Thung l?ng Ch?t
(
ti?ng Anh
:
Death Valley
) la m?t
thung l?ng
dai va h?p n?m gi?a hai
bang
California
va
Nevada
c?a
Hoa K?
. đay la đi?m sau nh?t
B?c M?
v?i đ? sau 282 ft (86m) d??i
m?c n??c bi?n
.
N?m 1849, m?t đoan ng??i đi tim
vang
trong khi c? g?ng tim con đ??ng t?t đa đi l?c vao
thung l?ng
nay va b? m?t ph??ng h??ng. H? đa ph?i tr?i qua đoi khat, b? anh n?ng
m?t tr?i
gay g?t thieu đ?t va b? t?n cong b?i cac loai
con trung
, sau b? nh?
r?n
va
b? c?p
. Ch?u nhi?u kh? ?i, co ng??i vui
xac
d??i đay v?c, co ng??i b?
ch?t
vi
đoi
, vi
r?n
đ?c c?n, mai đ?n
thang 1 n?m 1850
m?i co m?t thanh vien trong đoan tr?n thoat ra
[2]
.
N?m 1941
, m?t đoan đi?u tra c?a
M?
do m?t ph??ng h??ng c?ng l?c vao đay va khong m?t ai
s?ng
sot.
N?m 1949
, m?t đoan tham hi?m khac tham nh?p vao
thung l?ng
va
ch?t
vi m?t s?c m?nh th?n bi. M?t vai ng??i ch?y thoat nh?ng ch?ng bao lau h? c?ng
ch?t
m?t cach kho hi?u. T? đo đ?n nay, đ?a ph?n
thung l?ng
nay đ??c g?i ten la Thung l?ng Ch?t
[2]
.
Cho đ?n ngay nay, du đa nhi?u ng??i c? g?ng ly gi?i v? s?c m?nh th?n bi c?a Thung l?ng Ch?t đa gay nen cai
ch?t
c?a cac đoan tham hi?m nh?ng ch?a co s? gi?i đap th?a đang.
Thung l?ng Ch?t co đ? dai 209 km ch?y theo h??ng B?c-Nam, va đ? r?ng 10 đ?n 23 km, t?ng di?n tich kho?ng 1.400km2. Phia Tay c?a thung l?ng la day nui
Nevada
va phia đong la m?t long ch?o r?ng l?n. N?i th?p nh?t trong thung l?ng so v?i m?t n??c bi?n la 86m
[2]
.
M?t vien
đa
t? di chuy?n trong quang đ??ng kha dai.
Thung l?ng Ch?t co đi?u ki?n t? nhien r?t kh?c nghi?t, nhi?t đ?
mua he
th??ng tren 49 °C. Theo bao cao c?a NOAA, Thung L?ng Ch?t hi?n đang gi? k? l?c v? “
N?i co nhi?t đ? khong khi b? m?t cao nh?t th? gi?i t?ng đ??c ghi nh?n tren Trai đ?t
” ? 56.7°C (134°F) đ??c quan sat t?i Furnace Creek (Greenland Ranch), California, vao thang B?y ngay 10, n?m 1913.
[3]
L??ng
m?a
trong
thung l?ng
r?t th?p, binh quan m?i n?m ch? kho?ng 42mm.
N?m
cao nh?t, l??ng
m?a
c?ng ch? la 114 mm va
n?m
th?p nh?t khong co m?t gi?t
m?a
. Vi v?y,
thung l?ng
la n?i nong nh?t c?a
B?c M?
[2]
.
Thung l?ng
r?t sau va hoang vu, đay la dong
song
c?n
Amagesa
v?i nh?ng c?n
cat
l?m ch?m kh?p n?i va gi?a
thung l?ng
la m?t qu?n th? c?n
cat
r?ng kho?ng 155km2, la n?i hoang vu nh?t trong
thung l?ng
.
Th?c v?t
trong Thung l?ng Ch?t r?t it, ven
đ?m ao
co m?t s? loai c? nh? c? b?c. đ?ng v?t c?ng ch? co
cho soi
. ? thung l?ng hoang vu v?a kho v?a nong nay, s? sinh t?n c?a
con ng??i
va
đ?ng v?t
r?t kho kh?n.
Trong long thung l?ng hoang tan nh?ng c?nh s?c quanh no l?i hoan toan khac bi?t. Phia Tay thung l?ng la chan nui phia đong day Nevada. ? vung ti?p giap co nhi?u khe
nui
d?c ngang va nh?ng cay c?t b?ng
đa
m?c l?m ch?m. D??i anh
tr?ng
m? c?nh t??ng khu v?c nay am u đang s? nh?ng d??i anh n?ng
m?t tr?i
l?i toat l? v? đ?p r?c r?, tr? thanh n?i co s?c h?p d?n khach du l?ch nh?t c?a
thung l?ng
, đ??c m?nh danh la "cai đ?a đi?u s?c c?a cac h?a s?"
[2]
. N?m 1933, M? xay d?ng ? đay m?t cong vien qu?c gia va tr? thanh n?i ngh? đong ch?ng ret.
M?t trong nh?ng bi hi?m khac c?a Thung l?ng Ch?t la s? d?ch chuy?n c?a nh?ng t?ng
đa
va v?t đ??ng đi c?a chung tren
cat
, du khong ph?i do
ap l?c
c?a
m?a
,
gio
hay dong
n??c
.
[4]
Trong Thung l?ng Ch?t co ngu?n tai nguyen
khoang s?n
phong phu nh? qu?ng
borac
va
mu?i
. T? n?m 1880, b?t ch?p gian kh? va đi?u ki?n t? nhien kh?c nghi?t, nganh
khai khoang
? đay phat tri?n. đ?n nh?ng n?m 80 c?a
th? k? 19
, ng??i ta b?t đ?u kham pha ra m?
đ?ng
,
vang
,
b?c
,
nhom
? vung ph? c?n
thung l?ng
va nhi?u
thanh ph?
,
th? tr?n
quy t? nhan cong
khai khoang
đ??c xay d?ng
[2]
. Nh?ng cung v?i s? c?n ki?t c?a khoang s?n, ng??i ta r?i đi va đ? l?i m?t vung hoang tan đ? nat.
Tren
th? gi?i
co m?t s?
thung l?ng
khac c?ng đ??c m?nh danh la thung l?ng ch?t, nh?
thung l?ng Serbia
;
Thung l?ng ch?t Kamchatka
c?a Nga
[4]
;
V?c ch?t choc T? Xuyen
,
Thung l?ng t? th?n Cat Lam
[4]
; ben c?nh đo la
cac thung l?ng ch?t Eluos
(Italy), Nicaeaguaqua (?n đ?) nh?ng quy mo c?a chung kho so sanh v?i Thung l?ng Ch?t c?a M?
[2]
.
 |
Wikimedia Commons co them hinh ?nh va ph??ng ti?n truy?n t?i v?
Thung l?ng Ch?t
.
|