B? giao th?c TCP/IP
, (
ti?ng Anh
:
TCP/IP protocol suite)
hay con g?i la b? giao th?c Internet (ti?ng Anh:
Internet protocol suite
ho?c
IP suite)
la m?t mo hinh khai ni?m (conceptual model) va m?t t?p h?p cac
giao th?c truy?n thong
dung trong
m?ng Internet
va cac h? th?ng m?ng may tinh t??ng t?. Ten g?i TCP/IP đ?n t? hai giao th?c n?n t?ng c?a b? giao th?c la
TCP
(Transmission Control Protocol) va IP (Internet Protocol).
TCP va IP c?ng la hai giao th?c đ?u tien đ??c đ?nh ngh?a.
[
c?n d?n ngu?n
]
Nh? nhi?u b? giao th?c khac, b? giao th?c TCP/IP co th? đ??c coi la m?t t?p h?p cac t?ng, m?i t?ng gi?i quy?t m?t t?p cac v?n đ? co lien quan đ?n vi?c truy?n d? li?u, va cung c?p cho cac
giao th?c t?ng c?p tren
m?t d?ch v? đ??c đ?nh ngh?a ro rang d?a tren vi?c s? d?ng cac d?ch v? c?a cac t?ng th?p h?n. V? m?t logic, cac t?ng tren g?n v?i ng??i dung h?n va lam vi?c v?i d? li?u tr?u t??ng h?n, chung d?a vao cac giao th?c t?ng c?p d??i đ? bi?n đ?i d? li?u thanh cac d?ng ma cu?i cung co th? đ??c truy?n đi m?t cach v?t ly.
Mo hinh OSI
mieu t? m?t t?p c? đ?nh g?m 7 t?ng ma m?t s? nha s?n xu?t l?a ch?n va no co th? đ??c so sanh t??ng đ?i v?i b? giao th?c TCP/IP. S? so sanh nay co th? gay nh?m l?n ho?c mang l?i s? hi?u bi?t sau h?n v? b? giao th?c TCP/IP.
B? giao th?c lien m?ng xu?t phat t? cong trinh
DARPA
, t? nh?ng n?m đ?u th?p nien k? 1970. Sau khi đa hoan thanh vi?c xay d?ng
ARPANET
tien phong, DARPA b?t đ?u cong vi?c tren m?t s? nh?ng k? thu?t truy?n thong d? li?u khac. Vao n?m 1972,
Robert E. Kahn
đa đ??c thue vao lam vi?c t?i
V?n phong k? thu?t đi?u hanh tin t?c
(
Information Processing Technology Office
) c?a DARPA, phong co ch?c n?ng lien quan đ?n m?ng l??i truy?n thong d? li?u thong qua v? tinh va m?ng l??i truy?n thong b?ng song radio tren m?t đ?t. Trong qua trinh lam vi?c t?i đay Kahn đa phat hi?n ra gia tr? c?a vi?c lien thong gi?a chung. Vao mua xuan n?m 1973,
Vinton Cerf
, k? s? thi?t k? b?n giao th?c NCP hi?n dung (
ch??ng trinh ?ng d?ng x? ly m?ng l??i truy?n thong - nguyen ti?ng Anh la "Network Control Program"
), đ??c phan cong cung lam vi?c v?i Kahn tren cac mo hinh lien k?t n?i ki?n truc m? (
open-architecture interconnection models
) v?i m?c đich thi?t k? giao th?c s?p t?i c?a ARPANET.
Vao mua he n?m 1973, Kahn va Cerf đa nhanh chong tim ra m?t ph??ng phap tai h?i nh?p c?n b?n, ma trong đo nh?ng khac bi?t c?a cac giao th?c lien k?t m?ng đ??c che l?p đi b?ng m?t giao th?c lien k?t m?ng chung, va thay vi m?ng l??i truy?n thong ph?i ch?u trach nhi?m v? tinh đang tin c?y, nh? trong ARPANET, thi cac may ch? (
hosts
) ph?i ch?u tranh nhi?m (Cerf ghi cong c?a
Hubert Zimmerman
va
Louis Pouzin
(thi?t k? vien c?a m?ng l??i truy?n thong
CYCLADES
) la nh?ng ng??i co ?nh h??ng l?n trong b?n thi?t k? nay.)
