T? t? Kito giao
T? t?
hay
th?y t?
la ng??i đ??c giao ph? trach trong coi th?c hi?n cac
t? t?
, l? nghi, cung t?, th? ph?ng c?a m?t
ton giao
ho?c giao phai khac nhau nh?
Cong giao
,
đ?o Do Thai
,
đ?o Hindu
,
đ?o H?i
... T? t? c?ng la m?t ch?c quan trong tri?u đinh
Ai C?p
c? đ?i.
[1]
T? t? la ng??i k?t n?i gi?a ng??i binh th??ng v?i đ?ng t?i cao nao đo, tuy theo t?ng ton giao. Th?y t? c?ng la ng??i tr? l?i nh?ng th?c m?c c?a cac giao dan v? đ?o ly c?a minh.
Linh m?c
la ng??i co nhi?m v? th?c hi?n ch?c n?ng truy?n đ?t nh?ng l? nghi ton giao. Linh m?c đ??c bi?t đ?n t? th?i k? xa x?a va trong xa h?i đ?n gi?n nh?t (xem
shaman
).
Khi noi đ?n ch?c t? t? la noi đ?n ch?c
linh m?c
duy nh?t c?a Chua, ch? co Chua Kito la Th?y C? hay Linh m?c Th??ng ph?m duy nh?t. đay la ch?c t? t? c?a hang giao s? ph?m tr?t hay th?a tac xu?t phat t? bi tich truy?n ch?c thanh. Cu?i th? k? I, ch?c t? t? th?a tac đ??c th? hi?n trong cac c?ng đoan theo ba c?p: m?i c?ng đoan co m?t giam m?c (episcopos), nhi?u linh m?c (presbuteroi) va cac pho t?, t?c la cac tr? ta (diakonoi). Ng??c l?i, ch?c t? t? chung c?a m?i
Kito h?u
hay giao dan la ch?c phat sinh t? bi tich
R?a t?i
va
Them s?c
. Nh? v?y ? Cong giao co 3 d?ng t? t?.
Ch?c T? t? Th??ng ph?m c?a Chua Kito, ch?c t? t? chung c?a cac tin h?u va ch?c t? t? th?a tac hay ph?m tr?t, tuy khac nhau khong ch? v? c?p b?c ma con c? v? y?u tinh, song c? hai b? tuc cho nhau, đ?u tham d? vao ch?c t? t? duy nh?t c?a Chua Kito theo cach th?c rieng c?a minh. T? t? th?a tac, nh? co quy?n do ch?c thanh đao t?o va cai qu?n dan t?c t? t?, đong vai tro Chua Kito c? hanh Hy t? T? ?n.
Cac t? t? th?a tac hay ph?m tr?t, c? th? la cac giam m?c, linh m?c va pho t?, thay m?t Chua Kito gi?ng d?y va c? hanh cac bi tich, nh?t la bi tich
Thanh Th?
đ? di?n l?i Hy t? Th?p gia tren ban th? ngay nay. Ch?c t? t? chung c?a ng??i tin h?u ch? cho phep m?i giao h?u đ??c hi?p thong v?i cac t? t? th?a tac trong vi?c dang đ?i s?ng c?a minh v?i m?i vui bu?n, s??ng kh? đ? k?t h?p v?i Hy t? c?a Chua Kito dang len Thien Chua đ? xin ?n c?u chu?c cho minh va cho ng??i khac trong Thanh l?.
Ngoai ra, ch?c t? t? c?a ng??i tin h?u c?ng đoi h?i m?i giao h?u s?ng nhan ch?ng cho Chua Kito tr??c m?t ng??i đ?i đ? gop ph?n m? mang N??c c?a Chua. Ch?c t? t? c?a ng??i tin h?u hay giao dan co s? khac bi?t v?i ch?c t? t? c?a hang giao s? th?a tac (giam m?c, linh m?c, pho t?). Tuy nhien s? khac bi?t nay khong co ngh?a la ai cao tr?ng h?n ma ch? noi len s? khac nhau v? ch?c n?ng. Ngay nay t? t? v?n co vai tro quan tr?ng ch? y?u trong
Kito giao
.
Ch?c v? th?y t? l? trong
Giao h?i Cong giao Roma
g?i chung la
t? t?
. H? la nh?ng giao s? g?m ba b?c theo th? t? t?n phong t? th?p đ?n cao:
pho t?
,
linh m?c
va
giam m?c
; la nh?ng ng??i co quy?n va nhi?m v? th?c hi?n ch?c n?ng qu?n tr? va c? hanh nh?ng l? nghi ton giao cho c?ng đoan tin h?u đ??c b? tren trao pho.
Khi linh m?c đ??c Giam m?c đ?a ph?n sai đ?n v?i m?t c?ng đoan đ? ph? trach vi?c th? ph?ng ? cac
giao x?
ho?c
giao h?
hay qu?n tr? m?t giao x? nh?t đ?nh, thi con đ??c g?i la
linh m?c qu?n x?, linh m?c qu?n nhi?m
, ho?c
cha x?
. Khi đo, linh m?c qu?n x? co them ch?c n?ng ban cac
bi tich
, va trach nhi?m
m?c v?
, ch?m soc ph?n tam linh cho cac
giao dan
(
Kito h?u
), th?m vi?ng k? li?t, gi? gin l? nghi c?ng nh? s? binh an trong giao x? v?i s? ch? d?n c?a v? Giam m?c.
Qu?n ao truy?n th?ng
Trong cac nhanh khac c?a Cong giao
[
s?a
|
s?a ma ngu?n
]
Trong m?t s? c?ng đ?ng
Khang Cach
, ch?c v? linh m?c ho?c t??ng đ??ng đ??c g?i la
m?c s?
(
pastor
). Tuy nhien, trong
Giao h?i Giam Ly C? đ?c
, t? "m?c s?" l?i đ? ch? ch?c v? t??ng đ??ng v?i
Giam m?c
, ap d?ng cho ch?c danh qu?n nhi?m (ng??i lanh đ?o cac giao đoan đ?a ph??ng, khong phan bi?t nam n?).