tu?i. Qu?c tang ong đ??c t? ch?c t?i H?i tr??ng Ba đinh , Ha N?i trong 5 ngay t? ngay 2 đ?n ngay 5 thang 10 n?m 1988, sau đo linh c?u đ??c chuy?n t?i an tang t?i Ngh?a trang Mai D?ch .

đanh gia [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ben c?nh cong lao t? ch?c l?c l??ng chu?n b? cho Cach m?ng thang Tam, lau nay m?t b? ph?n d? lu?n v?n xem Tr??ng Chinh la m?t nhan v?t n?ng ph?n b?o th?, khong co sang t?o gi th?t m?nh d?n va m?i m?. La ng??i ph? trach ly lu?n c?a đ?ng, quan đi?m c?a ong co tinh giao đi?u. Chinh ong đa phe phan quy?t li?t vi?c khoan h? s?n ph?m c?a Kim Ng?c ^[19] . Sau đo, c?ng chinh ong trong vai tro T?ng bi th? đa đong vai tro quy?t đ?nh phat đ?ng cong cu?c đ?i M?i (sau khi Le Du?n qua đ?i), đi?u Nguy?n V?n Linh vi?t Bao cao chinh tr?, va sau ch? đ?ng t? ch?c, nh??ng ch? cho Nguy?n V?n Linh ? đ?i h?i đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam l?n th? VI. V?i vai tro la ng??i tan thanh, lanh đ?o đ??ng l?i đ?i m?i, nh?m đ?a đ?t n??c thoat kh?i s? kh?ng ho?ng toan di?n trong vong 10 n?m sau ngay th?ng nh?t, ong đ??c c?u Th? t??ng Vo V?n Ki?t g?i la "T?ng bi th? c?a đ?i m?i" ^[20] va nhi?u lanh đ?o đ?ng ca ng?i.

Nhi?u can b? c?p cao c?a đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam va h?c gi? trong n??c đanh gia cao ong, la ng??i co nhi?u đong gop cho s? nghi?p cach m?ng c?a đ?ng. Chinh ong la ng??i s?m ch? tri H?i ngh? Th??ng v? Trung ??ng ra Ch? th? " Nh?t Phap b?n nhau va hanh đ?ng c?a chung ta " thang 3 n?m 1945 va tac gi? tac ph?m " Khang chi?n nh?t đ?nh th?ng l?i " t?p h?p nh?ng bai vi?t c?a ong đ?ng tren bao "S? th?t" t? s? 70 (4.3.1947) đ?n s? 81 (1.8.1947). đ?i t??ng Vo Nguyen Giap co vi?t " Bac H? la linh h?n c?a cu?c khang chi?n ch?ng Phap, nh?ng đ? ra đ??ng l?i c? th?, ch? đ?o c? th? v? ly lu?n v?i cu?n Khang chi?n nh?t đ?nh th?ng l?i, la do anh Tr??ng Chinh ". ^[21] .

đong gop quan tr?ng nh?t c?a ong la vao cong cu?c đ?i m?i đ?a ra t?i đ?i h?i VI n?m 1986. T?p chi c?ng s?n co vi?t: " C?ng hi?n đ?c bi?t c?a đ?ng chi T?ng Bi th? Tr??ng Chinh la đ?t n?n mong cho cong cu?c đ?i m?i. N?m 1986, v?i c??ng v? T?ng Bi th?, đ?ng chi đa đ? ra ch? tr??ng đ?i m?i . ^[22] .