V?i nhi?m v? la m?t m?ng l??i truy?n thong b? h? c?p t?i m?c c? b?n t?i thi?u, khi?n vi?c h?i nh?p v?i cac m?ng l??i truy?n thong khac tr? nen h?u nh? b?t kh? thi, m?c d?u đ?c tinh c?a chung la gi, va vi th?, gi?i đap nan đ? đ?u tien c?a Kahn. M?t cau noi c?a mi?ng vi th? ma TCP/IP, s?n ph?m cu?i cung do nh?ng c?ng hi?n c?a Cerf va Kahn, s? ch?y tren "đ??ng day n?i gi?a hai ?ng b? r?", va qu? nhien no đa đ??c
th?c thi dung cac con chim b? cau đ?a th?
(
homing pigeons
). M?t may vi tinh đ??c dung la
c?ng n?i
(
gateway
) (sau nay đ?i thanh
b? đ?nh tuy?n
(
router
) đ? tranh nh?m v?i
nh?ng lo?i
c?ng n?i
khac
) đ??c thi?t b? m?t giao di?n v?i t?ng m?ng l??i truy?n thong, truy?n t?i goi d? li?u qua l?i gi?a chung.
Y t??ng nay đ??c nhom nghien c?u m?ng l??i truy?n thong c?a Cerf, t?i Stanford, di?n gi?i ra t? m?, c? th? vao kho?ng th?i gian trong n?m 1973-1974. Nh?ng cong trinh v? m?ng l??i truy?n thong tr??c đo t?i
Xerox PARC
, n?i s?n sinh ra b? giao th?c
PARC Universal Packet
, ph?n l?n đ??c dung vao th?i k? đo, c?ng gay ?nh h??ng v? k? thu?t khong it.
Sau đo DARPA ky h?p đ?ng v?i BBN, Stanford, va Tr??ng đ?i h?c chuyen nghi?p Luan đon (
The University College London - vi?t t?t la UCL
) ki?n t?o m?t s? phien b?n c?a giao th?c lam vi?c đ??c, tren cac n?n t?ng ph?n c?ng khac nhau. Co b?n phien b?n đa đ??c xay d?ng - TCP v1, TCP v2. Phien b?n 3 đ??c tach ra thanh hai ph?n TCP v3 va IP v3, vao mua xuan n?m 1978, va sau đo ?n đ?nh hoa v?i phien b?n TCP/IP v4 - giao th?c tieu chu?n hi?n dung c?a Internet ngay nay.
Vao n?m 1975, cu?c th? nghi?m thong n?i hai m?ng l??i TCP/IP, gi?a Stanford va UCL đa đ??c ti?n hanh. Vao thang 11 n?m 1977, m?t cu?c th? nghi?m thong n?i ba m?ng l??i TCP/IP, gi?a M?, Anh va Na Uy đa đ??c ch? đ?o. Gi?a n?m 1978 va 1983, m?t s? nh?ng b?n m?u c?a TCP/IP đa đ??c thi?t k? t?i nhi?u trung tam nghien c?u. Ngay 1 thang 1 n?m 1983, ARPANET đa hoan toan đ??c chuy?n hoa sang dung TCP/IP.
[2]
Vao thang 3 n?m 1982,
[3]
B? Qu?c phong M? ch?p thu?n TCP/IP thanh m?t tieu chu?n cho toan b? m?ng l??i vi tinh truy?n thong qu?c phong. Vao n?m 1985, U? ban ki?n truc Internet (
Internet Architecture Board
) đa danh 3 ngay h?i th?o v? TCP/IP cho cong nghi?p đi?n toan, v?i s? tham d? c?a 250 đ?i bi?u t? cac cong ty th??ng m?i. Cu?c h?i th?o nay đa lam t?ng them uy tin va s? n?i ti?ng c?a giao th?c, khi?n no ngay cang ph? bi?n tren th? gi?i.
Ngay
9 thang 11
n?m
2005
Kahn va Cerf đa đ??c t?ng th??ng
Huy ch??ng T? do T?ng th?ng
(
Presidential Medal of Freedom
) cho nh?ng thanh tich c?ng hi?n c?a h? đ?i v?i n?n v?n hoa c?a M?.
[4]
Cac t?ng trong ch?ng giao th?c c?a b? giao th?c TCP/IP
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
IP suite stack showing the physical network connection of two hosts via two
routers
and the corresponding layers used at each hop
B? giao th?c IP dung
s? đong goi d? li?u
hong tr?u t??ng hoa (
thu nh? l?i quan ni?m cho d? hi?u
) cac giao th?c va cac d?ch v?. Noi m?t cach chung chung, giao th?c ? t?ng cao h?n dung giao th?c ? t?ng th?p h?n đ? đ?t đ??c m?c đich c?a minh.
