T?nh Basra

T?nh Basra
T?nh Basra ; ?????? ??????
	— T?nh —
	; Hi?u k? ; ?n ch??ng
	T?nh Basra
Qu?c gia	Iraq
T?nh l?	Basra
Chinh quy?n
? T?nh tr??ng	Asaad Al Eidani
Di?n tich
? T?ng c?ng	19.070 km 2 (7,360 mi 2 )
Dan s? (??c tinh n?m 2018)
? T?ng c?ng	2,900,000
Ma ISO 3166	IQ-BA
HDI (2017)	0.687 ; trung b?nh
Trang web	basrahgov.com

T?nh Basra ( ti?ng ? R?p : ?????? ?????? ‎‎ Mu??fa?a al-Ba?ra ) la m?t t?nh ? mi?n nam Iraq trong khu v?c ban đ?o ? R?p , giap v?i Kuwait ? phia nam va Iran ? phia đong. T?nh l? la thanh ph? Basra n?m ? huy?n Basrah . Cac huy?n khac c?a Basra bao g?m Al-Qurna , Al-Zubair , Al-Midaina , Shatt Al-Arab , Abu Al-Khaseeb va Al-Faw n?m tren V?nh Ba T? . đay la t?nh duy nh?t c?a Iraq co đ??ng b? bi?n.

L?ch s? [ s?a | s?a ma ngu?n ]

N?m 1920, sau s? th?t b?i c?a đ? qu?c Ottoman trong Th? chi?n th? nh?t , V??ng qu?c Anh ti?p qu?n cac vilayet c? c?a Ottoman la Basra , Baghdad va Mosul đa cung nhau hinh thanh nen khu v?c l?ch s? Irak Arabi ho?c Irak Babeli , va g?i đay la Lanh th? ?y tr? L??ng Ha thu?c Anh . V??ng qu?c Iraq đa k? t?c Lanh th? ?y tr? nay vao n?m 1932. ^[3]

Ng??i Shiite ph?i ch?u đ?ng lau dai va kho kh?n d??i ach th?ng tr? c?a Saddam. T?nh l? Basra đa ph?i ch?u đ?ng đang k? trong cu?c chi?n keo dai 8 n?m v?i Iran va cac cu?c oanh t?c c?a quan đ?ng Minh va vao n?m 1991 trong chi?n tranh vung V?nh , t?nh nay đa m?o hi?m ti?n hanh d?y lo?n sau khi M? h?a vi?n tr? cho h?. Cu?c n?i d?y do nh?ng ng??i linh gi?n d? b?t đ?u ? Basra ma theo truy?n thuy?t k? l?i sau khi h? b?n vao m?t b?c chan dung kh?ng l? c?a Saddam Hussein. ^[4] S? ?ng h? c?a đam đong ng??i dan tren đ??ng ph? theo sau, ho vang cac kh?u hi?u, hanh quy?t nhom đ?ng vien, nha lanh đ?o va c?nh sat m?t thu?c đ?ng Ba'ath , đ?ng th?i pha h?y cac b?c tranh va t??ng đai c?a Saddam Hussein . Nh?ng ng??i tham gia đa mong đ?i s? h? tr? t? quan đ?i M? th? nh?ng quan đ?ng Minh vao th?i đi?m đo đa đ? cho t?nh l? nay b? chi?m đong m?c du S? đoan 24 B? binh đong quan ch? cach thanh ph? nay co vai d?m. T?nh l? Basra khong hoan toan khu?t ph?c tr??c quan n?i d?y; m?t cu?c ph?n cong c?a kho?ng 6.000 ng??i trung thanh thu?c V? binh C?ng hoa ch?ng l?i 5.000 linh đao ng? c?a quan đ?i Iraq. ^[4] Sau kho?ng ba ngay, V? binh C?ng hoa b?t đ?u gianh quy?n ki?m soat, h?y di?t "m?i th? tr??c m?t h?", gi?t ch?t nhi?u k? n?i lo?n tren đ??ng ph? va ti?n hanh x? t? hang lo?t tren cac qu?ng tr??ng cong c?ng. ^[4]