Tr??ng Chinh t?ng đ??c cho la ng??i co ly lu?n b?o th?, nh?ng trong nh?ng n?m cu?i đ?i quan đi?m c?a ong co nhi?u thay đ?i. Ong Tam Cao k?: Vao d?p ngh? he n?m 1983, anh Ba Du?n đi Lien Xo, con anh N?m (Ch? t?ch HđNN Tr??ng Chinh), anh To (Ch? t?ch HđBT Ph?m V?n đ?ng ) va anh Vo Chi Cong ? Th??ng tr?c Ban Bi th? vo đa L?t. Nhan c? h?i nay, anh M??i Cuc (Bi th? Thanh ?y Thanh ph? H? Chi Minh Nguy?n V?n Linh ) đa xin y ki?n ba anh trong B? Chinh tr?, m?i ngay đ? ra 1 gi? đ?ng h? đ? g?p g?, nghe cac đ?ng chi ? d??i c? s? bao cao chi ti?t nh?ng vi?c đa lam trong th?i gian qua. Cac anh ?y đ?u vui v? nh?n l?i ... Tr??c khi xu?t phat t? Thanh ph? H? Chi Minh len đa L?t, Bi th? Thanh ?y Nguy?n V?n Linh đa noi v?i cac thanh vien đ??c Thanh ?y l?a ch?n, r?ng: "Hi?n nay co cac đ?ng chi trong B? Chinh tr? đang ? đa L?t . Thanh ph? chung ta đa đ?ng ky xin đ??c bao cao v? nh?ng vi?c đa lam c?a chung ta trong th?i gian qua, c?ng nh? nh?ng kho kh?n t?n t?i đ? B? Chinh tr? co them c? s? th?c t? ma đ? ra đ??ng l?i chinh sach m?i. Th??ng v? Thanh ?y va toi c? cac đ?ng chi la nh?ng ng??i tr?c ti?p lanh đ?o c? s? len đa L?t bao cao. S? m?nh c?a cac đ?ng chi r?t n?ng n?"... Sang ngay 12/7/1983, 5 chi?c xe o to xu?t phat t? Thanh ph? H? Chi Minh , ch?y th?ng h??ng đa L?t. Sang hom sau, b?t đ?u cu?c h?p ma sau nay đ??c coi la "S? ki?n đa L?t ? Cai m?c c?a cong cu?c đ?i m?i". Ba v? lanh đ?o cao c?p c?a đ?ng ch?m chu l?ng nghe r?t k? t?ng bao cao c?a cac lanh đ?o c? s?. Vi?c trinh bay, bao cao c?a cac đ?n v? c? s? di?n ra trong 4 ngay, t? 13 đ?n 16/7/1983. Chi?u hom đo, cac đ?i di?n c? s? tr? v? TP HCM. Cac đ?ng chi lanh đ?o TP ti?p t?c ? l?i bao cao rieng v?i cac đ?ng chi trong B? Chinh tr?. đ?n chi?u 18/3/1983, sau khi bao cao xong, cac đ?ng chi Vo Thanh Cong, Nguy?n V?n Nam, Le V?n Quynh tr? v? TP HCM, rieng Bi th? Thanh ?y Nguy?n V?n Linh con ? l?i lam vi?c rieng v?i 3 đ?ng chi trong B? Chinh tr?. Sang 20/7/1983, đ?ng chi Nguy?n V?n Linh len đ??ng tr? v? TP HCM ...".

Ong Tam Cao nh?n xet: Nh? cong r?t l?n c?a anh N?m thi nh?ng đ?i m?i t? th?c ti?n c?a Thanh ph? H? Chi Minh va cac đ?a ph??ng khac m?i đ??c đuc k?t đ?a vao Ngh? quy?t đ?i h?i l?n th? VI c?a đ?ng. Anh N?m la m?t nha lanh đ?o c?c k? nguyen t?c, n?u ch? nghe bao cao thi anh ?y v?n ch?a tin. Ch? khi nao đi th? sat tr?c ti?p t?i c? s?, l?ng nghe y ki?n c?a qu?n chung, thi anh ?y m?i tin t??ng". "Qu? nhien nh? v?y, sau 1 tu?n l?ng nghe bao cao c?a lanh đ?o Thanh ph? H? Chi Minh va cac c? s?, Ch? t?ch Tr??ng Chinh yeu c?u thanh ph? t? ch?c đ? Ch? t?ch t?i th?m hang lo?t cac nha may, đ?n v? xe rao... Trong chuy?n đi th?m va kh?o sat th?c t? nay, Ch? t?ch Thanh ph? H? Chi Minh Mai Chi Th? la ng??i thap tung Ch? t?ch HđNN Tr??ng Chinh. K?t thuc chuy?n đi th?c t? nay, m?t b?a, Ch? t?ch HđNN Tr??ng Chinh noi nh? v?i Ch? t?ch Thanh ph? H? Chi Minh Mai Chi Th? r?ng: "Hoa ra, ? Ha N?i, toi toan đ??c nghe nh?ng thong tin sai l?ch!".". "S? ki?n đa L?t" va chuy?n đi th?c t? c?a Ch? t?ch HđNN Tr??ng Chinh t?i Thanh ph? H? Chi Minh ch?ng nh?ng nh? m?t lu?ng gio mat xoa d?u n?i ?m ?c, bi quan c?a nh?ng đ?n v?, nh?ng ng??i xe rao, ma con t?o ti?n đ? t?i quan tr?ng cho cong cu?c đ?i m?i c?a dan t?c va đ??c Ngh? quy?t hoa trong đ?i h?i l?n th? VI c?a đ?ng' ".