Ch?ng giao th?c
Internet g?n gi?ng nh? cac t?ng c?p trong
mo hinh c?a B? qu?c phong M?
:
| 4
|
T?ng ?ng d?ng
|
DNS
,
TFTP
,
TLS/SSL
,
FTP
,
HTTP
,
IMAP
,
IRC
,
NNTP
,
POP3
,
SIP
,
SMTP
,
SNMP
,
SSH
,
TELNET
,
ECHO
,
BitTorrent
,
RTP
,
PNRP
,
rlogin
,
ENRP
, …
|
|
|
|
Cac giao th?c đ?nh tuy?n nh?
BGP
va
RIP
, vi m?t s? ly do, ch?y tren TCP va UDP - theo th? t? t?ng c?p: BGP dung TCP, RIP dung UDP - con co th? đ??c coi la m?t ph?n c?a
t?ng ?ng d?ng
ho?c
t?ng m?ng
.
|
| 3
|
T?ng giao v?n
|
TCP
,
UDP
,
DCCP
,
SCTP
,
IL
,
RUDP
, …
|
|
|
|
Cac giao th?c đ?nh tuy?n nh?
OSPF
(
tuy?n ng?n nh?t đ??c ch?n đ?u tien
), ch?y tren IP, c?ng co th? đ??c coi la m?t ph?n c?a
t?ng giao v?n
, ho?c
t?ng m?ng
.
ICMP
(
Internet control message protocol| - t?m d?ch la Giao th?c đi?u khi?n thong đi?p Internet
) va
IGMP
(
Internet group management protocol - t?m d?ch la Giao th?c qu?n ly nhom Internet
) ch?y tren IP, co th? đ??c coi la m?t ph?n c?a
t?ng m?ng
.
|
| 2
|
T?ng m?ng
|
IP
(
IPv4
,
IPv6
)
|
|
|
|
ARP
(
Address Resolution Protocol| - t?m d?ch la Giao th?c phan gi?i đ?a ch?
) va
RARP
(
Reverse Address Resolution Protocol - t?m d?ch la Giao th?c tim đ?a ch? ng??c l?i
) ho?t đ?ng ? ben d??i IP nh?ng ? tren
t?ng lien k?t
(
link layer
), v?y co th? noi la no n?m ? kho?ng trung gian gi?a hai t?ng.
|
| 1
|
T?ng lien k?t
|
Ethernet
,
Wi-Fi
,
Token ring
,
PPP
,
SLIP
,
FDDI
,
ATM
,
Frame Relay
,
SMDS
, …
|
Nh?ng t?ng g?n tren noc g?n v?i ng??i s? d?ng h?n, con nh?ng t?ng g?n đay g?n v?i thi?t b? truy?n thong d? li?u. M?i t?ng co m?t
giao th?c đ? ph?c v? t?ng tren
no, va m?t
giao th?c đ? s? d?ng d?ch v? c?a t?ng d??i
no (ngo?i tr? giao th?c c?a t?ng đ?nh va t?ng đay).
Cach nhin cac t?ng c?p theo quan ni?m: ho?c la cung c?p d?ch v?, ho?c la s? d?ng d?ch v?, la m?t ph??ng phap
tr?u t??ng hoa
đ? co l?p cac giao th?c c?a t?ng tren, tranh quan tam đ?n th?c ch?t c?a v?n đ?, nh? vi?c truy?n t?i t?ng bit qua
Ethernet
ch?ng h?n, va
phat hi?n xung đ?t
(
collision detection
), trong khi nh?ng t?ng d??i khong c?n ph?i bi?t đ?n chi ti?t c?a m?i m?t ch??ng trinh ?ng d?ng va giao th?c c?a no.
S? tr?u t??ng hoa nay cho phep nh?ng t?ng tren cung c?p nh?ng d?ch v? ma cac t?ng d??i khong th? lam đ??c, ho?c c? y khong lam. Ch?ng h?n IP đ??c thi?t k? v?i đ? đang tin c?y th?p, va đ??c g?i la giao th?c
phan phat v?i kh? n?ng t?t nh?t
(thay vi v?i "đ? tin c?y cao" ho?c "đ?m b?o nh?t"). đi?u đo co ngh?a la t?t c? cac
t?ng giao v?n
đ?u ph?i l?a ch?n, ho?c la cung c?p d?ch v? đang tin c?y, ho?c la khong, va ? m?c đ? nao. UDP đ?m b?o s? toan v?n c?a d? li?u (b?ng cach dung
ki?m tra t?ng
(
checksum
)), song khong đ?m b?o s? phan phat d? li?u t?i đich; TCP cung c?p c? hai, s? toan v?n c?a d? li?u, va đ?m b?o s? phan phat d? li?u t?i đich (b?ng cach truy?n t?i l?i goi d? li?u, cho đ?n khi n?i nh?n nh?n đ??c goi d? li?u).