T? n?m 2003, t?nh nay la m?t trong nh?ng trung tam chi?n tranh trong cu?c ti?n cong c?a lien quan Anh va M? trong chi?n tranh Iraq . Tr?n Basra di?n ra t? ngay 23 thang 3 đ?n ngay 7 thang 4 gi?a binh linh S? đoan 1 Thi?t giap Anh d??i quy?n Thi?u t??ng Robin Brims va quan đ?i Iraq d??i quy?n c?a T??ng Ali Hassan al-Majid (Ali Hoa h?c). ^[5] Ph?n l?n tr?n chi?n kh?c li?t nh?t trong cu?c chi?n di?n ra trong t?nh trong nh?ng tu?n ti?p theo. M?t s? v? b?o l?c bung phat gi?a ng??i Iraq th? t?c va ng??i H?i giao Shiite n? ra vao mua he n?m 2006, va vao thang 9 n?m 2007, quan Anh đa rut v? San bay Basra va rut hoan toan kh?i thanh ph? nay vao thang 12 n?m 2007. ^[5] Theo g??ng c?a Khu t? tr? ng??i Kurd ? mi?n b?c Iraq, Basra đa đ? xu?t h?p nh?t v?i cac t?nh Dhi Qar va Maysan khac thanh m?t khu t? tr?. Ngay 15 thang 10 n?m 2005, 691.024 ng??i, kho?ng 96,02%, đa b? phi?u cho hi?n phap m?i.

Trong chi?n tranh vung V?nh, m?t ph?n c?a Kuwait tr? thanh m?t ph?n c?a t?nh Basrah va đ??c đ?t ten la Huy?n Saddamiyat al-Mitla' .

Nhan kh?u [ s?a | s?a ma ngu?n ]

L?ch s? dan s?

Year

S? dan

±% n?m

1977

1,008,600

?

1987

872,176

?

1997

1,556,445

?

2009

2,405,434

?

2018

2,908,491

?

Ngu?n: Citypopulation ^[6]

Chinh quy?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

T?nh tr??ng: Asaad Al Eidani
Pho T?nh tr??ng: Mohammed Tahir
Ch? t?ch H?i đ?ng T?nh (PCC): Sabah Al Bazooni

Huy?n [ s?a | s?a ma ngu?n ]

Tham kh?o [ s?a | s?a ma ngu?n ]

^ “Al-Ba?rah (Governorate, Iraq) - Population Statistics, Charts, Map and Location” .
^ “Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab” . hdi.globaldatalab.org (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 13 thang 9 n?m 2018 .
^ Sassoon, Joseph (12 thang 12 n?m 2011). Saddam Hussein's Ba'th Party: Inside an Authoritarian Regime . Cambridge University Press. tr. 17. ISBN 978-1-139-50392-1 .
^ ^a ^b ^c Goldstein, Eric (1 thang 1 n?m 1992). Endless Torment: The 1991 Uprising in Iraq and Its Aftermath . Human Rights Watch. tr. 45. ISBN 978-1-56432-069-8 .
^ ^a ^b Mockaitis, Thomas R. (15 thang 8 n?m 2013). The Iraq War Encyclopedia . ABC-CLIO. tr. 50. ISBN 978-0-313-38063-1 .
^ “Population of Governorates” . www.citypopulation.de (b?ng ti?ng Anh).

[1] “Al-Ba?rah (Governorate, Iraq) - Population Statistics, Charts, Map and Location” .

[GlobalDataLab-2] “Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab” . hdi.globaldatalab.org (b?ng ti?ng Anh) . Truy c?p ngay 13 thang 9 n?m 2018 .

[Sassoon2011-3] Sassoon, Joseph (12 thang 12 n?m 2011). Saddam Hussein's Ba'th Party: Inside an Authoritarian Regime . Cambridge University Press. tr. 17. ISBN 978-1-139-50392-1 .

[Goldstein-4] Goldstein, Eric (1 thang 1 n?m 1992). Endless Torment: The 1991 Uprising in Iraq and Its Aftermath . Human Rights Watch. tr. 45. ISBN 978-1-56432-069-8 .

[Mockaitis2013-5] Mockaitis, Thomas R. (15 thang 8 n?m 2013). The Iraq War Encyclopedia . ABC-CLIO. tr. 50. ISBN 978-0-313-38063-1 .

[6] “Population of Governorates” . www.citypopulation.de (b?ng ti?ng Anh).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]