Theo Giao s? Tr?n Nham : " T?i h?i ngh? trung ??ng VI (t? 3/7 đ?n 10/7/1984), C? T?ng Bi th? Tr??ng Chinh b?t đ?u bai phat bi?u c?a minh v? v?n đ? c? ch? qu?n ly. Ong cho r?ng n?n kinh t? n??c ta hi?n nay đoi h?i ph?i co m?t c? ch? qu?n ly n?ng đ?ng co kh? n?ng bai b? t?p trung quan lieu, b?o th?, tri tr? va bao c?p tran lan" va "kien quy?t đ?u tranh khong khoan nh??ng đ? t?ng b??c cung v?i t?p th? B? Chinh tr? va Ban Ch?p hanh T.? khoa V xac l?p nen mo hinh m?i, c? ch? m?i, đ?t n?n t?ng ly lu?n cho đ??ng l?i đ?i m?i toan di?n t?i đ?i h?i đ?ng VI ".

Giao s? Le V?n Vi?n k?: " M?t bu?i sang cu?i thang 9-1986, toi nh?n đ??c tin l?p t?c theo đoan can b? xu?ng nha ngh? V?n Hoa - đ? S?n (H?i Phong) h?p kh?n c?p v?i T?ng bi th? Tr??ng Chinh.

Co m?t ? cu?c h?p nay la toan b? t? bien t?p v?n ki?n đ?i h?i VI (do ong Hoang Tung lam t? tr??ng va ong đao Duy Tung lam t? pho) va m?t s? chuyen vien trong nhom t? v?n c?a t?ng bi th?. Chinh t?i đay, ong Tr??ng Chinh tuyen b?: vi?t l?i v?n ki?n đ?i h?i ! ".

Tinh th? chuy?n ngay l?p t?c. Ba ng??i "t? duy m?i" đ??c b? sung t? bien t?p la Ha Nghi?p, Tr?n đ?c Nguyen va Le V?n Vi?n. T?ng bi th? đich than giao tr?ng trach cho t? v?n ki?n t?ng h?p y ki?n đong gop va rut l?y tinh th?n chung đ? so?n th?o l?i v?n ki?n cho đ?i h?i đa r?t c?n k?.

Ong đao Xuan Sam , thanh vien nhom c? v?n cho Tr??ng Chinh nh?: " gi?a n?m 1986, c? n??c thi?u đoi tr?m tr?ng. Cac d? an kinh t? đ?u t? kh?ng l? đ?u khong phat huy tac d?ng. Nguyen v?t li?u khan hi?m khi?n cac nha may s?ng thoi thop. L?m phat len 300, 400, 500 va 700%... Long ng??i t? trong đ?n ngoai đ?ng, t? c? s? đ?n trung ??ng hoang mang va loay hoay khong bi?t l?i ra. T? t??ng chia hai h??ng: xe rao đ? kh?c ph?c kh?ng ho?ng ho?c kien đ?nh, tri?t đ? ap d?ng c? ch? k? ho?ch, bao c?p. T?ng bi th? Le Du?n qua đ?i. đ?i h?i đ?ng l?n VI ch? con tinh t?ng ngay. Th? nh?ng bao cao chinh tr? g?i xu?ng đ?n v?, c? s? b? ph?n đ?i d? d?i vi m?i quan đi?m, đ??ng l?i v?n khong co gi m?i. T?c la h??ng thoat kh?ng ho?ng v?n m?t m?... đ?ng chi Tr??ng Chinh luc đo đ??c đ?ng giao t?m th?i gi? ch?c T?ng bi th?. Ong đi đ?n m?t quy?t đ?nh tao b?o, quy?t đoan ch?a t?ng co: vi?t l?i toan b? bao cao chinh tr? theo quan đi?m: quy?t tam đ?a đ?t n??c phat tri?n theo đ??ng l?i m?i. Ch?p nh?n hi sinh, m?t mat đ? kh?c ph?c nh?ng h?u qu? sai l?m.''