Sample encapsulation of data within a
UDP
datagram within an
IP
packet
Mo hinh nay con thi?u sot m?t cai gi đo.
- Trong lien k?t đa đi?m, v?i h? th?ng đi?n đ?a ch? rieng c?a minh (vi d? nh?
Ethernet
), m?t giao th?c đ? đ?i chi?u đ?a ch? (
address mapping protocol
) la m?t cai c?n ph?i co. Nh?ng giao th?c nh? v?y đ??c coi la ? d??i t?ng
IP
, song l?i ? tren h? th?ng lien k?t hi?n co.
- ICMP
va
IGMP
ho?t đ?ng ben tren
IP
song khong truy?n t?i d? li?u nh?
UDP
ho?c
TCP
.
- Th? vi?n
SSL
/
TLS
ho?t đ?ng tren
t?ng giao v?n
(s? d?ng
TCP
) song ? d??i cac giao th?c trinh ?ng d?ng.
- ? đay, tuy?n lien k?t đ??c coi nh? la m?t cai h?p kin. N?u chung ta ch? ban v?
IP
thi vi?c nay hoan toan co th? ch?p nh?n đ??c (vi b?n ch?t c?a
IP
la no co th? truy?n t?i tren b?t c? cai gi), song no ch?ng giup đ??c gi m?y, khi chung ta can nh?c đ?n m?ng truy?n thong nh? m?t t?ng th?.
Vi d? th? ba va th? t? co th? đ??c gi?i thich ro h?n dung
mo hinh OSI
, trong khi hai vi d? đ?u tien con nhi?u v?n đ? ph?i đ? c?p đ?n.
So sanh v?i mo hinh OSI
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
B? giao th?c IP (va ch?ng giao th?c t??ng ?ng) đa đ??c s? d?ng, tr??c khi
mo hinh OSI
đ??c thanh l?p, va t? đo, r?t nhi?u l?n trong sach in c?ng nh? trong l?p h?c, ch?ng giao th?c IP đa đ??c so sanh v?i
mo hinh OSI
r?t nhi?u l?n. Cac t?ng c?p c?a OSI c?ng th??ng đ??c dung đ? di?n t? ch?c n?ng c?a cac thi?t b? m?ng.
Hai cai co lien quan it nhi?u, song khong ph?i la hoan toan gi?ng nhau. đi?m khac bi?t đ?u tien d? th?y nh?t la s? l??ng c?a cac t?ng c?p. Mo hinh c?a B? Qu?c phong M? (
DoD model
), v?i ch?ng giao th?c IP, ch? co b?n ho?c n?m t?ng (t?ng lien k?t co th? đ??c coi nh? la m?t t?ng rieng bi?t, song c?ng co th? đ??c phan tach ra thanh hai t?ng,
t?ng v?t ly
va
t?ng lien k?t d? li?u
, trong khi đo
mo hinh OSI
l?i dung b?y t?ng. So sanh ten c?a chung m?t cach ch?t ch? cho chung ta th?y r?ng, hai t?ng "m?i" co ten la
t?ng trinh di?n
va
t?ng phien
. Nhi?u s? so sanh đa g?p hai t?ng nay l?i v?i
t?ng ?ng d?ng
c?a OSI, va coi no t??ng t? nh?
t?ng ?ng d?ng
c?a giao th?c IP.
T??ng t? nh? ch?ng giao th?c IP, cac t?ng d??i c?a
mo hinh OSI
khong co nhi?u ch?c n?ng, đ? đ? n?m b?t đ??c th?c tr?ng cong vi?c c?a b? giao th?c IP. Ch?ng h?n, chung ta c?n ph?i co m?t "t?ng lien k?t m?ng" g?n vao kho?ng tr?ng gi?a
t?ng m?ng
va
t?ng giao v?n
, đ? ch? ra n?i t?n t?i c?a
ICMP
(
Internet Control Message Protocol - Giao th?c đi?u khi?n thong đi?p Internet
) va
IGMP
(
Internet Group Management Protocol - Giao th?c qu?n ly nhom Internet
). Them vao đo, chung ta c?ng c?n ph?i co m?t t?ng ? gi?a
t?ng m?ng
va
t?ng lien k?t d? li?u
danh cho
ARP
(
Address Resolution Protocol - Giao th?c tim đ?a ch?
