Th? t??ng đ?c
, đ?y đ? la
Th? t??ng lien bang n??c C?ng hoa Lien bang đ?c
(
ti?ng đ?c
:
Bundeskanzler
(in) der Bundesrepublik Deutschland
) la
ng??i đ?ng đ?u chinh ph?
c?a
C?ng hoa Lien bang đ?c
.
Trong
chinh tr? đ?c
,
Kanzler
t??ng đ??ng v?i m?t
th? t??ng
? nhi?u n??c khac. Trong khi đo,
Ministerprasident
, đ??c s? d?ng danh rieng cho ng??i đ?ng đ?u chinh ph? c?a h?u h?t cac bang c?a đ?c (g?i la
Land
trong
ti?ng đ?c
).
Tinh t? n?m
1949
,
Helmut Kohl
la th? t??ng t?i v? lau nh?t v?i 16 n?m, 26 ngay trong 4 nhi?m k? t? 1982 đ?n 1998. Ng??i t?i v? lau th? hai la
Angela Merkel
khi ba gi? ch?c 16 n?m, 16 ngay v?i b?n nhi?m k? t? 2005 đ?n 2021. Ba la n? th? t??ng đ?u tien c?a đ?c. Trong ti?ng đ?c, ba đ??c g?i la
Bundeskanzlerin
. Tr??c th?i Angela Merkel thi t? nay ch?a bao gi? đ??c s? d?ng chinh th?c, vi h?u t?
in
đa đ??c them vao
Bundeskanzler
đ? bi?u th? m?t ph? n? gi? v? tri th? t??ng. Ba con đ??c truy?n thong va ng??i dan đ?c g?i b?ng m?t cai ten than m?t khac la
Mutti
co ngh?a la m?. Ngay 8 thang 12 n?m 2021, n? Th? t??ng
Angela Merkel
chinh th?c r?i nhi?m s? sau h?n 16 n?m lanh đ?o n??c đ?c va trao l?i quy?n l?c cho ng??i k? nhi?m la
Olaf Scholz
thu?c đ?ng Dan ch? Xa h?i.
Ch?c v? Th? t??ng co m?t l?ch s? lau dai, xu?t phat t? th?i
Thanh ch? La Ma
. Danh hi?u nay đ??c s? d?ng trong m?t s? ti?u bang c?a chau Au noi ti?ng đ?c. Ch?c danh th?i hi?n đ?i c?a Th? t??ng đ??c thanh l?p v?i
Lien minh B?c đ?c
, trong đo
Otto von Bismarck
tr? thanh Th? t??ng vao n?m 1867. Sau khi th?ng nh?t n??c đ?c vao n?m 1871, ch?c danh nay đ??c bi?t đ?n t?i đ?c la
Reichskanzler
, m?c du ch?c danh nay v?n đ??c g?i la Chancellor trong ti?ng Anh. V?i hi?n phap c?a đ?c n?m 1949, danh hi?u
Bundeskanzler
đa b?t đ?u đ??c s? d?ng l?i t?i đ?c.
Trong cac th?i k? khac nhau, vai tro c?a th? t??ng đa thay đ?i. T? 1871-1918, cac th? t??ng ch? ch?u trach nhi?m tr??c Hoang đ?. V?i nh?ng c?i cach hi?n phap n?m 1918, Qu?c h?i đa đ??c c?p quy?n mi?n nhi?m Th? t??ng. Theo
Hi?n phap Weimar
n?m 1919, cac th? t??ng đ??c b? nhi?m b?i T?ng th?ng va ch?u trach nhi?m tr??c Qu?c h?i. Sau cai ch?t c?a
T?ng th?ng Hindenburg
, Hi?n phap Weimar đa b? g?t sang m?t ben trong ch? đ? đ?c tai
đ?c Qu?c xa
. Hi?n phap 1949 đa cho quy?n h?n c?a Th? t??ng l?n h?n trong th?i k? c?a
C?ng hoa Weimar
, trong khi gi?m b?t vai tro c?a T?ng th?ng.
T? n?m 1867, 34 ca nhan đa gi? ch?c v? th? t??ng đ?c.
Danh sach th? t??ng đ?c
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Khong đ?ng phai
Chan dung
|
Ten
(Sinh - m?t)
|
Nhi?m k? lam vi?c
(th?i gian nhi?m k?)
|
đ?ng phai chinh tr?
|
|
Ba t??c
Otto von Bismarck
(1 thang 4 n?m 1815 ? 30 thang 7 n?m 1898)
|
1 thang 7 n?m 1867 ? 21 thang 3 n?m 1871
3 n?m, 263 ngay
|
|
Khong đ?ng phai
|
Zentrum
Khong đ?ng phai
SPD
Zentrum
DVP
Khong đ?ng phai
NSDAP
CDU
SPD
FDP
- ^
a
b
c
d
Th? t??ng khong qua qu?c h?i, đ??c
Reichpraesident
(T?ng th?ng)
Paul von Hindenburg
ch? đ?nh sau khi khong co lien minh chinh đ?ng nao đ??c thanh l?p ma gianh đ??c đa s? gh? trong Qu?c h?i đ?c.
- ^
Khong co cu?c b?u c? nao di?n ra trong
th? chi?n th? hai
. L?n tri?u t?p Qu?c h?i cu?i cung di?n ra ngay 26 thang 4 n?m 1942.
- ^
a
b
T? sat trong khi đang t?i ch?c
- ^
B? nhi?m theo
B?n chuc th? chinh tr?
c?a Hitler
- ^
đ??c
Reichsprasident
Karl Donitz
b? nhi?m sau khi Goebbels t? sat
- ^
B? b?t gi?, chinh ph? b? gi?i th?.
[2]
- ^
La
pho th? t??ng
d??i quy?n Brandt, Scheel đ?m nh?m ch?c quy?n Th? t??ng sau khi Brandt t? ch?c.
[4]
- Klein, Herbert, ed. 1993.
The German Chancellors
. Berlin: Edition.
- Padgett, Stephen, ed. 1994.
The Development of the German Chancellorship: Adenauer to Kohl
. London: Hurst.
- Harlen, Christine M. 2002. "The Leadership Styles of the German Chancellors: From Schmidt to Schroder."
Politics and Policy
30 (2 (June)): 347?371.
- Helms, Ludger. 2001. "The Changing Chancellorship: Resources and Constraints Revisited."
German Politics
10 (2): 155?168.
- Mayntz, Renate. 1980. "Executive Leadership in Germany: Dispersion of Power or 'Kanzler Demokratie'?"
In Presidents and Prime Ministers
, ed. R. Rose and E. N. Suleiman. Washington, D.C: American Enterprise Institute. pp. 139?71.
- Smith, Gordon. 1991. "The Resources of a German Chancellor."
West European Politics
14 (2): 48?61.