Ong Tr?n đ?c Nguyen nh?: ''G i?a luc nh?ng ly lu?n CNXH trong phat tri?n kinh t? la k? ho?ch t?p trung, t? cung t? c?p, qu?c doanh t?p th?... đang la kim ch? nam b?t bi?n thi đ?ng chi Tr??ng Chinh t? ch?c h?i ngh? "Ba quan đi?m". Ba lu?n đi?m quan tr?ng đi ng??c l?i đ??ng l?i c? la: phat tri?n kinh t? nhi?u thanh ph?n (thay vi ch? co qu?c doanh va t?p th?); chuy?n đ?i c? c?u kinh t? va c? c?u đ?u t? (t?p trung lam hang xu?t kh?u, hang tieu dung thay vi hang cong nghi?p; b?, hoan cac d? an l?n nh?ng khong hi?u qu?...) va đ?i m?i qu?n ly (thay vi t?p trung quan lieu bao c?p b?ng t? ch? va c? c?u m?). H?i ngh? nay tr? thanh "linh h?n" v?n ki?n đ?i h?i VI .

Theo C? T?ng Bi th? Nguy?n V?n Linh : " N?m 1986, ? c??ng v? T?ng Bi th?, đ?ng chi Tr??ng Chinh đa s?m nh?n ro đ??c xu th? c?a th?i đ?i, th?c tr?ng c?a đ?t n??c, yeu c?u va nguy?n v?ng c?a nhan dan, đ?ng chi đa co nhi?u đong gop r?t quan tr?ng vao vi?c đ? ra ch? tr??ng đ?i m?i. Vang mai trong long nhan dan ta l?i phat bi?u c?a đ?ng chi trong qua trinh chu?n b? đ?i h?i VI: đ?i v?i n??c ta, đ?i m?i la yeu c?u b?c thi?t, la v?n đ? co t?m quan tr?ng s?ng con ". ^[23]

Tr??ng Chinh c?ng la ng??i trinh bay bao cao " Ban v? cach m?ng Vi?t Nam " t?i đ?i h?i II c?a đ?ng n?m 1951. Trong bao cao co đ? c?p đ?n v?n đ? khang chi?n va c?i cach ru?ng đ?t. N?i dung c? b?n c?a b?n bao cao đ??c ph?n anh trong Chinh c??ng c?a đ?ng Lao đ?ng Vi?t Nam đ??c đ?i h?i thong qua. Ong c?ng la Tr??ng ban ch? đ?o tr?c ti?p cu?c c?i cach ru?ng đ?t nh?ng n?m 1953-1956 va ph?i t? ch?c sau đo. Sau đo ong la ng??i ch? đ?o chi?n d?ch s?a sai. Vao cu?i n?m 1968, chinh Tr??ng Chinh la ng??i ph?n đ?i gay g?t hi?n t??ng "khoan h?" ? V?nh Phu . Theo Giao s? Tr?n Nham: "" M?t ngay tr??c khi ong m?t (C? T?ng bi th? Tr??ng Chinh m?t vao ngay 30.9.1988), ong con noi v?i toi v? chuy?n V?nh Phu. Toi co h?i "sao luc b?y gi? Bac l?i lam to chuy?n nh? v?y?". Ong đi?m t?nh tr? l?i toi r?ng, co l? luc b?y gi? nh?n th?c c?a minh khong b?t k?p v?i tinh hinh th?c t?, h?n n?a v?n đ? nghe bao cao, n?m thong tin khong chinh xac. " ^[23]

T?i đ?i h?i VI n?m 1986 ong đ??c c? lam c? v?n Ban Ch?p hanh Trung ??ng, la pho tr??ng ban so?n th?o c??ng l?nh va chi?n l??c kinh t? kiem tr??ng ti?u ban so?n th?o c??ng l?nh c?a đ?ng. M?c du qua đ?i n?m 1988 nh?ng "C??ng l?nh xay d?ng đ?t n??c trong th?i k? qua đ? len ch? ngh?a xa h?i" thong qua t?i đ?i h?i VII co d?u ?n đong gop c?a ong.