) va
RARP
(
Reverse Address Resolution Protocol - Giao th?c tim đ?a ch? ng??c l?i
). Khong nh?ng th?, no con ch?u ?nh h??ng c?a vi?c thi?t k? ch? nh?m vao m?t cai đ?t đ?n gi?n c?a m?ng l??i, v?i m?t t?ng lien k?t d? li?u ma thoi (ch?ng h?n ng??i dung
ADSL
dung
giao th?c đ??ng h?m
(
tunnelling protocol
) đ? "đao h?m" thong vao m?ng l??i c?a cong ty lien hi?p, dung IP tren
PPTP
, h?n la dung IP tren
PPPoA
, thong qua lien k?t ADSL).
M?t vi d? cho th?y
mo hinh OSI
co tac d?ng la vi?c ch? ra n?i thich h?p nh?t c?a
SSL/TLS
. Thong th??ng SSL/TLS đ??c dung nh? m?t giao th?c phien (
session protocol
), t?c la m?t
giao th?c t?ng c?p tren
(
upper layer protocol
) danh cho TCP ho?c UDP, song l?i la m?t
giao th?c t?ng c?p d??i
(
lower layer protocol
) đ?i v?i r?t nhi?u cac giao th?c khac (HTTP,
SFTP
,...), ho?c b?t c? m?t ch??ng trinh ?ng d?ng nao ho?t đ?ng tren m?t
stunnel
ho?c tren m?t
m?ng rieng ?o b?o an
(
secure virtual private network
).
| 7
|
T?ng ?ng d?ng
|
HTTP
,
SMTP
,
SNMP
,
FTP
,
Telnet
,
ECHO
,
SIP
,
SSH
,
NFS
,
RTSP
,
XMPP
,
Whois
,
ENRP
|
| 6
|
T?ng trinh di?n
|
XDR
,
ASN.1
,
SMB
,
AFP
,
NCP
|
| 5
|
T?ng phien
|
ASAP
,
TLS
,
SSH
, ISO 8327 / CCITT X.225,
RPC
,
NetBIOS
,
ASP
|
| 4
|
T?ng giao v?n
|
TCP
,
UDP
,
RTP
,
SCTP
,
SPX
,
ATP
,
IL
|
| 3
|
T?ng m?ng
|
IP
,
ICMP
,
IGMP
,
IPX
,
BGP
,
OSPF
,
RIP
,
IGRP
,
EIGRP
,
ARP
,
RARP
,
X.25
|
| 2
|
T?ng lien k?t d? li?u
|
Ethernet
,
Token ring
,
HDLC
,
Frame relay
,
ISDN
,
ATM
,
802.11 WiFi
,
FDDI
,
PPP
|
| 1
|
T?ng v?t ly
|
10BASE-T
,
100BASE-T
,
1000BASE-T
,
SONET/SDH
,
T-carrier
/
E-carrier
, cac t?ng v?t ly khac thu?c
802.11
|
Chim b? cau đ?a th?
(
Carrier pigeon
) c?ng co th? đ??c nhom vao t?ng v?t ly, song đay la cach dung khong đ??c ch?p nh?n (ngo?i tieu chu?n).
Co m?t vai
nh?ng cau d? nh?
đ? giup cac b?n nh? đ??c ten va tr?t t? c?a nh?ng t?ng c?p trong
mo hinh OSI
.
Sau đay la mieu t? t?ng t?ng trong b? giao th?c TCP/IP.
T?ng ?ng d?ng
la n?i cac ch??ng trinh m?ng th??ng dung lam vi?c nh?t nh?m lien l?c gi?a cac nut trong m?t m?ng.
Giao ti?p x?y ra trong t?ng nay la tuy theo cac ?ng d?ng c? th? va d? li?u đ??c truy?n t? ch??ng trinh, trong đ?nh d?ng đ??c s? d?ng n?i b? b?i ?ng d?ng nay, va đ??c
đong goi
theo m?t giao th?c t?ng giao v?n.