Sang tac v?n th? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Th? c?a ong thu?c th? lo?i tr? tinh lang m?n, theo trao l?u th? Hi?n đ?i. M?t s? tac ph?m c?a ong:

• Ch?ng ch? ngh?a c?i l??ng ( 1935 )
• V?n đ? dan cay (vi?t chung v?i Vo Nguyen Giap n?m 1938 )
• Chinh sach m?i c?a đ?ng ( 1941 )
• đ? c??ng v?n hoa Vi?t Nam ( 1943 )
• Nh?t Phap b?n nhau va hanh đ?ng c?a chung ta (thang 3 n?m 1945 )
• Cach m?ng Thang Tam (1946)
• Khang chi?n nh?t đ?nh th?ng l?i ( 1947 )
• Ch? ngh?a Mac va v?n đ? v?n hoa Vi?t Nam ( 1948 )
• Ban v? cach m?ng Vi?t Nam ( 1951 )
• Th? Song H?ng
  • T?p I ( 1960 )
  • T?p II ( 1974 )
• N?m v?ng ba bai h?c l?n đ? th?c hi?n th?ng l?i hai nhi?m v? chi?n l??c ( 1986 )

Gia đinh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

V? la Nguy?n Th? Minh (1912 ? 2001), ng??i cung lang Hanh Thi?n. Hai ong ba co b?n ng??i con:

• đ?ng Xuan K? (1931 ? 2010), ?y vien BCH T? khoa VI va VII, t?ng gi? cac ch?c v? Giam đ?c H?c vi?n Chinh tr? Qu?c gia H? Chi Minh, Pho Ch? t?ch H?i đ?ng ly lu?n T?
• đ?ng Vi?t Nga, Ti?n s? ? Ki?n truc s?, ch? nhan Bi?t th? H?ng Nga t?i đa L?t. ^[24]
• đ?ng Vi?t Bich, PGS, TS (1946-2019)
• đ?ng Vi?t B?c, sinh n?m 1950.

Chau

• đ?ng Xuan Thanh (con trai đ?ng Xuan K? , hi?n nay la Pho Ch? t?ch Vi?n Han lam Khoa h?c xa h?i Vi?t Nam )
• đ?ng Xuan Quang

Ch?t

• đ?ng Xuan Vinh
• đ?ng Xuan Nguyen

Vinh danh [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Ten c?a ong đ??c đ?t cho cac đ??ng ph? ? Ha N?i (n?i đ??ng đ?i La v?i đ??ng Lang), Thanh ph? H? Chi Minh (n?i đ??ng Cach M?ng Thang Tam v?i đ??ng qu?c l? 22 ), Nam đ?nh (m?t trong nh?ng con đ??ng l?n nh?t TP Nam đ?nh , que h??ng ong), đa N?ng (n?i đ??ng Ton đ?c Th?ng v?i Qu?c l? 1), H?i Phong (n?i đ??ng Le Du?n v?i đ??ng C?u Ni?m), đ?ng H?i , Qu?ng Binh (n?i đ??ng F325 v?i đ??ng H?u Ngh?), Hu? (n?i đ??ng Ton đ?c Th?ng v?i đ??ng Hoang Qu?c Vi?t), Tuy Hoa (n?i đ??ng Tr?n Phu v?i đ??ng Ly Th??ng Ki?t), Vinh (n?i đ??ng Le Ninh va đ??ng Tr?n H?ng đ?o), thanh ph? Pleiku (n?i t? nga 3 Phu đ?ng đi nui Ham R?ng), thanh ph? B?c K?n (t?nh B?c K?n , n?i đ??ng Phung Chi Kien v?i đ??ng Nguy?n Th? Minh Khai), đ??ng ra c?ng Ph??c An ? huy?n Nh?n Tr?ch, đ?ng Nai ...

Chu thich [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Lien k?t ngoai [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v? Tr??ng Chinh .

• Ti?u s? Tr??ng Chinh
• Sinh nh?t l?n th? n?m c?a T?ng bi th? Tr??ng Chinh đ??c đanh d?u, xem: http://vovworld.vn/en-US/news/110th-birthday-of-party-general-secretary-truong-chinh-marked-510897.vov

Ch?c v? đ?ng
Ti?n nhi?m: Le Du?n	T?ng Bi th? Ban Ch?p hanh Trung ??ng đ?ng C?ng s?n Vi?t Nam 1941–1956 and 1986	K? nhi?m: Nguy?n V?n Linh
Ch?c v? chinh tr?
Ti?n nhi?m: Nguy?n H?u Th?	Ch? t?ch n??c 1981–1987	K? nhi?m: Vo Chi Cong