Do ch?ng TCP/IP khong co t?ng nao n?m gi?a ?ng d?ng va cac t?ng giao v?n, t?ng ?ng d?ng trong b? TCP/IP ph?i bao g?m cac giao th?c ho?t đ?ng nh? cac giao th?c t?i
t?ng trinh di?n
va
t?ng phien
c?a
mo hinh OSI
. Vi?c nay th??ng đ??c th?c hi?n qua cac
th? vi?n l?p trinh
.
D? li?u th?c đ? g?i qua m?ng đ??c truy?n cho t?ng ?ng d?ng, n?i no đ??c đong goi theo giao th?c t?ng ?ng d?ng. T? đo, d? li?u đ??c truy?n xu?ng
giao th?c t?ng th?p
t?i t?ng giao v?n.
Hai giao th?c t?ng th?p thong d?ng nh?t la
TCP
va
UDP
. M?i ?ng d?ng s? d?ng d?ch v? c?a m?t trong hai giao th?c tren đ?u c?n co
c?ng
. H?u h?t cac ?ng d?ng thong d?ng co cac c?ng đ?c bi?t đ??c c?p s?n cho cac
ch??ng trinh ph?c v?
(
server
)(
HTTP
- Giao th?c truy?n
sieu v?n b?n
dung c?ng 80;
FTP
- Giao th?c truy?n t?p dung c?ng 21, v.v..) trong khi cac
trinh khach
(
client
) s? d?ng cac
c?ng t?m th?i
(
ephemeral port
).
Cac
thi?t b? đ?nh tuy?n
va
thi?t b? chuy?n m?ch
khong s? d?ng t?ng nay nh?ng cac ?ng d?ng
đi?u ch?nh thong l??ng
(
bandwidth throttling
) thi co dung.
Trach nhi?m c?a
t?ng giao v?n
la k?t h?p cac kh? n?ng truy?n thong đi?p
tr?c ti?p
(
end-to-end
) khong ph? thu?c vao m?ng ben d??i, kem theo
ki?m soat l?i
(
error control
), phan m?nh (
fragmentation
) va
đi?u khi?n l?u l??ng
. Vi?c truy?n thong đi?p tr?c ti?p hay k?t n?i cac ?ng d?ng t?i t?ng giao v?n co th? đ??c phan lo?i nh? sau:
T?ng giao v?n co th? đ??c xem nh? m?t c? ch? v?n chuy?n thong th??ng, ngh?a la trach nhi?m c?a m?t ph??ng ti?n v?n t?i la đ?m b?o r?ng hang hoa/hanh khach c?a no đ?n đich an toan va đ?y đ?.
T?ng giao v?n cung c?p d?ch v? k?t n?i cac ?ng d?ng v?i nhau thong qua vi?c s? d?ng cac
c?ng TCP va UDP
. Do IP ch? cung c?p d?ch v? phat chuy?n n? l?c t?i đa (
best effort delivery
), t?ng giao v?n la t?ng đ?u tien gi?i quy?t v?n đ? đ? tin c?y.
Vi d?,
TCP
la m?t giao th?c đ?nh h??ng k?t n?i. No gi?i quy?t nhi?u v?n đ? đ? tin c?y đ? cung c?p m?t
dong byte đang tin c?y
(
reliable byte stream
):
- d? li?u đ?n đich đung th? t?
- s?a l?i d? li?u ? m?c đ? t?i thi?u
- d? li?u trung l?p b? lo?i b?
- cac goi tin b? th?t l?i/lo?i b? đ??c g?i l?i
- co ki?m soat t?c ngh?n giao thong d? li?u
Tuy cac giao th?c đ?nh tuy?n đ?ng (
dynamic routing protocol
) kh?p v? k? thu?t v?i t?ng giao v?n trong b? giao th?c TCP/IP (do chung ch?y tren IP), nh?ng chung th??ng đ??c xem la m?t ph?n c?a t?ng m?ng. M?t vi d? la
giao th?c OSPF
(s? hi?u giao th?c IP la 89).
Giao th?c m?i h?n,
SCTP
(
Stream Control Transmission Protocol|
), c?ng la m?t c? ch? giao v?n
đ?nh h??ng k?t n?i
"đang tin c?y". Giao th?c nay đ?nh h??ng dong (
stream-oriented
), ch? khong đ?nh h??ng byte nh? TCP, va cung c?p nhi?u dong đa cong (
multiplexed
) tren m?t k?t n?i. No con h? tr?
multi-homed
, trong đo m?t đ?u c?a k?t n?i co th? đ??c đ?i di?n b?i nhi?u
đ?a ch? IP
(đ?i di?n cho nhi?u giao di?n v?t ly), sao cho, n?u m?t giao di?n v?t ly th?t b?i thi k?t n?i v?n khong b? gian đo?n. Giao th?c nay ban đ?u đ??c phat tri?n danh cho cac ?ng d?ng đi?n tho?i (đ? v?n chuy?n
SS7
tren
giao th?c IP
), nh?ng no c?ng co th? đ??c s? d?ng cho cac ?ng d?ng khac.
UDP
la m?t giao th?c
datagram
phi k?t n?i
. C?ng nh? IP, no la m?t giao th?c
n? l?c t?i đa
hay "khong đang tin c?y". V?n đ? duy nh?t v? đ? tin c?y ma no gi?i quy?t la s?a l?i d? li?u (du ch? b?ng m?t thu?t toan
t?ng ki?m
y?u).
UDP th??ng đ??c dung cho cac ?ng d?ng nh? cac
ph??ng ti?n truy?n thong theo dong
(
streaming media
) ch?a am thanh va hinh ?nh, v.v.., trong đo, v?n đ? g?i đ?n đung gi? co vai tro quan tr?ng h?n đ? tin c?y, ho?c cho cac ?ng d?ng truy v?n/đap ?ng đ?n gi?n nh? tra c?u
ten mi?n
, trong đo, ph? phi c?a vi?c thi?t l?p m?t k?t n?i đang tin c?y l?n m?t cach khong can x?ng.
Giao th?c
DCCP
hi?n đang đ??c phat tri?n b?i
IETF
(
Internet Engineering Task Force
). No cung c?p n?i dung
đi?u khi?n l?u l??ng
c?a TCP, trong khi đ?i v?i ng??i dung, no gi? b? ngoai nh? mo hinh d?ch v? datagram c?a UDP.
C? TCP va UDP đ??c dung cho m?t s? ?ng d?ng b?c cao (
high-level
). Cac ?ng d?ng t?i cac đ?a ch? m?ng cho tr??c đ??c phan bi?t b?i
c?ng TCP hay UDP
c?a no. Theo quy ??c, cac c?ng "n?i ti?ng" đ??c lien k?t v?i m?t s? ?ng d?ng c? th?. (
Xem
Danh sach c?ng TCP va UDP
.
)
RTP
(
Real-time Transport Protocol
- giao th?c giao v?n th?i gian th?c) la m?t giao th?c datagram đ??c thi?t k? cho d? li?u
th?i gian th?c
(
real-time
), ch?ng h?n
hinh va ti?ng đ??c truy?n theo dong
('streaming audio and video'). RTP la m?t giao th?c t?ng phien s? d?ng đ?nh d?ng goi tin UDP lam c?n b?n. Tuy nhien, no đ??c đ?t vao t?ng giao v?n c?a ch?ng giao th?c TCP/IP.
Theo đ?nh ngh?a ban đ?u,
t?ng m?ng
gi?i quy?t cac v?n đ? d?n cac goi tin qua m?t m?ng đ?n. M?t s? vi d? v? cac giao th?c nh? v?y la
X.25
, va
giao th?c Host/IMP
c?a m?ng
ARPANET
.
V?i s? xu?t hi?n c?a khai ni?m
lien m?ng
, cac ch?c n?ng m?i đa đ??c b? sung cho t?ng nay, đo la ch?c n?ng d?n đ??ng cho d? li?u t?
m?ng
ngu?n đ?n m?ng đich. Nhi?m v? nay th??ng đoi h?i vi?c
đ?nh tuy?n
cho goi tin quan m?t m?ng l??i c?a cac m?ng may tinh, đo la
lien m?ng
.
Trong b? giao th?c lien m?ng, giao th?c
IP
th?c hi?n nhi?m v? c? b?n d?n đ??ng d? li?u t? ngu?n t?i đich. IP co th? chuy?n d? li?u theo yeu c?u c?a nhi?u
giao th?c t?ng tren
khac nhau; m?i giao th?c trong đo đ??c đ?nh danh b?i m?t s? hi?u giao th?c duy nh?t:
giao th?c ICMP
(
Internet Control Message Protocol
) la giao th?c 1 va
giao th?c IGMP
(
Internet Group Management Protocol
) la giao th?c 2.
M?t s? giao th?c truy?n b?i IP, ch?ng h?n ICMP (dung đ? g?i thong tin ch?n đoan v? truy?n d? li?u b?ng IP) va IGMP (dung đ?
qu?n ly d? li?u
đa truy?n (
multicast
)), đ??c đ?t len tren IP nh?ng th?c hi?n cac ch?c n?ng c?a t?ng lien m?ng, đi?u nay minh h?a m?t s? b?t t??ng thich gi?a lien m?ng va ch?ng TCP/IP va
mo hinh OSI
. T?t c? cac giao th?c đ?nh tuy?n, ch?ng h?n
giao th?c BGP
(
Border Gateway Protocol
),
giao th?c OSPF
, va
giao th?c RIP
(
Routing information protocol|
), đ?u th?c s? la m?t ph?n c?a t?ng m?ng, m?c du chung co th? co v? thu?c v? ph?n tren c?a ch?ng giao th?c.
Cac giao th?c thu?c t?ng lien k?t đ??c s? d?ng đ? chuy?n cac goi tin t? t?ng m?ng t?i cac may ch? (
host
) khac nhau.
Cac qua trinh truy?n cac goi tin tren m?t lien k?t cho tr??c va nh?n cac goi tin t? m?t lien k?t cho tr??c co th? đ??c đi?u khi?n c? trong
ph?n m?m
đi?u v?n thi?t b?
(
device driver
) danh cho
card m?ng
, c?ng nh? trong
firmware
hay cac
chipset
chuyen d?ng. Nh?ng th? đo s? th?c hi?n cac ch?c n?ng
lien k?t d? li?u
ch?ng h?n nh? b? sung m?t
tin đ?u
(
packet header
) đ? chu?n b? cho vi?c truy?n goi tin đo, r?i th?c s? truy?n frame d? li?u qua m?t
moi tr??ng
v?t ly
.
đ?i v?i truy nh?p Internet qua
modem
quay s?, cac goi IP th??ng đ??c truy?n b?ng cach s? d?ng
giao th?c PPP
. đ?i v?i
truy nh?p Internet b?ng thong r?ng
(
broadband
) nh?
ADSL
hay
modem cap
, giao th?c
PPPoE
th??ng đ??c s? d?ng. M?ng day c?c b? (
local wired network'
) th??ng s? d?ng
Ethernet
, con m?ng khong day c?c b? th??ng dung chu?n
IEEE 802.11
. đ?i v?i cac
m?ng di?n r?ng
(
wide-area network
), cac giao th?c th??ng đ??c s? d?ng la
PPP
đ?i v?i cac đ??ng
T-carrier
ho?c
E-carrier
,
Frame relay
,
ATM
(
Asynchronous Transfer Mode
), ho?c giao th?c
packet over SONET/SDH
(POS).
T?ng lien k?t con co th? la t?ng n?i cac goi tin đ??c ch?n (
intercepted
) đ? g?i qua m?t
m?ng rieng ?o
(
virtual private network
). Khi xong vi?c, d? li?u t?ng lien k?t đ??c coi la d? li?u c?a ?ng d?ng va ti?p t?c đi xu?ng theo ch?ng giao th?c TCP/IP đ? đ??c th?c s? truy?n đi. T?i đ?u nh?n, d? li?u đi len theo ch?ng TCP/IP hai l?n (m?t l?n cho m?ng rieng ?o va l?n th? hai cho vi?c đ?nh tuy?n).
T?ng lien k?t con co th? đ??c xem la bao g?m c?
t?ng v?t ly
- t?ng la k?t h?p c?a cac thanh ph?n m?ng v?t ly th?c s? (
hub
, cac
b? l?p
(
repeater
),
cap m?ng
,
cap quang
,
cap đ?ng tr?c
(
coaxial cable
),
card m?ng
, c?c HBA (Host Bus Adapter) va cac thi?t b? n?i m?ng co lien quan: RJ-45, BNC, etc), va cac đ?c t? m?c th?p v? cac tin hi?u (m?c
hi?u đi?n th?
,
t?n s?
, v.v..).
Hi?n nay, m?t s?
h? đi?u hanh
th??ng m?i
co bao g?m va cai đ?t s?n ch?ng TCP/IP. đ?i v?i đa s? ng??i dung, chung ta khong c?n ph?i lung tim b?n l?p trinh th?c thi c?a no. TCP/IP đ??c bao g?m trong t?t c? cac phien b?n
Unix
th??ng m?i va cac phan ph?i c?a
Linux
, c?ng nh? v?i
Mac OS X
,
Microsoft Windows
, va
Windows Server
.
Ti?ng Anh: